به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

فهرست مطالب موسی الرضا بخشی استاد

  • موسی الرضا بخشی استاد*
    صفویه با توجه به تحولات و مناسبات سیاسی دوره ای است که سیاحان اروپایی بیش از گذشته به انگیزه های مختلف به ایران سفر کردند و در نتیجه سفرنامه های بسیاری نسبت به گذشته نوشته شد. مدارس عصر صفوی، به عنوان مهم ترین مرکز نهاد آموزش، موردتوجه بعضی از سیاحان قرار گرفت که ژان شاردن، ژان باتیست تاورنیه و انگلبرت کمپفر شاخص ترین آنان هستند. حال پرسش این است که سیاحان اروپایی درباره تعلیم و تربیت در مدارس عصر صفوی و برنامه های آموزشی آن چه دیدگاه هایی را مطرح کرده اند؟ این نوشتار تلاش می کند، با روش تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای، گزارش ها و نظرات سیاحان خارجی را پیرامون برنامه ها و منابع آموزشی این دوره مورد واکاوی و نقد قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد، سیاحان اروپایی غالبا برنامه های آموزشی مدارس ایران رابا نظام آموزشی اروپامقایسه کرده و در نتیجه آن را نامنظم و آشفته دانسته اند که گاهی بدبینانه به نظر می رسد. در معرفی منابع آموزشی نیز بیشتر به علوم غیر دینی همچون ریاضی، هییت و نجوم یعنی آنچه برای آنان مالوف بوده است، توجه داشته اند.
    کلید واژگان: تعلیم و تربیت, سفرنامه, سیاحان اروپایی, صفویه, مدرسه}
    Musaalreza Bakhshiostad *
    Due to political developments and relations, the Safavid period is a period in which European tourists traveled to Iran for various reasons more than before, and as a result, many travelogues were written compared to the past. Safavid-era madrasahs, as the most important center of education, were considered by some tourists, the most prominent of which are Chardin, Tavernier and Kempfer. The question is, what are the views of European tourists about education in Safavid madrasahs and its educational programs? This article tries to analyze and critique the reports and opinions of foreign tourists about the programs and educational resources of this course through analytical method and citing library sources. Research findings show that European tourists often compare Iranian madrasah curricula with the European education system and as a result find it irregular and chaotic, which sometimes seems pessimistic. In introducing educational resources, they have paid more attention to non-religious sciences such as mathematics, astronomy, that is, what has been familiar to them.
    Keywords: Education, training, Travelogue, European tourists, Safavid era, school}
  • موسی الرضا بخشی استاد*
    از نظر تاریخی، گرایش غالب به یکی از مذاهب فقهی در بخش های خاصی از سرزمین های اسلامی، همواره موضوعی در خور توجه و به مطالعه نیازمند است. اندکی پس از استقرار حکومت امویان در اندلس، مذهب مالکی، مذهب رسمی مسلمانان این سرزمین و جایگزین مذهب اوزاعی شد. این در حالی است که مذهب غالب در شرق جهان اسلام، مذهب حنفی و خاستگاه فقه مالکی نیز مدینه بود. این پژوهش درصدد است، زمینه ها و دلایل گرایش حکومت و مردم اندلس به مذهب مالکی و عوامل پایداری فقه مالکی را در دوره حکومت امویان اندلس با روش تحلیلی و با استناد به منابع تاریخی واکاوی کند. یافته های پژوهش نشان داد، رحله های فقیهان اندلس به کانون های مذهب مالکی، در گروش مردم اندلس به مذهب مالکی نقش مهمی ایفا کرده و پشتیبانی حکومت اندلس از مذهب مالکی به نهادینه شدن آن نیز سرعت بخشیده است. همچنین، بساطت فکری بیشتر مسلمانان اندلس، با نگرش و آموزه های مذهب مالکی سازگاری بیشتری داشت؛ ازاین رو در زمینه سازی حاکمیت مذهب مالکی موثر بود.
    کلید واژگان: اندلس, امویان اندلس, رحله, مذهب مالکی}
    Musaalreza Bakhshiostad *
    Historically, the prevailing tendency towards a school of Islamic jurisprudence in a particular region of Islamic territory is worthy of investigation. Shortly after the establishment of the Umayyad in Andalusia, Maliki became the official school of the Andalusian Muslims by replacing the ʾAwzāʿī school. At the same time, the leading school in the east of the Islamic territory was Hanafi. This article intends to survey the causes of the government's tendency and people in Andalusia toward the Maliki school based on historical references. The result indicates that the Andalusian jurists who visited the centers of Maliki school played an essential role in this conversion. Furthermore, the Maliki school was also supported by the Andalusian government. The intellectual simplicity of the Maliki school was also in accordance with the Andalusian intellectual atmosphere
    Keywords: Andalusia, Umayyads of Andalusia, travel, Maliki school}
  • موسی الرضا بخشی استاد، علیرضا حیدری*

    دوره صفویه نقطه عزیمت ایرانیان برای بنیان نهادن دولت جدید شمرده شده که در آن نخستین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام تشکیل شد. اگرچه حکومت صفوی به طور نسبی از توانایی ایجاد نظم و کنترل خشونت و رسیدن به درجاتی از رشد و بالندگی برخوردار بود، اما دیری نپایید که نظم و انسجام اجتماعی با بحران ها و چالش های عمیقی روبه رو شد و درنهایت رو به فروپاشی گذارد. این پژوهش می کوشد تا علل و زمینه های این امر را با استناد به شواهد و دلایل احصا شده از متون و منابع تاریخی، با روش تحلیلی و مقایسه ای و با توجه به الگوی حکومت طبیعی نورث و همکارانش واکاوی کند. یافته های پژوهش حاکی است ویژگی های حکومت صفوی در چهار مضمون «ناکامی در ایتلاف سازی پایدار»، «شکست در ایجاد تعادل میان نیروهای اجتماعی»، «ساخت شخصی، غیررسمی و یک جانبه قدرت سیاسی» و «اقتصاد سیاسی انحصاری و نقض حقوق مالکیت» با شاخص های اصلی حکومت طبیعی شکننده نورث و همکاران هم خوانی دارد.

    کلید واژگان: نظم اجتماعی, صفویه, حکومت طبیعی شکننده, نورث, نهادهای سیاسی و اقتصادی}
    Musa Alreza Bakhshi Ostad, AliReza Heidari*

    The Safavid dynasty often considered the beginning of modern Iranian history in which the first independent Iranian state after Islam was founded. However, the Safavid government was relatively able to regulate violence and achieve in some degree, but after some time, social order faced a crisis and collapse. This study investigates the causes of this by citing historical sources, using a comparative and analytical method and relying on the model of the fragile natural state presented by North, Wallis and Weingast. Based on the findings of this study characteristics of the Safavid government in the four themes of "failure to form a stable coalition", "imbalance between social forces", "personal, informal and unilateral structure of political power" and "monopoly of political economy and violation of property rights" are similar to the main indicators of fragile natural government.

    Keywords: social order, Safavid government, fragile natural state, North, political, economic institutions}
  • موسی الرضا بخشی استاد *، عبدالحسین لطیفی
    اندلس تحت سیطره حکومت اموی توانست در دورانی که اروپا در رکود قرون وسطایی بسر میبرد، رهبری فکری اروپا را برعهده گیرد و بر سر رهبری جهان اسلام نیز با بغداد رقابت کند که اوج آن در قرن چهارم هجری رخ نمود. اما برغم پیشرفت علمی مسلمانان و فضای مطلوب فرهنگی در این دوره، فلسفه کمتر مورد توجه قرار گرفت و حتی با تنگناهای شدیدی نیز روبرو شد. از اینرو همین امر، مسئله محوری نوشتار حاضر است تا بر اساس تحلیل منابع تاریخی کم توجهی به فلسفه را که با شکوفایی تمدن اسلامی در آنجا هماهنگی ندارد، مورد واکاوی قرار دهد. در تبیین این مسئله میتوان گفت، مسلمانان با فتح اندلس، وارد سرزمینی شدند که پیش از آن، کلیسا بطور نهادینه خرد گرایی را در آنجا و ممالک پیرامون آن منکوب کرده بود. اما مهمترین عامل عدم اقبال به فلسفه در اندلس، همانا استقرار مذهب مالکی بود که با رویکرد اخباری گری، به خردگرایی مجال بروز نداد.
    کلید واژگان: ابن مسره, امویان اندلس, فلسفه, مذهب مالکی}
    Musa Alreza Bakhshi Ostad *, Abdol Hosein Latifi
    Under the reign of the Umayyad Dynasty, Andalusia managed to take the philosophical lead in Europe during a time when Europe was suffering from Medieval stasis. Moreover, it could compete with Baghdad over the leadership of the world of Islam, the peak of which was in the fourth century (AH). However, in spite of the scientific progress of Muslims and the favorable cultural atmosphere of this period, philosophy did not receive much attention and even had to deal with severe challenges. Accordingly, the authors of this paper decided to focus on this lack of attention to philosophy, which was not in conformity with the flourishing of Islamic civilization in Andalusia at that time, through analyzing the related historical resources and documents. Their findings indicate that, after conquering Andalusia, Muslims stepped into a land where the church had harshly suppressed rationalism. The same was also the case with the neighboring countries there. Nevertheless, the most important reason for the lack of interest in philosophy in Andalusia was the establishment of Maliki school of thought, which, following a Zahirite approach, did not allow rationalism to flourish there.
    Keywords: Ibn Masarra, Andalusian Umayyads, Philosophy, Maliki school of thought}
  • موسی الرضا بخشی استاد *
    اجازه، به عنوان یکی از طرق تحمل حدیث و حفظ احادیث از تحریف، به مرور در جهت تضمین درستی آثار علمی، به دیگر علوم نیز سرایت کرد و از ضروریات نظام آموزش اسلامی قرار گرفت و کارکردهای مختلفی یافت. اما پرسش این است که در عصر صفوی با رسمیت یافتن مذهب تشیع، اجازه نامه ها چه روندی را طی کردند و چه کارکردی داشتند؟ این نوشتار، تلاش می کند با استفاده از اجازه نامه های عصر صفوی، به ویژه آن چه در جلد آخربحارالانوار آمده است، به این پرسش پاسخ گوید. بر اساس مطالعات صورت گرفته در این باره، اجازه نامه ها از اهمیت فراوانی برخوردار بود و علوم معقول و منقول را دربر می گرفت، اما در نیمه دوم عصر صفوی با چیرگی اندیشه اخباری، اجازه نامه ها بیش تر شامل احادیث گردید و از معقولات کاسته شد. با توجه به ماهیت دینی حکوت صفوی،اجازه نامه ها علاوه بر این که یکی از طرق تحمل حدیث بود، کارکردهای برجسته تری نسبت به گذشته داشت و نشانی بر شایستگی طلبه برای اجتهاد، کسب مرتبه تدریس و هم چنین تصدی امور شرعیبودکه با توجه به تشکیلات گسترده دینیاین دوره و نیازهای آن بسیار اهمیت داشت.
    کلید واژگان: اجازه نامه, اخباری گری, حدیث, صفویه}
  • موسی الرضا بخشی استاد
    وجه مدارس به فلسفه در ادوار مختلف عصر صفویه یکسان نبود و تحت تاثیر جریانهای فکری و علمی حاکم بر جامعه، فراز و فرودهایی را طی کرد. در این نوشتار، روند آموزش فلسفه در مدارس عصر صفوی با استناد به منابع تاریخی با روش توصیفی و تحلیلی در دو نیمه این دوره بررسی میگردد. در نیمه اول این دوره بعلت حاکمیت عقل گرایی بر مدارس، فلسفه در کنار علوم دینی، همچون دوره پیش از صفویه بسیار مورد توجه قرار داشت که اوج بالندگی آن در میانه های عصر صفوی و در مکتب فلسفی اصفهان است. اما در نیمه دوم این دوره، بویژه در دهه های پایانی آن با احیای مکتب «اخباری» یا اهل حدیث و تحت تاثیر آن، آموزش اخبار و احادیث شیعه در مدارس رونق یافت و آموزش فلسفه در مدارس با تنگناهایی روبرو شد و رو به افول نهاد؛ بگونه یی که در بعضی از مدارس مانند مدرسه «سلطانی» و «مریم بیگم» در اصفهان تعلیم و تعلم آن ممنوع شد و در ردیف علوم ضاله قرار گرفت.
    کلید واژگان: صفویه, مدرسه, فلسفه, تشیع, اخباری گری}
    Musa Al Riza Bakhshi Ostad
    Not the same level of attention was paid to philosophy in schools in different periods of the Safavid era, and there were some ups and downs in this regard under the influence of the various philosophical and scientific trends dominating the society of that time. This paper examines the process of teaching philosophy in schools in two halves of the Safavid era based on historical sources while employing a descriptive-analytic method. During the first half of this era, because of the dominance of rationalism over schools, philosophy, alongside religious sciences, was the focus of great attention, as it was in the pre-Safavid era. We can observe the peak of its growth in the middle of the Safavid era in the philosophical School of Isfahan. However, in the second half of this era, particularly during its last decades, with the revival of the Akhbari school of thought or the school of the people of hadith, the teaching of the Shi‘ite traditions and hadith became prevalent in schools, and the teaching of philosophy in schools was very limited and suffered huge decline. For example, in some schools such as “Sultani” and “Maryam Beigum” in Isfahan they banned the teaching and learning of philosophy and placed it in the list of subversive sciences.
    Keywords: Safavid era school, philosophy, Shiism, Akhbarism}
  • موسی الرضا بخشی استاد، رمضان رضایی
    مقاله حاضر به بررسی نقش مدارس در گسترش تشیع در ایران عصر صفوی پرداخته است و هدف آن نشان دادن تاثیر مدرسه بر روند گسترش تشیع دوازده امامی در ایران است. احداث مدارس در عصر صفوی از رشد صعودی و از حمایت حکومت صفوی برخوردار بود. در وقف نامه های مدارس به ویژه مدارسی که از موقوفات و امکانات مالی بیشتری برخوردار بودند، به برگزاری شعائر مذهبی شیعه توجه می شد. مدارس در این دوره تا حد ممکن به مذهب رسمی کشور و معارف شیعه اختصاص داشت. مدرسه از طریق تعلیم یافتگان خود نقش مهمی را در ترویج و گسترش تشیع در جامعه ایفا کرد. آنان پس از تعلیم در مدارس به ویژه مدارس شهرهای بزرگ در سمت های مختلف رسمی و غیررسمی در تثبیت و گسترش تشیع تاثیرگذار بودند.
    کلید واژگان: تشیع دوازده امامی, تعلیم و تربیت, صفویه, مدرسه}
    Musa Alreza Bakhshi Ostad, Ramazan Rezaei
    The present article examines the role of Madrasah (school) in the Shia Safavid Iran has expanded on that show how the Madrasah could affect the development of Twelver Shiite in Iran. The trend was to build Madrasah in the Safavid era was supported by the Safavid government. In endowment’s madrasahes، especially madrasahes that were more than endowments and financial institutions to hold the attention of Shiite religious rites. Madrasah as much as possible during this period was the Shiite religion and education. Survivors through their Madrasah education plays an important role in promoting the Shiite in society. Training in madrasah، specialy Madrasahes of grate cities،influenced in developing of Shiite on formal and unformal posts.
    Keywords: Education, Madrasah, Safavid, Twelver shitte}
  • موسی الرضا بخشی استاد*، نزهت احمدی
    پس از رسمی شدن تشیع در ایران عصر صفویه، «مدرسه» به مهم ترین مرکز نهاد آموزش در خدمت این مذهب رسمی بدل گردید، اما پرسش این است که چنین نهاد آموزشی در علوم دینی وغیردینی آن روزگار چه تاثیری گذارد؟ بر پایه بررسی های صورت گرفته در این ‏باره، تکاپوهای علمی مدارس از عوامل تاثیرگذار در گسترش علوم دینی و مرکزیت یافتن فقه شیعه در ایران از میانه های عصر صفوی بوده است. مدارس معطوف به دیدگاه واقف و مدیران آنها، در رواج اندیشه های علمی به ویژه اندیشه اخباری، در روی‏دادهای علمی نیمه دوم عصر صفوی بسیار موثر بودند. هم چنین تاکید بسیار مدارس بر علوم دینی، سبب افول برخی ازعلوم غیر دینی شد.
    Mosa Alreza Bakhshi Ostad *, Nozhat Ahmadi
    After legitimization of Shiite religion in Iran, during Safavid era, schools (Madreseh) turned into the most significant educational institution, used at the service of this official religion. But what was the impact of this educational institution on religious and non-religious sciences of that time? What has been proposed based on conducted studies is that the academic dynamicity of schools was influential in expanding religious sciences and centralizing Shiite jurisprudence in Iran. Subscribing into viewpoints held by their founders and administrators, schools were influential in expanding academic thoughts, particularly Akhbari thoughts, during the second half of Safavid era. Furthermore, the emphasis of schools on religious sciences made other non-religious sciences fall from grace.
    Keywords: School (Madreseh), Education, Twelver school of Shiite, Safavid}
  • موسی الرضا بخشی استاد، احمد بادکوبه، علی بیات
    علم «حدیث» در کنار فقه، از مواد درسی مهم در مدارس عصر صفویه بود، اما توجه مدارس به آن در دوره مزبور یکسان نبود. در این نوشتار، روند آموزش علم حدیث در مدارس عصر صفوی با استفاده از منابع تاریخی این دوره و همچنین فهرست نسخه های خطی و ارائه اطلاعات آماری از آنها در دو نیمه عصر صفوی بررسی می گردد. در نیمه اول این دوره، به علت حاکمیت عقل گرایی بر مدارس، علم حدیث آنچنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفت، اما در نیمه دوم این دوره، با احیای مکتب «اخباری گری» و تحت تاثیر آن، آموزش اخبار و احادیث شیعه در مدارس رونق یافت، به گونه ای که در اواخر عصر صفوی، تدریس یکی از کتب چهارگانه حدیثی شیعه جزو شروط وقف نامه بعضی از مدارس قرار گرفت.
    کلید واژگان: صفویه, شیعه, مدرسه, حدیث, اخباری گری}
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال