فهرست مطالب
نشریه پژوهش های زیست قوم شناختی و حفاظت
پیاپی 4 (تابستان 1403)
- تاریخ انتشار: 1403/04/02
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-21هدف
علم اتنوبوتانی به مطالعه و بررسی چگونگی استفاده افراد یک قوم، فرهنگ و یا ناحیه خاص از گیاهان بومی موجود در آن منطقه می پردازد. این مطالعه با هدف جمع آوری و شناسایی گونه های دارویی منطقه بلومان و معرفی مصارف سنتی و مدرن آن ها صورت گرفت.
مواد و روش هاجمع آوری و شناسایی گونه های دارویی منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. استفاده های سنتی و کاربردهای آن ها در طب مدرن، از طریق انجام مصاحبه و مطالعه منابع معتبر علمی استخراج شد. برای تعیین اهمیت گونه های دارویی از روش کمی: ارزش استفاده (Use Value=UV) استفاده شد.
نتایجفهرستی از فلور و گیاهان دارویی منطقه تهیه شد. در این پژوهش، 53 گونه دارویی جمع آوری و شناسایی شد که به 22 خانواده و 49 جنس تعلق داشتند. در بین گونه های شناسایی شده، 22 گونه دارویی دارای بالاترین ارزش استفاده مشخص (UV) شد. آویشن یا ازگوئه (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen)، بن سر یا سرپا (Allium jesdianum Boiss.)، از گونه های دارای بیشترین ارزش استفاده بودند. فهرستی از نام علمی، نام محلی و عمومی، مقادیر UV و کاربرد آن در طب سنتی و مدرن گونه های شناخته شده تهیه شد.
نتیجه گیرینتایج بیانگر دانش بومی غنی در زمینه گیاهان دارویی در منطقه مورد مطالعه بود. یافته های به دست آمده از دانش گیاه درمانی افراد بومی منطقه و تجربیات آن ها در طب سنتی و مقایسه با پژوهش های جدید درباره این گونه ها، بسیاری از مصارف سنتی و باورهای بومی را تایید می کرد.
کلیدواژگان: آویشن، زاگرس، طب سنتی، گیاهان بومی -
صفحات 22-36هدفاستفاده از گیاهان دارویی، بخشی از فرهنگ مردمان بومی هر منطقه است که طی قرن ها شکلگرفته است و دانش بومی مربوط به این داروهای گیاهی الگوی مناسبی در کشف داروهای جدید است. متاسفانه به دلیل تغییر سبک زندگی ناشی از پیشرفت در تکنولوژی و به دنبال آن ایجاد شکاف بین نسلی، دانش های بومی به سرعت در حال فراموش شدن هستند، ازاین رو تحقیق حاضر با هدف بررسی گونه های دارویی و دانش بومی مربوط استفاده از آنها در منطقه مهریز استان یزد صورت پذیرفت.مواد و روش هاپس از تعیین مناطق مختلف رویشگاهی شهرستان، جمع آوری گیاهان دارویی و اطلاعات افراد بومی در مورد خواص درمانی گیاهان انجام شد، علاوه بر شناسایی علمی گونه های جمع آوری شده سایر اطلاعات گردآوری شده نیز مجددا مرتب و بازنویسی شدند.نتایجبر اساس نتایج حاصل از این پژوهش 92 گونه گیاه دارویی خودرو در این منطقه شناسایی شد که بیشترین گونه ها متعلق به تیره کاسنی، نعناعیان و شب بو هستند، این گیاهان اغلب در درمان مشکلات گوارشی، تنفسی و دستگاه ادراری مورد استفاده می باشند.نتیجه گیریامید است این نوع پژوهش ها، منجر به حفظ دانش بومی و برنامه ریزی در بهره برداری پایدار از منابع گیاهی با ارزش در طبیعت شود.کلیدواژگان: دانش بومی، گیاهان دارویی، مهریز
-
صفحات 37-48هدفتغییر اقلیم به عنوان یکی از مهم ترین تهدیدات پیش رو، دارای اثرات قابل توجهی روی تنوع زیستی و اکوسیستم های طبیعی است. در مطالعه حاضر، با استفاده از مدل سازی توزیع گونه ای (SDM)، اثرات تغییر اقلیم بر پراکنش ماهی شیربت (Arabibarbus grypus, Heckel, 1843) مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش هادر این مطالعه از یک مدل تلفیقی توسط بسته Biomod2 با شش الگوریتم مختلف برای زمان حال و همچنین تحت دو سری زمانی 2070 و2090 با دو مدل خوش بینانه (SSP 126) و بدبینانه (SSP 585) برای زمان آینده انجام گرفت. همچنین برای ساخت مدل، از هشت متغیر اقلیمی، توپوگرافی و انسانی استفاده شد.نتایجعملکرد پیش بینی مدل بر اساس سه پارامتر AUC، TSS و KAPPA از محدوده خیلی خوب تا عالی 77/0≤ بود. همچنین مهم ترین پارامترهای تاثیرگذار بر پراکنش گونه شیربت پارامترهای کمینه دمای سردترین ماه سال (Bio 6)، مجموع بارندگی سالانه (Bio 12) و ردپای انسانی بودند. همچنین دامنه پراکنش گونه مورد مطالعه در هر دو سناریوی خوش بینانه و بدبینانه برای سال های 2070 و 2090 میلادی، با کاهش قابل توجهی مواجه خواهد شد.نتیجه گیریبا توجه به مطالعه حاضر و مطالعات قبلی، اثرات تغییر اقلیم صورت گرفته روی ماهیان، به وضوح نشان داده است که گونه ها نسبت به تغییرات اقلیمی دارای پاسخ های متفاوتی از جانب خود هستند که این پاسخ ها، ارائه راهکارها و استراتژی های مدیریتی متناسب و خاص را برای هر گونه می طلبد.کلیدواژگان: تغییرات اقلیمی، تنوع زیستی، مدل تلفیقی، حفاظت
-
صفحات 49-62هدف
جهان بینی ها، باورها، سنت ها، اعمال و نهادهای بومی از طریق دانش بومی منتقل شده و به مرحله عمل در می آیند. امروزه افسردگی، بی خوابی، اضطراب و استرس از شایع ترین اختلالات روانی و معضل عمومی در بین کارمندان است. مطالعه حاضر با هدف بررسی دانش بومی و گرایش به گیاهان دارویی موثر بر اعصاب در بین کارمندان شهر اردستان صورت گرفته است.
مواد و روش هااین مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انجام گرفت و ابزار تحقیق پرسش نامه ساختاریافته محقق ساخته شامل 10 گویه عمومی و 72 گویه تخصصی مختلف بود. جامعه آماری کارکنان اداره های مختلف شهر اردستان بودند که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 131 نفر برآورد گردید. پایایی ابزار تحقیق با محاسبه میزان آلفا به مقدار 877/0 و روایی آن با مطالعه اساتید تایید شد. از نرم افزار SPSS برای انجام تحلیل های توصیفی و آماری استفاده شد.
نتایجبر اساس یافته ها از بین گیاهان دارویی مورد نظر، گیاه نعناع با (86/2 درصد) بیشترین و مریم گلی با (23/1 درصد) کمترین میزان مصرف را در بین کارمندان دارا بودند. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد که هدف کارمندان از مصرف گیاهان دارویی موثر بر سیستم عصبی، رفع خستگی و احساس آرامش بود.
نتیجه گیریاز این رو به نظر می رسد شاغلین در اداره های مختلف برای رفع خستگی های ناشی از کار و حفظ آرامش خود در محیط کار، به مصرف گیاهان دارویی به طور سنتی تمایل دارند.
کلیدواژگان: اضطراب، بیماری های اعصاب، دانش بومی، درمان، گیاهان دارویی -
صفحات 63-86هدفاین پژوهش با هدف بررسی گیاهان تیره کاسنی و کاربردهای سنتی آن صورت گرفت.مواد و روش هاابتدا فهرست 21 گونه دارویی از تیره کاسنی (Asteraceae) به عنوان بزرگ ترین تیره گیاهی به روش کتابخانه ای تهیه گردید. سپس هر گونه گیاهی از لحاظ ترکیبات فیتوشیمیایی، فعالیت بیولوژیک ماده موثره، کارآزمایی های بالینی، تداخلات و عوارض جانبی گزارش شده و همچنین استفاده های سنتی به صورت مروری تا سال 2022 با استفاده از مقالات، کتب، به ویژه کتب مرجع گیاهان دارویی مورد مطالعه قرار گرفت.نتایجترکیبات اسانسی از نوع مونوترپن ها و سزکویی ترپن ها به عنوان ترکیبات عمده ماده موثره اغلب گون های گیاهی بودند و سزکویی ترپن لاکتون ها به عنوان ترکیبات شاخص ماده موثره گیاهان تیره کاسنی هستند. دیگر ترکیبات شامل تری ترپنوئیدها و بعضا آلکالوئیدها نیز در ماده موثره گیاهان این تیره شناسایی و جداسازی شده اند. از طرفی در کنار ترکیبات فیتوشیمیایی، فعالیت بیولوژیک ماده موثره، استفاده های سنتی و تداخل و عوارض جانبی ماده موثره گیاهان دارویی تیره کاسنی نیز گزارش شده است که می تواند اطلاعات مناسبی را برای محققان و تولیدکنندگان داروهای گیاهی فراهم آورد. همچنین در مصرف و تجویز منطقی گیاهان دارویی تیره کاسنی می تواند منبع مناسبی باشد.نتیجه گیریبه طور کلی مرور منابع سنتی و مقالات گزارش شده حاکی از این است که تیره کاسنی یکی از مهم ترین تیره های گیاهی دارویی است و گیاهانی از قبیل بابونه کبیر، گل همیشه بهار و خارمریم ضمن استفاده دارویی به میزان بالا، هنوز جای مطالعه بیشتر و پتانسیل تولیدات دارویی ارزشمندی را دارند.کلیدواژگان: ترکیبات فیتوشیمیایی، تداخلات دارویی، تیره کاسنی، گیاهان دارویی
-
صفحات 87-97هدفهدف این مطالعه، بررسی مسئله ی تغذیه و رژیم غذایی در دوران باستان در میان تمدن های بزرگی چون ایران، یونان، چین، مصر و روم است. چنانکه سعی شده مطالبی پیرامون تغذیه ی مناسب، پرهیزات غذایی و سبد غذایی مورد علاقه ی هریک از تمدن های موردنظر و علل رعایت مسائل تغذیه ای آن ها تشریح گردد.مواد و روش هادر این مطالعه که یک مطالعه ی مروری می باشد، با استفاده از منابع در دسترس با عناوینی چون تغذیه در دوران باستان، رژیم غذایی تمدن های بزرگ جهان باستان و توجه به تغذیه و خوراک مناسب طبع در میان تمدن های بزرگ دنیای باستان، مطالب موردنظر و مرتبط با موضوع مورد بررسی جمع آوری شده است.نتیجه گیریموضوع تغذیه همواره و در همه ی ادوار تاریخ، موضوعی قابل تامل بوده است. تغذیه مناسب و تاثیر آن در پیشگیری و گاهی اوقات درمان بیماری ها از دوران باستان آغاز و به تدریج به دوره های بعدی منتقل شد و در هر انتقال همراه با تاثیرات متناسب با احوال مردمان هر ناحیه و شرایط آب و هوایی شان بهبود یافته است. بنابراین این موضوع امروزه مورد توجه کارشناسان تغذیه در ملل مختلف قرار گرفته و هرروزه شاهد گسترش این مقوله هستیم. مطالب جمع آوری شده در این مطالعه بیانگر توجه روزافزون به مقوله ی تغذیه و رژیم غذایی و نیز انتخاب سبد غذایی مناسب با شرایط زندگی تمدن ها از دوران باستان تا به امروز می باشد به طوری که زمینه ی بررسی جامع تری را فراهم می سازد.کلیدواژگان: تغذیه، دوران باستان، رژیم غذایی، سبد غذایی
-
Pages 1-21Objective
Ethnobotany Knowledge to study and survey how people of a particular tribe, culture or region use native plants in that region. This study was conducted to collect and identify the medicinal species of Bluman region and introduce their traditional and modern uses.
MethodsCollection and identification of medicinal species of the studied area was done. Traditional uses and their applications in modern medicine were extracted by conducting interviews and studying reliable scientific sources. In order to determine the importance of medicinal species, the quantitative method UV (UV=Use Value) was used.
ResultsA list of flora and medicinal plants of the region was prepared. In this research, 53 medicinal species were collected and identified, belonged to 22 families and 49 genera. Among the identified species, 22 medicinal species had the highest use value (UV). Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen (Azgooah), Allium jesdianum Boiss (Bon sor) were among the most valuable species. A list of scientific name, Vernacular, and common name, UV values, and its use in traditional and modern medicine of known species was prepared.
ConclusionThe results showed rich native knowledge in the field of medicinal plants in the studied area. The results obtained from the herbal medicine knowledge of the native people of the region and their experiences in traditional medicine and compared with new researches about these species confirmed many traditional uses and native beliefs.
Keywords: Native Plants, Thyme, Traditional Medicine, Zagros -
Identification of medicinal plants and their ethnobotanical investigation in Mehriz of Yazd provincePages 22-36ObjectiveThe use of medicinal plants is a part of the culture of the indigenous people of each region, which has been formed over the centuries and indigenous knowledge related to these herbal medicines is a good model in discovering new medicines. Due to the change in lifestyle caused and the generation gap, the indigenous knowledge is fast being forgotten, the present research was conducted with the aim of investigating medicinal species and local knowledge related to their use in Mehriz region of Yazd province.MethodsAfter determining the different habitat areas of the city, the collection of medicinal plants and the information of local people about the healing properties of plants was done.ResultsBased on the results of this research, 92 species of medicinal plants were identified, and the most species belong to Asteraceae, Brassicaceae, and Lamiaceae. Most of these plants are used in the treatment of digestive, respiratory, and urinary tract problems.ConclusionIt is hoped that this type of research will lead to the preservation of indigenous knowledge and planning in the sustainable exploitation of valuable plant resources in nature.Keywords: Ethnobotany, Medicinal Plants, Mehriz
-
Pages 37-48ObjectiveClimate change, as one of the most important threats ahead, has significant effects on biodiversity and natural ecosystems. In the present study, using species distribution modeling (SDM) the effects of climate change on the spread and distribution of the Shabout fish species (Arabibarbus grypus, Heckel, 1843) was investigated.Methodsin terms of SDM, an ensemble model by the Biomod2 package with six different algorithms for the present time and also under two-time series of 2070 and 2090 with two models Optimistic (SSP 126) and pessimistic (SSP 585) were used for a future time. In addition, eight climatic, topographic, and human variables were used to build the model.ResultsThe results showed that the prediction performance of the model based on three parameters AUC, TSS, and KAPPA ranged from very good to excellent ≤0.77. The most important parameters affecting the distribution of shirbat species were the parameters of the minimum temperature of the coldest month of the year (Bio 6), total annual rainfall (Bio 12), and human footprints. Also, the range of distribution of the studied species in both optimistic and pessimistic scenarios for the years 2070 and 2090 will face a significant decrease.ConclusionThe effects of climate change on the shabout species have clearly shown that the species have different responses to climate change, and these responses provide appropriate and specific management strategies for each species.Keywords: Biodiversity, Climate Change, Conservation, Ensemble Modeling
-
Pages 49-62Objective
Indigenous worldviews, beliefs, traditions, practices and institutions are transferred through indigenous knowledge and become practical. Today, depression, insomnia, anxiety and stress are among the most common mental disorders and general problems among employees. The present study was conducted with the aim of investigating local knowledge and tendency towards medicinal plants effective on nerves among the employees of Ardestan city.
MethodsThis study was conducted in a descriptive-analytical and survey form, and the research tool was a researcher-made structured questionnaire that included 10 general items and 72 different specialized items. The statistical population was the employees of different offices in Ardestan, and based on Cochran's formula, the sample size was estimated to be 131 people. The reliability of the research tool was confirmed by calculating the alpha value of 0.877 and its validity was confirmed by studying the professors. SPSS software was used to perform descriptive and statistical analysis.
ResultsAccording to the findings, among the medicinal plants, peppermint plant (2.86%) was the most consumed and sage (1.23%) was the least consumed among the employees. Also, the results of Friedman's test showed that the employees' purpose of consuming medicinal plants effective on the nervous system was to relieve fatigue and feel relaxed.
ConclusionTherefore, it seems that employees in different offices tend to use medicinal plants traditionally to relieve fatigue caused by work and maintain their peace in the work environment.
Keywords: Anxiety, Indigenous Knowledge, Medicinal Plants, Neurologic Diseases, Treatment -
Pages 63-86Objectivethe objective of this study was to investigate Asteraceae family and its traditional uses.MethodsA list of 21 medicinal plant species from Asteraceae family as the largest plant family was recorded by library method. Then, each plant was reviewed in terms of phytochemical compounds, biological activity, clinical trials, interactions, side effects and traditional uses using scientific articles, books, especially PDR for herbal medicine.ResultsEssential oil compounds such as monoterpenes and sesquiterpenes were the main active ingredient compounds of most these plant species, and sesquiterpene lactones were the special active compounds of Asteraceae family. Other compounds including triterpenoids and a few alkaloids have also been identified and isolated in the active substance of plants of this family. Biological activity of the phytochemicals, the traditional uses and the interactions and side effects of the active ingredient of the medicinal plants of the Asteraceae family have also been reported, which can provide appropriate information for researchers and production of herbal medicines. Also, these findings can be a reliable reference for the logical prescription and use of the Asteraceae family medicinal plants.ConclusionGenerally, a review of traditional references and reported articles indicates that the Asteraceae family is one of the most important medicinal plant families, and plants such as T. parthenium, C. officinalis, and S. marianum, while being used medicinally, still needs further research and the potential of valuable natural products.Keywords: Asteraceae, Drug Interactions, Medicinal Plants, Phytochemical Compounds
-
Pages 87-97ObjectiveThe purpose of this study is to examine the issue of nutrition and diet in ancient times among great civilizations such as Iran, Greece, China, Egypt and Rome. If an attempt has been made to explain proper nutrition, food abstinence and the favorite food basket of each of the civilizations in question and the reasons for observing their nutritional issues.MethodsIn this study, which is a review study, using available sources with titles such as; Nutrition in ancient times, the diet of the great civilizations of the ancient world and attention to proper nutrition and food among the great civilizations of the ancient world, the desired and related materials have been collected.ConclusionThe topic of nutrition has always been a subject to be pondered in all history. Proper nutrition and its effect in some times and sometimes the treatment of diseases starts from ancient times and is gradually transferred to the next periods and in each transfer, progress and effects have been improved along with the conditions of the people of each region as well as their weather conditions. Therefore, this issue of nutrition has been given special attention in different regions and every day we see the expansion and growing trend of this category. The materials collected in this study show the increasing attention to the category of nutrition and diet, as well as the selection of a suitable food basket according to the nature of people and the living conditions of civilizations, from ancient times to the present day, so that the field of more and more comprehensive investigation in it provides this.Keywords: Ancient Times, Diet, Food Basket, Nutrition