جایگاه مفهوم تبری در منظومه فکری و رفتاری امام خمینی (ره) و مهندس بازرگان

هدف پژوهش حاضر واکاوی جایگاه مفهوم تبری در گفتمان  جریان ملی و جریان اسلامی بود. در این راستا،  منظومه فکری و رفتاری امام خمینی و مهندس مهدی بازرگان در تعامل یا تقابل با «استکبار» و براساس روش «تحلیل گفتمان» لاکلا و موفه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مفهوم تبری نیز به مثابه یکی از ریشه های اصلی گسست میان جریان ملی گرایی و اندیشه های حاکم بر نهضت اسلامی بررسی شد. یافته ها نشان داد که شکاف های عمیق فکری و رفتاری میان دو گفتمان مورد بررسی در مصادیق متعدد، برخاسته از اختلاف در دال مرکزی و در مراتب بعد، دال های شناور در دو گفتمان است. اختلاف ماهیت و چگونگی نگرش آنها به لایه های مختلف معرفتی و رفتاری در قبال عناصر بنیادین فرهنگ سیاسی شیعه و به ویژه تبری، برآمده از جایگاه بنیادین و «غیریت ساز» این مفهوم در گفتمان امام خمینی می باشد. از سوی دیگر، وجود گرایش به مبادی و مظاهر غرب در یکی از اضلاع دال مرکزی گفتمان بازرگان به روشنی آشکار است.