روایت اول: عن ابی عبدالله (ع) قال: إن الله تعالی لیحفظ من یحفظ صدیقه

روایت دوم: قال ابو عبدالله (ع) لا تفتش الناس فتبقی بلا صدیق(1)

[امام صادق(ع) فرمود: خداوند آن کسی را که دوست خود را حفظ کند، حفظ می کند، در کار مردم تجسس نکن که در این صورت بدون دوست می مانی].

شرح دو روایت کوتاه:

فی الکافی، عن الصادق (ع)، قال: «ان الله تعالی لیحفظ من یحفظ صدیقه»؛ [حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمودند:] خدای متعال حفظ می کند آن کسی را که رفیق خود را حفظ کند. [البته] مراد، حفظ جسمانی نیست فقط - حالا آن هم یکی از مصادیقش ممکن است باشد - یعنی آبروی او را حفظ کند، شخصیت او را حفظ کند، جهات او را حفظ کند [و] مراعات کند.

خدا یک چنین کسی را حفظ می کند. این پیوندهای برادری و رفاقت و انس و اخوت، در اسلام اینقدر اهمیت دارد. شما ملاحظه رفیقتان را می کنید، او را حفظ می کنید، خدای متعال در پاداش این عمل، شما را حفظ می کند. البته حفظ کردن رفیق معنایش این نیست که انسان از گناه او، از خطای او دفاع کند؛ کما اینکه در این کارهای حزبی و جناحی و خطی و این چیزها معمول است که اگر خطایی هم از کسی سر بزند، چون با آنها هم جبهه است، هم خط است، هم حزب است، هم گروه است، باید بایستند پایش و دفاع کنند؛ نه، این مراد نیست؛ این حفظ او نیست؛ این در واقع مخذول کردن او، بدبخت کردن اوست و خود؛ بلکه مراد، حفظ آبروی مومنی است که برادری ایمانی با انسان دارد. جامع، برادری ایمانی است. این یک روایت.

یک روایت دیگر هم باز از کافی است، از امام صادق (ع)؛ می فرماید که: «لا تفتش الناس فتبقی بلا صدیق»؛ در کارهای مردم ریز نشو، تفتیش نکن، جزئیات را دنبال نکن. دنبال پیدا کردن عیوب ریز و درشت افراد نباش. اگر اینجور باشد، بدون رفیق خواهی ماند. یعنی هر کسی بالاخره یک عیبی دارد. اگر بخواهی همین طور ریز بشوی، تفتیش کنی، دنبال کنی، کسی برایت باقی نمی ماند.

* شرح حدیث در ابتدای درس خارج؛ 1389/10/27

پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای