به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

علی سعید

  • علی سعید*، سید حسین صباغ پور، همایون کانونی، یدالله فرایدی، محسن مهدیه، فرشید محمودی، جواد اشرفی، معصومه خیرگو، رقیه عبدالعظیم زاده، موسی پیروتی، عمر علیپور، علی اکبری کوکیا

    تغییرات اقلیمی همراه با بروزخشکسالی های اخیر در کشور و طول دوره رشد کوتاه ارقام نخود در کشت بهاره عوامل مهمی هستند که موجب عملکرد پایین و تولید غیر اقتصادی نخود در کشور می گردند. نخود رقم آتا با کد اصلاحیx03TH148  در سال 1383 در قالب آزمایش بین المللی ارزیابی نسل های در حال تفکیک نخود توسط مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ایکاردا) به ایران ارسال گردید. رقم مذکور تا سال 1395 درآزمایش های مختلفی از جمله آزمایش های بین المللی، مقدماتی، پیشرفته و سازگاری و مطالعات مربوط به مقاومت به بیماری ها در ایستگاه های تحقیقاتی و همچنین در آزمایش های تحقیقی- ترویجی در مزارع کشاورزان مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج آزمایش سازگاری، این رقم ضمن برخورداری از خصوصیات زراعی مهم و اقتصادی از جمله قابلیت برداشت مکانیزه با میانگین عملکرد 886 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد جم 11درصد افزایش عملکرد داشت و سرمای 16/9- درجه سانتی گراد را در فصل زمستان و درشرایط سبز مزرعه به خوبی تحمل نمود. رقم آتا در آزمایش های تحقیقی- ترویجی نیز با متوسط عملکرد 2061 کیلوگرم در هکتار برتری بسیار قابل توجهی نسبت به رقم شاهد سارال (با عملکرد 1345 کیلوگرم در هکتار) داشت. با توجه به صفاتی نظیر عملکرد بالا، دانه درشتی، تحمل به بیماری های برق زدگی و فوزاریوم، ارتفاع بوته بلند و بازارپسندی، رقم جدید آتا جهت کشت پاییزه دیم در مناطق معتدل وسردسیر کشور توصیه می گردد.

    کلید واژگان: رقم جدید, دیم, کشت پائیزه, عملکرد دانه, نخود
    A. Saeed *, S. H. Sabaghpour, H. Kanouni, Y. Farayedi, M. Mahdiye, F. Mahmudi, J. Ashrafi, M. Kheirghu, R. Abdolazimzadeh, M. Piruti, O. Alipour, A. Akbari Kokia

    Climate changes along with recent droughts and short growth period of spring planting date are important factors causing non-economic and low yield production of chickpea in Iran. Ata variety with breeding code of x03TH148 was received from ICARDA in 2004 through Chickpea International Segregation Generations Nursery. This line was evaluated in international, preliminary, advanced and adaptability yeild trials as well as studies on fusarium wilt and ascochyta blight diseases resistance at agricultural research stations and under farmers’ fields conditions in autumn planting date.  Based on results of adaptability trials, this variety had suitable agronomic and economic characteristics such as potencial for machinery harvesting, average seed yield of 886 kgha-1, with 11% superiority to Jam check cultivar and cold tolerance to -16.9°C in the areas without snow covering during emergence. The new variety with average yield of 2061 kgha-1 showed considerable superiority to Saral check (1345 kgha-1) in farmers’ fields. Considering high seed yield, tall plant height, large seed size, suitable seed protein content, tolerance to ascochyta blight and fusarium wilt diseases and marketable traits, Ata was released and recomended for autumn sowing in the temperate and cold regions of Iran.

    Keywords: New variety, Rainfed, Autumn sowing, seed yield, Chickpea
  • داود صادق زاده اهری، ولی فیضی اصل*، همایون کانونی، علی سعید

    معرفی ارقام سازگار با مناطق مختلف و دارای صفات برجسته زراعی از اهم اولویت های به نژادگران نخود دیم به شمار می آید. برای تعیین حد و حدود بهینه صفات زراعی نخود دیم، بانک اطلاعاتی با بیش از 8000 ژنوتیپ از ایستگاه های تحقیقات کشاورزی دیم مناطق سرد (مراغه، کردستان، زنجان، ارومیه و اردبیل) به مدت 20 سال (1395-1375) جمع آوری شد. حد و حدود بهینه تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول دوره پرشدن دانه، ارتفاع بوته و وزن100دانه با استفاده از روش های خطوط مرزی و میانگین گیری از جامعه دارای عملکرد بالا تعیین شد. نتایچ نشان داد حد بهینه ارتفاع گیاه، وزن100دانه، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پرشدن دانه با خطوط مرزی به ترتیب 8/29 سانتی متر، 0/34 گرم، 2/56 روز برای کشت بهاری و 2/89 روز برای کشت پاییزی، 4/89 برای کشت بهاری و 8/120 روز برای کشت پاییزی و 1/33 روز و با روش میانگین گیری از جامعه دارای عملکرد بالا به ترتیب 2/30 سانتی متر، 0/36 گرم، 6/75 روز، 8/108 روز و 7/37 روز می باشد. برای صفت وزن100دانه و ارتفاع گیاه تفاوت دو روش، کم اما برای سه صفت دیگر تاحدودی زیاد بود. تجزیه به مولفه های اصلی مهم ترین صفات را برای گزینش ارقام نخود دیم، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و در مرتبه بعد ارتفاع گیاه تشخیص داد. با توجه به دقت بالا در برآورد حد و حدود بهینه صفات و انطباق بیشتر نتایج آن با ارقام معرفی شده، استفاده از خطوط مرزی مناسب تر است.

    کلید واژگان: تجزیه به مولفه های اصلی, حد بهینه صفات, خطوط مرزی, صفات گیاهی
    Davood Sadeghzadeh Ahari, Vali Feiziasl *, Homayoun Kanouni, Ali Saeid
    Introduction

    Pulses play an important role in human nutrition. Among the pulses, chickpea (Cicer arietinum L.) is the valuable food in terms of carbohydrates and protein. Chickpea with more than 8 million tons per year ranks third crop in the world. It is planting in 48 countries with more than 12.11 million hectares. The aim of any breeding program working for unpredictable and rainfed environments is to develop varieties with high and stable yields. Breeders take advantage of the selection for several traits to achieve maximum economic yield. The selection of genotypes based on indices using yield components was used by breeders for a long time. Breeders were believed that obtaining a linear function of traits or selection index could lead the selection of genotypes with better genetic values but including economic weights in this function have been expressed by many researchers. Simultaneous selection using characteristics with important and heritable economic values is more effective. Crop yield is a function of multiple interrelated variables and cannot be defined only by a single-variable equation. One of the most effective method is boundary lines that was introduced by Feiziasl et al, (2003 and 2010) for the first time to determine the optimum levels of plant (dryland wheat) characteristics and yield stability analysis. In this paper, “Boundary Lines” and averaging methods and PCA are used to determine optimum levels for some traits of dryland chickpea in cold areas, Iran.

    Materials and Methods

    More than 8000 data for each trait were collected from national and international trials conducted in Dryland Agricultural Research Institute (DARI) experimental stations in Maragheh, Kurdestan, Zanjan, Uromieh and Ardabil from 1996- 2016. The traits were days to flowering, days to physiological maturity, grain filling period, plant height, 100 seed weight and grain yield. The Excel software was used to develop a scatter diagram showing therelationship between each trait with grain yield in each location. Two methods were used to determine the optimum value for a given trait. One is based on the boundary lines method where the maximum grain yield and the optimum value for the trait considered coincide with the crossing point of the two boundary lines. “Boundary Lines” method was used to determine the maximum limit for each trait. The scatter diagram is surrounded by two regression lines, one on the left and the other on the right called boundary lines. Then Maximum yield was obtained at the intersection of both boundary lines. The other approach, called averaging method, is based on subdividing the data into two groups: high and low yielding groups.

    Results and Discussion

    The boundary lines method determined the optimum levels for days to flowering, days to physiological maturity, grain filling duration, plant height and 100 seed weight which were 56.2 days for spring and 89.2 days for autumn, 89.4 days for spring and 120.8 days for autumn, 33.1 days, 29.8 centimeters and 34.0 grams, respectively. By averaging of high yielding group method, optimum values for days to flowering, days to physiological maturity, duration grain filling duration, plant height and 100 seed weight characteristics were 75.6 days, 108.8 days, 37.7 days, 30.2 centimeters, and 26.0 grams, respectively. The optimum values for plant height and 100 seed weight were almost the same in both methods while for other traits optimum levels were so different. Principle component analysis (PCA) show that, the most important traits to select high yielding chickpea varieties were days to flowering, days to physiological maturity, and plant height. These methods could help breeders to determine the range of optimum value for traits determining the adaptation of genotypes to a given environment. Boundary lines method is more reliable to determine of characteristic’s optimum levels in comparison with the averaging method.

    Conclusion

    It can be concluded that, determining the optimum levels of some dryland chickpea characteristics were closely equivalent in boundary lines and averaging methods while, for some characteristics, the estimated optimum levels by these methods were so different. Because boundary lines method is considered the data distribution process and gap data in databank, therefore, its estimations for the optimum levels of the characteristics are more accurate and reliable than the averaging of the high yielding group.

    Keywords: Boundary lines, Crop traits, Optimum level, Principle component analysis (PCA)
  • همایون کانونی*، داود صادق زاده اهری، علی سعید، سیده سودابه شبیری، محسن مهدیه، مریم حاجی حسنی، کاظم ستوده مرام، مصطفی بهشتی دانالو
    اهداف

    اصلاح و معرفی ارقام پیروز و کاکا به بیش از چهل سال قبل برمی گردد. هدف از این بررسی دستیابی به ژنوتیپ های پرمحصول نخود سیاه، پایدار و سازگار به کشت دیم بهاره در مناطق مرتفع غرب کشور بود.

    مواد و روش ها

    در این پژوهش 18 لاین انتخابی نخود تیپ دسی، همراه با دو رقم کاکا و پیروز به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار به مدت 3 سال (97-1394) در چهار ایستگاه تحقیقاتی کشور (کردستان، مراغه، ارومیه و زنجان) کشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. محاسبات آماری بر اساس عملکرد دانه در هر پلات به روش تجزیه واریانس ساده و مرکب انجام شد. برای تعیین اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بر عملکرد دانه، داده ها با استفاده از مدل AMMI و بای پلات GGE تجزیه شدند.

    یافته ها

    نتایج این تحقیق نشان داد که دو مولفه اصلی اول معنی دار بودند. تقسیم بندی مجموع مربعات کل مشخص ساخت که اثر ژنوتیپ و به دنبال آن اثر متقابل G×E و اثر محیط به ترتیب منابع تغییر برجسته در این تجزیه بوده و گروه های محیطی متفاوت را مشخص کردند. بر اساس نتایج تجریه بای پلات GGE، تعدادی لاین جدید که از نظر میزان عملکرد دانه و پایداری محصول قابل رقابت با رقم پیروز بودند شناسایی شدند.

    نتیجه گیری

    اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط نقش اساسی در شناسایی و معرفی دو لاین امید بخش G2 (IDDMAR-2012-32) و G1 (IDDUR-2012-12) با عملکرد بالا، پایداری مطلوب و بازارپسندی مناسب ایفا نمود. این ژنوتیپ ها را می توان پس از بررسی های تکمیلی  به عنوان جایگزین رقم پیروز به کشاورزان نخودکار معرفی کرد.

    کلید واژگان: اثر ژنوتیپ×محیط, سازگاری عملکرد, مدل AMMI, بای پلات GGE, نخود
    Homayoun Kanouni *, Davoud Sadeghzadeh Ahari, Ali Saeid, Seyedeh Soudabeh Shobeiri, Mohsen Mahdieh, Maryam Haji Hasani, Kazem Sotoudeh Maram, Mostafa Beheshti Danalou
    Background and Objectives

    Improvement and release of last desi types chickpea cultivars (Pirouz and Kaka) goes back to more than forty years ago. Objective of this study was to achieve new high yielding, stable and adaptable chickpea genotypes to spring sowing at dry western highlands of Iran.

    Material and Methods

    In this study, 18 selected desi type chickpea lines as well as two check varieties (Pirouz and Kaka), were compared at four experimental stations including Kurdistan, Maragheh, Urmia and Zanjan during three consecutive years (2015-2018). Experimets were arranged in RCB designs with three replications each year at each station. Statistical calculations including simple and pooled analysis of variance were done on seed yield data. Genotype by environment interaction was analyzed through AMMI model and GGE biplot.

    Results

    Results of this study revealed that two first IPC’s were significant. Partitioning of total sum of squares indicated that effect of genotypes followed by G×E interaction and effect of environment were siginificant sources of variations in this analysis, respectively and identified different environmental groups. According to the GGE biplot analysis, a number of new genotypes were identified that were competitive with Cv. Pirouz in terms of grain yield and yield stability.

    Conclusion

    Genotype by environment interaction had vital role in identification and introduction of two promising lines with high seed yield, acceptable stability rank and favorite marketability, G2 (IDDMAR-2012-32) and G1 (IDDUR-2012-12). These genotypes can be introduced to chickpea farmers as alternative to Cv. Pirouz after complementary studies.

    Keywords: Genotype×Environment Interaction, Yield adaptability, AMMI Model, GGE biplot, Chickpea (Cicer arietinum)
  • یدالله فرایدی، علی اکبر اسدی*، فرهاد آهک پز، علی سعید، همایون کانونی، علی احسان نصرتی

    وجود اثر متقابل ژنوتیپ -محیط ایجاب می کند که عملکرد ژنوتیپ ها در دامنه وسیعی از شرایط محیطی مورد آزمایش قرار گیرند تا اطلاعات حاصل بتواند کارایی مربوط به گزینش و معرفی آن ها را افزایش دهد. بدین منظور این تحقیق با استفاده از 11 لاین منتخب از آزمایش های یکنواخت سراسری به همراه، ارقام شاهد سارال و آنا و نیز دو لاین پیشرفته در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و در چهار منطقه سردسیر کشور (مراغه، ارومیه، کردستان و همدان) در سه سال زراعی 1395 تا 1398 انجام شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که که اثرات ساده سال، مکان و ژنوتیپ و همچنین اثرات متقابل عملکرد دانه ازنظر آماری معنی داربودند.  تصویر چندضلعی بای پلات نشان داد که ژنوتیپ G6 در ایستگاه کردستان بیشترین عملکرد را داشت. از طرف دیگر ژنوتیپ G13 در ایستگاه های همدان، مراغه و ارومیه دارای بیشترین عملکرد بود و در ایستگاه کردستان نیز در رتبه دوم قرار داشت که نشان می دهد این ژنوتیپ دارای پایداری عملکردی بالایی در تمامی ایستگاه ها می باشد. رتبه بندی ژنوتیپ ها بر اساس میانگین عملکرد دانه و میزان پایداری در محیط های مورد مطالعه نشان داد که ژنوتیپ های G6، G4 و  G15پایداری کمتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها داشتند. در مقابل ژنوتیپ هایG7، G9 و G5 نسبتا پایدارتر از سایر ژنوتیپ ها بودند. هم چنین ژنوتیپ های G4، G10، G12 و G6 دارای عملکرد متوسط و نسبتا ناپایدار بودند. ژنوتیپ G15 کمترین عملکرد و پایداری را به خود اختصاص داده بود و از سوی دیگر ژنوتیپ G13 با بیشترین عملکرد به همراه پایداری مطلوب شناسایی شد. در انتها مشخص شد که ژنوتیپ شماره 13 با پتانسیل عملکرد بالا و پایداری بیشتر، بهتر از دو رقم آنا و سارال عمل نموده و به عنوان ژنوتیپ نزدیک به ایده آل معرفی می شود و جهت برنامه های به زراعی و آزمایش های تحقیقی تطبیقی می تواند پیشنهاد شود.

    کلید واژگان: اثر متقابل ژنوتیپ- محیط, پایداری, GGE بای پلات
    Yadollah Farayedi, AliAkbar Asadi*, Farhad Ahak Paz, Ali Saeed, Homayoon Kanoni, Ali Ehsan Nosrati

    TThe existence of genotype– environment interaction requires that the performance of genotypes be tested in a wide range of environmental conditions so that the resulting information can increase the efficiency of their selection and introduction. For this purpose, this study using 11 selected lines from uniform national experiments, along with control figures of Saral and Anna and two advanced lines in the form of complete randomized block design with four replications and in four cold regions of the country (Maragheh, Urmia, Kurdistan And Hamedan) was carried out in three years (2016-19). The results of combined analysis showed that the effects of year, location and genotype, as well as the interaction effects on grain yield were statistically significant. The polygonal view of GGE biplot showed that the G6 genotype had the highest yield in Kurdistan location, On the other hand, G13 genotype had the highest yield in Hamedan, Maragheh and Urmia locatins and was in the second place in Kurdistan locatin which shows that this genotype has high yield stability in all stations. The ranking of genotypes based on average grain yield and stability in studied environments showed that G4 and G15 genotypes were less stable than other genotypes. Also, the G4, G10, G12 and G6 genotypes had average and relatively unstable yield. Also, the G15 genotype had low yield and low stability, and the G13 genotype had high yield and stability. In the end, it was found that genotype 13, with higher yield potential and greater stability, performed better than the two cultivars Anna and Saral as a check, and was introduced as a genotype close to ideal, and could be recommended for farming programs and adaptive research experiments.

    Keywords: Genotype- environment interaction, GGE Biplot, Stability
  • همایون کانونی*، داود صادق زاده اهری، علی سعید، محمد کمال الدین عباسی، امین رستمی، کاظم ستوده مرام، علی حسامی

    اصلاح و معرفی آخرین رقم نخود تیپ دسی به بیش از 40 سال قبل برمی گردد. این پروژه تحقیقاتی به منظور خالص سازی و ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های محلی نخود تیپ دسی مناطق کردستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی اجراء شد. طی سال های 93-1391 بذر توده های محلی از مناطق یاد شده جمع آوری و بطور فیزیکی خالص سازی گردید. در سال1394، 70 ژنوتیپ برتر به همراه دو رقم شاهد کاکا و پیروز در قالب طرح لاتیس مستطیل ساده 9×8 در سه ایستگاه سارال کردستان، مراغه و ارومیه در شرایط دیم کشت و ارزیابی شدند. در مدت اجرای آزمایش، از صفات استقرار بوته، تعداد روز از کاشت تا گلدهی، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، ارتفاع بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه یادداشت برداری شدند. تجزیه واریانس مرکب، وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها از نظر تعداد روز از کاشت تا رسیدگی، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه نشان داد. همچنین اثر متقابل ژنوتیپ در مکان برای صفات تعداد روز از کاشت تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته و عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین میزان عملکرد دانه مربوط به ژنوتیپ شماره 2 بود، که با شاهد پیروز اختلاف معنی داری نداشت. بالاترین وراثت پذیری به ترتیب مربوط به صفات وزن صد دانه، عملکرد دانه و تعداد روز از کاشت تا گلدهی بود. از بین این صفات عملکرد دانه بیشترین پیشرفت ژنتیکی را داشت. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها را در چهار کلاس گروه بندی کرد. این نتایج با استفاده از تجزیه تابع تشخیص، با دقت 98 درصد تایید شدند. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی و ترسیم گرافیکی بای پلات نشان داد که عملکرد دانه با تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه همبستگی مثبت و معنی دار داشت. از طرف دیگر، ژنوتیپ های شماره 1، 2، 21و 67 را می توان به عنوان بهترین ژنوتیپ ها برای برنامه های اصلاحی معرفی نمود .

    کلید واژگان: Cicer arietinum L., نخود تیپ دسی, تنوع ژنتیکی, عملکرد دانه, خصوصیات زراعی, زراعت دیم
    Homayoun Kanouni*, Davoud Sadeghzadeh, Ali Saeid, Mohammad Kamaledin Abbasi, Amin Rostami, Kazem Sotoudeh Maram, Ali Hesami

    Development of the last Dise type chickpea cultivar goes back more than 40 years. This project was performed aimed to purify and evaluate genetic variation of local Desi type chickpea landraces of Kurdistan, West Azerbaijan and East Azerbaijan. During 2012-14 seed of local varieties of these locations were collected and purified physically. In 2015, 70 top lines along with two control varieties, Kaka and Pirouz were cultivated and evaluated in an 8 × 9 simple rectangular lattice design at three stations including Saral of Kurdistan, Maragheh and Urmia. During the experiment period, traits including plant standing, days to flowering, days to maturity, seed per pod, pod per plant, plant height, 100 seeds weight and seed yield were recorded. Combined analysis of variance was revealed significant differences among genotypes for days to maturity, seed per pod, pod per plant, 100 seeds weight and seed yield. Also, the interaction of genotype× location was significant for traits of days to maturity, pod per plant, plant height and seed yield. The highest seed yield was obtained by line No. 2, which was not significantly different from the check variety, Pirouz. The highest heritability was related to the 100 seeds weight, seed yield and number of days to flowering, respectively. Among these traits, grain yield had the greatest genetic advance. According to the results of cluster analysis, genotypes were grouped into four classes. These results were confirmed with 98% accuracy using discriminant function analysis. The results of principle component analysis and graphical display of biplot showed that the grain yield was positive and significant correlation with the number of pods per plant and the weight of one hundred seeds. On the other hand, genotypes No. 1, 2, 21 and 67 could be identified as the best genotypes for improvement programs.

    Keywords: Desi Type Chickpeas, Cicer Arietinum L., Grain Yield, Agronomic Characteristics, Dryland Farming
  • سید حسین صباغ پور *، یدالله فرایدی، مسعود کامل، اکبر محمودی، محسن مهدیه، فرشید محمودی، علی سعید، همایون کانونی، حمیدرضا پورعلی بابا، محمد خالداحمدی، اکبر شعبانی، محمد نعمتی فرد، محمدرضا شهاب، ایرج کرمی
    تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش های غیرزنده است که بیشترین سهم در کاهش عملکرد در زراعت دیم را به خود اختصاص داده است. درشتی دانه یکی از خصوصیات بارزبرای بازار پسندی در نخود است. رقم ثمین (ILC 1799) در قالب آزمایشات بین المللی تحمل به خشکی از مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA) در سال 1381 دریافت شد. این ژنوتیپ در آزمایش های مختلف درایستگاه های مناطق معتدل سرد و سردسیر کشور به همراه سایر لاین ها و ارقام شاهد طی سال های 1381 تا 1393 مورد بررسی قرار گرفت. برتری عملکرد دانه رقم ثمیندر سال های مورد بررسی نسبت به میانگین ارقام شاهد 32 درصد بود. بر اساس نتایج بدست آمده، میانگین عملکرد رقم ثمیندر طی سال های بررسی در کشور 919 کیلوگرم در هکتار بود. رقم ثمین ضمن درشتی دانه (وزن صد دانه 36 گرم) نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریومی مقاوم بوده و در مقایسه با ارقام شاهد دارای عملکرد بالاتری در کشت بهاره در شرایط دیم بود. از این رو این رقم برای کشت بهاره در مناطق مراغه، کردستان، زنجان، کرمانشاه، همدان، ارومیه و خراسان شمالی معرفی و توصیه می گردد.
    کلید واژگان: تحمل به خشکی, تحمل به بیماری پژمردگی فوزاریومی, دانه درشتی, عملکرد, نخود
    S. H. Sabaghpour *, Y. Ferayedi, M. Kamel, A.A. Mahmoodi, M. Mahdeyeh, F. Mahmoodi, A. Saeed, H. Kanoni, H. R. Pouralibaba, M. Khaledahmadi, A. Shabani, M. Namatifard, M.R. Shahab, I. Karami
    Drought is one of the most important abiotic stresses, which has the most contribution for declining crop production under dryland condition. Large seed size in chickpea is one of major factors for high market acceptance. Sameen cultivar (ILC1799) was received through Chickpea International Drought Tolerance Nursery (CIDTN) from ICARDA in 2002. Cultivar Sameen along with other lines and checks was evaluated in different experiments in moderate cold and cold regions during 2002- 2014 cropping seasons. The results showed that Sameen cultivar had 32 percent higher yield than checks during several years of evaluations. Average grain yield and 100-seed weight of Sameen cultivar during evaluations were 919 kgha-1 and 36 g, respectively. This cultivar is also resistant to fusarium wilt disease compared with checks. Therefore, spring planting of Sameen cultivar in Hamadan, Maragheh, Kordestan, Zanjan, Kermanshah, Oromieyeh and Northern Khorasan is recommended.
    Keywords: Chickpea, drought tolerance, fusarium wilt tolerance, large seed size, yield
  • علی سعید *، سید حسین صباغ پور، یدالله فرایدی، همایون کانونی، داود صادق زاده اهری، مسعود کامل، نعمتی فرد محمد، محمدرضا شهاب، علی اکبر محمودی، سیده سودابه شبیری
    امروزه کشت بهاره نخود به واسطه عملکرد بسیار پائین و هزینه بالای تولید در اکثر مناطق دیم کشور غیراقتصادی می باشد. رقم سعید با شجره x94TH12/FLIP 90-132C ×S 91347 در سال 1382 در قالب آزمایشات ارزیابی مقاومت به سرما به ایران ارسال و تا سال 1394 در قالب آزمایش های بین المللی، مقدماتی، پیشرفته و سازگاری و نیز مطالعات مربوط به مقاومت به بیماری های برق زدگی و پژمردگی فوزاریوم در ایستگاه های تحقیقاتی و همچنین در مزارع کشاورزان در کشت پاییزه و انتظاری مورد ارزیابی قرار گرفت. این رقم با متوسط عملکرد 1450 کیلوگرم در هکتار، نسبت به شاهدهای جم با متوسط عملکرد 1115 کیلوگرم در هکتار و توده بومی قزوین با متوسط عملکرد 1278 کیلوگرم در هکتار، به ترتیب 31 و 12 درصد افزایش عملکرد داشته و علاوه بر تحمل سرمای 24- درجه سانتی گراد در شرایط عدم سبز مزرعه، سرمای 14- درجه سانتی گراد (بدون پوشش برف) را در شرایط سبز مزرعه به خوبی تحمل نمود. رقم سعید ژنوتیپی مطلوب از لحاظ عملکرد دانه، ارتفاع بوته مناسب جهت برداشت مکانیزه، وزن صد دانه بالا، پروتئین مناسب دانه و تحمل به بیماری برق زدگی است.این رقم جهت کشت پاییزه برای مناطق معتدل و پاییزه- انتظاری برای مناطق سردسیر در شرایط دیم انتخاب و معرفی گردید.
    کلید واژگان: رقم جدید, کشت دیم, عملکرد دانه, نخود
    Ali Saeed *, Seyed Hossien Sabaghpour, Yadolah Farayedi, Homauon Kanouni, Davoud Sadeghzadeh Ahari, M. Kamel, Mohammad Nematifard, Mohammad Reza Shahab, Ali Akbar Mamudi, Seyedeh Soudabeh Shobeiri, Hossein Mostafayi, Adel Jahangiri, Farshid Mahmudi, Mohsen Mahdiyeh, Payam Pezeshkpour
    Based on recent studies, spring sowing of chickpea is not economical in most dryland regions of Iran due to low yield and high production expenditures. Saeed variety was introduced in cold resistance evaluating nurseries and participated in international, primary, advanced and adaptability trials in 2003 as well as studies on resistance to Fusarium wilt and Ascochyta blight disease at research stations and farmers’ fields in winter planting in 2015. Saeed average seed yield was 1450 kgha-1, that was superior to checks varieties Jam and local Ghazvin variety with 31 and 12%, respectively. The average seed yield of Jam and Ghazvin were 1115 and 1278 kgha-1,respectively. Saeed could tolerate -24 cold temperature without emergence but with snow covering and -14°C with emergence and without snow covering. The new variety Saeed, is suitable for its seed yield, well plant height (machine harvestable), high 100 seed weight, suitable seed protein and tolerance to Ascochyta blight disease. It was selected and introduced for autumn sowing in semi-cold regions and winter planting for cold dryland areas of Iran.
    Keywords: New variety, rainfed sowing, Seed yield, Chickpea
  • همایون کانونی *، یدالله فرایدی، سید حسین صباغ پور، علی سعید
    هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل آن ها بر عملکرد ارقام و لاین های نخود سفید و شناسایی ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار در شرایط متفاوت محیطی بود. در این آزمایش چهارده لاین و رقم نخود تیپ کابلی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در چهار ایستگاه تحقیقات کشاورزی کردستان، ارومیه، مراغه و همدان به مدت سه سال زراعی (91-1388) در شرایط دیم مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه به ترتیب در محیط های؛ ارومیه سال 1389(U1)(2/1931 کیلوگرم در هکتار) و همدان سال 1390 (H2)(1/379 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. از بین لاین های نخود مورد بررسی، بیشترین و کمترین میانگین عملکرد دانه به ترتیب به ژنوتیپ هایG4 (5/1163 کیلوگرم در هکتار) و G2 (02/756 کیلوگرم در هکتار) اختصاص داشت. تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثرات اصلی محیط و ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط معنی دار بودند. سهم محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل آن ها در تغییرات عملکرد دانه به ترتیب 61/70، 20/3 و 21/11درصد بود. مقدارGEI با استفاده از مدل بای پلات تفکیک شد و طبق تجزیه مقادیر منفرد، دو مولفه اصلی اول به ترتیب 09/43 =PC1 و 34/23 =PC2 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه کردند. بر اساس نمودارهای GGE بای پلات، ژنوتیپ های G6، G4 و G11 از عملکرد دانه و پایداری بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها برخوردار بودند. نتایج این تحقیق، محیط ها را به دو ناحیه بزرگ شامل «ارومیه و مراغه» و «کردستان و همدان» تقسیم نمود که برای هر ناحیه به ترتیب لاین های G6(FLIP 99-26C) و G4 (FLIP 00-39C) قابل توصیه هستند. همچنین ژنوتیپ های G5، G و G8به عنوان لاین های دارای سازگاری عمومی شناسایی شدند.
    کلید واژگان: تجزیه پایداری, عملکرد دانه, نخود تیپ کابلی و GG بای پلات
    Kanounih. *, Y. Farayedi, S. H. Sabaghpour, A. Saeid
    To investigate the effect of genotype, environment, and their interaction on seed yield of Kabuli type chickpea lines and identifying lines with high seed yield seed yield stability under different environmental conditions a field experiment was carried out. The experiment was conducted using fourteen chickpea genotypes in randomized complete bloch design with four replications in four agricultural research stations i.e. Urmia, Kurdistan , Maragheh and Hamedan during three successive cropping seasons (2010-2013) in winter planting under rainfed conditions. The highest average seed yield (1931.2 kg.ha-1) was obtained at Urmia in 2011 and the lowest (379.1 kg.ha-1) was at Hamedan in 2012. The highest and lowest average seed yield obtained in G4 (1163.5 kg.ha-1) and G2 (756.02 kg.ha-1), genotypes, respectively. Combined analysis of variance indicated that the main effect due to environments (E), genotypes (G), and genotype × environment interaction (GEI) were highly significant. The contribution of E, G, and GEI to the total variation in seed yield was about 70.61%, 3.20% and 11.21%, respectively. The GEI was partitioned using GGEbiplot model. According to singular value partitioning, the first two principal components explained PC1=43.09% and PC2=23.34% of total variations in data of seed yield. On the basis of GGE biplots, G6, G4 and G11 had high seed yield and yield stability as compared to the other genotypes. Results of this experiment divided environments to two distinct mega-environments including "Urmia and Maragheh" and "Kurdistan and Hamedan", which G6 (FLIP 99-26C) and G4 (FLIP 00-39C) can be recommended for each mega environment, respectively. In addition, G5, G7, and G8 identified as genotypes with wide adaptation for the four environments.
    Keywords: Seed yield, Kabuli chickpea, Stability analysis, GG Biplot
  • عادل جهانگیری، داود صادق زاده اهری *، منصور صفی خانی، پیام پزشک پور، علی سعید، رمضان سرپرست، سید حسین صباغ پور، رحمت الله کریمی زاده، داریوش شهریاری، نوذر بهرامی، اکبر شعبانی، علی اکبر محمودی
    یکی از مشکلات مهم زراعت نخود دیم در کشور، کشت ارقام و توده های بومی و کمبود ارقام اصلاح شده می باشد. رقم عادل قالب از خزانه بین المللی مقایسه عملکرد (CIEN-W) در سال زراعی81-1380 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور انتخاب گردید. این رقم طی انجام آزمایشات متعدد در ایستگاه های تحقیقاتی مختلف، در کشت پاییزه در مناطق کرمانشاه، لرستان، ایلام، گچساران، شیروان، گلستان، ارومیه و کردستان مورد ارزیابی قرار گرفته و به علت داشتن خصوصیات زراعی مطلوب نظیر عملکرد دانه بیشتر (1694کیلوگرم در هکتار) در مزرعه زارعین در مرحله تحقیقی- ترویجی و برتری 70 درصدی نسبت به رقم آزاد، پایداری عملکرد در شرایط دیم، مقاومت به بیماری برق زدگی و بیشتر بودن وزن صد دانه در مقایسه با ارقام شاهد (آزاد، آرمان و رقم محلی)، تیپ بوته ایستاده و ارتفاع مناسب جهت برداشت ماشینی، انتخاب و برای کاشت در مناطق معتدل و نیمه گرمسیری کشور معرفی گردید.
    کلید واژگان: دیم, رقم, عملکرد, نخود
    A. Jahanghiri, D. Sadeghzadeh, Ahari *, M. Safikhani, P. Pezeshkpour, A. Saeid, R. Sarparast, Sh. Sabaghpour, R. Karimizadeh, D. Shahriari, N. Bahrami, A. Shabani, Aa. Mahmoudi
    Using landraces and lacking new improved cultivars is one of the most important problems in chickpea rainfed cultivation in Iran. Adel cultivar was selected from International Chickpea Nursery (CIEN-W) in Dryland Agricultural Research Institute (DARI) in 2001-2002. The new cultivar, was evaluated and tested in different yield trials in autumn planting, at different Dryland Agricultural Research Stations (Kermanshah, Ilam, Ghachsaran, Shirvan, Gholestan, Urima and Kordestan). On-farm study results showed that the means of grain yields for Adel and Azad cultivars were 1694 kg/ha and 996 kg/ha respectively. Adel cultivar can be recommended in autumn planting under moderate cold and semi warm rainfed conditions of Iran, because of suitable agronomic traits such as resistance to Ascochyta blight disease, erect plant type (suit for mechanical harvesting) and high 100 seed weight.
    Keywords: Chickpea, Cultivar, Rainfed, Yield
  • همایون کانونی*، یدالله فرایدی، سید حسین صباغ پور، داوود صادق زاده اهری، محمدرضا شهاب، مسعود کامل، علی سعید، علی اکبر محمودی، پیام پزشکپور، خشنود نورالهی، مقصود حسنپور حسنی، محسن مهدیه، سامان بهرامی کمانگر، فرشید محمودی
    انتخاب و معرفی ارقام نخود که پرمحصول بوده و در عین حال برای کاشت پاییزه در مناطق سرد و مرتفع مناسب باشنداز اهمیت زیادی برخوردار است. رقم سارال (Sel93TH24460) دو رگ حاصل از تلاقیILC3470 × ILC8617 در مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA)است. این ژنوتیپ از سال 1379 تا سال 1389 در آزمایش های مختلف از جمله آزمایش هایبین المللی، مقدماتی، پیشرفته و سازگاری و مطالعات مربوط به مقاومت به بیماری های برق زدگی و پژمردگی فوزاریوم در ایستگاه های تحقیقاتی و همچنین در مزارع کشاورزان در کشت پاییزه مناطق سردسیر کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج، رقم سارال با میانگین عملکرد 4/1 تن در هکتار، نسبت به شاهدهای جم، آرمان و ILC482 به ترتیب 15، 34 و 10 درصد افزایش عملکرد داشت و سرمای 16- درجه سانتیگراد را در شرایط مزرعه به خوبی تحمل نمود. در شرایط کنترل شده این رقم از تحمل قابل توجهی در برابر دماهای زیر صفر برخوردار بود و در آزمایش تحقیقی- تطبیقی (آنفارم) برتری آن به اثبات رسید. با توجه به نتایج فوق و نتیجه آزمایش میزان پروتئین، نخود سارال جهت کشت پاییزه در مناطق سردسیر غرب و شمال غرب کشور انتخاب و معرفی گردید.
    کلید واژگان: عملکرد دانه, مقاومت به سرما و نخود زراعی
    Homayon Kanouni *, Yadollah Farayedi, Seyed Hosein Sabaghpour, Davood Sadeghzadeh, Ahari, Mohammad Reza Shahab, Masoud Kamel, Ali Saeid, Ali Akbar Mahmoodi, Payam Pezeshkpour, Khoshnood Norollahi, Maghsoud Hasanpour, Hosni, Mohsen Mahdie, Saman Bahrami Kamangir, Farshid Mahmoodi
    Selecting and introducing of cold tolerant chickpea varieties with high yielding potential as well as suitable to autumn sowing has highly importance. Sel93TH24460 is hybrid of a cross, ILC 3470 × ILC 8617 which has done at International Center for Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA). This genotype has been sent to Iran in an International cold tolerance nursery in 1999 and evaluated in different trials including international, national, advanced and adaptability yield trials and disease screening as well as on-farm examinations at autumn planting of cold areas during 2000 to 2010. According to the results, Saral (Sel93TH24460) with mean yield of 1.4 tons/hectare had increased performance rather than to the check varieties, Jam, Arman and ILC 482 by 15, 34 and 10 percent, respectively, and fairly tolerated -16°C at farm conditions. At controlled conditions of cold room, the mentioned line had considerable tolerance to below zero temperatures and its superiority has confirmed at on-farm trials. Regards to these results and protein assay trial; Saral has been released as a fall sowing variety for cold dry land regions.
  • سید حسین صباغ پور، پیام پزشکپور، رمضان سرپرست، علی سعید، منصور صفی خانی، عبدالله هاشم بیگی، ایرج کرمی
    شانزده ژنوتیپ نخود به همراه رقم شاهد بیونیج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت سه سال زراعی (83-1380) در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی کرمانشاه، لرستان، گچساران، گنبد و ایلام در شرایط دیم مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب در هر منطقه نشان داد که اثر متقابل رقم × سال معنی دار بود. با توجه شرایط آب و هوایی و نتایج آزمون بارتلت، تجزیه مرکب سه ساله برای سه مکان کرمانشاه، لرستان و ایلام و دو مکان گچساران و گنبد به طور مجزا انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب در سه مکان و دو مکان نشان داد که اثر متقابل سال × مکان و ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال 01/0 معنی دار بود. ژنوتیپ ها از نظر عملکرد با هم اختلاف معنی داری داشتند. در کرمانشاه، لرستان و ایلام دو ژنوتیپ S96019 و FLIP 93-93 به ترتیب با 1193 و 1181 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را تولید کردند. ژنوتیپ های FLIP 94-123 و FLIP 93-93 به ترتیب با 2270 و 2258 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را در گنبد و گچساران داشتند. نتایج تجزیه پایداری با روش های مختلف نشان داد که ژنوتیپ های FLIP 93-93 و FLIP 94-30 در کرمانشاه، لرستان و ایلام و ژنوتیپ های FLIP94-30 و FLIP94-60 در گنبد و گچساران از عملکرد پایدارتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها برخوردار بودند.
    کلید واژگان: نخود, ژنوتیپ ها, دیم, عملکرد دانه, پایداری
    S. H. Sabaghpour, P. Pezeshkpour, R. Sarparast, A. Saeed, M. Safikhani, A. I. Hashembeig, Karami I
    Sixteen chickpea lines along with Bivanij cultivar (check) were studied for seed yield stability in dryland conditions in a RCBD with four replications at Krmanshah, Lorestan, Ilam, Gachsaran and Gonbad Research Stations during three cropping seasons (2001-04). The results of combined analysis showed that interaction of genotype×year was significant in each location. Bsed on climatic conditions and analysis of homogeneity of error variances, combined analysis was done for three locations (Lorestan, Kermanshah and Ilam) and two locations (Gonbad and Gachsaran) separately. The results showed that the effects of year×location and year×location×genotype were significant at 1% level of probability. A significant difference was also found among the genotypes at 1% level of probability. Genotypes FLIP 93-93 and S96019 with 1193 and 1181 kgha-1 produced the highest seed yield in Kermanshah, Lorestan and Ilam. Genotypes FLIP 93-93 and FLIP 94-123 with 2257 and 2270 kgha-1 produced the highest yield in Gonbad and Gachsaran. The results of different statistical methods used for assessing yield stability showed that genotypes FLIP 93-93 and FLIP 94-30 in Kermanshah, Lorestan and Ilam and FLIP 94-30 and FLIP 94-60 in Gonbad and Gachsaran were the most stable genotypes
  • فرمیسک ولی محمدی، مهدی تاج بخش، علی سعید

    به منظور بررسی تاثیر تاریخ و تراکم های مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات کیفی و مرفولوژیکی نخود، آزمایشی در سال زراعی 85 1384 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، مزرعه تحقیقات کشاورزی دیم ارومیه به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. آزمایش روی توده محلی قزوین در سه تاریخ کاشت (15 آبان ماه به صورت کاشت انتظاری، 15 اسفند ماه به صورت کاشت زود بهاره و 15 فروردین ماه به صورت کاشت معمول بهاره) به عنوان فاکتور اصلی و چهار تراکم کاشت (45، 34، 23 و 17 بوته در متر مربع) به ترتیب حاصل از چهار فاصله روی ردیف (5/7، 10، 15 و20 سانتی متر) و فاصله بین ردیف 30 سانتی متر به عنوان فاکتور فرعی به مرحله اجرا درآمد. عملکرد، تعداد غلاف در بوته، درصد پروتئین دانه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه های ثانویه و وزن صد دانه اندازه گیری شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تاریخ های مختلف کاشت اثر معنی داری روی عملکرد، تعداد غلاف در بوته و درصد پروتئین دانه داشته ولی روی ارتفاع بوته، شاخه های ثانویه و وزن صد دانه معنی دار نگردید. بیشترین تعداد غلاف در بوته در تاریخ کاشت اول با میانگین 69/37 و بیشترین درصد پروتئین دانه در تاریخ کاشت دوم با میانگین 63/22 به دست آمد. هم چنین تراکم های مختلف کاشت اثر معنی داری روی عملکرد، ارتفاع بوته، شاخه های ثانویه و وزن صد دانه نداشتند اما اثر تراکم روی تعداد غلاف در بوته در سطح 1% و درصد پروتئین دانه در سطح 5% معنی دار گردید. به طوری که بیشترین تعداد غلاف در بوته در تراکم سوم با میانگین 5/31 و بیشترین درصد پروتئین دانه در تراکم اول با میانگین 31/22 به دست آمد. نتایج این بررسی مشخص کرد که از بین تاریخ های مختلف کاشت، کاشت زود بهاره در تراکم اول (45 بوته در متر مربع) بیشترین عملکرد (08/1042 کیلوگرم در هکتار) و بالاترین درصد پروتئین را نسبت به تاریخ های کاشت دیگر تولید نمود.

    کلید واژگان: انتظاری و بهاره, تراکم کاشت, عملکرد, اجزای عملکرد, درصد پروتئین دانه
    F .Valimohamadi *, M. Tajbakhsh, A .Saeed

    In order to evaluate effect of planting date and plant density on grain yield, yield components and some quality and morphological traits of chickpea (Cicer arietinum L.), an experiment was conducted at the research center of agricultural and natural resources of west Azerbaijan in Urmia rain-fed research farm during 2005-2006 growing season in a split plot arrangement, based on a completely randomized block design with four replications. The cultivar of chickpea (Qazvin local mass) was planted in three sowing dates (mid November, mid March and mid April) in main plots, and four plant densities (intra row space: 7.5, 10, 15 and 20 cm) representing (45, 34, 23 and 17 plant/m2) in sub plots. Yield, number of pod per plant, seed protein content, plant height, number of secondary branches and 100 seed weight were evaluated. Results indicated that date of sowing had a significant effect on the yield, number of pod per plant and seed protein content but was not significant for plant height, secondary branches and 100 seed weight. Highest number of pod per plant was obtained in mid November sowing (37.69) and high protein content (22.63) in mid March. Different plant density effects were also not significant on yield, plant height, secondary branches and 100 seed weight but the effect of density on the number of pod per plant and seed protein content was significant. Highest number of pod per plant was obtained in the third density (31.5), and highest protein content in the first density (22.31). The results of study indicated that between mid March planting in the density (45 plant/m2) had highest yield (1042.08kg/ha) and protein content compared with the other planting dates.

    Keywords: Chickpea, Winter, spring sowing, Planting density, Yield, Yield components, Seed protein content
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال