چند روز پیش در خبرها منتشر شد که دولت «جو بایدن» قصد دارد بیش از 30 شرکت چینی را در فهرست سیاه آمریکا قرار دهد؛ اقدامی که به نظر می رسد جنگ تراشه ها بین دو کشور را تشدید می کند. پیش از این نیز وزارت بازرگانی چین اعلام کرده بود که این کشور درخصوص اقدامات کنترلی آمریکا در مورد صادرات تراشه ها به چین، شکوائیه ای را نزد سازمان تجارت جهانی به ثبت رسانده است. در همین مورد وزارت بازرگانی چین با صدور بیانیه ای از آمریکا خواست تا به تجارت معمول اقتصادی بین دو کشور پایبند باشد و زنجیره جهانی محصولات عمده صنعتی از جمله نیمه هادی ها را مختل نکند. با این حال خبرگزاری بلومبرگ گزارش داد که دولت بایدن قصد دارد شرکت فناوری های حافظه یانگ تسه (YMTC) و 30 شرکت دیگر را در فهرست سیاهی قرار دهد که آنها را از خرید برخی از قطعات اصلی ساخت آمریکا محروم می کند. پیش از این، قانونگذاران آمریکایی همچنین به شرکت اپل به عنوان غول فناوری آمریکا هشدار داده بودند که در صورت ادامه برنامه ها برای خرید تراشه های شرکت چینی YMTC، با نظارت شدیدی مواجه خواهد شد. تراشه ها، این قطعات کوچک سیلیکون، قلب صنعتی 500 میلیارد دلاری هستند که پیش بینی می شود تا سال 2030 ارزش آنها دو برابر شده باشد. و هر آنکه زنجیره تامین این صنعت را کنترل می کند- شبکه در هم تنیده ای از شرکت ها و کشورهای سازنده تراشه ها- کلیدی را در دست دارد که او را ابرقدرت بی رقیب می سازد. چین می خواهد فناوری تولید تراشه ها را داشته باشد. به همین دلیل است که آمریکا می خواهد دست چین را از این چرخه کوتاه کند. «کریس میلر»، نویسنده کتاب جنگ تراشه ها و دانشیار دانشگاه تافتس می گوید که دو کشور به وضوح درگیر مسابقه تسلیحاتی در آسیا و اقیانوسیه هستند. ما زمانی پیچیدگی این نبرد را متوجه می شویم که بدانیم ساخت نیمه رساناها پیچیده، تخصصی و عمیقا در هم پیچیده است. برای نمونه گوشی آیفون آمریکایی تراشه هایی دارد که در آمریکا طراحی شده، در تایوان، کره جنوبی و ژاپن ساخته شده و در چین مونتاژ شده است. هند که در حال سرمایه گذاری در این صنعت است، در آینده می تواند نقش بزرگ تری در این عرصه ایفا کند. نیمه رساناها یا نیمه هادی ها در آمریکا اختراع و ساخته شدند اما در گذر زمان عمدتا به دلیل مشوق های دولتی از جمله دادن یارانه تولید، آسیای شرقی به یک مرکز تولید آنها تبدیل شد. حالا بحث سر این است که در آینده کدام قدرت می تواند بر این حوزه سیطره بیشتری داشته باشد. اما یک نکته دیگر در این میان جلب توجه می کند. یکی از محورهای رویارویی پکن-واشنگتن که حدود 3 سال است ابعاد تازه ای پیدا کرده است و شدت فراوانی یافته، مسئله جزیره تایوان و آب های مورد مناقشه اطراف آن است. اما چرا تایوان به نقطه کانونی این درگیری دامنه دار بین پکن و واشنگتن تبدیل شده است؟ اهمیت این جزیره برای چین چیست تا حدی که حاضر است آمریکا را تهدید به جنگ کند؟ این پرسش ها یک پاسخ ندارد؛ در واقع یک چیز نیست که تایوان را مهم می کند؛ اما یکی از عوامل در این میان جلب توجه می کند: تایوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان تراشه های نیمه رسانا در جهان است. شرکت صنایع نیمه رسانای تایوان (TSMC) یکی از بزرگ ترین سازنده های تراشه جهان و یکی از بهترین تامین کننده های تراشه برای صنایع هایتک و دیگر صنایع مهم در جهان است. گفته می شود تی.اس.ام.سی و سامسونگ در کره جنوبی تنها شرکت هایی در جهان هستند که از دانش فنی ساخت کوچک ترین و پیشرفته ترین تراشه ها برخوردار بوده و تقریبا 90 درصد آنها را تولید می کنند.

* منابع در دفتر روزنامه موجود است.