نشریه انتظام پژوهی دینی و سیاسی
پیاپی 4 (زمستان 1401)

یکی از مطالبات مهم ،مردم مسئولان و دولتمردان جمهوری اسلامی ایران در جامعه کنونی تغییر شکل پلیس سنتی به پلیس جامعه محور است. بدین جهت، مسئله و هدف اصلی این تحقیق تبیین ویژگی های اجتماعی پلیس مسلمان و راهکارهای تحقق آن در ناجا است و در راستای وظایف ذاتی مقرر شده برای نیروی انتظامی در قانون با نگرشی نو ویژگی های اجتماعی پلیس مسلمان را استخراج و تبیین نماید.

تحقیق حاضر از نوع تحقیق های کیفی است و فاقد فرضیه، جامعه آماری و روش نمونه گیری است همچنین روش انجام آن توصیفی- تبیینی است. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و منابع مکتوب و مبتنی بر یادداشت برداری علمی است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات توصیفی است یعنی یافته های گردآوری شده دسته بندی و دیدگاه های مشترک در مورد هر ویژگی استخراج و نتیجه گیری می شود.

محقق موفق شد که در قرآن کریم به ده مورد، روایات و احادیث معصومان به هشت مورد امام خمینی (ره) سیزده مورد و امام خامنه ای (مدظله العالی) هشت مورد از ویژگی های اجتماعی پلیس مسلمان دست یابد که بدون تکرار از دیدگاه های پنج گانه عبارت اند از: امر به معروف و نهی از منکر، صحت عمل، رعایت عدالت در رسیدگی به حقوق مردم، ایمان و استقامت، نظم، شجاعت، عفت و پاکدامنی قانون مداری، اقتدار همراه با رافت اتکال به خدا و اعتماد به نفس خوش اخلاقی و خوش رویی، صداقت و راست گویی مردم داری امانت داری، فداکاری و شهادت طلبی، سعه صدر خدمت به مردم با نیت الهی و قصد قربت .

انسان شناسی و تربیت از جمله مسائل مهم و بحث انگیز در حوزه علوم انسانی است. امروزه هر نظام فکری اصول خاص خود را در این حوزه دارد. بسیاری از مشکلات بشر امروزی نیز به این حوزه بر می گردد. دین اسلام و مذهب شیعه به طور ویژه تعالیمی دارد که شناسایی و ترویج آنها، مرهم بسیاری از مشکلات بشر است. حضرت علی (ع) در این حوزه اندیشه ها و آموزه های ارزشمندی را به یادگار گذاشته است. در نگرش امام علی(ع) ، تربیت صحیح بنیان همه سعادت ها است و امور زندگی انسان، در سایه تربیت درست به سامان میرسد. در کلام مولا مسئله دنیا و چگونگی مواجهه با آن و آموزه های مربوطه، یکی از بخش های لازم در مسیر تربیت انسان است. آدمی در دامان دنیا زاده می شود و در آن رشد و پرورش می یابد و از راه رفتار و اعمال اختیاری به تکامل می رسد و آخرت خویش را می سازد. بیماری دنیا فریفتگی و دنیا طلبی زمانی درمان خواهد شد که انسان دنیا را مقصد خویش نپندارد و آن را مقصود نهایی قرار ندهد، بلکه دنیا را وسیله و ابزاری برای رسیدن به مقصد و مقصودی عالی و فرا دنیوی قرار دهد. تعامل غیر عاقلانه با دنیا، خطر عظیمی است که بخش های مهمی از نهج البلاغه به تبیین آن اختصاص یافته است آسیب های دنیا طلبی در حوزه های مختلفی قابل بحث است که در این تحقیق به آسیب های حوزه اصول ،دین امور مادی ،سیاسی ،رفتار باور و روابط اجتماعی پرداخته شده است.

روش تحقیق:

 تحقیق پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به متون معتبر، آسیب های دنیاطلبی از منظر امام علی را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

نتیجه این مقاله روشن میکند که جهان بینی امام علی (ع) الگویی است که در آن انسان باید از نعمت های دنیا به نحو مطلوب و به اندازه استفاده نماید و از دنیای فانی به عنوان ابزاری برای رسیدن به آخرت باقی بهره برداری کند.

مقاله حاضر با تبیین دولت اسلامی و جایگاه آن در مسیر طی شده از تمدن اسلامی اول انقلاب اسلامی نظام اسلامی و اقدام های اساسی منتج به تحقق آن از سویی و سیر منطقی دستیابی به جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی تنظیم شده است و از آنجا که یکی از راهبردهای مهم تحقق دولت اسلامی بر ایجاد تغییرات اساسی ماهوی در سازمان ها و دستگاه های مختلف کشور از جمله نیروی انتظامی استوار است، اهمیت این تحول دو چندان شد؛ و به جهت انجام صحیح و دقیق ماموریت ها، ضرورت ایجاب میکند تا الگویی مناسب برای رسیدن ناجا به سازمانی متدین در تراز دولت اسلامی طراحی و تدوین شود.

روش تحقیق استفاده شده در این مقاله قسمت چیستی و چگونگی تحقق سیر تمدنی دولت اسلامی اسنادی و مستخرج از بیانات رهبر معظم انقلاب از پایگاه اطلاع رسانی موسسه تنظیم و نشر آثار ایشان بوده و در بخش طراحی الگوی سازمان متدین با تشکیل جلسه خبرگان علمی از مجموع نظرات به دست آمده بهره برداری شد.

نتایج مقاله شامل تبیین هر یک از مراحل انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی و چگونگی دست یابی به دولت اسلامی و از سوی دیگر طراحی ابعاد هفت گانه نیروی انتظامی متدین است.

مقاله حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب درسی اندیشه اسلامی یک و دو متناسب با قدرت فهم و استدلال در مورد اصول اعتقادی و امکان باور به آن ها صورت پذیرفت. بر اساس سئوالات تحقیق، مضامین مربوط به توحید در 7 مضمون، نبوت در 6 مضمون، معاد در 4 مضمون، عدل در 3 مضمون، امامت در 5 مضمون در دو کتاب مذکور مورد تحلیل قرار گرفتند.

این تحقیق از نوع توصیفی و روش مورد استفاده در آن روش تحلیل محتوا بود. جامعه آماری شامل کتاب های اندیشه اسلامی 1و2 مربوط به واحدهای عمومی مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی بود. با توجه به اینکه در این پژوهش نمونه گیری انجام نشده و کل جامعه مورد سرشماری قرار گرفت، بررسی داده ها با استفاده از روش های متداول آمار توصیفی مانند: تعیین فراوانی و درصد هر طبقه، جداول توزیع فراوانی و درصدی صورت گرفت.یافته ها و

در کتاب اندیشه اسلامی 1 از مجموع 383 مضمون، مقوله توحید با 200 مضمون (52.21 %)، نبوت با 12 مضمون (3.13 %)، معاد با 61 مضمون (15.92 %)، عدل با 27 مضمون (7.04 %)، امامت با 0 مضمون؛ همچنین در کتاب اندیشه اسلامی 2 توحید با 2 مضمون (0.84 %)، نبوت با 53 مضمون (22.36 %)، معاد با 0 مضمون، عدل با 4 مضمون (1.68 %)، امامت با 84 مضمون (35.44 %) ارائه شده اند.نتیجه گیری نتایج پژوهش حاکی از آن بود که علیرغم دسته بندی موضوعات توسط مولفین محترم در این دو کتاب، برخی از موضوعات مهم و اساسی مباحثی نظیر توحید، انسان و هستی، معاد و... در هریک از طبقات مورد بررسی این مقاله ارائه نگردیده است.

رویکرد تمدن گرایی اسلامی، ریشه در نظر اندیشمندان و عالمان بزرگ اسلامی در سده گذشته دارد و در چند دهه اخیر به ویژه پس از انقلاب اسلامی در قالب یک گفتمان مستقل در کشورهای اسلامی مطرح شده است. مقوله تمدن نوین ،اسلامی به عنوان یک رویکرد در گفتمان انقلاب اسلامی و در اسناد بالادستی به خصوص در دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و در ادبیات متداول و در محافل مختلف نخبگی و بخش برنامه ریزی راهبردی در جمهوری اسلامی ایران مطرح بوده و مفهوم و روح کلی آن نیز قابل مشاهده است. از نگاه این گفتمان، تشکیل دولت و جامعه اسلامی مقدمه ای برای تشکیل تمدن اسلامی است؛ از این رو در این گفتمان نشانه تمدن اسلامی نقشی محوری و جایگاهی برجسته می یابد. تبیین موضوع تمدن نوین اسلامی و چیستی هسته مرکزی چشم انداز و فرایند تحقق آن میتواند بر تمامی عرصه ها و نهادهای مرتبط با آن اثرگذار باشد یکی از عرصه های بسیار مهم در این رابطه مقوله نظم امنیت و بر ساختن آن ها در رویکرد تمدنی آن است مقوله نظم و امنیت و تمدن مقوله ای عقلانی است. رویکرد الهیات گونه به تمدن و رویکرد تمدنی به الهیات به صورت چشمگیری در سازه نظم و امنیت سازی به عنوان برجسته ترین عنصرهای تمدنی، تاثیرگذار است.

تحقیق پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی  مورد بحث و بررسی قرار داده است. 

از این رو کالبدشکافی نظری و نظریه پردازان این مقوله از منابع اسلامی مکتب اهل بیت (ع) و اندیشه های انقلاب اسلامی، دیدگاه های حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در چهارچوب یک طرح کلان، نه تنها می توانند سطح معرفت نظام کارگزاری به ویژه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که از متصدیان اصلی این امور است را تقویت نمایند، بلکه می توانند بستر نظریه پردازی را برای معماری ناجای آینده پژوهانه به منظور نیل به اهداف و تقویت تفکر تمدن ساز با ارائه پیشنهادهای راهبردی مانند: 1 طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جهت سیاست گذاری و تدبیر تحول های آینده ناجا؛ 2- استقرار مرکزی برای رصد دانم اطلاعات درونی و بیرونی و داخلی و خارجی در خصوص شناسایی روندهای اصلی و تاثیرگذار بر جنبه های مختلف تمدن؛ 3- آسیب شناسی وضع موجود و شناسایی جدی و منتقدانه کاستی هایی که تاکنون در عملکرد ناجا و نظام اسلامی وجود داشته اند؛ و رویکرد مشارکتی و تعامل سازنده در تمامی سطوح و یگانها را فراهم آورند.

دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی برای تاثیرگذاری بر مردم کشورهای دیگر از امکانات و ابزارهای رسانه ای ارتباطی و روابط عمومی استفاده می کنند به طوری که حکومت ها از طریق آن حکومت کشور دیگر را دور می زنند و فرآیند سیاسی آن جامعه را هدف می گیرند. این اقدام نشان دهنده افکار عمومی در معادلات سیاسی است که با مداخله مستقیم از طریق رسانه و تبلیغات کشور دیگر را با معیارها، ارزش های مورد نظر همسو کند. گاه دیپلماسی عمومی، به اولویت ها و مزیت های یک دولت - ملت بر می گردد. سیال بودن مفهوم دیپلماسی عمومی در مقایسه با دیپلماسی رسمی باعث تغییر و تنوع در روش ها و ابزارهای مورد استفاده ی آن شده است. پیدایش گونه های دیپلماسی نوین از جمله دیپلماسی عمومی را که با هدف تاثیرگذاری بر افکار عمومی جهانی و ترسیم تصویر مثبت از یک هویت ملی در عصر تصویر سازی و مشروعیت بخشی به سیاست ها صورت می پذیرد در عرصه تحولات سیاست بین المللی شاهد هستیم.

در این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی ضمن تعریف ،مبانی ،ماهیت ابزار و عملکرد دیپلماسی عمومی نوین جریان هم افزای آن با سیاست خارجی بیان میشود.

این مقاله در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که دیپلماسی عمومی نوین از چه اهرمی برای پیشبرد سیاست خارجی بهره می جوید؟ مفروض مقاله بر این مبنا استوار است که دیپلماسی عمومی نوین با بهره گیری از ابزار رسانه می تواند به عنوان بازیگر غیر رسمی نقش بسزایی در زمینه های ارتباطی، اطلاع رسانی، تبادل افکار، تصاویر و اطلاعات هنجار سازی تبلیغات، بسترسازی، آموزش دهی، هدایت الگوهای رفتاری و جهت دهی به افکار عمومی داخلی و بین المللی ایفاء کنند و از رهگذر این تعامل هم افزا بر سیاست خارجی کشورها تاثیر گذار باشد.