فهرست مطالب
نشریه علوم سیاسی
سال هفدهم شماره 1 (پیاپی 65، بهار 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/02/10
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 7-32موضوع نظارت و کنترل قدرت از مباحث جدی و بحث برانگیز در حقوق اساسی است. ضرورت طرح این بحث از آنجاست که هیچ جریانی در حوزه قدرت منطقا نمی تواند طرحی منسجم و نظام یافته برای مهار حکومت داشته باشد؛ جز آنکه در گام نخست مواضع خود را در حوزه قدرت از زاویه نظارت تئوریزه کرده باشد و اولین گام در این مسیر استخراج مبانی پذیرش و پایه های مشروعیت نظارت بر قدرت در هر نظام حقوقی است. همچنین آنچه قانون گذار یا فقیه را در وضع مقررات و استنباط احکام جدید جهت پرکردن خلاهای قانونی موجود یاری می کند، کشف مبانی نظام حقوقی مورد نظر است که مقررات حقوقی بر اساس آن مبانی وضع گردیده است. نظام حقوق اساسی ایران ضمن اهمیت فراوان به بحث نظارت، پایه ها و مبانی مشروعیت نظارت بر قدرت را ذیل مفاهیمی همچون امر به معروف و نهی از منکر، النصیحه لائمه المسلمین، امانت دانستن مناصب عمومی و حق تعیین سرنوشت پذیرفته است.
کلیدواژگان: نظارت، قدرت، امر به معروف و نهی از منکر، نصیحت، امانت، حق تعیین سرنوشت -
صفحات 33-54بند نهم از اصل یکصد و دهم قانون اساسی که مربوط به وظایف و اختیارات رهبری است، از امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم سخن می گوید که از آن به کلمه تنفیذ تعبیر می شود. انجام وظیفه رئیس جمهور نه فقط منوط به طی کردن مراحل مختلف (ثبت نام و تایید صلاحیت و کسب اکثریت آرا) است، بلکه طبق قانون اساسی به امضای ولی فقیه منوط می باشد. حال سوال مهم و اساسی این است، که مفهوم فقهی و حقوقی امضای حکم ریاست جمهوری چیست. آیا این امر یک امضای صوری و تشریفاتی یا تنفیذی وشرعی است؟ آیا این امر از وظایف رهبری است که باید امضا کند یا از اختیارات وی می باشد که در صورت مصلحت می تواند از امضا خودداری کند؟ پژوهش حاضر با رد نظریه تشریفاتی و وظیفه بودن امضا بر تنفیذی و اختیاری بودن امضا تاکید دارد و با بررسی پیشینه تنفیذ و با تکیه بر فقه سیاسی و حقوق اساسی و مشروح مذاکرات خبرگان قانون اساسی و اقوال فقها و حقوقدانان تنفیذی و اختیاری بودن امضا را اثبات می کند.
کلیدواژگان: ولایت فقیه، جمهوری اسلامی ایران، ریاست جمهوری، حکم تنفیذ -
صفحات 55-74مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه فرایندی است که تحول در این حوزه را بر پایه آینده نگاری وآینده پژوهی هدایت می کند. این مقوله از سنخ مدیریت استراتژیک و مبتنی بر تفکر و برنامه ریزی استراتژیک است که با اقتباس از ایده «مدیریت تحول در حوزه علمیه» که حضرت آیت الله خامنه ای در آذرماه 1386 مطرح فرمود، مورد عنایت قرار گرفته و سازوکار تحقق مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه را مطمح نظر قرار داده است و با تکیه بر اصول و معیارهای برنامه ریزی استراتژیک به تبیین آن همت گماشته از این رو، مقاله حاضر تصویری از نقشه جامع این مسیر را ترسیم کرده است. همچنین درادامه به نقد بررسی الگوهای مدیریتی قابل انطباق با مدیریت تحول سیاسی در حوزه علمیه اهتمام شده و الگوی مطلوب در این خصوص بیان شده است.
کلیدواژگان: مدیریت، تحول سیاسی، نقشه جامع، حوزه علمیه -
صفحات 75-90رفاعه طهطاوی به عنوان طلبه الازهر در سال 1826م هیئت دانشجویان اعزامی از قاهره به پاریس را همراهی کرد و چند سالی آنجا اقامت داشت. طهطاوی پس از بازگشت، برای بهبود وضعیت طبقه کشاورز و اصلاح نظام آموزشی در مصر، دهه ها کوشش کرد و اندکی پس از مهاجرت سید جمال الدین اسدآبادی به مصر از دنیا رفت. آثاری که در زمینه اندیشه های سیاسی به زبان فارسی نوشته شده، طهطاوی را نواندیش و از پیشگامان اندیشه نو سیاسی برشمرده اند، چنین تصویری را در آثاری به زبان های دیگر نیز می توان مشاهده کرد. نگارنده برای تحلیل این امر به دو عامل می تواند اشاره کند. نخست دسترسی نداشتن نخستین پژوهشگران به تمامی آثار طهطاوی و اکتفا کردن به سفرنامه مشهوری که طهطاوی در جوانی نوشته بود و دوم پذیرش نتایج پژوهشگران نخستین از سوی محققان بعدی. این در حالی است که آثاری را که طهطاوی در سالهای پایانی حیات خود نوشته، از این تصویر فاصله قابل توجهی دارد.
کلیدواژگان: اندیشه سیاسی، نواندیشی، سده 19، مصر -
صفحات 91-116جریان سلفیه تاثیرات و پیامدهای عمیقی در دو حوزه افکار و رفتار برای جهان اسلام به همراه داشته است. در میان جریان های مختلف سلفی، جریان تکفیری بیش از سایرین با شیعه و سایر مذاهب اسلامی دشمنی می کند و اکنون نیز توانسته است به مدد حمایت های خارجی و جذب افراطیون در جهان اسلام به اهدافی نیز دست یابد. در این مقاله با بهره برداری از نظریه پخش، تاثیرات سلفیه تکفیری بر بیداری اسلامی بررسی شده است. سلفیه تکفیری در حوزه افکار سبب گسترش قرائت سلفی از بیداری اسلامی، گسترش فرهنگ تکفیر و رادیکالیزم، تغییر کانون علمی به کانون جاهلیت، گسترش موج اسلام هراسی و اسلام ستیزی، گسترش موج شیعه هراسی و شیعه ستیزی و ترویج نظریه احیای خلافت شده است و در حوزه رفتار نیز موجب رشد خشونت گرایی، ورود نیروهای خارجی به جهان اسلام، تضعیف اسرائیل ستیزی در جهان اسلام و پیدایش چالش های فزاینده فرا روی بیداری اسلامی گردیده است.
کلیدواژگان: سلفی گری تکفیری، جهان اسلام، تاثیرات سلفیه -
صفحات 117-153افضل الدین محمدبن یکی» صدر «یا» امام «و ملقب به» بابا افضل «حسن مرقی کاشانی، معروف به از اندیشمندان برجسته شیعه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم بوده است. نوشته حاضر با بررسی جامع زندگی و معرفی آثار علمی و مبانی هستی شناسی و انسان شناسی ایشان، دیدگاه های وی درباره سیاست مدن، اجتماع مدنی و خاستگاه واقسام آن، ریاست اجتماع مدنی، شرایط و صفات و وظایف او را بازخوانی وتبیین کرده است؛ به بیان دیگر سیاست اخلاقی وی را تبیین نماید.
کلیدواژگان: افضل الدین کاشانی، اندیشه سیاسی، سیاست مدن، اجتماع مدنی
-
Pages 7-32The supervision and control over power is considered as one of the controversial and solemn issues in the fundamental law. The necessity of raising this matter is that no current in the domain of power can logically be of an organized and coherent chart towards the control of government unless within the first step، it has theorized its positions in the domain of power from the view of supervision and the first phase in this way could be the extraction of foundations of approval in addition to the bases of legitimacy of supervision over power in every legal system. Moreover، what assists a legislator or jurisprudent in lawmaking as well as the deduction of new pronouncements in favor of filling the present legal gaps could be the detection of bases of favorite legal system on the basis of which the legal regulations have been made. Iran’s fundamental law system regards the highest significance to the issue of supervision; furthermore، it has accepted the foundations، and the standards of legitimacy of supervision over power following the concepts such as enjoin the goods، prohibid to the evil، the advice of Imams of Muslims، considering the public positions as trust، as well as the right of determining fate.Keywords: supervision, power, enjoin the good, prohibid to the evil, advice, trust, right of determining fate
-
Pages 33-54The 9th element of the principle 110 of the constitution in regard with the responsibilities and authorities of the leader discusses about the signing of Presidency decree following people’s election being interpreted as execution. This decree is not only reliant on passing diverse processes – registration and proving qualification and achieving the majority of votes- but also it is dependent on the signature of guardianship of the jurist according to the constitution. Now the main question is in regard with the jurisprudential and legal concept of Presidency decree signature. Whether this is deemed to be a superficial and ceremonial signature or some thing executive and legitimate? Whether it is one of the responsibilities of leader who should sign it or it is one of his authorities to avoid signing it in case of qualification? Declining the ceremonialism theory and mandatory signature through considering the backgroundof execution and relying on the political jurisprudence، constitution، and the details of khebregan’s negotiations of constitution as well as the sayings of jurisprudents and lawyers، the present research proves that it is an executive and discretionary signature.Keywords: guardianship of the jurist, Islamic Republic of Iran, Presidency, execution decree
-
Pages 55-74Political modification management in the seminary school is the process guiding the change in this domain on the basis of future-graphy and future survey. This category related to the strategic management، on the basis of the reflection and programming taken out of the idea of “modification management in the seminary school” by ayatollah khamene’ee in Azar 1386، has been given attention and the strategies of execution of political modification management in seminary school has been regarded. Moreover، relying on the principles and criteria of strategicprogramming، it has been endeavored to clarify it along with the illustration of a comprehensive plan of this path. Consequently، it has been criticized the management patterns corresponding to the political modification management in seminary school and a favorite pattern has been stated in this regard.Keywords: management, political modification, comprehensive plan, seminary school
-
Pages 75-90The current of salafiyeh has been along with the profound effects and consequences in two domains of thoughts and conduct in the world of Islam. Among the diverse salafi currents، Takfiri current shows the greatest amount of hostility towards Shiism and the other Islamic religions and could have achieved some goals relying on the external supports as well as attracting extremists in the world of Islam. In this article، it has been studied the effects of Takfiri salafiyeh on the Islamic awakening taking advantage of pakhsh theory. Takfiri salafiyeh in the domain of thoughts has led to the extension of Salafiyeh out of the Islamic awakening، the development of Takfir culture and radicalism، the change of scientific center into ignorance center، the extension of wave of Islam-phobia، and aggression towards Islam، the extension of wave of Shi’ah-phobia، and aggression towards Shi’ah، and propagation of caliphate renovation theory and in the domain of conduct، it has led to the growing violence، entrance of external powers to the world of Islam، weakening hostility towards Israeli in the world of Islam، the advent of developing challenges before the Islamic awakening.Keywords: Takdfiri salafism, world of Islam, salafiyeh effects
-
Pages 91-116The current of salafiyeh has been along with the profound effects and consequences in two domains of thoughts and conduct in the world of Islam. Among the diverse salafi currents، Takfiri current shows the greatest amount of hostility towards Shiism and the other Islamic religions and could have achieved some goals relying on the external supports as well as attracting extremists in the world of Islam. In this article، it has been studied the effects of Takfiri salafiyeh on the Islamic awakening taking advantage of pakhsh theory. Takfiri salafiyeh in the domain of thoughts has led to the extension of Salafiyeh out of the Islamic awakening، the development of Takfir culture and radicalism، the change of scientific center into ignorance center، the extension of wave of Islam-phobia، and aggression towards Islam، the extension of wave of Shi’ah-phobia، and aggression towards Shi’ah، and propagation of caliphate renovation theory and in the domain of conduct، it has led to the growing violence، entrance of external powers to the world of Islam، weakening hostility towards Israeli in the world of Islam، the advent of developing challenges before the Islamic awakening.Keywords: Takdfiri salafism, world of Islam, salafiyeh effects
-
Pages 117-153Afzaloddin Mohammad ibn e- Hassan e- Marqi e-Kashani، known as “Baba Afzal”، “Imam” or “Sadr” has been one of the Shiite outstanding philosophers at the ending of 6th and at the beginning of 7th century. Trough the comprehensive study of his life، the introduction of his scientific works، his ontology and anthropology foundations، his attitude towards the civil policy، civil community، origin and its categories، leadership of civil community، origin، and its varieties، the present writing has reviewed and clarified his circumstances، attributes، and responsibilities.Keywords: ontology, anthropology, civil policy, civil community