رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: این تصور که در قلیان به دلیل عبور دود از محفظه آب، اثرات سمی و مضر آن کاهش می یابد یک باور غلط است.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر غلامرضا حیدری ضمن گرامیداشت روز جهانی بدون دخانیات، اظهارداشت: طبق آمار بیش از 20 درصد مردان و چهار درصد زنان بالای 15 سال در کشور مصرف روزانه سیگار دارند و از نظر آماری حدود 14 درصد کل افراد جامعه به صورت روزانه به استعمال دخانیات می پردازند.

به گفته حیدری، در صورتی که مصرف تفننی سیگار و قلیان را نیز در نظر بگیریم حدود 20 تا 25 درصد افراد جامعه (زن و مرد) مصرف دخانیات دارند که در مقایسه با آمارهای جهانی از این نظر در جایگاه متوسطی قرار داریم و این در حالی است که در کشورهای همسایه ما در منطقه خاورمیانه این میزان کمی بالاتر است.

وی خاطرنشان کرد: در کشورهای شمال اروپا، کانادا، تایلند، نیوزیلند و استرالیا میزان مصرف سیگار در سنین بالای 15 سال در زنان و مردان به 6 تا 9 درصد افراد جامعه رسیده است.

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه ضمن ابراز تاسف از کاهش سن شروع مصرف دخانیات در دو دهه اخیر در کشور، گفت: در دهه 40، سن شروع مصرف سیگار در کشور 30 سالگی، در دهه 50 حدود 25 سالگی و در دهه 70 زیر 18 سال بود اما امروز به 13 تا 15 سالگی رسیده است.روند کاهشی سن شروع مصرف دخانیات یک الگوی جهانی است و در بسیاری از کشورهای جهان نیز به واسطه آزادی های رفتاری نوجوانان و جوانان سن تجربه مصرف دخانیات پایین آمده است.

حیدری بیان داشت: مصرف سیگار در زنان ایرانی حدود یک هشتم کمتر از مردان است؛ اما استعمال قلیان در هر دو جنس برابر است.استعمال قلیان در زنان در دو دهه اخیر به عنوان یک تفریح و سرگرمی تفننی و رفتار دسته جمعی افزایش یافته است.

وی با تاکید بر این که قلیان یک روش بهداشتی استعمال دخانیات نیست، گفت: افراد تصور می کنند در قلیان به دلیل عبور دود از محفظه آب، اثرات سمی و مضر آن کاهش می یابد اما این یک باور غلط است. زیرا دود تنباکو مرطوب شده و شرایط برای جذب عمقی تر آن در ریه فراهم می شود. همچنین تعداد پک هایی که به قلیان زده می شود چندین برابر یک وعده سیگار است و استعمال یک سر قلیان ممکن است ساعت ها به طول بینجامد و اگر تمام یا خاموش شود نیز قابل تعویض است.در هنگام استعمال قلیان فرد در مجاورت دودی معادل چندین پاکت سیگار قرار می گیرد و این باور که قلیان کاغذ یا ماده کارخانه ای ندارد کاملا تصوری اشتباه است.

حیدری تنباکوهای عطری را بی کیفیت برشمرد که در صنایع سیگار سازی استفاده نمی شوند و با یک سری ترکیبات رنگی و معطر آنها را آماده می کنند و اغلب به میکروب های مختلف آغشته هستند.

وی تاکید کرد: مصرف قلیان نه تنها یک روش بهداشتی مصرف دخانیات نیست بلکه مضرات آن بیشتر از استعمال سیگار است.

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات علوم پزشکی شهید بهشتی شیوه های مختلفی را برای ترک سیگار عنوان کرد که دو روش شخصی و مداخله ای از آن جمله هستند.در روش شخصی، فرد بدون استفاده از دارو و مشاوره تصمیم به ترک سیگار گرفته و با تلاش و همت استعمال دخانیات را به صورت تدریجی یا به یکباره کنار می گذارد. موفقیت در این روش بیشتر به انگیزه و دلایل شخصی فرد سیگاری بستگی دارد و روشی بسیار کارآمد است و به خوبی جواب می دهد.روش مداخله ای در افرادی استفاده می شود که به شیوه شخصی نمی توانند سیگار را ترک کنند. در این روش فرد به کمک تیمی متشکل از پزشک و رفتاردرمانگر و با استفاده از داروهای نیکوتینی و یا غیرنیکوتینی فرآیند ترک سیگار را طی می کند.

حیدری خاطرنشان کرد: مراکز ترک دخانیات دانشگاه ها برای این افراد می تواند موثر باشد و احتمال موفقیت در ترک را دو یا سه برابر افزایش می دهد.

وی با اشاره به این که پس از خاموش کردن آخرین سیگار، ریه شروع به پاک سازی و ترمیم می کند، گفت: یک تا دو روز پس از ترک سیگار بوی بد بدن فرد که ناشی از استعمال دخانیات است به وسیله گردش خون تصفیه شده و از بین می رود. حدود 30 روز پس از ترک سیگار اثرات مضر آن در بدن کاهش می یابد، حجم ریه افزایش یافته، فشار تنفس بهبود می یابد، ظرفیت های تنفسی ریه نیز سه ماه بعد و در برخی موارد 6 ماه بعد به اندازه ریه طبیعی می رسد. احتمال بروز عوارض قلبی عروقی یک سال پس از ترک سیگار و احتمال بروز سرطان ها سه تا پنج سال پس از ترک به اندازه یک فرد غیر سیگاری می رسد.

حیدری با تاکید بر این که افراد سیگاری هر چه سریع تر استعمال دخانیات را ترک کنند، اظهارداشت: اگر فرد سیگاری در سال های جوانی سیگار را ترک کند بدنش با قدرت بیشتری می تواند به ترمیم عوارض ناشی از استعمال دخانیات بپردازد و عوارض آن بسیار زود برطرف می شود.اگر فرد سیگاری در سنین بالا و پس از ابتلا به بیماری های سخت سیگار را ترک کند، بهبود کامل عوارض ناشی از سیگار کمتر از سنین جوانی است، توصیه کرد افراد در سال های جوانی سیگار را ترک کنند.

وی افزود: روش های خوبی برای ترک استعمال دخانیات وجود دارد و افراد سیگاری می توانند با مراجعه به مراکز درمان دولتی از پزشکان آموزش دیده توصیه های لازم را دریافت کرده و با موفقیت این فرآیند را طی کنند.