حبیب حاتمی کن کبود
-
تبیین چگونگی علم پیشین خداوند و حدود فاعلیت آدمی در کنار یکدیگر، دغدغه ای دیرینه است که ادیان آسمانی بدان روی کرده اند. آن گونه که میان فاعلیت آزاد آدمی که لازمه نظام ثواب و عقاب است با نظام علم، تقدیر و حاکمیت اراده خداوند، پیوندی منطقی را به گفت آورد. از دیگر سوی، تلاش برخی رهبران مذاهب اسلامی برای پردازش مسیله فاعلیت آدمی، پیامدی جز دو نظریه جبر یا نفویض نداشته است. که یا اراده آزاد آدمی را کنار می نهد یا قدرت خداوند را محدود می سازد. که در این میان، دیدگاه اهل بیت تبیینی دگرسان از فاعلیت و اختیار آدمی به دست می دهد. این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بازخوانی اندیشه اهل بیت به همراه نقد دیدگاه های رقیب پرداخته است، بدین شیوه که در آغاز، ویژگی های علم خداوند همچون اطلاق، تعلق به جزییات و خطاپذیری را آورده و سپس مفهوم اختیار در اسلام و نیز نقد ادله جبریان و طرفداران اختیار پرداخته است. و در پایان، با حفظ معنای علم خداوند بر سازگاری آن با اختیار آدمی تلاش نموده و نگاه اهل بیت را که اندیشه ای میانی است آشکار ساخته است.
کلید واژگان: علم خداوند, اختیار, جبر, تفویض, اهل بیت, امر بین الامرینIn discussing on predetermination and freewill, especially from a religious viewpoint, the following questions arise: Does Divine Foreknowledge belong generally to all things and especially to the voluntary human actions? And if Divine Foreknowledge belong to the voluntary human actions, is this compatible with human freewill? In the Islamic thought, two groups have dealt with the problem of “predetermination and freewill”: Âshʹârītes and Mûʹtâzîlītes. The Âshʹârītes held in determinism and “the incompatibility of Divine Foreknowledge with human freewill”, but the Mûʹtâzîlītes held in indeterminism and “the compatibility of Divine Foreknowledge with human freewill”. According to the Mûʹtâzîlītes, the distinction between a human being and the inanimate things is in free action, and if Divine Foreknowledge is a hindrance to human freewill, a human being will not be able to do his actions freely, and so, there will be no difference between a human being and the inanimate things. This paper aims at rereading the problem of “the compatibility/ incompatibility of Divine Foreknowledge with human freewill” and tries to show that which viewpoint is true viewpoint: Determinism or Indeterminism or a viewpoint between them? In trying to do so, this paper intends to answer the following questions: Does God have foreknowledge to the acts of His servants? What are the characteristics of Divine Foreknowledge? If God has foreknowledge to the acts of His servants, what is the relation of His foreknowledge with human destiny and freewill? Is His foreknowledge a hindrance to human freewill? If Divine Foreknowledge is a kind of predestination, can human beings interfere in what happens for them or they have no way but mere submission? Undoubtedly, if these questions are not answered, some religious doctrines, such as the duties of human beings before God and their moral responsibility for their actions, will lost their validity. Although many papers have been written about the problem of “predetermination and freewill”, the difference between this paper and other papers is in the way of solving the problem.In this paper, at the first stage, the meaning of Divine Foreknowledge, its characteristics and its relation with human freewill are discussed. And, at the second stage, a detailed and precise discussion has been made about the viewpoint of the School of Âhl al-Bâyt (peace be upon them), entitled “Âmrûn Bâyn al-Âmrâyn”, which is a viewpoint between Determinism and Indeterminism. According to this viewpoint, Divine Foreknowledge is compatible with human freewill and isn’t a hindrance to human freewill. This viewpoint neither negates some religious doctrines, such as a human being’s duties before God and his moral responsibility for his actions, nor limits the Divine Omnipotence in favor of human freewill.Moreover, in response to the historical problem of “predestination and freewill” in Islamic thought, this viewpoint proposes a third position between Determinism and Indeterminism, which is known as “Âmrûn Bâyn al-Âmrâyn”. This position explains the human agency by relying on human ability to do actions and the sovereignty of God’s Will. According to this position, by acquiring the power from God, a human being becomes able to do actions before doing them, and on the basis of this power, he wills and acts. At the same time, by acquiring this power from God, Divine Omnipotence isn’t limited, and nothing can happen without God’s Will, and if God’s Will doesn’t belong to do something, no one can overcome His will.
Keywords: Divine Foreknowledge, Freewill, Determinism, Indeterminism, The School of Âhl al-Bâyt -
رویکرد عاطفی اعتقادی به اهل بیت (ع) به ویژه امام علی (ع) در نثر عرفانی فارسی (تا پایان قرن نهم هجری)
صوفیان مسلمان سنت خود را میراث اهل بیت (ع) بویژه امام علی (ع) می دانند و ایشان را به عنوان مشایخ اعظم و بانیان طریقت خویش می شمارند. با این حال چون تصوف در بستری غیر شیعی ظهور یافت و بالید، با مذهب اهل تسنن شناخته شده است. به نظر می رسد شناخت این دوگانگی در باور متصوفه -یعنی پایبندی به شریعت سنی و اصالت شیعی- موضوعی اساسی برای فهم اندیشه صوفیانه باشد؛ لذا، این تحقیق در پی پاسخگویی به دو مسیله است: نخست آن که رویکرد عاطفی-اعتقادی متصوفه به اهل بیت (ع) بویژه امام علی (ع) و گفتار ایشان در متون عرفانی فارسی تا پایان قرن نهم چگونه است؟ و دیگر آنکه گرایش و ارادت به اهل بیت (ع) در میان متصوفه چگونه بوده است؟ پژوهش حاضر که به روش تحلیلی-توصیفی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای فراهم آمده است، اثبات می کند که تصوف، سیری تکاملی دارد که از مواجهه خنثی با معصوم (ع) و همسان پنداری امام (ع) با دیگران و سپس تفضیل اندک اهل بیت (ع) آغاز می شود و به تدریج به نقطه اوج ارادتمندی و مهرورزی به ایشان و نهایتا به تشیع می رسد.
کلید واژگان: عرفان و تصوف اسلامی, نثر عرفانی, اهل بیت(ع), امام علی(ع), تشیع, تسنن دوازده امامیMuslim Sufis consider their tradition as the heritage of the Ahl al-Bayt (AS), especially Imam Ali (AS), and consider them as the great shaykhs and founders of their way. Nevertheless, because Sufism emerged ang grows up in a non-Shiite context and, it has known as a Sunni religion. Recognition of this duality in the Sufi belief, that is adherence to Sunni Religion and Shiite originality, seems to be a fundamental issue for understanding the Sufi thought; Therefore, this research wants to answer two questions: First, what is the Sufi’s emotional-ideological approach to the Ahl al-Bayt (AS), especially Imam Ali (AS) and his speech in Persian mystical texts until the end of ninth century? And what is the tendency and devotion to the Ahl al-Bayt (AS) among the Sufis? The present study, which has been prepared in an analytical-descriptive approach and based on library studies, proves that Sufism has an evolutionary course that consists of a neutral encounter with the Innocents (AS) and the alikeness of Imams with others, and then a slight elaboration of the Ahl al-Bayt. (AS) begins and gradually reaches the peak of devotion and compassion to them and finally to Shiism.
Keywords: Islamic mysticism (Sufism), Mystical prose, Ahl al-Bayt (AS), Imam Ali), Shiism, Sunnis of Twelve Imams -
موضوع حکومت در طول تاریخ بشر، از موضوعات مهم بوده که مسلمانان هم تلاش کرده اند سازمان سیاسی جوامع اسلامی را پیریزی کنند. شیعیان نیز «امامت» را به عنوان نمونه عالی دولت اسلامی و از ارکان اعتقادی برای اداره نظام سیاسی بعد از پیامبر(ص) می دانند که در عصر غیبت در قالب «ولایت فقیه» اعمال می شود. این پژوهش با رویکرد توصیفی -تحلیلی به بررسی «امامت» شیعی در بعد ساختارحکومت اسلامی در عصر غیبت از دیدگاه امام خمینی (ره) پرداخته و نتایج به دست آمده حاکی است که ولایت فقیه، رکن اصلی نظام شیعه در دوره غیبت و اساسیترین نهاد ملحوظ در ساختار نظام جمهوری اسلامی است که در عین سخن از تفکیک قوا، به دلیل جلوگیری از تمرکز نامشروع و فساد برانگیز قدرت، این قوا نسبت به رهبری دارای استقلال نیستند. در تفکر «ولایت فقیه» به لحاظ مرزهای قدرت، سه نظریه ملیگرایی اسلامی، صدور مطلق انقلاب و نظریه ام القری مطرح شده است که اندیشههای امام (ره) درباره مرزهای ملی یا فراملی قدرت، ظهورات متفاوتی دارد و در خصوص فعالیت سیاسی افراد معتقد است: احزاب و جمعیتها و انجمنهای سیاسی و اقلیتهای مذهبی تا مادامی که توطیه نکرده باشند، از آزادی برخوردارند.
کلید واژگان: حکومت اسلامی, امامت, ولایت فقیه, شیعه, ساختار حکومت, امام خمینیThe issue of government throughout human history has been one of the significant issues so that Muslims have sought to establish the political organization of the Islamic societies. Moreover, Shiites regard Imamate as a great example of the Islamic state and one of the pillars to administer the political system after the Prophet (PBUH), which is applied in the age of occultism in the form of Wellayat-e Fagih (authority of the jurist). This study, taking a descriptive-analytical approach, explores the Shiite imamate with regard to the structure of the Islamic government in the age of occultation through the lens of the opinions of Imam Khomeini (RA) and the results reveal that the authority of the jurist is the main pillar of the Shiite system in the age of occultation and the most fundamental institution in the structure of the Islamic Republic system that, while talking about the separation of powers, because of the prevention of illegitimate and corruptive concentration of power, these systems of power are not independent from the leadership. In the thinking of Wellayat-e Fagih (authority of the jurist), three theories were presented considering the boundaries of power: the Islamic nationalism, the absolute export of revolution, and the theory of Umm al-Qura (mother of all settlements). The opinions of Imam about the national and international boundaries of power are represented in various ways. Regarding the political activities of people, he believes that parties, communities, political associations, and religious minorities enjoy freedom as long as they do not conspire.
Keywords: Islamic government, Imamate, Shiism, the structure of the government, Imam Khomeini (RA) -
همسو با مسیله امامت، مقوله «زمامداری اسلامی» به عنوان یکی از فلسفه های آن از سوی شیعیان، مطرح است که ذیل بحث «ولایت تشریعی» به آن پرداخته شده است. «ولایت تشریعی پس از پیامبر»، در امامان دوازده گانه تحقق یافته و تا پایان حیات امام حسن عسکری(ع) بی هیچ مشکلی ادامه داشته است؛ اما با شروع امامت امام زمان؟عج؟ و غیبت آن حضرت، زمامداری ظاهری جامعه شیعی دچار چالش شد. این مقاله با روش کتابخانه ای در گردآوری مطالب و رویکرد توصیفی _ تحلیلی در پردازش داده ها؛ به خلاف دیدگاه کسانی امثال آقای عبدالکریم سروش و طرح مبحث «تشیع و چالش مردم سالاری»؛ ضمن اثبات امکان زمامداری در عصر غیبت، چگونگی تحقق آن را تبیین کرده و به این نتیجه رسیده است که در دوره غیبت صغرا؛ مشکلی از لحاظ ولایت به معنای زمامداری امور برای شیعیان وجود ندارد؛ زیرا در غیبت صغرا، کم تر موضوعی پیدا می شد که حکم آن در روایات نیامده باشد و همچنین مردم با ارتباط با نایبان خاص، نیاز خود را برطرف می کردند و در دوره غیبت کبرا نیز هرچند امکان ارتباط رسمی با امام وجود نداشته و ندارد؛ زمامداری امت در قالب نظریه ولایت فقیه استمرار دارد و توسط ولی فقیه جامع الشرایط این چالش مرتفع می گردد.کلید واژگان: حق حاکمیت, زمامداری و زعامت, چالش حکومت, عصر غیبت, نیابت عامه, ولایت فقیهIn line with the issue of Imamate is the subject of “Islamic rulership” as one of its philosophies by the Shiites, which has been addressed under the discussion of “legislative authority”. The “legislative authority after the Prophet (pbuh) has been realized in the twelve Imams and it has continued without any problems until the end of life of Imam Hadan Askari (a.s); however, with the beginning of Imamate of Imam of the Time (a.s) and his absence, the rulership of the Islamic society face a challenge. This paper, using a library method in collecting materials and descriptive-analytic method in processing the data, not only proves the possibility of the rulership during the age of Occultation, in contrary to the views of people such as Abdul Karim Soroush, but also explains the howness of its realization, and concluded that during the period of Minor Occultation, there is no such problem in terms of rulership in the sense of being in charge of affairs for the Shia; because during this period, there were few problems that their decree could not be found in the narrations. Moreover, people would dissolve their needs by communicating with special deputies, and although there is no possibility of official communication with Imam during the Major Occultation, the rulership of the ummah continues in the form of the theory of vicegerency of a faqih (Islamic jurisprudent) and this challenge is solved by a fully-qualified faqih.Keywords: the right of rulership, governance, leadership, government challenge, the age of absence, general deputation, the vicegerency of a faqih (jurist)
-
سبک زندگی اسلامی در مساله ازدواج، فصل بزرگی از کتب فقهی فقهاء را به خود اختصاص داده است. امروزه دغدغه بسیاری از جوانان «همسان همسری» و به تعبیر دینی «کفویت» است که به تبع آن بحث «اجازه و ولایت ابوین در نکاح» که دختران جوان با آن روبرو هستند، مطرح می شود. فقهای امامیه در سه باب: شروط نکاح، آداب و مقدمات نکاح و باب ولایت در نکاح این موضوع را مطرح کرده اند که پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با هدف جستجو و مطالعه دیدگاه فقهای امامیه در پاسخ به دو پرسش: ملاک کفایت و احکام نکاح دختر باکره به غیر هم کفو تدوین و روشن گردید که فقهای امامیه در معنا و ملاک کفویت اختلاف نظر دارند. در مساله ملاک کفویت، برخی فقط اسلام، تعدادی اسلام و ایمان(شیعه) و دسته ی سوم ایمان، اسلام و توانایی پرداخت نفقه را شرط کفایت ازدواج می دانند و در بحث نکاح به غیر هم کفو نیز طبق دیدگاه اکثر ایشان حکم نکاح دختر به غیر هم کفو، حق فسخ عقد برای دختر باکره ی رشیده یا ولی او می باشد.
کلید واژگان: ازدواج, کفویت, امامیه, زوج, نکاح, ولایت, فسخThe Islamic way of life in the matter of marriage has taken up a large chapter of the jurisprudence books of the jurists. Today, the concern of many young people is "same wife" and in the religious term, "insufficiency", which leads to the issue of "permission and guardianship of the father in marriage" that young girls face. Imami jurists have raised this issue in three chapters: the conditions of marriage, the customs and preliminaries of marriage, and the chapter on guardianship in marriage. And the rulings on the marriage of a virgin girl other than the same kafu were compiled and it was clarified that the jurists of the Imamiyyah differ on the meaning and criteria of kafu. In the issue of the criterion of sufficiency, some consider only Islam, some Islam and faith (Shia), and the third group consider faith, Islam and the ability to pay alimony to be sufficient for marriage. The right to terminate the marriage is for the unmarried virgin girl or her guardian.
Keywords: Marriage, Kafvit, Imamiya, couple, Nikah, Wilayat, Termination -
هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های اثرگذار بر هم گرایی عرفان و سیاست در اندیشه توحیدی امام خمینی می باشد. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی هم گرایی عرفان و سیاست امام خمینی و شاخصههای اثرگذار آن، توحید و تکلیف گرایی و رضایت گرایی تبیین شده است. نتایج حاکی از آن است که امام خمینی به عنوان انسان عارف و احیاءگر اسلام ناب با تعلیمات و آموزه های متعالی، با استفاده از مکتب، کتاب و سنت اهل بیت(ع) عرفان را از عرصه نظر به عمل و از فرد به اجتماع گستراند. از ایشان عارفی حقیقی که تا آخرین لحظه عمرش در تلاش است به روشنگری و بیداری مردم بپردازد تا به این وسیله هم خودش به سوی خداوند گام بردارد و هم مردم. آنچه در عرفان مهم است انزوا از دنیاست و نه انزوا یافتن از خلق خدا و خدمت به آنها. امام خمینی عرفان سنتی را با برداشتی نو از اسفار اربعه ملاصدرا متحول ساخت تا حضور عرفان با مدیریت اجتماعی و سیاسی در جامعه ملازم باشد و این امر سبب شد عافیت طلبی برخی عارف نمایان را هم به نقد و چالش جدی بکشاند.
کلید واژگان: امام خمینی, عرفان, سیاست, توحیدThe purpose of the present study is to review components effective on the convergence of mysticism and politics in the monotheistic idea of Imām Khomeyni. In this regard and using a descriptive-analytic method, the convergence of mysticism and politics in the view of Imām Khomeyni as well as its effective features including monotheism, deontology, and satisfaction were specified. The results show that Imām Khomeyni as a mystic who revived genuine Islam by the exalted instructions of religion, the Qur’an, and tradition of Ahl al-Bayt (AS) could extend mysticism from a theoretical and individual to a practical and social domain. As a true mystic, he attempted until the last moment of his life to deal with spiritual enlightenment and awakening of people so that both he himself and others could take steps towards God. What is important in mysticism is isolation from the material world and not from people and service to them. Imām Khomeini transformed traditional mysticism by a new interpretation of Mullā Sadrā’s Asfār Arba’ah (Four Spiritual Journeys) to make a correlation between mysticism and social/political management. This issue challenged and criticized the self-indulgence of some so-called mystics.
Keywords: Imām Khomeyni, Mysticism, Politics, Towhid (Monotheism) -
اختلافات و درگیری های بی پایان پیروان ادیان و مذاهب به حیات اجتماعی و دینی دینداران آسیب جدی وارد می کند و وضعیت کنونی جامعه دینی را به پرسش می کشد. پیش فرض های بنیادین اندیشه عرفان اسلامی که بر شناخت ساحت وجودی خدا و انسان استوار شده، کلید راه گشایی برای رسیدن به صلح و آرامش بشر است. تبیین مبانی ماهیت آموزه های عرفانی، نقشی اساسی در همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان مذاهب و ادیان و ایجاد همبستگی و وحدت و صلح پایدار بین مسلمانان ایفا می کند. عارفان، تهذیب نفس را موجب آرامش و نشاط معنوی در حیات جامعه و نمودی از صلح بیرونی می دانند و با تاکید بر هدف آزادگی در بعثت انبیا، در طلب وارستگی و مقام حریت پیروان مذاهب اند و بر مبنای وحدت وجود و اعتباری بودن کثرت ها، به وحدت درونی ادیان معتقدند. نگرش عرفانی ضمن رسمیت بخشیدن به اختلاف ها، و صحه گذاشتن بر وحدت درونی به شایستگی نقش وحدت بخش و پیونددهنده ای، نه تنها در اجزای درونی تمدن اسلامی، بلکه در انسان ها اجرا می کند. در این مقاله می کوشیم با استناد به برخی از نگرش های عرفانی، مولفه های اثرگذار وحدت گرایانه عرفانی (وحدت وجود، تزکیه، درون گرایی و آزاداندیشی) بر وحدت جامعه عرفانی را با رویکردی توصیفی تحلیلی تبیین کنیم و نقش آن را در شکل گیری نگرش همبستگی و وحدت اجتماعی در جامعه اسلامی نشان دهیم.
کلید واژگان: عرفان, وحدت جامعه, وحدت وجود, تزکیه نفس, آزاداندیشیReligious Studies, Volume:9 Issue: 17, 2021, PP 103 -122Endless differences and conflicts between the followers of religions and denominations seriously damage the social and religious life of religious people and question the current state of the religious community. The fundamental presuppositions of Islamic mysticism, which are based on the knowledge of the existential realm of God and man, are the key to paving the way for human peace and tranquility. Explaining the basics of the nature of mystical teachings plays a key role in the peaceful coexistence of the followers of religions and denominations, and the establishment of solidarity, unity and lasting peace among Muslims. Mystics consider self-purification to be the cause of spiritual peace and vitality in the life of society and a manifestation of external peace. Emphasizing the goal of freedom in the advent of the prophets, they seek the piety and freedom of the followers of denominations and believe in the internal unity of religions based on the unity of existence and the validity of the pluralities. The mystical attitude, while acknowledging differences and endorsing internal unity, properly plays a unifying and connecting role not only in the internal components of Islamic civilization, but also in human beings. In this article, we try to explain the effective components of mystical unificationism (unity of existence, self-cultivation, introversion and free thought) on the unity of mystical society by referring to some mystical attitudes with a descriptive-analytical approach and to show their role in shaping the attitude of solidarity and social unity in Islamic society
Keywords: mysticism, Unity of Society, unity of existence, self-cultivation, Free Thought -
بازتاب احساسات عرفانی و آموزه های عارفان در قالب سرواد و سروده را می توان یکی از گسترده ترین رهاوردهای عرفان ایران در درازنای تاریخ ادب پارسی دانست. باارزش ترین نمود و نمایش پیوندهای تشیع و عرفان در ادب صوفیانه فارسی، وداد ایمه اطهار (ع)، و مهر شاعران عارف به اهل بیت نبی (س) و فرزندان امام علی (ع) است. در این پژوهش، به جهت همانندی ها و پیوندهای فراوان سنایی، عطار و مولوی با یکدیگر، و ارزش این سه عارف شاعر در گذار تاریخی شعر عرفانی، شمیم و نشان تشیع در ایشان، با درنگ نهایی بر مولانا، هم سنجی و کندوکاو می شود و اسناد و مدارک این زمینه بنیادین، کاویده و پژوهیده می گردد. درباره وابستگی شماری از بزرگان شعر و عرفان ایران به تشیع از دیرباز دیدگاه های گوناگونی وجود داشته، و از قول به تسنن تا قول به تشیع و همچنین قول به تشیع سنی و تسنن شیعیانه (شیعه گرا)، مجموعه ای از دیدگاه ها را شاهدیم. در این نوشتار کوشش شده تا با بررسی های ژرف، و بازنگری و بازخوانی سروده ها و یادبودهای سنایی، عطار و مولانا به برآیند و دستاوردی نوین و در خور نگرش، و روشن سازی کرانه هایی از دلبستگی و پیوستگی مثلث شعر عرفانی با مذهب تشیع برسیم.کلید واژگان: تشیع, تصوف, عرفان, سنایی, عطار, مولوی, تشیع محبتیThe reflection of mystical feelings and teachings of mystics in the form of poems is one of the widespread achievements of Iranian mysticism in the long history of Persian literature. The most valuable manifestation of the links between Shiism and mysticism in Persian Sufi literature is the affection to the Imams (AS), and the love of mystical poets for the Ahl al-Bayt (AS) and the children of Imam Ali (AS). In this research, due to the many similarities and connections between Sanai, Attar and Rumi, and also the position of these three poet mystics in the historical transition of mystical poetry, the symbols of Shiism are examined in them. There have long been different views about the affiliation of some great Iranian poets and mystics with Shiism, hence we see a range of opinions, including affiliation with Sunni, Shiism, Sunni Shiism, and Shia Sunni. In this paper, we have tried to show some aspects of the attachment and connection of the great mentioned poets with the Shiite religion through in-depth studies, and re-reading the poems and memorials of Sanai, Attar and Rumi.Keywords: Shiism, Sufism, mysticism, Sanai, Attar, Rumi, Love-centered Shiism
-
مداحان به عنوان قشر تاثیرگذار و آشنای با مکتب اهل بیت b موظف اند مبانی قرآن کریم و اهل بیت b را در ظلم ستیزی برای مردم بیان کنند و از این طریق روحیه ظلم ستیزی را در جامعه گسترش دهند. در این تحقیق، که با رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شده، ابتدا به مبانی ظلم ستیزی در قرآن، سنت و عقل پرداخته ایم. سپس بر نقش مداحان در آگاهی بخشی به مردم در زمینه ظلم به خداوند در اموری همچون شرک، ریا و توسل غیرمشروع و نیز مبارزه با آنها تاکید کرده ایم. در ادامه نقش مداحان در ایجاد روشنگری در جامعه در زمینه های ظلم مردم به مردم، ظلم مردم به خود، ظلم مردم به حاکم و ظلم حاکم به مردم بررسی شده است. کاربرد اساسی شعر به عنوان ابزار مداحان در مبارزه با ظلم از صدر اسلام تا کنون موضوع دیگری است که در این مقاله به آن پرداخته ایم. همچنین، نقش اساسی مداحان در گسترش روحیه مبارزه با حاکم ظالم در جامعه و پیروزی در سه مقطع مبارزه با رژیم پهلوی، دفاع مقدس و دفاع از حرم های عراق و سوریه در حمله گروه های تکفیری را بررسی کرده ایم.کلید واژگان: ظلم, ظلم ستیزی, استکبار, مداحانThe eulogists, as an influential group familiar with the school of Ahl al-Bayt (AS) (the Household of the Prophet), are obliged to express the principles of the Holy Quran and Ahl al-Bayt (AS) in anti-oppression for the people and thus spread the spirit of anti-oppression in the society. In this research, which has been done with a descriptive-analytical approach, we have first dealt with the principles of anti-oppression in the Qur'an, tradition and reason. Then, we have emphasized the role of the eulogists in informing the people about the oppression towards God and fighting against its examples such as polytheism, hypocrisy and illegitimate recourse. In the following, the role of the eulogists in creating enlightenment in the society in the fields of oppression of the people to the people, oppression of the people to themselves, oppression of the people to the ruler and oppression of the ruler to the people has been studied. The basic use of poetry as a tool of the eulogists in the fight against oppression from the beginning of Islam until now is another issue addressed in this research. We have also examined the essential role of the eulogists in three issues: 1. Spreading the spirit of struggle against the oppressive ruler in the society 2. Defeating the Pahlavi regime in the three stages of struggle 3. The holy defense and the defense of the holy shrines of Iraq and Syria in the attack of heterodox groups.Keywords: Oppression, Anti-oppression, arrogance, Eulogists
-
در فرهنگ شیعی در کنار معرفت به توحید، نبوت و معاد هیچ اصلی به اهمیت و عظمت اصل امامت نمی رسد. در این میان مسئله ی ضرورت هستی شناسانه ی وجودامام از جمله موضوعات کلامی- فلسفی است که مورد توجه برخی اندیشمندان اسلامی قرارگرفته است. صدرالمتالهین به عنوان یک حکیم متاله شیعی، بر پایه استدلال و شهود، در مهم ترین آثار فلسفی و کلامی خویش به بررسی ابعاد مساله امامت پرداخته است. ایشان با تکیه بر مبانی فلسفی خویش جایگاه امام را در مراتب هستی مورد تحقیق قرار داده و برمبنای اصالت وجود و حرکت جوهری به تبیین رابطه ی خداوند، انسان کامل و عالم هستی می پردازد و با رویکردی هستی شناسانه براساس قاعده امکان اشرف، قوس نزول و قوس صعود و حرکت جوهری ضرورت وجود امام را به اثبات رسانده و امام را واسطه ی فیوضات حق نسبت به ممکنات معرفی و بر مبنای تداوم واستمرار فیض الهی جایگاه ایشان را مشخص می سازد. این پژوهش تلاش دارد با رویکرد توصیفی - تحلیلی، ضرورت وجود امامت را در حکمت متعالیه براساس مبانی فلسفی و هستی شناسانه آن مورد تشریح و تبیین قرار دهد.کلید واژگان: ملاصدرا, امامت, هستی شناسی, امکان اشرف, واسطه فیضIn Shiite culture besides the knowledge of monotheism, prophecy and resurrection, no principle reaches to the importance of the principle of Imamate. Sadr al-Mutallin as a Shi'ite theologian, based on reasoning and intuition has studied the dimensions of the Imamate problem in his most important philosophical and theological works. Based on his philosophical foundations, he studies the position of the Imam in the hierarchy of being, explaining the relationship between God, the perfect man and the universe on the basis of the essence and essence of existence, and using an ontological approach based on the rule of Ashraf, ascending and descending arches. And the substantive movement proves the necessity of the Imam's existence and introduces the Imam through the virtues of the right to the possibilities and determines his position on the basis of the continuity and continuity of the divine grace. This research attempts to describe and explain the necessity of Imamate in transcendent wisdom based on its philosophical and ontological principles with a descriptive-analytical approach.Keywords: MullaSadra, Imamate, Ontology, Ashraf possibility, mediator of grace
-
امام علی (ع) جایگاه رفیعی در اندیشه های صوفیان دارد و یکی از نمودهای این جایگاه بلند، بازتاب سخنان ایشان در آثار آنان است. یکی از بزرگان طریقت، شیخ عبدالرزاق کاشانی (ت 650 تا 660736ق)، میراث دار طریقه سهروردیه و اندیشه های ابن عربی است که ارادت خاص او به اهل بیت (ع)، به ویژه علی (ع)، در نوشته هایش بازتاب یافته است. مسئله اصلی مقاله، یافتن جایگاه امام علی (ع) در رسایل عبدالرزاق و ابعاد اثرپذیری وی از کلام ایشان است. حل این مسئله روشن می کند که در کلام کاشانی مثل دیگر بزرگان طریقت، بین تصوف و سنت امامان شیعه (ع) پیوندی ژرف است. مهم ترین نتایج پژوهش چنین است: رسایل کاشانی بسیار از سخنان امام علی (ع) اثر پذیرفته است؛ بیشتر نعت ها و اوصاف مربوط به امام (ع) در آثار کاشانی، شبیه کاربرد شیعیان از آن هاست و این نکته حاکی از این است که او یا شیعه است یا سنی دوازده امامی (آمیخته ای از تسنن و تشیع). همچنین مضامین احادیث امام (ع) در این رسایل متنوع است: خداشناسی، سلوک، اهل بیت و امام علی (ع)، حکومت، فتوت و... . رویکرد کاشانی به این احادیث غالبا استنادی و گاه به صورت تفسیر، ترجمه یا تاویل است. وی گاه احادیث را با تسامح صوفیانه در لفظ، سند و جز آن روایت می کند.
کلید واژگان: عبدالرزاق کاشانی, تصوف, امام علی(ع), احادیث, تشیعImam Ali (PBUH) has a great place in Sufi ideology. The reflection of Imam’s words in their works is a manifestation of this high status. One of the great Sufis is Sheikh Abd al-Razzaq Kashani (b. 650-660- d. 736 AH) is the inheritor of the Suhrawardiyah way and Ibn-Arabichr('39')s thoughts, whose special devotion to the Ahl al-Bayt (PBUT), especially Imam Ali, is reflected in his writings. This article struggled to find the place of Imam Ali (PBUH) in the writings of Abdul Razzaq, and the range of Imam’s effect on him. Answers of these questions show that, there is a deep connection between Sufism and the traditions of Shia Imams (PBUT) in the words of Kashani and other prominent figures of Sufi way. The most important findings of this study are as follows. Kashani’s writings are under the influence of Imams words. Most of his praises and descriptions about Imam are like those of Shia’s and therefore he is either Shia or Sunni who believes in twelve Imams (a combination between Sunni and Shia). Theology, demeanor, Ahl al-Bayt and Imam Ali, Governing, generosity, and etc. are some of the contents of Imam’s words in the writings of Abd al-Razzaq. Kashani has usually used these hadiths as citation or sometimes in the form of description, translation or paraphrase. He sometimes cited these hadiths using Sufi laxity.
Keywords: Sheikh Abd al-Razzaq Kashani, Sufism, Imam Ali (PBUH), Hadiths, Shiism -
تجدید بنا یکی از موضوعات مهم در مسائل مذهبی به شمار می رود. مهم ترین تجدید بنایی که اباضیه معاصر انجام دادند و البته در آن هم بسیار موفق بودند، بحث اتهام زدایی است. اباضیان هنگامی که با اتهام هایی از طرف مذاهب یا شخصیت ها روبه رو شدند، برای ادامه حیات خود در جهان اسلام ناچار شدند دامان خود را از این گونه اتهامات پاک و منزه کنند. این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی عهده دار است به سه اتهام مهم مهم بپردازد و سخنان اباضیه در رد این اتهامات را تبیین کند: 1. انتساب اباضیه به خوارج، 2. روحیه خشونت طلبی و 3. کراهت از صحابه. گفتنی است این اتهامات بسیار موجب آزرده خاطرشدن اباضیه شده است.کلید واژگان: اباضیه, اتهام زدایی, خوارج, خشونت, صحابهReform is one of the important issues in religious matters. The most important reform that the contemporary Ibadiyya have undertaken and has, of course, been very successful is the rejection of accusations. When faced with accusations from sects or personalities, the Ibadis were forced to reject such accusations in order to survive in the Islamic world. This paper, with a descriptive-analytical approach, deals with three important accusations and explains the Ibadis’ remarks in rejecting these accusations: 1. Associating Ibadis with Khawarij, 2. Resorting to violence, and 3. Disdaining the companions of the Prophet. It is to say that these accusations have greatly annoyed the Ibadis.Keywords: Ibadiyya, Rejection of accusations, Khawarij, Violence, companions
-
آثار هولناک تندروی ها، خشونت ها وجنایات روزافزون گروه های تکفیری، لزوم مبارزه ی صحیح وسریع با این پدیده ی شوم و ریشه کن نمودن این آفتی را که ابعاد و دامنه ی آن روبه گسترش است، دوچندان می کند. هرچند هر فردی ازافراد جامعه، باید به نوبه ی خود و باتمام آن چه دراختیار وتوان دارد، در راه مهار این بحران گام بردارد، اما نقش علمای دین دراین میان بسیار پررنگتر از سایر اقشار جامعه است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی-توصیفی به بررسی چالش افراط گرایی، خشونت وتکفیر در عصر حاضر پرداخته وعلل گرایش افراد به خشونت وافراط را بیان می دارد و بانظر به تلاش دشمنان برای ایجاد اسلام هراسی وترسیم چهره ای غیرواقعی ازمسلمانان دراذهان عمومی، برخی ازمسوولیت های علمای دین هم چون: تبیین مواضع اسلام درخصوص تکفیر دیگران وتعدی به حقوق آن ها، بازگو نمودن حقیقت اسلام وتسامح وعطوفت اسلامی، نهادینه کردن آموزه های دینی درافکار جامعه، اصلاح مناهج تعلیم وتربیت اسلامی مطابق با نیاز روز، آموزش دانش آموختگانی آگاه و... را درمواجهه با این بحران ها برمی شمرد.
کلید واژگان: علمای دین, شیعه, سنی, خشونت, تکفیرAbstract The dreadful effects of radicalism and increasing violence and crimes by the Takfiri groups call for a proper and rapid struggle against this ominous phenomenon and eradication of this plague the dimensions and extent of which are on the increase. Although every member of the society must endeavor to prevent this crisis, with all in their power, the role of the religious scholars (Ulema) is this regard is much higher than the other strata of Islamic societies. By adopting an analytical-descriptive methodology, the present research work intends to review the challenges posed by extremism, violence and Takfir in our times and examine the causes of inclination towards this phenomenon on the part of some people. Furthermore, keeping in view the efforts made by the enemies in spreading Islamophobia and projecting an unreal image of Muslims in world public opinion the researchers tend to enumerate some of the responsibilities of Islamic scholars such as: explaining Islam’s stand on Takfir and excommunication of others and violation of their rights, propagating the true essence of Islam and Islamic compassion, institutionalizing Islamic teachings and doctrines in the society, reforming the Islamic educational methods as per the requirements of the day and spreading Islamic awareness, etc. in confronting the existing crisis.
Keywords: Religious Scholars (Ulema), Shia, Sunni, Violence, takfir -
جنبش بزرگ اخوان المسلمین با مبانی اندیشه سیاسی اهل سنت، که برخاسته از تعلیم و تفکر بنیان گذارش، حسن البنا، است، یکی از جریان های سلفی معتدل است که آرا و اندیشه های خاصی دارد. هرچند از لحاظ اعتقادی خود را سلفی معرفی می کند و دارای مبانی کلامی سلفیه است، اما معرفت شناسی اش در جهات مختلفی متفاوت با سایر جنبش های سلفیه است و همین باعث جدایی سلفیه اخوانی از آنها می شود. به همین دلیل فعالیت ها و رویکردهای آنان نقش تاثیرگذاری در موفقیت یا شکست تلاش های تقریبی دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی مبانی معرفت شناختی این جنبش را معرفی می کند. در معرفت شناسی، ابزار شناخت نزد ایشان محدود به نقل نیست بلکه فطرت، حس و تجربه، عقل، و کشف و شهود را نیز معتبر می دانند و برای هر کدام از منابع شناخت ارزش معینی قائل اند که ادله مقبول در عقلیات وجود دلایل نظری ضروری است؛ در حسیات، امور تجربه پذیر است؛ و در امور نقلی، نقل به روایت صحیح.کلید واژگان: اخوان المسلمین, سلفیه, معرفت شناسی, عقل, نقل, کشف و شهود, تجربهHaving its roots in the Sunni political thoughts derived from Hassan al-Banna, the great founder of al-Ikhwan al-Muslimeen (Muslim Brotherhood), this movement is one of the moderate Salafi groups that holds specific positions and doctrines. Its epistemology, for instance, differs from other movements origins, making it different from the Salafi mainstream. As a result, Ikhvanis activities and approaches has a great influence on the success or failure of the proximate attempts. This paper, employing a descriptive-analytical method of research, aims at introducing the principles of the movements epistemology. According to the findings of the paper, for Ikhvanis the medium of knowledge is not confined to Naghl (Narrations) but includes instinct, senses and experience, reason, and vision. They also put a specific value on each of them; for instance, they emphasize on the presence of theoretical justifications, experiential affairs, and authenticity of narration, regarding respectively reason, experience, and Naghl as the media of knowledge.Keywords: al, Ikhwan al Muslimeen, Salafism, Epistemology, reason, Narration, Experience, Vision
-
عصر ایلامی (عیلامی)، در مقام بخشی از تاریخ سرزمین ایران، اهمیت بسزایی در مطالعاتروشنگرانه دیگر دوره های تاریخی، از جمله هخامنشیان، دارد. باورهای اعتقادی عیلامیان، که خود به نوعی تلفیقی از عناصر حاصل از جبر جغرافیایی و همچنین ارتباط فرهنگی با بین النهرین و ریشه های تاریخی و قومی این مردمان است، در روزگار پس از انقراض واحد سیاسی تحت نام عیلام، نیز همچنان تداوم داشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی آن دسته از عناوین خدایان و همچنین نمادهای مذهبی عیلامی است که به دلایل متعددی در عصر هخامنشی و حتی پس از آن نیز محترم و بوده و حتی پرستش می شده است. این مقاله به دنبال پاسخ گویی به این پرسش برآمده که کدام یک از عناصر مذهبی و نمادین عیلامی در دوره هخامنشی مجددا محترم بوده و پرستش می شده است. بدین منظور با رویکرد توصیفی تحلیلی به اثبات می رساند که خدایان و نمادهای مذهبی عیلامی به صورت دگردیسی شده یا دست خورده در دوره هخامنشی، چه در آثار هنری و چه مستقیم، اهمیت شایانی داشته اندکلید واژگان: عیلام, خدایان, نمادهای مذهبی, دوره هخامنشیReligious Studies, Volume:5 Issue: 9, 2017, PP 43 -114Studying the Elamiteera, as an important period of the history of Persia, paves the way to study the other historical periods such as the Achaemenid. Studies reveal that religious beliefs of the Elamite, a complex outcome of their geographical, cultural and historical interactions with Mesopotamian civilization, survives even after the political extinction of Elam. This paper surveys those Elamite gods and religious Symbols that were still being respected and worshiped during the Achaemenid era and even after that period, due to various reasons .Based on a descriptive-analytical method of study, the paper concludes that Elamite gods and religious symbols were still being respected and worshiped during the Achaemenid era but in a transformed or distorted manner. And they were of a great importance, whether directly or symbolically in artworksKeywords: Elam, Gods, Religious Symbols, Achaemenid Era
-
زهد از مباحث مهم در تفکر اسلامی و از محوری ترین اصول در نگاه متصوفه است. بسیاری تصوف را همان زهد تکامل یافته می دانند و علت اهتمام صوفیان به زهد را توجه آنها به این حقیقت دانسته اند که بدون بی رغبتی به دنیا، طی کردن مسیر سلوک میسر نخواهد بود. به همین سبب، ارکان زهد از نگاه ایشان عبارت است از: اجتناب از عمل بی علاقه، گفتاری بی طمع، عزت بی ریاست، دنیاگریزی و پرهیز از مال، سخن و خواب و خوراک. زهد در نگاه معصومان (ع) اختلافاتی با نگاه متصوفه دارد؛ اما می توان گفت زهد نزد متصوفه تا حد زیادی نزدیک به حقیقت آن در بیان پیامبر (ص) و اهل بیت ایشان است و بلکه گاه تعریف متصوفه از زهد عینا همان تعریف پیامبر (ص) است. لذا تفاوت هایی وجود دارد، چنان که زهد نزد متصوفه معنای تندتری داشته است، به گونه ای که بعضا منجر به ترک ضروریات زندگی و دشمن داشتن دنیا می شود، حال آنکه در کلام معصومان (ص) توجه به نیازهای زندگی و ضروریات آن آشکار است؛ اما این تفاوت ها آنچنان وسیع و عمیق نبوده است که بتوان زهد متصوفه را جدای از زهد حضرات معصومان (ع) دانست. تحقیق حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی زهد و زهدگرایی را بررسی، و بین دیدگاه معصومان (ع) با متصوفه مقایسه تطبیقی می کند.کلید واژگان: زهد, ارکان زهد, تصوف, معصومان (ع), متصوفهSufis had well noticed the fact that the realization of any other admirable virtue in the spirit of human being and reaching eternal salvation as a result was not possible unless through practicing asceticism, lack of which resulting in the emergence of many immoralities.
Moreover, asceticism has a special position in the Hadithes and Narrations of Imams in which the results mentioned for its realization or non-realization are similar to those pointed by the Sufis. Some of the results for realization of asceticism are: generosity, munificence, wisdom, while some for its non-realization are jealousy, niggardliness and weak faith.
This research demonstrates that throughout the first four centuries of Islam, Sufistic asceticism is very similar to how it is defined by Ahl al-Baits viewpoints, although it contains some intemperance that has no place in that of Imams.Keywords: Piety, Sufism, Early Centuries of Islam, Narrations, Imams -
با عنایت به این که اخوان المسلمین به عنوان جنبشی تاثیرگذار و پرطرفدار، در بیش از هفتاد کشور فعالیت فکری، فرهنگی و سیاسی داشته و دارد، شناخت مبانی فکری و از جمله مبانی انسان شناختی ایشان از اهمیت بالایی برخوردار است. انسان در تفکر اخوان المسلمین آفریده خداوند، موجودی دو بعدی مرکب از جسم و روح، دارای توانمندی های عظیم و برخوردار از کرامت ذاتی است. بدین خاطر، متفکران اخوانی به برخورداری انسان ها از حقوقی همچون تساوی و برابری، آزادی و احترام متقابل باور دارند. به تبع این باور، پیشگامی در تقریب مذاهب و اجتناب از تکفیر سایر فرق اسلامی از دستاوردهای اخوان المسلمین می باشد که پایه گذار این جریان، حسن البنا، از موسسین «دارالتقریب بین المذاهب» بودند.
نوشتار حاضر با بررسی منابع کتابخانه ای و گردآوری داده های مرتبط با موضوع و تحلیل آنها به روش توصیفی- تحلیلی به مبانی انسان شناختی این جنبش و نقش آن در دستاورد مسئله «تقریب» پرداخته است.
کلید واژگان: اخوان المسلمین, مبانی انسان شناسی, کرامت ذاتی, حقوق انسان, تقریبAs the Muslim Brotherhood has intellectual, cultural, and political activities in more than 70 countries as an effective and popular movement; studying their intellectual basis, especially anthropological basis has a high importance. In the view of Muslim Brotherhood, Human is the creature of God, a two dimensional being composed of body and soul, in possession of a great ability, and has innate human dignity. So, Muslim Brotherhood thinkers believe that all the mankind have rights such as equality, freedom, and mutual respect. Consequently, pioneering in Islamic proximity and avoiding excommunication (Takfir) is one of the achievements of Muslim Brotherhood. The founder of this movement is Hasna al-Banna, one of the founders of “Dar al-Taqrib Bayn al-Madhahib al-Islamiyya”. The present article, studying the library sources and gathering the data related to the subject, and analyzing them with the descriptive-analytical method, address the anthropological basis of the Muslim Brotherhood movement and its role in Islamic proximity.Keywords: Muslim Brotherhood, Anthropological Basis, Innate Dignity, Human Rights, Islamic Proximity
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.