سهیلا نوری
-
توسعه مناطق مسکونی و شهری در حاشیه رودخانه ها و بستر دشت های سیلابی بدون توجه به شرایط هیدرولیکی و هیدرولوژیکی حاکم بر حوضه بالادست و رودخانه، باعث افزایش خطر سیلاب می شود. بنابراین مطالعه سیلاب ها به منظور برنامه ریزی، بهره برداری بهینه و مدیریت این پدیده طبیعی از جمله مسایل مهم در مدیریت منابع آب است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان تغییر کاربری اراضی با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تصاویر ماهواره ای لندست طی سال های 1370، 1380 و 1390 در حوزه آبخیز ریگان استان کرمان به مساحت 7091 کیلومترمربع انجام و تاثیر آن بر افزایش سیل خیزی رواناب های سطحی حوزه بررسی شد. برای این کار در مرحله نخست تصاویر ماهواره ای تفسیر و مورد پردازش قرار گرفته و تغییر کاربری ها مشخص و مقادیر CN خاک محاسبه شد. سپس به کمک مدل HEC-HMS فرایند بارش- رواناب در این حوزه شبیه سازی شد و مقادیر دبی پیک سیلاب در هر دوره به دست آمد و در نهایت هیدروگراف سیلاب حوزه آبخیز برآورد شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح نفوذناپذیر شهری و تخریب اراضی کشاورزی و مراتع در منطقه موردمطالعه میزان CN خاک از سال 1370 تا 1390 از 65/28به 70/25 افزایش یافته که به دنبال آن دبی اوج سیلاب از 29 مترمکعب برثانیه در سال1370 به 29/3 مترمکعب برثانیه در سال 1390 و هم چنین حجم رواناب، طی این دوره، از 3/4 به 6 میلی متر افزایش داشته است. نتایج به دست آمده می تواند کمک شایانی به مکان یابی اجرایی پروژه های آبخیزداری نماید.کلید واژگان: حوزه آبخیز ریگان, دبی اوج, رواناب, شماره منحنی, منابع آبThe development of residential and urban areas on the banks of rivers and flood plains, regardless of the hydraulic and hydrological conditions govering the upstream basin and the river, increases the risk of flooding. Therefore, the study of floods for the purposes of planning, optimal exploitation and management of this natural phenomenon is one of the important issues in water resources management. The current research aims to investigate the rate of land use change using the HEC-HMS hydrological model and geographic information system (GIS) and Landsat satellite images during the years 1991, 2001 and 2011 in the Rigan watershed of Kerman province with an area of 7091 square kilometers. It was investigated on the increase of flooding of surface runoff in the area. For this purpose, in the first step, satellite images were interpreted and processed, and changes in land use was determined and soil CN values were calculated. Then, with the help of HEC-HMS model, the rainfall-runoff process in this basin was simulated and the peak flood discharge values were obtained in each period, and finally the flood hydrograph of the watershed was estimated. The results showed that with the increase of urban impervious surfaces and destruction of agricultural lands and pastures in the study area, the rate of soil CN from 1991 to 2011 increased from 65.28 to 70.25, following which the peak flood discharge from 29 m3 / sec in 1991 to 29.3 m3 / sec In 2011 and also the volume of runoff has increased from 3.4 to 6 mm during this period. The obtained results can be of great help to the implementation of watershed projects.Keywords: Rigan watershed, peak discharge, Runoff, Curve number, water resources
-
مجله مخاطرات محیط طبیعی، پیاپی 30 (زمستان 1400)، صص 203 -214
توفان های گرد و غبار یکی از مخاطرات طبیعی است که آسیب هنگفت اجتماعی و اقتصادی را بر سیستان تحمیل می نمایند. از آنجایی-که بررسی پیامدهای این توفان ها و آسیب های ناشی از آنها در بخش های مختلف دشوار است در این مطالعه تنها بخشی از پیامدها و آسیب های ناشی از این توفان ها در سیستان طی سال های 1398-1396 مورد بررسی قرار گرفته است. آسیب وارده بر راه های ارتباطی شامل آسیب وارده به بدنه راه، آسیب وارده به تاسیسات و تجهیزات و آسیب ناشی از نگهداری راه می باشد. به منظور برآورد آسیب ها و دریافت اطلاعات مورد نیاز جداولی تهیه شد و با مراجعه به اداره راهداری و حمل و نقل راه های شهرهای زابل، زهک و هیرمند تکمیل شدند. تحلیل توفان های گرد و غبار با استفاده از داده های سرعت باد و دید افقی ثبت شده در ایستگاه هواشناسی زابل انجام گرفت. نتایج نشان داد که توفان های گرد و غبار به تابلوها و تاسیسات و آسفالت راه ها آسیب هایی را وارد نموده بطوری که هزینه نگهداری و بازسازی آنها را افزایش داده است. بین فراوانی ماهانه و سالانه توفان های گرد و غبار و مقادیر ماهانه و سالانه رسوبات انباشته شده در سطح راه ها انطباق مناسبی وجود داشت. بیشینه تجمع ماسه در نیمه اول سال و ماه تیر و در سال 1397 مشاهده شده که منطبق با بیشینه فراوانی توفان های گرد و غبار می باشد. مقدار آسیب های وارده از توفان های گرد و غبار بر راه های ارتباطی سیستان 5/32 میلیارد تومان طی سه سال مورد بررسی برآورد شد.
کلید واژگان: توفان های گردوغبار, مخاطرات طبیعی, راه های ارتباطی, آسیب, ماسه های روان, زابلDust storms are natural hazards that cause economic and social damage in the Sistan region. Because the investigation of the impacts of dust storms in all aspects is difficult, in this study a part of the impacts of dust storms was assessed and assessment was limited to extent of damage to roads for the period 2017-2019. The damages cost of dust storms on roads includes damages to the road surface asphalt, signposts, and road maintenance. For estimation of damage cost and obtaining the required information, a series of tables were provided and completed by Road Maintenance and Transportation organizations of Zabol, Zahak, and Hirman. Analyzing dust storms was carried out through recorded wind speed and visibility data at Zabol meteorological station. The results showed that dust storms impacted the signposts and damaged the road surface for which their maintenance and repairmen cost increased. A good agreement was found between the monthly and annual frequency of dust storms and accumulated sediment. The greatest amount of accumulated sediment on the road was observed during the first half of the year, in June and 2018 according to the highest frequency of dust storms. The total damage cost of dust storms on road was obtained about 32.5 milliard Tomans for the period 2017-2019.
Keywords: Dust storms, Natural Hazards, roads, damage costs, shifting sediment, Zabol -
جوانه زنی از مهم ترین مراحل رشد گیاهان است که ممکن است در محیط های طبیعی تحت تاثیر تنش های مختلفی قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی اثرات نوع بستر کاشت و سطوح مختلف جیبرلیک و ایندول بوتریک اسید بر خصوصیات جوانه زنی بذر گونه Salvadora persica در سال 1398، با دو فاکتور بستر کشت در چهار نوع (1- پیت ماس ،2- کوکوپیت، 3- پیت ماس %50+ ماسه %50 و 4- کوکوپیت 50%+ ماسه 50%) و فاکتور دوم شامل جیبرلیک اسید (دو سطح 250 و 500 پی پی ام) و ایندول بوتریک اسید (دو سطح 250 و 500 میلی گرم بر لیتر) انجام شد. سپس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی اثر دو فاکتور مذکور و آب مقطر به عنوان شاهد در سه تکرار بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه گیاه Salvadora persica بررسی شد. نتایج نشان داد بستر کشت بر درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، ساقه چه، گیاهچه، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه و شاخص بنیه بذر در سطح آماری یک درصد اثر معنی دار داشت. همچنین پیش تیمار بذور با هورمون های جیبرلیک و ایندول بوتریک اسید بر کلیه صفات مورد بررسی در این آزمایش اثر معنی دار در سطح یک درصد داشت. اثر متقابل نوع بستر و پیش تیمار با هورمون ها بر صفات درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، ساقه چه، گیاهچه و شاخص بنیه بذر اثر معنی دار در سطح یک درصد داشت و بر وزن تر ریشه چه و ساقه چه اثر معنی دار نداشت. به طوری که بیشترین درصد جوانه زنی در بستر کشت کوکوپیت و جیبرلیک اسید 250 پی پی ام برابر با 73 درصد حاصل شد. همچنین بالاترین طول گیاهچه در اثر کاربرد بستر پیت ماس و جیبرلیک اسید 250 پی پی ام برابر با 6/29سانتی متر به دست آمد. به طور کلی با توجه به اهمیت گونه Salvadora persica به لحاظ دارویی، صنعتی و حفاظتی پیشنهاد می شود از پیش تیمار بذر با جیبرلیک اسید 250 پی پی ام و بستر کشت ترکیبی کوکوپیت و ماسه برای تسریع در روند جوانه زنی و تولید نهال این گونه استفاده گردد.کلید واژگان: جوانه زنی, بستر کشت, جیبرلیک اسید, ایندول بوتریک اسید, Salvadora persicaGermination is one of the most important stages of plant growth that may be affected by different stresses in natural environments. This study was kind aimed to investigate the effects of substrate and different levels of gibberellic and indole butyric acid on germination characteristics of Salvadora persica seeds in 2019. Two factors was considered consist of substrate (in four types (1- pit moss, 2 - cocopit and 3 - pit moss 50% + sand 50% 4 - Cocopit 50% + 50% sand), and gibberellic acid (in two levels 250 and 500 ppm) and indole butyric acid (in two levels 250 and 500 ppm). Then, the effect of these two factors and distilled water as the control in three replications on seed germination and seedling growth of Salvadora persica was investigated using a completely randomized factorial design. The results showed that the substrate had a significant effect on germination percentage, root length, shoot length, seedling, fresh root weight, shoot fresh weight and seed vigor index (p < 0.01). Seed pretreatment with gibberellic and indole butyric acid hormones had a significant effect on all studied characteristics. Interaction of substrate type and pretreatment with hormones had a significant effect on germination percentage, root length, shoot length, seedling and seed vigor index (p < 0.01) and had no significant effect on root and shoot fresh weight. The highest germination percentage was obtained in cocopeat and gibberellic acid 250 ppm (73%).Keywords: germination, substrate, gibberellic acid, indole butyric acid, Salvadora persica
-
مجله جغرافیا و توسعه، پیاپی 55 (تابستان 1398)، صص 237 -256شناسایی مناسب ترین مناطق برای توسعه کاربری زنبورداری در مراتع یکی از ملزومات جلوگیری از تخریب مرتع است. در پژوهش حاضر پتانسیل مراتع تمین شهرستان میرجاوه جهت توسعه کاربری زنبورداری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور با تلفیق معیارهای پوشش گیاهی، عوامل محیطی و دسترسی به منابع آب، مدل شایستگی زنبورداری تعیین و شایستگی مناطق مختلف جهت استفاده زنبورداری مشخص شد. نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک و با استقرار 3 ترانسکت 300 متری انجام شد. پس از تعیین وزن معیارهای موثر در هر مدل از طریق مقایسه زوجی، شایستگی تیپ های گیاهی مرتع بررسی و اولویت آنها جهت استفاده زنبورداری مشخص شد. بر اساس نتایج، ارزش معیار پوشش گیاهی (62/0) بیشتر از معیارهای عوامل محیطی (37/0) و دسترسی به منابع آب (014/0) تعیین شد. مقایسه کلی مجموعه معیارهای موثر نیز نشان داد که تیپ های گیاهی Artemisia sieberi - Asteragalus eriastylus و Astragalus eriastylus - Cousinia stocksi به-ترتیب بیشترین (وزن نهایی 34/0) و کمترین شایستگی (وزن نهایی 055/0) را دارند. به طور کلی، از مجموع 5572 هکتار اراضی مرتعی منطقه مورد مطالعه، 9/1820 هکتار (معادل 68/32 درصد) در طبقه شایستگی بدون محدودیت (S1)، 2630 هکتار (معادل 2/47 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت اندک (S2)، 05/770 هکتار (معادل 82/13 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت زیاد (S3) و 351 هکتار (معادل3/6 درصد) در طبقه غیرشایسته (N) برای توسعه کاربری زنبورداری قرار گرفت. نتایج گویای آن است که به دلیل تنوع گونه های گرده زا و شهدزا و محدودیت کم در عوامل موثر دیگر، بخش قابل توجهی از مراتع ییلاقی تمین (حدود 80درصد) از استعداد بالایی جهت توسعه کاربری زنبورداری برخوردار است. از این رو، برنامه ریزی جهت توسعه این کاربری در این مراتع ضروری است و می تواند علاوه بر فراهم آوردن فرصت های شغلی جدید و بهبود وضعیت معیشت بهره برداران، منجر به استفاده پایدار از این مراتع شود.کلید واژگان: بهره برداری پایدار, مدل شایستگی زنبورداری, روش فائو, تحلیل سلسله مراتبی, مراتع تمینOne of the requirement of sustainable exploitation prerequisite and prevention of the rangeland degradation is identification of the most suitable area of rangelands. In this research, beekeeping potential of the Tamin rangelands was evaluated in order to develop of beekeeping land use through AHP method. To this end, beekeeping suitability model was determined through integrating vegetation criteria , then the beekeeping suitability of different region was determined. Vegetation sampling carried out using randomized - systematic method. Suitability of different vegetation types was assessed using Analytical Hierarchy process. Based on results, weight of vegetation cover factor (0.62) was more than environmental factors (0.37) and water resource availability (0.014). Overall comparison of effective criteria sets showed that Artemisia sieberi - Asteragalus eriastylus (total weight= 0.34) and Astragalus eriastylus - Cousinia stocksi (total weight=0.055) have the highest and lowest priority in terms of beekeeping, respectively. In general, 1820.9 hectares (equivalent to 32.68 %) in the S1' category (high suitability), 2630 hectares (equivalent to 47.2 %) in the S2' category with limited constraints or moderate suitability (770.05 hectares (equivalent to 13.82 %t ) in the S3 category with the high limitation and 351 hectares (equivalent to 6.3%) in the non-suitable (N) was placed for the beekeepers' development land use from the entire of the study area (5572 ha). Result showed that planning to develop of beekeeping land use in Tamin rangelands is necessary and could provide new employment opportunities and improving livelihood of the farmers, which lead to the sustainable utilization of these rangelands.
-
بررسی فلوریستیک هر منطقه اهمیت زیادی دارد، زیرا فهرست فلوریستیک، شناسنامه ای برای هر منطقه است که وجود گیاهان و وضعیت آنها را نشان می دهد. هدف از این مطالعه معرفی فهرست گیاهی منطقه اکوتون نواحی رویشی ایران و تورانی و صحرا سندی در استان سیستان و بلوچستان می باشد. جهت بررسی فهرست فلورستیک، نمونه های گیاهی جمع آوری و شناسایی شد. عملیات برداشت میدانی در سال 1392 در منطقه اجرا گردید. سپس پراکنش جغرافیایی و شکل زیستی آنها تعیین شد. بررسی ها نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 51 تیره، 233 جنس و 327 گونه گیاهی وجود دارد. از مهمترین تیره های منطقه می توان تیره کاسنی، Asteraceae (42 گونه) ، تیره گندمیان، Poaceae (39گونه) ، تیره شب بو، Brassicaceae (28 گونه) ، تیره چغندر، Chenopodiaceae (25 گونه) و تیره پروانه آسا، Papilionaceae (27 گونه) را نام برد. بزرگترین جنس، جنس گون با 7 گونه بود. شکل های زیستی شامل: تروفیت ها با (92/37 درصد) شکل رویشی غالب منطقه را تشکیل می دهد و همی کریپتوفیت ها با (94/22 درصد) ، فانروفیت ها با (96/18 درصد) ، کاموفیت ها با (37/14 درصد) و ژئوفیت ها با (81/5 درصد) به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. تحلیل پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نشان داد که گونه های ایران وتورانی/صحرا-سندی با 77/24 درصد رویش غالب منطقه ، گونه های صحرا- سندی با 16/24 درصد، ایران و تورانی با 33/22 درصد و گونه های جهان وطن 36/3 درصد از رویش های ناحیه را به خود اختصاص داده اند و بقیه عنصر چند منطقه ای هستند. با توجه به نتایج می توان گفت این منطقه در یک ناحیه گذر قلمرو گیاهی قرار دارد.کلید واژگان: معرفی فلور, ایران و تورانی, صحرا سندی, اکوتون, سیستان و بلوچستانFloristic studies of any regions have high importance, because the florists list is an exploration document to identify the existing species and consequently the potential of the area. The aim of the study was introducing the flora of the transitional zone of Irano-Turanian and Sahara-Sindian phytochoria in Sistan and Baluchestan Province. For a floristic study of the area plant specimens were collected and identified.Field data collections were conducted during the year 2013. The life forms as well as geographical distributions of the species were determined. Flora in this region include 51 families, 233 genera and 327 species. The larger families are Compositae (42 species), Poaceae (39 species), Brassicaceae (28 species), Papilionaceae (27 species) and Chenopodiaceae (25 species) respectivly. The biggest genus was Astragalus with 7 species. Biological types of this area included Therophytes (37.92%) where the dominant life-form followed by hemicryptophytes (22.94%). phanerophytes (18.96%), Chamaephytes (14.37%) and Geophytes (5.81%). Chrological analysis showed 24.77% of the studied plant species belonged to Irano-Turanian / Sahara-Sindian region and 24.16% Sahara-Sindian, 22.33% Irano-Turanian, 3.36% cosmopolitan elements and others are ploriregional. According to the results of this study, it can be concluded that the research area is located in Ecoton region.Keywords: Flora_Chrotype_Irano Toruni_Sahara Sendi_Sistan & Baloochestan
-
هدف اصلی این پژوهش شناسایی گونه های گیاهی و معرفی فلور شهرستان سراوان، تعیین شکلهای زیستی گیاهان و پراکنش جغرافیایی آنها میباشد. جمعآوری گیاهان منطقه، بر اساس روش مرسوم مطالعات فلورستیک منطقهای انجام شد. نمونه های جمعآوری شده با استفاده از روش های تاکسونومی گیاهی و با به کارگیری منابع لازم شناسایی گردید، سپس خانواده، جنس و گونه هر یک تعیین گردید. شکل زیستی هر یک از عناصر گیاهی منطقه با روش رانکایر مشخص شد. همچنین بر اساس اطلاعات بدست آمده از پراکنش جغرافیایی گونه های گیاهی و منابع موجود، جایگاه منطقه از نظر جغرافیای گیاهی ایران مورد بررسی قرار گرفت. بررسی به عمل آمده نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 150 گونه گیاهی متعلق به 113 جنس و 39 خانواده وجود دارد. بیشتر گونه ها به تیره های Poaceae، Chenopodiaceae، Asteraceae و Papilionaceae به ترتیب با 17، 16، 16 و 13 گونه تعلق دارند. از نظر شکل زیستی، 28 درصد فانروفیت، 66/24 درصد تروفیت، 67/22 درصد همیکریپتوفیت و 4 درصد ژئوفیت هستند. از نظر عناصر رویشی (کوروتیپ) گیاهان به طور عمده به چندین سرزمین گیاهی تعلق دارند. به لحاظ پراکنش جغرافیایی، منطقه ایران-تورانی 20 درصد، صحرا-سندی 67/24 درصد، جهانوطن 67/4 درصد، چندناحی های 99/15درصد و همچنین مناطق رویشی ایران-تورانی و صحرا-سندی 67/28 درصد، ایران-تورانی و اروپا-سیبری 67/2 درصد، ایران-تورانی و مدیترانهای 2 درصد، صحرا-سندی و مدیترانهای 33/1 درصد عناصر رویشی منطقه مورد بررسی را به خود اختصاص دادهاند .با توجه به نتایج میتوان گفت این منطقه در ناحیه گذر قلمرو گیاهی (اکوتون) قرار دارد.کلید واژگان: فلور, شکل زیستی, کورولوژی, اکوتون, سراوانThe aim of this research was to identify the plant species, introduce the flora, and determine the life forms and geographical distribution of the species in Saravan. The classical method of regional floristic studies was applied to collect plants from the region. The collected samples were identified using the taxonomic methods and the required resources. Afterwards, the family, genera, and the species of each sample were determined. The life form of the plant species was determined by Raunkiers method. The position of the area within Irans phytogeography classification was studied according to the geographical distribution data. The results indicated that the region included 150 plant species belonging to 113 genera and 39 families. The most dominant families were Poaceae, Chenopodiaceae, Asteraceae, and Papilionaceae with 17, 16, 16, and 13 plant species, respectively. The life forms of the plant species of region included: Phanerophytes (28%), Therophytes (24.66%), Hemicryptophytes (22.67%), and Geophytes (4%). Considering the chorotypes, the plants mainly belonged to different plant regions. The growth elements of the region were Irano-Turanian (20%), Saharo-Sindian (24.67%), cosmopolitan (4.67%), Pluri-regional (15.99%), Irano-Turanian and Saharo-Sindian (28.67%), Irano-Turanian and Euro-Siberian (2.67%), Irano-Turanian and Mediterranean (2%), and Saharo-Sindian and Mediterranean (1.33%). According to the results of this study, it can be concluded that the research area is located in Ecoton region.Keywords: Flora, Life forms, Corology, Ecoton, Saravan
-
در این تحقیق با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی میزان تاثیر دو معیار خاک و مدیریت اراضی با هشت شاخص برای مطالعه حساسیت اراضی منطقه جزینک سیستان به بیابان زایی ارزیابی شد. بر اساس مدل بیابان زایی ESAs به شاخص ها امتیاز داده شد. با استفاده از روش فوق، هر یک از شاخص های مورد مطالعه در واحد های کاری بررسی و برای هر شاخص لایه اطلاعاتی تهیه شد. سپس، داده های به دست آمده وارد محیط GIS شد و برای هر معیار مورد نظر یک لایه اطلاعاتی ساخته شد. در نهایت، با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه های اطلاعاتی دو معیار مورد بررسی در منطقه بر اساس مدل مورد مطالعه (ESAs) نقشه شدت بیابان زایی منطقه به دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از نقشه به دست آمده، 15/8 درصد آن جزو تیپ شکننده با شدت کم، 08/20 درصد آن جزو تیپ شکننده با شدت متوسط، 80/26 درصد جزو تیپ شکننده با شدت زیاد و 45/39 درصد از مساحت منطقه جزو تیپ بحرانی با شدت زیاد است. معیار خاک با ارزش عددی 22/1 کمترین تاثیر و معیار مدیریت اراضی با ارزش عددی 72/1 بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه داشت. از میان شاخص ها دو شاخص شیب و بافت خاک به ترتیب با ارزش عددی 1 و 03/1 کمترین تاثیر، و دو شاخص درصد سنگریزه و عملیات مدیریتی به ترتیب با ارزش عددی 91/1 و 84/1 بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه مورد مطالعه داشتند.
کلید واژگان: بیابان زایی, مدیریت اراضی, خاک, منطقه جزینک سیستانIn this research using GIS effect of land management and soil criteria with eight indicators to study the sensitivity to the desert lands of the region of Sistan jazinak creation is evaluated. Vote based on the model parameters wilderness - the latest creation ESAs evaluation method wilderness creation and in most European countries and the Middle East is used, took place. Using the above method each of the indicators studied work unit was evaluated for each index layer was prepared by the information obtained data compiled GIS environment and desired criteria for each layer made of information was. Ultimately determine the geometric mean combining and intelligence layer criteria examined in the study area based on the model (ESAs), the intensity map obtained desert region creation. Based on the results obtained from the map 8/15 percent low fragile Brigade were part of the 20/08 percent Brigade fragile among moderate, 26/80 percent high-intensity part of the fragile type and 39/45 percent of the area Critical moderate intensity is too much Measure of the numerical value of the soil with 1/22 and the least impact with the numerical value of land management measures 1/72 greatest impact in the desert region has creation. Among the indicators two indicators, respectively, slope and soil texture with a numerical value, and 1/03 and the two lowest impact indicator pebbles and operations management, respectively, with the numerical value of 1/91 and 1/84 Desert greatest impact on morbidity region are considered. -
شناسایی گیاهان مرتعی مبنایی برای مدیریت مرتع و استفاده های مختلف از مراتع می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی فلور و رابطه پوشش گیاهی و عوامل اقلیمی در مراتع ایرانشهر است. فهرست گیاهان بر اساس مطالعات صحرایی با استفاده از روش های تاکسونومی تهیه شد. سپس پراکنش جغرافیایی گونه ها براساس تقسیم بندی نواحی رویشی و شکل زیستی آن ها با استفاده از روش رانکایر تعیین شد. همچنین در این بررسی 27 متغیر اقلیمی از 12 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در داخل و مناطق مجاور ایرانشهر انتخاب گردید. برای کاهش تعداد متغیرها و تعیین عوامل موثر از تحلیل عاملی با روش PCA استفاده شد. همبستگی پراکنش گونه های گیاهی با متغیرهای اقلیمی از طریق تجزیه چند متغیره انجام شد. جهت رج بندی جوامع گیاهی روش CCA استفاده شد. نتایج نشان داد که در این منطقه 44 تیره، 136 جنس و 175 گونه گیاهی وجود دارد. مهم-ترین تیره های گیاهی عبارتند از؛ گندمیان، کاسنی، پروانه آسا و چغندر. از نظر شکل زیستی 25/72 درصد تروفیت، 25/14 درصد همی کریپتوفیت، 24/57 درصد فانروفیت، 20/57 درصد کامفیت و 4 درصد ژئوفیت هستند. تحلیل پراکنش جغرافیایی نشان داد که گونه های صحرا-سندی با 28/57درصد رویش غالب منطقه، ایران-تورانی/ صحرا-سندی با 24 درصد، ایران- تورانی با 20 درصد و گونه های جهان وطن 4 درصد از رویش های ناحیه را به خود اختصاص داده اند. بنابراین می توان گفت که این منطقه در ناحیه رویشی صحرا- سندی قرار دارد. تجزیه چند متغیره نیز نشان داد که متغیرهای نسبت اختلاط، میانگین بیشینه رطوبت نسبی، تعداد روزهای تندری، تعداد روزهای بارشی و بیشینه بارش روزانه اثر معنی داری بر روی پراکنش گونه ها دارند.
کلید واژگان: فلور, پراکنش جغرافیایی, شکل زیستی, متغیر اقلیمی, ایرانشهر, سیستان و بلوچستانIdentification of rangeland species is an essential step in range management. This study aimed to study the flora, and investigate on the relationships of species distribution with climatic factors in Iranshahr region rangelands. Taxonomic studies were conducted to provide the plant floristic list. Plants life forms were determined using Raunkiaer categories. Twenty seven climate variables were collected from 12 synoptic stations close to the study area. Principal component analysis was used to identify the most effective climatic variables on the plant species distribution. According to the results, 175 plant species from 136 genera and 44 families were identified in the study area. Gramineae, Compositae, Papilionaceae and Chenopodiaceae contained the most plant species in the flora respectively. Results indicated that 25.72% of the plant species were Therophytes, 25.14% Hemicryptophytes, 24.57% Phanerophytes, 20.57% Chamaephytes and 4% Geophytes. According to the chrological analysis, 28.57% of the studied plant species belonged to Sahara-Sindian region, 24% Irano-Turanian /Sahara-Sindian, 20% Irano-Turanian, and 4% cosmopolitan elements. Results showed that the study area is located in Sahara-Sindian region. PCA results also indicated that the average of maximum relative humidity, number of days with thunderstorm, number of days with precipitation and maximum daily precipitation had significant effects on the plant species distribution.Keywords: Flora, Geographic distribution, Life form, Climatic variables, Iranshahr, Sistan, Baluchestan -
مطالعات تفضیلی پوشش گیاهی در مناطق بیابانی به دلیل محدودیت ها و شرایط خاص این مناطق اغلب مشکل می باشد. فن سنجش از دور با داشتن قابلیت های متعدد می تواند به عنوان روشی کارآمد در این مناطق مورد استفاده قرار گیرد. هدف این مطالعه تعیین شاخص گیاهی مناسب جهت ارزیابی روند تغییرات پوشش گیاهی در منطقه بیابانی غرب کرخه طی یک دوره 18 ساله با استفاده از تصاویر سنجنده های (1991) TM و (2008) ASTER بود. پس از اندازه گیری سطح تاج پوشش گیاهی منطقه، بر روی تصاویر؛ تصحیح هندسی و اتمسفری، روش های مختلف بارزسازی و طبقه بندی با روش حداکثر احتمال اعمال شد. نتایج نشان داد که شاخص PVI2 مناسبترین شاخص برای تهیه نقشه تغییرات پوشش گیاهی در سال های مورد نظر بود. بنابراین بر اساس این شاخص، نقشه نهایی تغییرات در سه کلاس بیابان زایی، بدون تغییر و احیا تولید گردید. همچنین نتایج نشان داد که در طول دوره مطالعه، به دلیل اجرای طرح های بیابان زدایی در بخش هایی از منطقه و انجام کشت تلفیقی، میزان سطح پوشش افزایش یافته و سطح تغییرات پوشش به 5/17 درصد از کل منطقه رسید. 8/69 درصد این تغییرات مثبت و در کلاس احیاء و 2/30 درصد از تغییرات منفی بوده که در کلاس بیابان زایی قرار گرفت.
کلید واژگان: شاخص گیاهی, آشکارسازی تغییرات, سنجش از دور, نواحی بیابانی, کرخهDetailed studies of vegetation in desert areas are almost difficult due to the limitations and conditions of the areas. Remote sensing technology with numerous capabilities can be used as an efficient method in the areas. This study was aimed to determine an appropriate vegetation index to assess vegetation changes in the desert area of West Karkheh over a period of 18 years using satellite images of TM (1991) and ASTER (2008). After measuring the canopy cover, geometric and atmospheric corrections, different methods of detection and classification were applied on the images with maximum likelihood method. Results showed that PVI2 index was the best indicator to produce vegetation changes map during the study. So based on this index, final map of desertification was produced in the three classes with no changes and rehabilitation. The results showed that canopy cover increased up to 17.5% of the total area during the study period due to the implementation of desertification projects in some parts of the region and combined cultivation. These changes were classified in two classes of rehabilitation (69.8%) and desertification (30.2%).Keywords: Vegetation index, change detection, remote sensing, desert areas, Karkheh -
در این پژوهش با استفاده از روش ایرانی IMDPA که جدید ترین روش ارزیابی پتانسیل بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد، حساسیت اراضی دشت سیستان به بیابان زایی مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. برای این منظور پس از بررسی و ارزیابی های اولیه چهار معیار اقلیم، پوشش گیاهی، خاک و فرسایش بادی به عنوان مهم ترین معیارهای موثر در بیابان زایی منطقه با شاخص های متفاوت در نظر گرفته شد. با استفاده از روش فوق امتیازات هر شاخص در معیار مربوطه مشخص و ارزش هر معیار با محاسبه میانگین هندسی امتیاز شاخص های آن مشخص گردید و پس از آن هریک از معیارها به صورت لایه های اطلاعاتی وارد محیط GIS شدند. با روی هم گذاری و تلفیق لایه های رستری معیارهای مذکور و محاسبه میانگین هندسی معیارها به کمک فرمول DM=(SI×WEI× VI×CLI)1/4 و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از مدل IMDPA نقشه شدت بیابان زایی منطقه بدست آمد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان می دهد 09/51 درصد منطقه از نظر درجه بیابان زایی در کلاس متوسط و 09/45 درصد آن در کلاس شدید قرار دارد و 82/3 درصد منطقه که شامل مناطق مسکونی و مخازن آب چاه نیمه ها بود در هیچ کلاسی قرار نگرفت. معیار فرسایش بادی با ارزش عددی 67/1 بیشترین تاثیر و معیار خاک با ارزش عددی 34/1 کمترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه دارد. همچنین معیارهای پوشش گیاهی و اقلیم به ترتیب با ارزش های عددی 51/1 و 57/1 شدت بیابان زایی متوسط را نشان می دهد.
کلید واژگان: شدت بیابان زایی, معیار, شاخص, مدل IMDPA, سیستانIn this research، desertification intensity of sistan plain was evaluated using IMDPA the newest method of Assessment of Desertification Potential in arid and semi arid regions of Iran. For this purpose 4 criteria selected including vegetation cover، soil، climate and wind erosion. Each criterion was assessed based on the selected indices which result in qualitative mapping of each criterion cased on geometric average of the indices. Then، sensitive map of region was extracted using geometric average of all criteria. Thematic databases، with a 1:50000 scale resolution، were integrated and elaborated in a GIS based on arc/info8، arc view3. 2 and especially ILWIS. By laminate of thematic databases layers and using this formula DM= (SI×WEI× VI×CLI) 1/4 to Calculate the geometric mean Criteria. Then Desertification intensity map was obtained with analysis IMDPA Model. The result showed that 51. 09% of study area was found to be in medium and about 45. 09% in high class of desertification. And while 3. 82% of the region in clouding Residential and Water tanks (CHAH NIME) there aren’t in any classification. Analysis of desertification criteria in Sistan region showed that among study criteria، wind erosion criteria is a major problem with a geometric average of 1. 67 which shows high class while soil with a weighted average of 1. 34 has lowest effect in desertification. Also vegetation cover and climate criteria with a geometric average of 1. 51 and 1. 57 show middle class desertification. -
بررسی آت اکولوژی گیاه دارویی Ferulago angulata (Schlecht) Boiss. در زاگرس مرکزی (منطقه کهگیلویه)گیاه چویل با نام علمی Ferulago angulata (Schlecht) Boiss. متعلق به تیره Apiaceae می باشد که از زمان های قدیم به صورت سنتی به عنوان مسکن، هضم کننده در درمان کرم های روده مصرف می شد. این بررسی به منظور شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی گونه چویل جهت معرفی به منظور کشت انبوه آن برای استفاده دارویی و همچنین جلوگیری از تخریب رویشگاه های طبیعی گونه F. angulata انجام شد. درصد پوشش تاجی، تعداد پایه و گونه های همراه گیاه چویل در هر پلات به صورت تصادفی سیستماتیک و با استفاده از تعداد 220 پلات بر روی 6 ترانسکت تعیین گردید. پارامترهای خاک شامل کربن آلی، عمق، pH، EC و بافت خاک با استفاده از تعداد 6 نمونه خاک تعیین و مشخصات اقلیمی زمین شناسی، توپوگرافی، تیپهای اراضی و تیپ رویشگاه این گونه شناسایی و ثبت گردید. نتایج نشان داد که گیاه چویل اغلب همراه با گونه های Allium bodeanumRegel.، Arum albispathum Stev.،Astragalus adscendens Boiss. & Hausskn.و Tulipa Montana Lindl. در منطقه ای با اقلیم نیمه مرطوب سرد، دامنه ارتفاعی 2700 تا 3300 متر ارتفاع از سطح دریا، میزان شیب بیشتر از 40 تا 45 درصد و خاک های دارای بافت لومی و سندی لومی با 51/1=C، 5/7 =pH و 1=EC می روید. گلدهی گیاه از اوایل خرداد ماه آغاز و تا اوایل تیر ادامه دارد. به طور کلی با توجه به اهمیت و مصارف درمانی فراوان گیاه دارویی چویل و نقش بهینه آن در اقتصاد خانوارهای روستایی، این مطالعه می تواند در راستای کشت و اهلی کردن گونه چویل موثر باشد.کلید واژگان: آت اکولوژی, رویشگاه, زاگرس مرکزی, گیاه دارویی, Ferulago angulata
-
تنش خشکی یکی از مهمترین مشکلات مؤثر در رشد گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، مانند ایران است. با کاربرد پلیمرهای سوپرجاذب، می توان آب حاصل از بارندگی های پراکنده این مناطق را حفظ کرد و با بهبود شرایط فیزیکی خاک، تنش های رطوبتی را کاهش داد. همچنین با توجه به خشکسالی های اخیر، رشد روزافزون جمعیت و صنعتی شدن، امروزه استفاده مجدد از پساب به عنوان یکی از منابع پایدار در کشاورزی حائز اهمیت است. در این تحقیق، تاثیر توام پساب تصفیه شده شهری و پلیمر سوپر جاذب Superab A200بر رشد و عملکرد گونه قره داغ (N. schoberi) تحت شرایط گلخانه ای بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این بررسی از تیمارهای؛ بافت خاک در دو سطح (شنی و رسی)، سوپر جاذب در سه سطح (0، 4، 8)، آبیاری در دو سطح (پساب وآب معمولی) و دوره آبیاری در دو سطح (5 و 15 روز یکبار) استفاده شد. نتایج نشان داد که تعداد پایه مستقر شده گیاه، ارتفاع و طول ریشه، وزن تر و خشک گیاه تحت تاثیر مقادیر مختلف سوپر جاذب و پساب قرار گرفتند. باتوجه به نتایج آزمایش، مصرف پلیمر در خاک و به ویژه خاک های شنی می تواند با افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک باعث موفقیت برنامه های آبیاری در مناطق خشک و نیمه-خشک شود. از این رو با توجه به مشکل تامین آب برای گونه های گیاهی این مناطق، این روش می تواند نقش قابل توجهی در پایداری گیاهان، کاهش هزینه های آبیاری و کود دهی و احیاء بیولوژیک مناطق بیابانی داشته باشدکلید واژگان: آبیاری, پساب, بافت خاک, پلیمر سوپر جاذب, Nitraria schoberiDrought stress is one of the most important factors controlling plant growth in arid and semi arid regions. Super absorbent polymers has introduced for absorbing seasonal rain to decrease moisture stress. As a result of over population and industrialization, water shortage is pronounced in dry or semi arid areas; hence use of waste water for some crops is being important. This study aimed to evaluate the multiple effects of municipal wastewater and super absorbent polymer on Nitraria schoberi growth under greenhouse conditions. In this study factorial complete randomized design with four replications was used. The treatments used included: two types of soils (clay and sandy), three level of super absorbent (0, 4, and 8), irrigation at two levels (wastewater and Tap water) and two irrigation regimes (5 and 15 days). The results indicated that the number of established seedlings, plant height and root length, plant dry weight were affected by different quantities of super absorbent and wastewater. According to results, application of polymers significantly increased water holding capacity especially in sandy soils. Therefore using polymer can increase the success chance of seedling establishment in rehabilitation projects.
-
بحران آب یکی از مسائل اساسی مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. این وضعیت در سال های اخیر به دلیل وقوع پدیده خشکسالی حادتر شده است. بنابراین استفاده از آب های نامتعارف، در جایی که آب با کیفیت مناسب در دسترس نیست، رو به فزونی است. یکی از این منابع، پساب شهری است که علاوه بر تامین آب می تواند نیاز غذایی گیاه را نیز تامین نماید. لذا در این تحقیق، تاثیر توام پساب تصفیه شده شهری و بافت خاک بر رشد و عملکرد گیاه قره داغ (Nitraria schoberi)تحت شرایط گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. در این بررسی از تیمارهای آبیاری در دو سطح (پساب وآب معمولی)، بافت خاک در دو سطح (شنی و رسی) و دوره آبیاری در دو سطح (5 و15 روز یکبار) استفاده گردید. تجزیه پساب نشان داد که غلظت عناصر مختلف آن در محدوده مجاز استانداردهای مربوطه می باشد. هم چنین نتایج نشان داد که کاربرد پساب در مقایسه با آب معمولی بر طول ساقه، وزن تر و خشک گیاه اثر مثبت دارد. لذا با توجه به مشکل تامین آب گونه های گیاهی مناطق بیابانی، این روش می تواند نقش قابل توجهی در پایداری گیاهان، کاهش هزینه های آبیاری و کود دهی و احیاء بیولوژیک این مناطق داشته باشدWater crisis is an important issue in arid and semi-arid regions like Iran. Due to drought events, the situation has become more acute in recent years. Therefore, where good quality water is not available, the use of unconventional water has increased considerably. One of these resources is municipal wastewater that can also provide some of the nutrients needed for plant nutrition. Therefore, in this research, the combined effects of treated municipal wastewater and soil texture on growth and yield of Nitraria schoberi under greenhouse conditions, was investigated. The experiment was a factorial completely randomized design with four replications. The treatments included: two types of irrigation water (wastewater and water), two soil textures (clay and sandy) and two irrigation frequencies (5 and 15 days). Analysis of the wastewater showed that concentrations of the elements were in the standard limits. The results also showed that the use of wastewater has positive effect on stem length and dry and fresh weight of the plants. Therefore, due to the problem of water supply to plant species in the arid regions, this method can have a significant role in the stability of plants, reducing costs of irrigation and fertilizers, and biological restoration.
-
فنولوژی چهار گونه مرتعی Stipa bromoides، Elymus transhyrcanus، Elytrigia libanotica، وStipa capillata در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد و در 70 کیلومتری شرق تهران به مدت پنج سال از سال 82 تا 86 مورد بررسی قرار گرفت. از هر گونه تعداد 20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیرفعال هر 15 روز یکبار، از چهار مرحله فنولوژی مهم شامل: شروع رویش و رشد رویشی، گلدهی، شیری شدن و بلوغ بذر و رشد مجدد پائیزه یادداشت برداری انجام گرفت. داده های مربوط به فنولوژی در پنج سال جمع آوری و با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد (Growth Degree Days) محاسبه شد. هدف از بررسی، شناخت و معرفی پدیده های مهم فنولوژی جهت استفاده در مدیریت چرای دام و مدیریت مزرعه براساس تاریخ وقوع مراحل فنولوژی و مجموع درجه حرارت روزهای رشد می باشد. نتایج نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع درجه حرارت می باشد. به طوری که کلیه گونه های مورد مطالعه در سالهای خنک دارای دوره فنولوژی طولانی تر از سالهای گرم و خشک بودند. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی گونه ها در سالهای مختلف تقریبا«یکسان محاسبه شده و دارای اندکی تفاوت هستند. مثلا» گونه Elytrigia libanotica در سالهای 82، 83، 84، 85 و 86 به ترتیب برابر 3/833، 8/830، 0/834، 0/832 و 3/846 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله رشد علفی و 1/1342، 8/1342، 0/1355، 8/1344 و 3/1346 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله گلدهی، نیاز داشت. به عبارت دیگر، گیاه فوق مجموع درجه روزهای رشد فوق را نیاز دارد تا بتواند وارد مرحله شیری شدن بذر شود. شروع رویش با توجه به نوع گونه و شرایط جوی در سالهای مختلف بررسی متفاوت بوده و معمولا«از نیمه دوم اسفند تا اوایل فروردین متغیر بود. رشد فعال آنها تا اوایل مرداد ادامه داشت، از آن پس رشد آنها متوقف شد و در پائیز در ترسالی، گونه ها رشد مجدد پائیزه داشتند.
کلید واژگان: فنولوژی, حرارت تجمعی, رشد رویشی, گلدهی, بلوغ بذر, ایستگاه همندPhenology of four range species including Elymus transhircanus, Elytrigia libanotica Stipa bromoides and Stipa capillata were studied in Homand Absard Research Station, 70 km far from east Tehran, for five years (2003-2007). 20 plants were selected for each species and four important phenological stages including early and vegetative growth, flowering, seed milk stage, seed maturity and autumn regrowth were recorded. Data recording was done once each week and once 15 days in growing and inactive seasons respectively. Phenological data were recorded during five years and interpreted using climatic data (temperature and precipitation) to calculate Growth Degree Days in each stage. The purpose of this study was to identify and introduce important phenological stages with a view to livestock grazing and farm management based upon phenology and Growth Degree Days. The results showed that onset and end of growth varied in different years and these changes occurred based upon temperature. Phenological period of all studied species in cool years was longer than that of warm years. But required Growth Degree Days for all mentioned species were almost similar. For example, Elytrigia libanotica required 833.3, 830.8, 834, 832 and 846.3 GDD for vegetative stage in 2003, 2004, 2005, 2006 and 2007 respectively. For flowering stage, 1342.1, 1342.8, 1355, 1344.8 and 1346.3 GDD were calculated from 2003 to 2007. In other words, Elytrigia libanotica species needs the mentioned GDD so that it can start seed milk stage. Start of growth varied in different years according to plant type and climatic condition and it was usually from mid to early March. Active growth continued to early July and then stopped. All studied species had an autumn regrowth in wet season. -
تعیین کیفیت علوفه یکی از مهم ترین عواملی است که برای مدیریت صحیح مراتع لازم است. گونه های مرتعی در مکان ها و زمان های مختلف، کیفیت علوفه متفاوتی دارند. در این تحقیق کیفیت علوفه دو گونه علف گندمی مهم مراتع اطراف دریاچه هامون (Aeluropus littoralis و Aeluropus lagopoides) در دو مرحله فنولوژی رشد رویشی و بذردهی بررسی شد. برای تجزیه این گیاهان ابتدا نمونه های گیاهی در دو مرحله شامل رشد رویشی و بذر دهی جمع آوری و سپس نمونه ها بلافاصله به آزمایشگاه منتقل و در آزمایشگاه با روش های معمول و استاندارد به اندازه گیری عوامل دیواره سلولی عاری از همی سلولز، فیبرخام، پروتئین خام، انرژی متابولیسمی و ماده خشک قابل هضم اقدام شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از روش تجزیه واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که کیفیت علوفه در هر دو گونه در مرحله رویشی بیشتر از مراحل دیگر است. همچنین دو گونه از نظر پروتئین خام، ADF، قابلیت هضم پذیری، انرژی متابولیسمی و فیبرخام در هر دو مرحله رشد رویشی و بذر دهی تفاوت معنی داری دارند (در سطح احتمال 5 درصد). به طورکلی کیفیت علوفه گونه A. lagopoides بهتر از گونه A. littoralis بود.
کلید واژگان: کیفیت علوفه, مراحل فنولوژی, پروتئین خام, الیاف خام, Aeluropus lagopoides, Aeluropus littoralisDetermination of forage quality is one of the fundamental factors for sound management of rangeland. There are spatial and temporal variations in the nutritive quality of range species. In this study, forage quality of two salt tolerant grasses Aeluropus littoralis and A. lagopoides were measured at two phenological stages: vegetative and seed ripening. Study area was located close to Hamoon lake, Iran-Afghanistan border. Plant samples were collected at two growing stages and were chemically analyzed in laboratory. Data were analyzed by using ANOVA and Duncan’s test. The results showed that the forage quality of both species were higher in vegetative growth in comparison with the seed ripening stage. In both phenological stages, for all factors; A. lagopoides had higher forage quality than A. littoralis (p<0.05). -
بررسی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با دیگر موجودات زنده و غیر زنده در رویشگاه مربوطه به عنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایه ای را برای مدیریت اکوسیستم ها به وجود می آورد. در این تحقیق، آت اکولوژی گونه Desmostachiya bipinnata، از خانواده گندمیان در دشت سیستان بررسی شد. به منظور مطالعه آت اکولوژی این گونه گیاهی پایا، ابتدا رویشگاه آن در منطقه به کمک بازدیدهای صحرایی و گزارش های موجود، مشخص شد. سپس مواردی از قبیل ویژگی های اقلیمی و خاک رویشگاه، سیستم ریشه گیاه، فنولوژی، نحوه زادآوری، ارزش رجحانی و ترکیبات غذایی گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که رویشگاه این گونه به صورت متمرکز در شمال شرقی منطقه مورد مطالعه واقع شده است. میزان بارندگی سالانه در این رویشگاه 8/60 میلی متر و دمای متوسط سالانه 22 درجه سانتی گراد می-باشد. این گونه بر روی خاک هایی با بافت لوم تا لومی شنی و با pH برابر 03/8 تا 31/8 و شوری خاک 10 تا 60 دسی زیمنس بر متر حضور دارد. این گونه دارای ریشه افشان و ریزوم بوده که تا دو متر در خاک نفوذ می کند. ریشه دارای انشعابات جانبی فراوانی در لایه های سطحی خاک است. بررسی نحوه حضور گونه مورد نظر نشان داد که پوشش تاجی این گیاه 14 تا 28 درصد است. رشد رویشی آن از اواخر بهمن ماه آغاز و در اردیبهشت ماه گلدهی کامل شده و در اوایل تیر ماه رسیدن بذرها آغاز می شود. اندام هوایی این گیاه در مرحله رشد رویشی دارای 56/7 درصد پروتئین خام در برگ و 71/6 درصد پروتئین خام در ساقه بوده و ارزش رجحانی آن برای گوسفند و بز 25 درصد می باشد. با توجه به مقاومت بسیار زیاد این گیاه در برابر چرا، آتش سوزی و ناملایمات طبیعی، این گونه می تواند در برنامه های مدیریتی و اصلاحی دشت سیستان مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: آت اکولوژی, Desmostschiya bipinnata, فنولوژی, دشت سیستانAccessibility to a major portion of information about vegetation cover function of ecosystem is provided by the way of autecological study of plant species. Autecological study of Desmostachya bipinnata carried out in Sistan plain. This species is a perennial plant from Poaceae. For autecological study of D. bipinnata,at first vegetation habit of this species in Sistan plain was determined. Then, ecological characteristics such as climatic and edaphic characters of habitats, root system, phenology, reproduction, preference value and chemical compounds were assessed. The results showed that this species grows intensively in north eastern parts of study area. Based on the collected data in several years, annual rainfall of the study area is 60.8 mm and mean annual temperature is 22 0C. This species appears on soil with loam and sandy loam texture, pH of 8.03 – 8.31 and salinity of 10 – 60 ds.m-1. The plant has a adventitious root system and rhizome that penetrates in the soil about 2 meters. Root has a lot of subsidiary branches in soil surface. At different habitats, canopy cover of this species was about 14 – 28 %. Vegetation growth stage of Desmostachya bipinnata usually starts in late February and flowering complete at May and seed ripening start at July. Above ground materials of Desmostachya bipinnata contains 7.56 and 6.71% crude protein in their leaf and stem, respectively. Preference value of this plant is 25% for sheep and goats. This species has a high level of resistance against grazing and relatively harsh natural conditions. With above mentioned characteristics, this plant is a suitable species to be used in management and amendment programs for Sistan plain.
-
-
به منظور تعیین شاخص های مناسب ارزیابی پوشش و تولید گیاهی بر پایه داده های دور سنجی، داده های زمینی و رقومی ماهواره ای همزمان با این داده ها، مربوط به مراتع ییلاقی جنوب استان مازندران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طی 3 سال آماربرداری، داده های مربوط به تاج پوشش و تولید کل وضعیت های رویشی یکساله ها، گندمیان، پهن برگان علفی و بوته ای ها متعلق به 60 کرت یک متر مربعی در هر سال جمع آوری شد. در ادامه به منظور اعمال تصحیح های مختلف مورد نیاز بر روی تصویرها، عمل تطابق هندسی، روش تعدیل نمودار و روش تبدیل ارزش رقومی به بازتاب طیفی مورد بهره گیری قرار گرفت، سپس انواع شاخص های حقیقی، خط خاک و جوی بر روی تصویرها ایجاد شد و با بهره گیری از مختصات ثبت شده با دستگاه مکان یاب (GPS)، ارزش های رقومی شاخص های ایجاد شده مربوط به هر کرت استخراج شد. در مرحله بعد برای گزینش شاخص های مناسب، درآغاز همبستگی بین مشخصه های کمی گیاهی و شاخص ها بررسی شد و شاخصی که بالاترین میزان همبستگی را با هر مشخصه داشت، گزینش شد، سپس رابطه رگرسیونی بین شاخص برگزیده و هر مشخصه گیاهی برقرار و مدل رگرسیونی ارائه شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی داری بین مشخصه های گیاهی و شاخص های گیاهی وجود دارد. بطوری که شاخص VI10 با پوشش یکساله ها، شاخص های VI10، VI6 و MIRV1 با پوشش گندمیان، شاخص های PD312، VI9، MIRV1، GVI با پوشش بوته ای ها، شاخص های MIRV2،VI12، VI5 و باند محاسباتی Fuse2 با پوشش کل و شاخص های MIRV1 و MIRV2 VI5، Tgr با تولید کل روابط معنی دار و قوی نشان دادند. در مجموع نتایج نشان داد که شاخص ها و مدل های بدست آمده در این پژوهش، برآوردبه نسبت دقیقی از مشخصه های کمی ارائه داده و از کارایی مناسبی برخوردار می باشند.
کلید واژگان: سنجش از دور, پوشش گیاهی, تولید گیاهی, شاخص های گیاهی, مازندرانIn order to determine suitable indices for vegetation cover and production assessment based on remote sensing data, simultaneous digital data with field data of summer rangeland in south of Mazandaran province were analyzed. During 3 years monitoring vegetation cover including annuals, grasses, forbs and shrubs and total production data of sixty plots in each site (1 square meters) were collected. The Global Positioning System (GPS), geometric correction, histogram equalization and images digital numbers were converted to reflectance numbers. In the next stage, intrinsic indices, soil-line related indices and atmospheric corrected indices were generated. For determining suitable indices, linear regression model was used. The results showed that there are significant relationships between satellite data and vegetative characteristics. Among indeces, VI10 with annual covers, VI6, VI10, MIRV1 with grasses cover, PD312, VI9, MIRV1, GVI indices with forbs cover, MIRV2, VI6, VI10 with shrubs cover, VI12, MIRV2, VI5, fuse2 and total cover and MIRV1, MIRV2, VI5, Tgr with total production, showed significant relationships. Generally introduced indices presented accurate quantitative estimation of the parameters. Therefore, it is possible to estimate vegtation cover and range production as important factors for range monitoring using landsat ETM+ data. -
مراتع کوهستانی، بهترین زیستگاه های طبیعی، تنوع زیستی و حفاظت آب و خاک را فراهم می آورند؛ بنابراین شناخت و آگاهی از ارتباط بین عناصر این اکوسیستم برای مدیریت پایدار آنها امری ضروری است. در این تحقیق به بررسی ارتباط گون زرد با عوامل خاکی (ویژگی های EC، K، P، N، pH و بافت) و پستی و بلندی (دامنه، شیب و طبقه ارتفاعی) در مراتع کوهستانی زاگرس مرکزی پرداخته شده است. برای این منظور در منطقه مورد مطالعه سه طبقه ارتفاعی، سه کلاس شیب و چهار جهت جغرافیایی تعیین گردید. تیپهای گیاهی موجود به روش فیزیونومیک - فلورستیک با پیمایش صحرایی تعیین شد. اندازه گیری فاکتورهای پوشش به وسیله ترانسکت نواری و به روش سیستماتیک - تصادفی و نمونه برداری های خاک بصورت کمپلکس انجام شد. جهت مقایسه میانگین درصد پوشش و تراکم گون مربوط به طبقات شیب، ارتفاع و دامنه های مختلف و بررسی اثر متقابل بین آنها از روش آنالیز واریانس چند طرفه و برای مقایسه میانگین های سطوح داخلی هر یک از این عوامل و وجود اختلاف معنی دار بین آنها به ترتیب از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که همه عوامل پستی و بلندی و اثرات متقابل آنها و نیز تغییرات خصوصیات خاک در دامنه های مختلف تاثیر معنی داری بر درصد پوشش و تراکم گون زرد دارند. بیشترین درصد پوشش گون مربوط به دامنه شرقی و شیب 50%-30% است؛ و بیشترین تراکم مربوط به دامنه شمالی و شیب 30%-20% است و هر دو در طبقه ارتفاعی 2500-2300 متر می باشند. کمترین درصد پوشش و تراکم گون به ترتیب مربوط به دامنه غربی و جنوبی (هر دو با بافت شنی - لومی)، شیب 60%-50% و طبقه ارتفاعی 2500 متر به بالا می باشد. تغییرات پوشش با هدایت الکتریکی (EC)، مواد آلی (OC)، نیتروژن (N) و پتاسیم (K) و تغییرات تراکم با درصد لاشبرگ، سنگریزه، اسیدیته (PH)، فسفر (P)، پتاسیم (K) و ماده آلی (OC) ارتباط دارد.
کلید واژگان: گون زرد, خاک, پستی و بلندی, مراتع کوهستانی, زاگرس, ایران -
اثرات تنش شوری بر جوانه زنی دو گونه، Aeluropus lagopoides Aeluropus littoralis از چهار منطقه (اکسشن)جنس Aeluropus با نام فارسی بونی، از جنبه های مختلف از جمله تولید علوفه و حفاظت خاک اهمیت دارد. بیشتر گونه های این جنس شورپسند بوده که در خاکهای شور چراگاه مناسب ایجاد می نمایند. در این تحقیق اثرات تنش شوری بر جوانه زنی دو گونه A. lagopoides و A. littoralis که از چهار منطقه مختلف جمع آوری شده بود مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور اجرای این تحقیق در یک طرح کاملا تصادفی اثر هفت تیمار نمک طعام (NaCl)، شامل غلظتهای صفر (شاهد)، 75، 150، 225، 300، 375 و 450 میلی مولار با 4 تکرار بر روی بذرهای گونه های فوق در اتاقک رشد آزمایش شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای مختلف شوری بر درصد و سرعت جوانه زنی هر دو گونه معنی دار می باشد (p<0.01)، همچنین مشخص شد که گونه A. littoralis، از نظر میزان جوانه زنی و سرعت جوانه زنی اختلاف معنی داری با گونه دیگر دارد (p<0.01)، به طوری که حتی در تیمار شوری 450 میلی مولار نیز جوانه زنی داشت، این در حالی است که گونه A. lagopoides تا شوری 225 میلی مولار جوانه زنی داشت. نتایج نشان داد که افزایش شوری، درصد جوانه زنی و همچنین سرعت جوانه زنی هر دو گونه را به طور چشمگیری کاهش می دهد.
کلید واژگان: جوانه زنی, شوری, Aeluropus lagopoides, Aeluropus littoralis
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.