فهرست مطالب

نشریه راهبردهای پژوهش در علوم تربیتی
سال دوم شماره 1 (پیاپی 2، بهار 1403)

  • تاریخ انتشار: 1403/02/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • ارائه الگوی عوامل موثر در فرسودگی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی شهرستان سرعین از دیدگاه معلمان مقطع ابتدایی: پژوهش مبتنی بر داده بنیاد
    ناصر رزم طلب*، عادل زاهد بابلان صفحه 1
    مقدمه

    فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان مشکلی شایع است که می تواند پیامدهای منفی بر سلامت روان، تحصیلی و اجتماعی آنها داشته باشد.

    روش

    این پژوهش از نوع کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد است. ابزار مور استفاده مصاحبه نیمه ساختار یافته است که روایی سازه از روش مصاحبه با متخصصان، درونی از روش ثبات زمانی و بیرونی آن از نمونه گیری هدفمندتایید شد. و پایایی آن از روش ممیزی خبرگان و بررسی اعتبار از طریق بررسی اعضا و مصاحبه با خبرگان تایید شد. برای شناسایی عوامل موثر بر فرسودگی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی شهرستان سرعین، با بهره گیری از دیدگاه و تجارب 16 نفر از ذی نفعان در امر تدریس و آموزش و افراد صاحب اطلاع، با روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری انجام شد. سپس داده های مصاحبه با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 مورد تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش کدها یا مفاهیم اولیه را شناسایی کرده و در ادامه کدهای مشابه در طبقه هایی خاص قرار گرفتند. سپس برای هر یک از طبقات عناوینی که نمایانگر کل کدهای آن طبق باشد انتخاب گردید.

    یافته ها

    از تجزیه و تحلیل مصاحبه ها در کل 8 مقوله، 43 کد محوری و 158 کد باز استخراج شد. مقوله های شناسایی شده عبارتند از: عوامل علی (مدیریت نامناسب زمان، تعیین اهداف غیر واقع بینانه، ضعف علمی معلم و ارائه تکالیف بسیار زیاد از سوی معلمان)، عامل زمینه ای (مشکلات متعدد خانوادگی) و عوامل مداخله ای (اهمال کاری از سوی دانش آموز، عزت نفس پایین و ناکارآمدی آموزش).

    نتیجه گیری
    کلیدواژگان: فرسودگی تحصیلی، ناکارآمدی آموزش، ضعف علمی معلم، اهمال کاری، عزت نفس پایین
    چکیده مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • تجربه زیسته کاردرمانگران مراکز اوتیسم در مورد درمان روانشناختی کودکان اوتیسم دارای اختلال عصبی-تکاملی
    صدیقه حیدری* صفحه 2
    زمینه و هدف

    کاردرمانی یکی از حرفه های توانبخشی و ارائه دهنده خدمات بوده و متخصص این حیطه می تواند به عنوان یکی از اعضای تیم در ارزیابی و درمان مشکلات حرکتی و رفتاری کودکان اختلال طیف اتیسم (ASD) نقش محوری داشته باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه زیسته کاردرمانگران مراکز اوتیسم شهر شیراز در درمان روانشناختی کودکان دارای اختلال عصبی-تکاملی بود.

    روش

    روش پژوهش به صورت کیفی با استفاده از تحلیل مضمون بوده و نمونه گیری به شیوه اشباع نظری انجام شد که در نتیجه آن مشارکت کنندگان پژوهش از 21 نفر از کاردرمانگران مراکز اوتیسم تشکیل گردیدند. جهت جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختارمند بهره گرفته شد که مدت زمان کلی آن 589 دقیقه بود (M: 28.05±5.69) داده ها از اول اردیبهشت تا پایان خرداد سال 1401 جمع آوری و روش تحلیل داده ها، براساس تحلیل مضمون با تکیه بر شبکه مضامین بود.

    یافته ها

    یافته ها نشان داد مشکلات درمان روانشناختی کودکان اوتیسمی (دارای مشکلات حضور در مدرسه) در 3 مضمون سازمان دهنده (مداخلات درمانی، اهداف درمانی و وضعیت درمان) و 19 مضمون پایه (فرعی) قرار گرفته که بر روی توسعه مطلوب درمان (مضمون سازمان دهنده چهارم) اثرگذارند.

    نتیجه گیری

    با توجه به یافته ها، مولفه هایی که بیشترین توجه را به خود جلب کردند، مربوط به مداخلات درمانی بوده که از بین آن ها آموزش روانی و حمایت والدین بیشترین درصدها را به خود اختصاص دادند. بنابراین مداخلاتی همچون آموزش روانی، حمایت والدین و همچنین همکاری با متخصصان در مراکز اوتیسم، مدارس و مراکز بهزیستی پیشنهاد می شود.

    کلیدواژگان: تجربه زیسته، درمان روانشناختی، کودکان اوتیسم، مدرسه
    چکیده مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • اثربخشی آموزش خودکارآمدی بر سازگاری و استرس تحصیلی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه
    جابر علیزاده، حسین آشیانی*، جواد هاشمی، پریسا دسترنج صفحات 3-15
    زمینه و هدف

    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش خودکارآمدی بر بهبود سازگاری و استرس تحصیلی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه انجام شد.

    روش

    روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر پایه ششم مبتلا به اختلال یادگیری ویژه در سال تحصیلی 1402- 1401 در شهر خلخال تشکیل دادند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، تعداد 30 دانش آموز انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارش شدند و پیش و پس از انجام مداخله به سیاهه سازگاری تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی سینها و سینگ (1993) و پرسش نامه استرس تحصیلی ادراک شده زاژاکووا و همکاران (2005) پاسخ دادند. برای گروه آزمایش بسته آموزشی خودکارآمدی بندورا (1997) شامل 8 جلسه 90 دقیقه ای (1 روز در هفته) اجرا شد و گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکرد. درنهایت داده‏ ها با روش ‏های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس با نرم ‏افزار آماری SPSSv22 تحلیل شد.

    یافته ها

    یافته ها نشان داد که شرکت در جلسات خودکارآمدی در گروه آزمایش از پیش آزمون به پس آزمون منجر به بهبود نمره سازگاری تحصیلی و کاهش استرس تحصیلی شده است و بین میانگین نمره سازگاری و کاهش استرس تحصیلی دو گروه آزمایش و کنترل از نظر آماری تفاوت معناداری وجود دارد (0/001>P).

    نتیجه گیری

    با توجه به یافته‏ های پژوهش به نظر می رسد که آموزش خودکارآمدی می ‏تواند در بهبود سازگاری و کاهش استرس تحصیلی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه سودمند باشد.

    کلیدواژگان: خودکارآمدی، سازگاری، استرس تحصیلی، دانش آموزان، اختلال یادگیری ویژه
    چکیده مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • اثربخشی آموزش شفقت به خود بر دشواری تنظیم هیجان در دانش آموزان
    لیلا فرهمند، عزت الله احمدی، رحیم یوسفی، گرمان مقدور ممکان* صفحات 4-14
    زمینه و هدف

    دشواری در تنظیم هیجان عملکرد و سلامت روان دانش آموزان را کاهش می دهد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش شفقت به خود بر دشواری تنظیم هیجان دانش آموزان دختر انجام گرفت.

    روش

    روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر سال آخر دبیرستان در شهر ارومیه در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. از دانش آموزان شرکت کننده با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای، 30 نفر انتخاب شدند، و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پیش از اعمال مداخله، از هر دو گروه، پیش آزمون گرفته شد. سپس گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش شفقت به خود قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (DERS)استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس ((ANCOVA تجزیه و تحلیل شد.

    یافته ها

    یافته ها نشان داد که آموزش شفقت به خود بردشواری تنظیم هیجان دانش آموزان، اثرگذار بوده است (001/0P<). اینکه شفقت به خود و تنظیم هیجان، رابطه مثبت و معناداری با یکدیگر دارند و مداخلات مربوط به شفقت به خود با مکانیسم های کلیدی مدل تنظیم هیجان، مانند تجربیات هیجانی، ظرفیت های تنظیم هیجان و تمایل به گسترش راهبردهای تنظیم هیجان مرتبط است.

    نتیجه گیری

    با توجه به اهمیت تنظیم هیجانات در دوره حساس نوجوانی، می توان از درمان مبتنی بر شفقت به خود در جهت کاهش مشکلات تنظیم هیجانی این دانش آموزان استفاده نمود و در برنامه های آموزشی دانش آموزان گنجانده شود تا مربیان و مشاوران مهارت های لازم را به آن ها بیاموزند.

    کلیدواژگان: شفقت به خود، دشواری تنظیم هیجان، دانش آموزان
    چکیده مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • پیش بینی عملکرد تحصیلی براساس خودتنظیمی هیجانی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان ابتدایی
    الهام علی نژاد* صفحه 5
    زمینه و هدف

    عملکرد دانش آموزان در مقاطع تحصیلی بالاتر تحت تاثیر موفقیت آن ها در مقطع پایین تر است. لذا، پژوهش حاضر با هدف پیش بینی عملکرد تحصیلی براساس خودتنظیمی هیجانی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان ابتدایی انجام شد.

    روش

    پژوهش حاضر به روش مقطعی انجام شد. براساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی 118 نفر از بین دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی منطقه ی 15 شهر تهران در سال تحصیلی 1403-1402 انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از فرم اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه های عملکرد تحصیلی (1991)، سبک های عاطفی (2010) و خودکارآمدی تحصیلی (1999) استفاده گردید. از همبستگی پیرسون و رگرسیون به روش همزمان (Enter) جهت تحلیل داده ها استفاده گردید.

    یافته ها

    براساس یافته های همبستگی پیرسون بین عملکرد تحصیلی با خرده مقیاس های خودتنظیمی هیجانی شامل پنهان کردن هیجان ها (0/46-=r، 0/001>P)، سازش با هیجان ها (0/54=r، 0/001>P) و تحمل هیجان ها (0/55=r، 0/001>P) و خرده مقیاس های خودکارآمدی تحصیلی شامل استعداد (0/52=r، 0/001>P)، کوشش (0/33=r، 0/001>P) و بافت (0/21=r، 0/05>P) ارتباط معناداری وجود دارد. علاوه بر این، براساس رگرسیون همزمان (Enter) خرده مقیاس های خودتنظیمی هیجانی شامل پنهان کردن هیجان ها (0/19-=β، 0/01>P)، سازش با هیجان ها (0/25=β، 0/001=P) و تحمل هیجان ها (0/27=β، 0/001>P) و خرده مقیاس های خودکارآمدی تحصیلی شامل استعداد (0/20=β، 0/01>P) و کوشش (0/17=β، 0/05>P) پیش بینی کننده های معنادار عملکرد تحصیلی بودند.

    نتیجه گیری

    بنابراین، خودتنظیمی هیجانی و خودکارآمدی تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان ابتدایی تاثیر دارد. لذا، پیشنهاد می گردد از آموزش های تقویت کننده ی خودتنظیمی هیجانی و خودکارآمدی تحصیلی در این مقطع جهت بهبود عملکرد تحصیلی آن ها استفاده نماید.

    کلیدواژگان: خودتنظیمی هیجانی، خودکارآمدی تحصیلی، دانش آموزان ابتدایی، عملکرد تحصیلی
    چکیده مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر توجه انتخابی و سرعت پردازش دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه
    مریم چمن*، امیرعباس علیپور، علی حسین زاده گرمی صفحات 16-31
    زمینه و هدف

    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر بهبود توجه انتخابی و سرعت پردازش دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه شهر زاهدان، انجام شد.

    روش

    روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل و آزمایش است. در این پژوهش جامعه آماری شامل دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه (نارساخوانی، نارسانویسی و اختلال در یادگیری ریاضی) شهر زاهدان است که در سال تحصیلی 1402-1403 به مراکز مشاوره شهر زاهدان مراجعه کردند. از میان جامعه آماری، 30 دانش آموز (18 دختر و 12 پسر) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از همتاسازی بر اساس جنسیت، سن و معدل در دو گروه کنترل و آزمایش (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش 10 جلسه 20 دقیقه ای تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای را دریافت کرد ولی گروه کنترل بدون مداخله باقی ماند؛ هر دو گروه پیش و پس از مداخله به آزمون رنگ-واژه استروپ و آزمون سرعت پردازش راث و اسوالد (1978) پاسخ دادند. درنهایت، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کواریانس چندمتغیره) در بستر نرم افزار SPSS26 استفاده شد.

    یافته ها

    با توجه به یافته ها، میانگین آزمایش نسبت به گروه کنترل پس از مداخله تفاوت معناداری داشته است (0/001>P).

    نتیجه گیری

    نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر بهبود توجه انتخابی و سرعت پردازش دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری ویژه اثربخش بوده است.

    کلیدواژگان: تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای، توجه انتخابی، سرعت پردازش دانش آموزان، اختلال یادگیری ویژه
    چکیده مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
|
  • Presenting the model of effective factors in the academic burnout of primary school students in Sarein city from the point of view of primary school teachers: Research based on foundation data
    Nasser Razmtallab *, Adel Zahed Babelan Page 1
    Research/Original Article Original: Persian
  • Lived Experience of Occupational Therapists of Autism Centers on the Psychological Treatment of Neuro-developmental Disorder Child's
    Sedigheh Heydari * Page 2
    Research/Original Article Original: Persian
  • The Effectiveness of Self-Efficacy Training on Academic Adjustment and Perceived Academic Stress in Students with Specific Learning Disabilities
    Jaber Alizade, Hossein Ashiani *, Javad Hashemi, Parisa Dastranj Pages 3-15
    Background  and  Aim

    Specific learning disabilities are recognized as significant educational challenges. These disorders can lead to various problems, including academic underachievement, decreased self-confidence, and increased academic stress among students. Therefore, the present study aimed to investigate the effectiveness of self-efficacy training in improving academic adjustment and reducing academic stress in students with specific learning disabilities.

    Methods

    This quasi-experimental study employed a pre-test and post-test design with two groups: experimental and control. The statistical population consisted of all sixth-grade female students with specific learning disabilities in Khalkhal (a city in Iran) during the 2022-2023 academic year. Using a multistage sampling method, 30 students were selected and assigned to either the experimental group (15 students) or the control group (15 students). Before and after the intervention, participants completed the Academic Adjustment Inventory (Sinha & Singh, 1993) and the Perceived Academic Stress Questionnaire (Zajacova et al., 2005). The experimental group received Bandura’s self-efficacy training package (1997) over eight 90-minute sessions (once a week), while the control group did not receive any intervention. The data were analyzed using descriptive statistics and covariance analysis with SPSSv22.

    Results

    The results showed that participation in self-efficacy sessions improved academic adjustment and reduced academic stress from pre-test to post-test in the experimental group. There was a statistically significant difference between the experimental and control groups' mean academic adjustment and stress reduction scores (P<0.001).

    Conclusion

    Based on the findings, self-efficacy training can be beneficial in improving academic adjustment and reducing academic stress in students with specific learning disabilities.

    Keywords: Self-Efficacy, Academic Adjustment, Perceived Academic Stress, Students, Specific Learning Disabilities
    Abstract Research/Original Article Original: Persian
  • The Effectiveness of Self-Compassion Training on Difficulty of Emotional Regulation in Students
    Leila Farahmand, Ezzatullah Ahmadi, Rahim Yousefi, German Maghdoormamakan * Pages 4-14
    Background  and Aim

    The present study was conducted with the aim of investigating the  effectiveness of self-compassion training on the difficulty of regulating emotions in students.

    Methods

    The research method was semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population was all female students of the last year of high school in Urmia city in the academic year of 2021-2022. 30 participating students were selected using multi-stage sampling method, and they were randomly divided into two experimental and control groups. Before the intervention, a pre-test was taken from both groups. Then, the experimental group underwent self-compassion training in 8 90-minute sessions. The Difficulty in Emotion Regulation Scale (DERS) questionnaire was used to collect data. Data were analyzed using analysis of covariance (ANCOVA).

    Results

    The findings showed that teaching self-compassion to the difficulty of regulating emotions of female students was effective (p<0.001).

    Conclusion

    Considering the importance of regulating emotions in the sensitive period of adolescence; Self-compassion-based therapy can be used to reduce the emotional regulation problems of these students, and it can be included in students' educational programs so that coaches and counselors can teach them the necessary skills.

    Keywords: Self-Compassion, Emotion Regulation Difficulties, Students
    Abstract Research/Original Article Original: Persian
  • Predicting Academic Performance Based on Emotional Self-Regulation and Academic Self-Efficacy in Primary School Students
    Elham Alinejad * Page 5
    Research/Original Article Original: Persian
  • The Effectiveness of Transcranial Direct Current Stimulation on Selective Attention and Processing Speed in Students with Specific Learning Disorders
    Maryam Chaman *, Amirabbas Alipour, Ali Hosseinzade Pages 16-31
    Background and Aim

    The present study aimed to investigate the effectiveness of transcranial direct current stimulation (tDCS) on improving selective attention and processing speed in students with specific learning disabilities in Zahedan.

    Methods

    This quasi-experimental research utilized a pretest-posttest design with control and experimental groups. The statistical population comprised all students with specific learning disabilities (dyslexia, dysgraphia, and mathematics learning disorder) in Zahedan who was referred to counselling centers in the 2023-2024 academic year. From this population, 30 students (18 girls and 12 boys) were selected using a convenience sampling method and matched based on gender, age, and GPA. Then, they were divided into control and experimental groups (15 students each). The experimental group received 10 sessions of 20-minute tDCS, while the control group did not receive any intervention. Both groups responded to the Stroop Color-Word Test and the Roth & Oswald (1978) Processing Speed Test before and after the intervention. Data analysis was conducted using descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (multivariate covariance analysis) with SPSS26 software.

    Results

    The findings indicated a significant difference in the mean scores between the experimental and control groups after the intervention (P<0.001).

    Conclusion

    The results demonstrated that tDCS effectively improves selective attention and processing speed in students with specific learning disabilities.

    Keywords: Effectiveness Of Transcranial Direct Current Stimulation, Selective Attention, Processing Speed, Students, Specific Learning Disorders
    Abstract Research/Original Article Original: Persian