تحلیل و نقد شبهه وجود اصطلاحات فلسفی - حکمی در نهج البلاغه

«نهج البلاغه» مجموعه ای است از سخنان گهربار امیرالمومنین علی(ع) که توسط مرحوم شریف رضی در سال 400 هجری گردآوری و تدوین شد و از بدو پیدایش تاکنون به دلیل مضامین ذی قیمت و مفاهیم گران سنگ خود، توجه بسیاری از دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان را به خود جلب کرده و ستایش آنان را برانگیخته است؛ اما در این میان عده ای از مولفان تراجم و محققان سنی مذهب در اصالت انتساب بخش هایی از این کتاب به امام علی(ع) تشکیکاتی را مطرح نموده اند که از جمله آن ها شبهه وجود مضامین و اصطلحات فلسفی- حکمی نظیر الاین، الکیفیه و الازلیهدر این میراث علویاست. مقاله حاضر در صدد است با بررسی جامع این شبهه، آن را با ادله مختلف عقلی، نقلی و تاریخی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بوته نقد کشیده و بی پایه بودن آن را اثبات نماید. در این راستا، با توجه به اینکه شبهه مطرح شده مبتنی بر سه فرض ادعای اضافه کردن این اصطلاحات توسط سید رضی، متداول نبودن این اصطلاحات در زمان امام علی(ع) و تشکیک در زمان ورود این اصطلاحات به جامعه اسلامی است، جستار حاضر مسائلی از قبیل: تفاوت روش استدلال امام(ع) با فلاسفه متقدم و معاصر شریف رضی، وجود پاره ای از مسائل علمی و فلسفی که با زمان سید رضی مطابقت نمی کند، نقش امام علی(ع) در پایه گذاری فلسفه اسلامی و اصطلاحات آن، رواج مباحث عقلی - فلسفی در عراق قبل از اسلام و وجود این اصطلاحات قبل از امام(ع) را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در نهایت به این نتیجه دست یافته است که وجود اصطلاحات و مباحث فلسفی- حکمی در نهج البلاغه هرگز نافی انتساب این کتاب ارزشمند به امیرالمومنین(ع) نخواهد بود.