فهرست مطالب فرزاد محمودیان
-
ابتدایی ترین شکل مطالعه پایداری سامانه های عشایر در ساختار نوین جامعه شبکه ای، شیوه تعاملات فضایی آنهاست. در این راستای برنامه ریزی منطقه ای و شبکه های پویا با تحلیل شاخصه های جریانات فضایی به صورت طبقه بندی ذیل روابط مفهومی عناصر شبکه های اجتماعی فضایی، پایداری فعالیت گروهی تولیدی کنشگران عشایری در زوجین زیست بوم را به دنبال خواهد داشت. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. داده های مورد نیاز به روش اسنادی به دست آمده است. محدوده مورد مطالعه دهستان شوراب تنگزی و جامعه آماری سامانه های ییلاقی و قشلاقی زیست بوم طایفه بابادی هستند. وزن دهی به شاخص های پژوهش با استفاده از فرآیند مدلF’ANP و تحلیل داده ها با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره VIKOR انجام شد. برای طبقه بندی سامانه های مورد مطالعه از جنبه سطوح پایداری از روش تحلیل خوشه ای و نرم افزار ARC GIS و برای تحلیل عوامل موثر بر پایداری از رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد از 65 سامانه مورد مطالعه، ده سامانه در سطح تعاملات نسبتا" پایدار درون و برون قلمروی زیست بوم به لحاظ دسترسی و برخورداری از امکانات(آموزش سیار، سوخت، برق، شبکه اینترنت، شبکه ایلراهی)، منابع طبیعی و مصنوعی، 15سامانه در وضعیت تعاملات پایداری پائینی و 40 سامانه در طبقه تعاملات ناپایداری قرار دارند. سامانه های پایدار در مرکزیت مناطق شهرستان، دهستان ها و جوانب زیست بوم استقرار یافته اند. همچنین، نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که سامانه ها در مقایسه یکدیگر از سطح پایدار پایینی قرار دارند. به طوری که الگوی تعاملات فضایی آن نامتعادل است و این پایداری به طور یکسان در همه شاخص های پایداری به صورت یکپارچه در کل زیست بوم اتفاق نیفتاده است. این وضعیت بیانگر الگویی قطبی از نوع تعاملات یک سویه مبنی بر جداگزینی سامانه های ییلاقی، قشلاقی و میان بند ها بهم پیوسته در جوانب شمال و جنوب زیست بوم است. از نظر کاربرد مدل ها و تکنیک های کمی در این پژوهش برای اولین بار از پژوهشF’ANP برای تعیین سطوح تعاملات پایداری کنشگران فضایی عشایری (کوچندگان و سامانه ها) در درون و برون قلمرو زیست بوم استفاده شده است.نتایج تحقیق کارایی این مدل را در مطالعات تعاملات شبکه ها و فرآیند نگری شاخص های پایداری در پویایی عناصر تلفیقی شبکه های اجتماعی فضایی و اصول شبکه منطقه ای، همگرایی قلمرو و روابط - مناسبات متقابل انسانی و طبیعی تایید کرده است.
کلید واژگان: زیست بوم طایفه بابادی باب, سامانه های ییلاقی و قشلاقی, فرآیند مدلF’ANP}The most basic form of studying the stability of nomadic systems in the new structure of the network society is the way of their spatial interactions. In this direction, regional planning and dynamic networks with the analysis of the indicators of spatial flows in the form of categorization under the conceptual relationships of the elements of spatial social networks will lead to the sustainability of the productive group activity of nomadic activists in the ecosystem pairs. . The current research is based on the applied purpose and descriptive analytical research method. The required data has been obtained by documentary method. The study area of Shurab Tengzai district and the statistical population are the summer and Qashlagi systems of the Babadi tribe bio-ecosystem. Weighting of the research indicators was done using the F'ANP model process and data analysis was done using the VIKOR multi-criteria decision making method. Cluster analysis method and ARC GIS software were used to classify the studied systems in terms of stability levels, and linear regression was used to analyze the factors affecting stability. The results of the research showed that out of 65 studied systems, ten systems are at the level of "relatively" stable interactions inside and outside the realm of the ecosystem in terms of access and availability of facilities (mobile education, fuel, electricity, internet network, road network), natural resources and artificially, 15 systems are in the category of low stability interactions, and 40 systems are in the category of unstable interactions.
Keywords: The Ecosystem Of The Babadi Bab Tribe, Summer, Gheshlag Systems, F'anp Model Process} -
نشریه مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان، سال دوم شماره 2 (پیاپی 4، پاییز و زمستان 1401)، صص 21 -40مقدمه
تمایزات فضایی فعالیت کنشگران عشایری بدنبال گسترش زیرساخت های روابط- مناسبات سرمایه بر پدیدار گردید. به گونه ای که بیشتر از اینکه متکی به منابع تولیدی و ویژگی های درون قلمروی برای خدمت ارزش اضافی باشد به شدت تحت تاثیر گونه های تعاملات برون قلمروی زیست بوم(شهرها-روستاها) است. در این راستا، عدم تعادل فضایی شکل داده که بهبود زیرساخت های ارتباطی، بسترهای خلاقیت را برای برنامه ریزی پایداری توسعه و یکپارچگی زیست بوم فراهم کرده است.
هدف پژوهش:
در چارچوب پارادایم شبکه ی با تاکید بر رویکرد اصول شبکه منطقه ی بدنبال تحلیل نقش و کارکردهای سامانه های ییلاقی و قشلاقی درون قلمروی زیست بوم و روابط- مناسبات و پیوندهای برون قلمروی زیست بوم با شهرها و روستاها مبنی بر نگهداشت سرمایه و انتقال اندوخته ها(نگهداری در بانک، صندوق و تعاونی ها، خرید و اجاره ملک و مستغلات، افزایش دام و تولیدات، بیمه) به منظور کسب ارزش بیشتر است. از جمله این تاثیرات به تمایزات فضایی سامانه ها و تداخل کاربران بر منابع همدیگر اشاره نمود.
روش شناسی تحقیق:
به لحاظ هدف، کاربردی و بر اساس روش توصیفی-تحلیلی است. شیوه گردآوری داده ها با توجه به ماهیت پژوهش، کتابخانه ای و به صورت بازدید میدانی مبنی بر تمام شماری سامانه ها در سطح زیست بوم هستند. داده ها و اطلاعات مورد نیاز از ابزار پرسشنامه، و فن پرسشگری جمع آوری شده است. سپس از روش تحلیل شبکه فضایی(که اساس آن به روش تحلیل شبکه اجتماعی بر می گردد) استفاده شده است. در چار چوب این روش معیارهای اساسی تحلیل مبتنی بر شاخص های طبقه بندی شده جریانات ذیل روابط مفهومی عناصر انطباق یافته شبکه ها هستند. ابزار مورد استفاده برای تحلیل نیز نرم افزار(Ucinet) است.
قلمروجغرافیایی پژوهش:
سامانه های ییلاقی واقع در دهستان شوراب تنگزی و سامانه های قشلاقی پیرامون دهستان های(لالی،اندیکا،گتوند،شوشتر،مسجد سلیمان) به مثابه کل زیست بوم و همچنین میان بندهای (چما، خون کشته، زرده، لپد، چلو، شیمبار، منار) مد نظر قرارگرفت.
یافته ها و بحث:
برای برنامه ریزی متمرکز و تجدید ساختار سرمایه گذاری برای دستیابی به پایداری توسعه کل زیست بوم یکپارچه، نیازمند شناخت الگوهای فضایی تعاملات ویژگی های روابط - مناسبات پیدا و پنهان میان درون و برون قلمروی است.
نتایجماهیت جریان سرمایه متکی به منابع محیطی(فضای چراگاه و مرتع)، عرضه و تولیدات دامی، با نقش پذیری کانون های شهری لالی، زیست بوم محدوده به سه شهر اصلی در همسایگی زیست بوم است. با پیروی از الگوی فضایی قطبی اندوخته های مالی و سرمایه برای خرید خانه و ملک در مجاورت سامانه های قشلاقی و برای خرید و افزایش دام به سامانه های ییلاقی زیست بوم انتقال می یابد. از اینرو، رتبه اول، دوم، سوم را شهرهای لالی، فارسان و شهرکرد و سامانه های ییلاقی گلچین، چمدر و آب بخشان رتبه های چهارم، پنجم و ششم را به خود اختصاص داد.
کلید واژگان: تعاملات فضایی, جریان سرمایه, زیست بوم عشایری, طایفه بابادی}IntroductionSpatial distinctions of the activity of nomadic activists emerged following the expansion of the infrastructure of capital relations in a way that it is more than relying on the productive resources and characteristics within the territory to serve additional value. It is strongly influenced by the types of interactions outside the territory of the ecosystem (cities-villages). In this regard, the spatial imbalance has formed that improving the communication infrastructure has provided the creative platforms for planning the sustainability of the development and the integrity of the ecosystem.
Purpose of the research:
In the framework of the network paradigm, with an emphasis on the approach of the principles of the regional network, in order to analyze the role and functions of summer and winter pastures within the realm of the ecosystem and the relationships and links outside the realm of the ecosystem with cities and villages based on the preservation and or transforming the capital (maintenance in banks, funds and cooperatives, buying and renting property and real estate, increasing livestock and production, insurance) in order to gain more value. Among these effects, he mentioned the spatial differences of the systems and the interference of users on each other's resources.
Methodologyin terms of purpose, it is practical and based on a descriptive-analytical method. According to the nature of the research, the method of data collection is a library research method and field visits based on all the systems at the ecosystem level. The required data and information have been collected from the questionnaire tool and questioning technique. Then, the spatial network analysis method (based on the social network analysis method) has been used. In the framework of this method, the primary analysis criteria are based on the classified indicators of the flows under the conceptual relationships of the adapted elements of the networks. The tool used for analysis is software (Ucinet).
Geographical area of research:
The research location was summer pasture systems located in Shorab Tengzai village and Winter pasture systems around the villages (Lali, Andika, Gatund, Shushtar, Masjid Sulaiman) as the whole ecosystem as well as the junctions (Chama, Khoon Kalli, Zarde, Lepad, Chelo, Shimbar and Minar).
Results and discussionFor centralized planning and investment restructuring to achieve sustainable development of the whole integrated ecosystem, it is necessary to know the spatial patterns of interactions and characteristics of relationships - visible and hidden relationships between inside and outside the territory.
ConclusionThe nature of the flow of capital relies on environmental resources (grazing space and pasture), supply and livestock production. With the role of the urban centers of Lali, the ecosystem is limited to three main cities in the neighborhood of the ecosystem. By following the polar spatial pattern, the financial reserves and capital are transferred to buy houses and properties near winter pastures and to buy and increase livestock in winter pastures. Therefore, the cities of Lali, Farsan, and Shahrekord took the first, second, and third places, and the resorts of Golchin, Chamdar, and Ab Bakshan took the fourth, fifth, and sixth places.
Keywords: spatial interactions, capital flow, nomadic ecosystem, Babadi clan} -
تحلیل الگوی تعاملات فضایی عشایر با تاکید بر جریان مردم (موردمطالعه: زیست بوم بابادی باب ایل بختیاری)
طرح مسیله:
تعاملات و جریان های فضایی درون و برون قلمرو بین الگوهای مختلف زیست (بین شهرها - روستاها و کنشگران فضایی عشایری) ازجمله زیست بوم های عشایری در سطح نواحی جغرافیایی است. در این راستا، تعاملات و اثرهای توسعه ای آن در دو سوی نواحی ناهمگن، سطحی از یکپارچگی فضایی را شکل داده و بسترهای نوآوری و خلاقیت را برای برنامه ریزی توسعه فضایی پایدار فراهم کرده است.
هدفپژوهش حاضر، در چارچوب پارادایم شبکه با تاکید بر رویکرد شبکه منطقه ای، به دنبال تحلیل الگوهای تعاملات فضایی زیست بوم عشایری طایفه بابادی باب ایل بختیاری است.
روشپژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و براساس روش، توصیفی - تحلیلی است. شیوه گردآوری داده ها با توجه به ماهیت پژوهش، کتابخانه ای و به صورت بازدید میدانی مبتنی بر تمام شماری کنشگران فضایی (ییلاقی- قشلاقی) در سطح زیست بوم است. داده ها و اطلاعات لازم، از ابزار پرسشنامه و فن پرسشگری جمع آوری و سپس از روش تحلیل شبکه فضایی (که اساس آن به روش تحلیل شبکه اجتماعی برمی گردد) استفاده شده است. در چارچوب این روش، معیارهای اساسی تحلیل مبتنی بر چارچوب معیارهای اجتماعی- فضایی (مکان، فاصله، مقیاس و قدرت) است. ابزار مورداستفاده برای تحلیل نیز نرم افزار یو سی نت است.
یافته ها و نتایجبراساس یافته های مبتنی بر چهار معیار بررسی شده کنشگران اجتماعی - فضایی زیست بوم، الگوهای تعاملات فضایی، فاقد یکپارچگی است. بدین مفهوم، تقسیم کار فضایی به صورت خودجوش (بدون برنامه ریزی) به نحوی بوده که مرکزیت جریان مردم محدود به سه شهر اصلی در کنشگران فضایی است. از این رو، کنشگاه های میانی (میان بندها) رتبه اول و سه شهر «چلگرد، فارسان و لالی» رتبه های دوم، سوم و چهارم و روستای «شیخ علی خان» رتبه پنجم را در الگوهای تعاملات فضایی درون و برون قلمروی اجتماعی - فضایی زیست بوم به خود اختصاص داد. این کنشگاه ها متاثر از نوع و ماهیت جریان مردم مبتنی بر جابه جایی روزانه کوچندگان، تابع الگوی تعاملات فضایی متمرکز (تک مرکزی) و یک سویه است و مبتنی بر کوچ فصلی کوچندگان، از الگوی تعاملات فضایی غیرمتمرکز (چند مرکزی) و دوسویه تبعیت می کند که فاصله زیادی با الگوی تعاملات فضایی شبکه ای دارد؛ زیرا بین بیشتر کنشگران فضایی پیوندهای دوسویه به شکل ظاهری برقرار است.
نوآوری:
به تحلیل الگوهای تعاملات فضایی متاثر از نوع و ماهیت جریان مردم درون قلمرو زیست بوم عشایری (بین کنشگران ییلاقی، قشلاقی و کنشگاه های میانی به مثابه اجزای همبسته زیست بوم) و ارتباط برون قلمرو کل زیست بوم با شهرها و روستاها، به صورت یکپارچه فضایی توجه شد. علاوه بر این، در پی کشف روابط پیدا و پنهان کنشگران فضایی زیست بوم عشایری، شاخص های جریان مردم به صورت طبقه بندی شده در ذیل روابط مفهومی عناصر ترکیبی جغرافیای رابطه انسانی و شبکه های اجتماعی در راستای تحلیل الگوهای تعاملات فضایی در شبکه ای پویا به همراه وابستگی های آن، تجزیه وتحلیل شد.
کلید واژگان: تعاملات فضایی, جریان فضایی, زیست بوم عشایری, بابادی باب}Statement of the Problem:
Interactions and spatial flows are within and outside the territory among different life patterns (between cities, villages, and nomadic spatial actors) at the level of geographical areas, including nomadic ecosystems. In this regard, interactions and development of nomadic ecosystems affect both sides of heterogeneous areas form a level of spatial integration, and provide a platform for innovation and creativity for sustainable spatial development planning.
PurposeThe present study, in the framework of the network paradigm with emphasis on the regional network approach, seeks to analyze the patterns of spatial interactions in the nomadic ecosystem of the Babadi Bab Bakhtiari tribe.
MethodologyThe present research was applied and descriptive-analytical in terms of purpose and method. The method of data collection according to the nature of the research was library and field visits based on the number of spatial actors (summer-winter quarters) at the ecological level. The required data were collected using a questionnaire and the questioning technique. Then, the spatial network analysis method (which is based on the social network analysis method) was used. In the framework of this method, the basic criteria of analysis are based on the framework of socio-spatial criteria (location, distance, scale, and power). The UCINET software was also used for data analysis.
ResultsBased on the findings and the four criteria studied by socio-spatial actors in the ecosystem, spatial interaction patterns lacked integration. In this sense, the division of spatial labor has been spontaneous (without planning) in such a way that the flow center of the people is limited. Therefore, the middle centers (Mianbandha) ranked first and the cities of Chelgard, Farsan, Lali, and Sheikh Ali Khanranks ranked second, third, fourth, and fifth in the patterns of spatial interactions inside and outside the socio-spatial bio-realm. Influenced by the type and nature of the flow of people, the daily migration of nomads is subject to the centralized pattern (single-center) and one-way spatial interactions, and the seasonal migration of nomads follows the decentralized pattern (multi-center) and two-way spatial interactions. The later migration is far from the pattern of network spatial interactions because in most spatial actors, two-way links are established apparently.
Innovation:
In this study, the analysis of spatial interaction patterns affected by the type and nature of people within the nomadic ecosystem and the relationship of the entire ecosystem with cities and villages, was considered spatially. In addition, following the discovery of the visible and hidden relationships of spatial actors of the nomadic ecosystem, people flow indices are categorized under the conceptual relationships of the combined elements of human relationship geography and social networks in order to analyze spatial interaction patterns in a dynamic network.
Keywords: Spatial Interactions, Spatial Flow, Nomadic Ecology, Babadi Bab} -
طرح مسئله:
بیمه اجتماعی، برخورداری از «اطمینان» و «تامین» در زندگی اجتماعی است. با توجه به اینکه جامعه عشایری همواره با چالش ها، آسیب پذیری ها و شرایط خطر مواجه است، بیمه و خدمات بیمه ای در این مناطق جایگاه ویژه ای می یابد؛ به گونه ای که همانند بعضی کشورها با اجرای نظام بیمه اجتماعی کارآمد، بخشی از این چالش ها برطرف می شود. در این میان لازمه پیشرفت، ادامه حیات و باقی ماندن بیمه در صحنه، درک درست نیازهای مشتریان و جلب رضایت آنان است.
هدفهدف پژوهش حاضر، تحلیل دیدگاه عشایر دهستان چغاخور (استان چهارمحال و بختیاری) درباره کیفیت خدمات صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر است.
روشپژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. جامعه نمونه، 450 نفر از عشایر دهستان عضو صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر است که با استفاده از فرمول کوکران، 188 نفر از آنان به مثابه حجم نمونه انتخاب شدند. داده های به دست آمده ازپرسش نامه مدل سروکوال با کمک آزمون تی استیودنت دو گروه مستقل تجزیه و تحلیل شد؛ همچنین برای تعیین درجه اهمیت ابعاد از آزمون فریدمن و به منظور مشخص کردن دقیق تر تفاوت میانگین ها و تحلیل فضایی از آزمون تعقیبی توکی استفاده شد.
یافته ها و نتایجنتایج حاصل از آزمون تی استیودنت دو گروه مستقل و مدل تحلیل شکاف نشان داد بین وضع موجود و وضع مورد انتظار بیمه شدگان در همه ابعاد جز عوامل محسوس با مقدار مثبت (0.12+t=) شکاف وجود دارد. بیشترین شکاف در بعد اطمینان خاطر (t= -0.94) و پس از آن به ترتیب در ابعاد پاسخگویی (t= -0.86)، قابلیت اعتماد (t= -0.46) و همدلی (t= -0.09) بود. در این بین ابعاد اطمینان خاطر با میانگین رتبه ای 36/0 و عوامل محسوس با میانگین رتبه ای 06/0، به ترتیب بیشترین و کمترین درجه اهمیت را برای بیمه شدگان داشته اند. نتایج نشان داد انتظارات بیمه شدگان از کیفیت خدمات بیش از ادراکات آنها بوده و رضایت آنان از خدمات در سطح متوسط ارزیابی شده است.
نوآوری:
مدل سروکوال بیشتر به منظور ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی و غیردولتی مانند بیمارستان ها، بانک ها، ادارات و دانشگاه ها و کمتر در محیط های عشایری و عملکرد ادارات دولتی متولی عشایر به کار گرفته شده است؛ بنابراین این گونه مطالعات درباره جوامع عشایری ضروری می نماید. با این تفاسیر، از آنجا که تاکنون در حوزه جامعه عشایری چهارمحال و بختیاری درباره تحلیل کیفیت خدمات صندوق بیمه اجتماعی پژوهشی صورت نگرفته است، مقاله حاضر با درک ضرورت موجود سعی دارد این موضوع را بررسی و راهکارهایی را برای حل تنگناهای موجود ارایه کند و این امر، نوآوری پژوهش پیش رو به شمار می آید.
کلید واژگان: عشایر دهستان چغاخور, کیفیت خدمات, ادراکات, انتظارات, صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر}Problem Statement:
Social insurance enjoys guarantee and security in social life. As the tribal community is constantly confronted with challenges, risk conditions and vulnerabilities, insurance and insurance services in these areas have a special place so that, like some countries, with the implementation of an efficient social insurance system, some of these challenges can be addressed. But, this requires progress, survival, and staying on stage, understanding customers' needs and satisfying them.
PurposeThe purpose of this study was to analyze the views of the tribes of Choghakhor (Chaharmahal and Bakhtiari province) on the quality of services provided by the Social Insurance Fund for villagers and tribes.
MethodologyIn this descriptive-analytical survey, 450 members of the Nomads of Chaghakhor ruraldistrict, which are members of the Social Insurance Fund for Villagers and Nomads. Using Cochran's formula, 188 of them were selected as the sample size. The data obtained from the SERVQUAL model questionnaire were analyzed by two-way t-test. The Friedman test was used to determine the degree of significance, and the Tukey post hoc test was used to determine the accuracy of mean differences and spatial analysis.
Findings andResultsThe results showed that there is a gap between the current and the expected situation of the insured in all dimensions, except for tangible factors with a positive value (t=+0/12). The highest gap was in confidence level (t=-0/94), and then in response dimensions (t=-0/86), reliability (t=-0.46), and empathy (t=-0/09). Meanwhile, the reliability dimensions with the average of 0.36 and tangible factors with an average of 0.66 had respectively the highest and lowest significance for the insured. The results showed that the insured’s expectations of quality of service were higher than their perceptions and their satisfaction with the services was evaluated at the moderate level.
Innovation:
The SERVQUAL model has been used more to evaluate the performance of governmental and non-governmental organizations such as hospitals, banks, offices, and universities, and has been less applied to nomadic environments and the performance of nomadic government agencies. So, such studies on nomadic communities are necessary. Given these interpretations, since no research has been conducted on the quality of services provided by the Social Insurance Fund in the context of the Chaharmahal and Bakhtiari tribal community, the present article attempts to discuss this issue and present solutions to the existing bottlenecks, and this demonstrates the innovation of the current research.
Keywords: Nomads of Chaghakhor Rural district, the Quality of Services, Perceptions, Expectations, Social Insurance Fund for Villagers, Nomads} -
هرچند نسبت جمعیت عشایر، کمتر از جمعیت شهر و روستا است؛ لیکن جامعه عشایری ایران به عنوان یک واقعیت اجتماعی اقتصادی، بخشی از ساختار تاریخی سیاسی و فرهنگی و عضو فعال از پیکره جامعه ملی است و نقش آن به ویژه در تامین مواد پروتئینی و سایر فرآورده های لبنی قابل توجه است. در سده اخیر تحولات وسیعی به لحاظ اسکان و تداوم کوچ، به تبعیت از سیاست ها و رویکردهای مختلف برای این جامعه ایجادشده و موافقان و مخالفانی را با استدلال های متفاوت داشته است. بااین وجود بررسی و مطالعه علمی در خصوص شرایط این جوامع، تصمیم گیری و برنامه ریزی را در جهت توسعه پایدار آسان تر می نماید. در پژوهش حاضر که از نوع مطالعات توصیفی – تحلیلی است، سعی گردید به بررسی و مقایسه شاخص های اقتصادی و اجتماعی در دو گروه جامعه اسکان یافته و اسکان نیافته عشایری پرداخته شود. روش تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. حجم نمونه از روش کوکران محاسبه (260 نمونه) و روش نمونه گیری از نوع تصادفی بوده است. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی شامل فراوانی، درصد و آزمون یومان ویتنی در محیط نرم افزاری SPSS تجزیه وتحلیل شده است. یافته های تحقیق بیانگر تفاوت قابل توجه بین دو گروه در شاخص های اجتماعی مانند مشارکت، آموزش، امنیت اجتماعی، بهداشت و درمان است؛ بااین وجود به لحاظ شاخص های اقتصادی ازجمله درآمد، مالکیت، اشتغال، میزان تولید و... تقریبا مشابه همدیگر هستند و تفاوت قابل ملاحظه ای بین دو گروه اسکان یافته و اسکان نیافته وجود نداردکلید واژگان: عشایر اسکان یافته و اسکان نیافته, شاخص های اقتصادی و اجتماعی, شهرستان کوهرنگ}Although the nomadic population than the urban and rural population is a nomadic Iranian society, as a socio-economic reality of the political and cultural history and an active member of the national community and Nomads role in providing protein and other dairy products is under attention.
The aim of this study was to evaluate and compare social and economic indexes of the two groups settled and nomadic settlements are not. Methods A questionnaire survey to collect data. Cronbach's alpha coefficients were calculated for the nomadic community questionnaire 0/819 respectively, which indicates the reliability and trustworthiness of devices measured in this study. The sample size was calculated by the method of Cochran (260 samples) and random stratified sampling method collected data using descriptive and inferential statistical methods including frequency, percent and U man-Whitney test for normality and analyzed by SPSS software environment. The findings reveal dramatic differences between two groups in terms of social indicators and economic indicators are almost similar to each financial reason.Keywords: accomodated, non- accomodated nomads, Socio-economic indicators, Kohrang township} -
مقدمهرعایت اصول اخلاق حرفه ای در بیماران اعصاب و روان از اهمیت بسزایی برخوردار است و نه تنها سبب ایجاد ارتباط بهتر با بیمار و بهبودی سریع تر وی و ارتقاء فرآیند درمان و تکریم ارباب رجوع می شود، بلکه باعث کاهش شکایات ناشی از خطاهای شغلی تیم درمانی توسط بیماران نیز می گردد. هدف این مطالعه تعیین سطح رضایتمندی بیماران سرپایی اعصاب و روان از رعایت اصول اخلاق حرفه ای تیم درمانی بود.
مواد وروشدر این مطالعه توصیفی-مقطعی، 120 نفر از بیماران مراجعه کننده به درمانگاه های اعصاب و روان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز وارد مطالعه شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه 20 سوالی پژوهشگرساخته در زمینه میزان رضایت بیماران در مورد رعایت اصول اخلاق حرفه ای توسط تیم درمانی درمانگاه استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 926/0به دست آمد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و تست کای دو و کروسکالوالیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.یافته هامیانگین نمره رضایت بیماران سرپایی درمانگاه های اعصاب در زمینه رعایت اصول اخلاق حرفه ای توسط تیم درمانی(47/4±15/46) بود. بیشترین میانگین سطح رضایتمندی از رعایت اصول اخلاق حرفه ای مربوط به گویه های «توضیحات داده شده در مورد نحوه استفاده از داروهایی که باید در منزل استفاده شود» و «رازداری و حفظ اسرار مربوط به بیماری» و کمترین میانگین مربوط به «در دسترس قرار دادن اطلاعات درمورد خدمات» بود. یافته ها نشان داد که زنان، افراد متاهل و افرادی که در محدوده سنی 60-51 سال قرار داشتند میزان رضایت بیشتری از رعایت اصول اخلاق حرفه ای توسط تیم درمانی داشتند. این در حالی بود که نوجوانان (18-13 سال) کمترین رضایت را از رعایت اصول اخلاق حرفه ای توسط تیم درمانی را در میان گروه سنی گزارش نمودند.بحث و نتیجه گیرینتایج نشان داد که سطح رضایت بیماران در درمانگاه های روانپزشکی از رعایت اصول اخلاق حرفه ای و پزشکی تیم درمانی در حد متوسط بود. از آنجا که مردان، نوجوانان و افراد مجرد رضایت کمتری از رعایت اصول اخلاق حرفه ای توسط تیم درمانی داشتند، توجه به این گروه ها دارای اهمیت بیشتری می باشد.کلید واژگان: رضایتمندی بیماران, بیماران سرپایی, اعصاب و روان, اخلاق و اخلاق حرفه ای}BackgroundObserving the principles of professional ethics in psychiatric patients not only leads to improvement of patient-doctor relationship, early recovery, preferment of treatment process, and client respect, but it also results in a reduction in the patients complaints about medical staffs misdemeanors. The present study aimed to determine the level of psychiatric patients satisfaction with principles of professional ethics of the medical team.MethodsThis descriptive, cross-sectional study was conducted on 120 of patients referring to the psychiatric clinics of Shiraz University of Medical Sciences. The data were collected using a researcher-made questionnaire including 20 questions about patient's satisfaction level with the medical staffs observation of professional ethics. The reliability of the questionnaire was confirmed by cronbach's alpha=0.926. The data were analyzed by SPSS using chi-square and Kruskal-Wallis tests.ResultsThe mean score of the patients satisfaction with the medical teams observation of professional ethics was 46.15.47. The patients highest mean score of satisfaction was related to explanations about the drugs which had to be consumed at home and "respecting the patient's privacy", while the lowest mean score was related to "providing information about services". According to the results, women, married individuals, and those between 51 and 60 years old showed the highest level of satisfaction with observation of professional ethics principles by the medical staff. The lowest satisfaction level, on the other hand, was related to the adolescents (13-18 years old).ConclusionThe results showed that the patients were averagely satisfied with observation of professional ethics in psychiatric clinics. Since the lowest satisfaction levels were related to males, adolescents, and singles, more attention should be paid to these groups.Keywords: Patient satisfaction, Outpatient, Psychiatric, Ethics, Professional ethics} -
حضور پزشک در عرصه های مختلف اجتماع همواره با ملاحظات اخلاقی و حقوقی همراه بوده است. مشارکت پزشک در اجرای مجازات های قانونی محکومین، یکی از این عرصه هاست که در ارتباط با آن دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است. در تاریخ پزشکی جهان، همواره پزشکان و فعالین حرفه پزشکی به صورت های مختلف در اجرای مجازات های قانونی مشارکت داشته اند اما بعد از ابداع روش تزریق مرگبار، پزشک و علم پزشکی به صورت مستقیم در این فرایند دخیل شده اند. بعد از ورود مستقیم پزشک به این عرصه موافقان و مخالفان متعددی با ارائه ی ادله ی مختلف در باب اخلاقی یا غیراخلاقی بودن مشارکت او در اجرای مجازات ها اظهار نظر کرده اند. هم چنین، سازمان های مرتبط با حرفه ی پزشکی نسبت به مشارکت پزشک در اجرای مجازات های قانونی اعلام نظر کرده اند. در جمهوری اسلامی ایران نیز اگر چه بر اساس قانون مجازات اسلامی و آیین نامه ی اجرایی این قانون، حضور پزشک در اجرای مجازات مجرمان الزامی است اما در اجرای مستقیم مجازات نقشی ایفا نمی کند. در این مقاله با بررسی مهم ترین دلایل مخالفان و موافقان به عنوان پیشینه ی بحث، به بررسی نقش دقیق پزشک در اجرای مجازات قصاص و تحلیل اخلاقی بودن این نقش می پردازیم.
کلید واژگان: قصاص, مجازات مجرمان, مشارکت پزشک, اخلاق پزشکی}Presence of physicians in different fields of the society has always been associated with ethical and legal considerations. Physician participation in legal punishment is one of the areas that are associated with different perspectives. In medical history، physicians and medical professionals have participated in legal punishment in different ways، but they have been directly involved with this process after the development of the lethal injection method. Proponents and opponents have discussed the ethical aspects of physician participation in legal punishment، and medical organizations have announced their viewpoints about this subject. In the Islamic Republic of Iran according to the Islamic punishment laws and their implementation regulations، physician participation in legal punishment is necessary، but the physician does not play a direct role in the execution of punishment. In this article we will study the main arguments of opponents and proponents as the background of the subject and will then evaluate the exact role of physicians in the execution of punishment in Iran and analyze the ethical aspects of this role.Keywords: legal punishment, physician participation, medical ethics} -
علیرغم پیشرفت های قابل توجه علم پزشکی، سرطان(Cancer) یکی از علل مهم مرگ و میر در دنیا می باشد و به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های قرن حاضر و دومین علت مرگ و میر بعد از بیماری های قلب و عروقی مطرح است . میزان مرگ ناشی از سرطان در کل دنیا در سال 2007 حدود 9/7 میلیون نفر (حدود 13% کل موارد مرگ و میر) تخمین زده می شود. فرد متعاقب تشخیص آن دچار اضطراب و افسردگی ناشی از ترس غیرواقعی از مرگ و کاهش انرژی اجتماعی می گردد، بطوری که ضرورت بستری مکرر و نگرانی های مداوم برای بیماران و خانواده های آنها ، فرد را به سمت و سوی اختلالات روانی می کشاند.
بررسی مسائل اخلاقی در بیماران مبتلا به سرطان بسیار چالش برانگیز است و ممکن است این بیماران در وضعیت روحی مناسبی جهت تصمیم گیری در رابطه با افزایش طول زندگی و یا کاهش کیفیت زندگی و عوارض جانبی آن نباشند. با این حال در چنین مواردی خواسته بیمار باید مورد احترام قرار گیرد.
هدف از این مقاله بررسی ارتباط بالینی مناسب پزشکان و پرستاران با افراد مبتلا به سرطان می باشد. این ارتباط بین پزشک و بیمار در تمامی مراحل بیماری از انجام آزمایشات غربالگری سرطان گرفته تا برقراری اعتماد کامل بین بیمار و پزشک را شامل می شود. همچنین مساله اتانازی در فرهنگ های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و سطوح مختلف تعامل بین پزشک و بیمار بیان شده و در نهایت راهکارهایی چند در جهت تعامل هر چه بهتر و موثرتر پزشکان و پرستاران با این گونه بیماران پیشنهاد می گردد.کلید واژگان: سرطان, ارتباط, کیفیت زندگی}In spite of considerable advances in medical sciences, cancer is one of the major causes of death in the world. Cancer is one of the most important diseases of the time and is considered as the second cause of mortality after cardiovascular diseases. The rate of cancer-related deaths in the world was estimated to be about 7.9 million individuals (about 13% of all deaths) in 2007. Cancer patients suffer from depression, anxiety, unrealistic fear of death, and reduction of social energy. Moreover, continuous hospitalization and concerns for the patients and their families lead these patients towards mental disorders.
Ethical issues are highly challenging in cancer patients. Some cancer patients may not be in an appropriate mental state to decide regarding increasing the life span or decreasing the life quality and its complications. In any event, the patients decision must be respected.
The present study aimed to investigate the clinical relationship between the cancer patients and the physicians as well as nurses. Such a relationship involves all the stages from screening to creation of trust between the patients and the physicians. Furthermore, euthanasia has been investigated in various cultures and different levels of interaction between the patients and physicians have been assessed. Finally, strategies have been recommended for improving the physicians and nurses interaction with these patients.Keywords: Cancer, Relationship, Quality of life} -
مقدمهچگونگی ارتباط حرفه ای و شغلی پزشک با پرستار بازده درمانی را تحت تاثیر جدی قرار می دهد. از آنجا که فرآیند درمان سخت تحت تاثیر نوع تعاملات و ارتباطات بالینی است و در این راه چالش های متفاوتی وجود دارد، این مطالعه به منظور بررسی تجربه پرستاران در خصوص چالش های موجود در روابط حرفه ای بین پزشک و پرستار انجام شد.
مواد وروشمطالعه حاضر به صورت کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. داده ها با استفاده از 12 سوال بازپاسخ از 16 نفر از کارشناسان پرستاری جمع آوری شد. مشارکت کنندگان با روش نمونه گیری هدفمند، جهت دستیابی به تجربه غنی از موضوع مورد تحقیق انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از تحلیل محتوا با رویکرد استقرایی و با استفاده از روش کلایزی ( Colaizzi) تحلیل شد.یافته هامهم ترین مشکل در تجربه پرستاران، مورد احترام قرار نگرفتن آنها از جانب پزشک ها بود (40%). مهم ترین علل ناهماهنگی، عدم شناخت پزشک ها از پرستارها( 20%) و راندهای بالینی بدون حضور پرستاران(20%) بودند. در خصوص عوامل موثر در بهبود این رابطه، 3/33% احترام به پرستارها، و 3/73% انجام درمان بصورت کار گروهی را مطرح نمودند. مضامین پدیدارشده در این مطالعه شامل مشکلات پرستاران در رابطه حرفه ای با پزشکان، ناهماهنگی پزشکان و پرستاران، اجرای دستورات توسط پرستاران، صفات شاخص پزشک بر اساس نظرات پرستاران، معیارهای یک پرستار ایده آل براساس نظرات پرستاران، اثرات حضور پرستار در راندهای آموزشی - درمانی از نظر پرستاران، تصویری ذهنی پرستاران از پزشک، عکس العمل پرستار در مواقع تذکر دادن مطلبی از سوی پزشک و نظر پرستاران درباره ارتقاء کیفیت رابطه ی حرفه ای پزشکان و پرستاران بود.بحث و نتیجه گیریبا توجه به ضرورت احترام اعضای تیم درمان در فرآیندها و پروسه های درمانی، نیاز به آموزش اخلاق و مهارت های ارتباطی به صورت آموزش هم زمان گروه های پزشکی و پرستاری احساس می شود. نظارت و کنترل بر روند ارتباطات حرفه ای و شغلی در مراکز درمانی و بیمارستان ها می تواند با مراقبت از انجام آیین نامه ها و قوانین مرتبط وضعیت حرفه ای و شغلی را به نحو چشمگیری بهبود بخشد. انجام مطالعات در سایر مراکز درمانی توصیه می گردد.کلید واژگان: اخلاق, پرستار, پزشک, ارتباط, مراقبت از بیمار}IntroductionThe nurse-physician relationship seriously affects the treatment outcome. Moreover, the treatment process is influenced by the type of clinical relationships and interactions and various challenges are encountered in this regard. Therefore, the present study aimed to evaluate the nurses experiences about the challenges of nurse-physician professional relationships.MethodIn this qualitative, phenomenological study, the data were gathered from 16 nurses using 12 open ended questions. The participants were selected through purposive sampling. After all, the data were analyzed using qualitative content analysis and Colaizzi method.ResultsThe nurses most important problem was not being respected by the physicians (40%). In addition, lack of coordination mostly resulted from the physicians unfamiliarity with the nurses roles (20%) and clinical rounds without the presence of nursing staff (20%). Yet, this relationship was believed to improve by respecting the nurses (33.3%) and team work (73.3%). The phenomenological issues in this study included the nurses problems in their professional relationships with physicians, lack of coordination among the nurses and physicians, execution of orders by nurses, physicians features according to nurses opinions, the nurses mental image of physicians, nurses reaction to physicians notifications, and nurses ideas about improvement of their professional relationships with physicians.ConclusionConsidering the importance of respect among the treatment staff in treatment processes, ethics and interactional skills are necessary to be trained in both medical and nursing groups. Moreover, supervising and controlling the professional relationships in treatment centers and hospitals can improve the professional and occupational statuses to a great extent. Yet, further studies are required to be conducted in other treatment centers.Keywords: Ethics, Relationship, Nurse, Physician, Patient care} -
شان اخلاقی جنین و ولوج روح
اتخاذ بسیاری از تصمیمات در اخلاق پزشکی به ویژه در ملاحظات اخلاقی آغاز و پایان حیات به تعریف ما از انسان و جایگاه اخلاقی او بستگی دارد. برای شخص انگاشتن فردی از گونه ی انسانی ملاک های گوناگونی مطرح شده است، از جمله : زمان لقاح، لانه گزینی در رحم، تکامل سیستم حسی و عصبی، حرکت جنین در رحم مادر، تولد و آگاهی و خود آگاهی. بر همین اساس، زمان تبدیل موجود انسانی به شخص در دیدگاه های مختلف متفاوت است. در باور ادیان ابراهیمی انسان علاوه بر ابعاد جسمانی دارای جنبه های روحانی نیز است و با استناد به همین امر می توان شان اخلاقی او را تعریف کرد. در این دیدگاه شخص انگاری موجود انسانی هم زمان با روح دار شدن او معنا می یابد. اما روح و نحوه ی ولوج آن به بدن پدیده ای غیرمادی است. این سخن به معنای نفی تاثیر و ارتباط این پدیده یا تقارن آن با برخی آثار مادی و جسمانی در انسان نیست. پس، این احتمال وجود دارد که به جهت ارتباط تنگاتنگ روح با بدن، بتوان بروز تحولاتی در جسم را مشخص کرد که از طریق آن ها بتوان زمان ولوج روح را حدس زد یا چنین ادعا کرد که برای روح دار شدن جنین رسیدن به حد خاصی از تکامل جسمانی لازم است. در این راستا امکان طرح این پرسش فراهم می آید که گرچه رویکرد فقه اسلامی به مساله ی ولوج روح و تعیین زمان حدود 120 روزگی جنین برای وقوع چنین امری، رویکردی عملگرایانه و با توجه به اهمیت حیات انسان در دین اسلام است، اما آیا می توان پس از آن که جنین از لحاظ فیزیکی کامل شد او را برای پذیرش روح آماده دانست و از آن زمان او را شخص انسانی به حساب آورد و به تبع آن کلیه ی آثار و تبعات اخلاقی مترتب بر شخص را بر او وارد دانست؟
کلید واژگان: شخصانیت, شان اخلاقی, ولوج روح, اسلام, قرآن} -
اتخاذ بسیاری از تصمیمات در اخلاق پزشکی به ویژه در ملاحظات اخلاقی آغاز و پایان حیات به تعریف ما از انسان و جایگاه اخلاقی او بستگی دارد. برای شخص انگاشتن فردی از گونه انسانی ملاک های گوناگونی مطرح شده است از جمله: زمان لقاح، لانه گزینی در رحم، تکامل سیستم حسی و عصبی، حرکت جنین در رحم مادر، تولد و آگاهی. زمان تبدیل موجود انسانی به شخص در دیدگاه های مختلف متفاوت است. در باور ادیان ابراهیمی انسان علاوه بر ابعاد جسمانی دارای جنبه های روحانی نیز بوده و با استناد به همین امر می توان شان اخلاقی او را تعریف نمود. در این دیدگاه شخص انگاری موجود انسانی هم زمان با روح دارشدن او معنا می یابد، اما روح و نحوه ولوج آن به بدن پدیده ای غیر مادی است. این سخن به معنای نفی تاثیر و ارتباط این پدیده یا تقارن آن با برخی آثار مادی و جسمانی در انسان نیست. پس، این احتمال وجود دارد که به جهت ارتباط تنگاتنگ روح با بدن، بتوان بروز تحولاتی در جسم را مشخص نمود که از طریق آن ها بتوان زمان ولوج روح را حدس زد یا چنین ادعا کرد که برای روح دارشدن جنین رسیدن به حد خاصی از تکامل جسمانی لازم است. در این راستا امکان طرح این پرسش فراهم می آید که گرچه رویکرد فقه اسلامی به مساله ولوج روح و تعیین زمان حدود 120 روزگی جنین برای وقوع چنین امری، رویکردی عملگرایانه و با توجه به اهمیت حیات انسان در دین اسلام است، اما آیا می توان پس از آنکه جنین از لحاظ فیزیکی کامل شد او را برای پذیرش روح آماده دانست و از آن زمان او را شخص انسانی به حساب آورد و به تبع آن کلیه آثار و تبعات اخلاقی مترتب بر شخص را بر او وارد دانست؟
کلید واژگان: شخصانیت, ولوج روح, شان اخلاقی, اسلام, قرآن}Most of the decisions in Medical Ethic, especially in ethical considerations in beginning and end of life depend on our definition of embryo and his/her ethical status. There are various factors to recognize someone as he human species such as impregnation time, implantation in the uterus, evolution of nervous system and senses, the embryos movement in the uterus of the mother, birth and conscious. The time of transformation of a human being to a person is different in various points of views, in the beliefs of Abrahamic Religions; besides physical features humans had spiritual features and with citing on this matter his/her ethical status can be defined. In this point of view personalizing a human being will be defined with his/her ensoulment, but the spirit and the procedure of ensoulment is a spiritual matter. This does not mean to deny the effect and the relationship of this phenomenon or synchrony of it by some physical effects. So there is a chance that because of this close relationship of spirit and the body, one can be able to identify physical changes in the body, which by them one can be able to guess the time of ensoulment or be able to claim that for embryo to have a spirit, he needs a certain extent of physical evolution. In this regard it is possible to ask that although the Islamic juridical point of view about the ensoulment and to determine 120 day of pregnancy as the time of ensoulment is a practical view but can we consider the embryo ready for ensoulment after being improved physically and to consider him as a person and to take all of the ethical consequences in to effect?!Keywords: Personhood, ensoulment, moral status, Islam} -
BackgroundAbortion has never been a mere medical issue; rather, because of its widespread effects on the personal, social, economic, political and cultural matters has been almost globally noticed by governments in some way. The Therapeutic Abortion Act ratified by Islamic Assembly of Iran in 2005 followed by instruction of the Forensic Medicine Organization confirms this claim. Although, basically (ethically, religiously and legally) abortion is considered forbidden, but the Islamic jurisprudents following them, the Iranian legislator have regarded abortion as permissible in certain circumstances, due to the imposition of suffering and hardship on the religiously responsible persons and/or due to certain individual, social and other pathologies. Although the abortion due to “denegation of hardship” has been stipulated in the Act and the 5th part of the legal definitions of the Forensic Medicine Instruction, but the issue of the mother’s hardship that is the most basic topic discussed by this paper needs to be clarified more. Therefore, in this article it has been tried to examine some practical challenges of using Islamic rule of “denegation of hardships” (La Haraj) and some other implied rules of “compulsion” (Izterar) and “denegation of harmfulness” (La Darar).Methodthe study is a deep library-based one accompanied by some real case analysis through comparing with jurisprudential-legal principles and rules.
-
زمینهمنطق، علم و ابزاری از نوع قاعده و قانون است و هدفش بازداشتن فکر از انحراف و گمراهی است. ارزش و اعتبار نتایج حاصل از فعالیت های فکری و علمی را می توان به کمک دستورها منطق تعیین کرد. اخلاق پزشکی به عنوان علمی که آمیزه ای از علوم انسانی و علوم تجربی است به این ابزار کارآمد نیازمند است تا بتواند محکم و استوار به ارائه ی تعاریف و استدلالات درست و منطقی بپردازد و از خطا های ناخواسته و نادانسته ای که گاه عوارض جبران ناپذیری دارند مصون بماند. در این مقاله تلاش شده است تا مخاطبان محترم از طریق آشنایی با علم منطق و شناخت مصادیق آن در اخلاق پزشکی، پیوند و ارتباط این دو مقوله با یکدیگر را ملاحظه نمایند.روش مطالعهدر این مطالعه ی انطباقی تلاش شده است تا با مرور اجمالی بعضی از مهم ترین مواد سازنده ی منطق (مانند مباحث الفاظ، کلی منطقی، قضایا، احکام، صناعات خمس، حجت و استدلال)، نمونه هایی از مصادیق اخلاق پزشکی مرتبط با هر مبحث نیز آورده شود.یافته هاردپای منطق در بیشتر مباحث اخلاق پزشکی به صورت پنهان یا آشکار قابل جستجو و شناسایی است. اساسی ترین هدف مقالهیی حاضر شناساندن کاربرد و جایگاه حرفه ای علم منطق در اخلاق پزشکی بوده است؛ در این زمینه می توان ادعا کرد که شناختن مجهولات و به کار گرفتن معلومات در اخلاق پزشکی در سایهیی علم منطق، اطمینان بخش، همه پذیر و مصون از اشتباه خواهد بود. همچنین، معیاری های متقن منطق در شناختن و به کار گرفتن صناعات خمس، ضمن منطقی کردن گفتار، نوشتار و رفتار فرد،می تواند قدرت تشخیص حق از باطل را نیز در او تقویت کند که خود در اخلاق پزشکی کاربرد بسیاری دارد.نتیجه گیریزبان منطق می تواند زبان مشترک جوامع، دیدگاه ها و نگرش های متفاوت در اخلاق پزشکی باشد. ادبیات منطق، ادبیات عقل و اندیشه است و چون استعداد بر سر میز نشاندن صاحبان اندیشه ها و نظریه های مغایر را دارد می تواند در ترسیم نقشه ی عملی و رفتاری یک نظام اخلاق پزشکی جهانی و بین المللی، مفید و موثر باشد؛ بنابراین شایسته است با نگاهی جدی، در ایجاد پیوند و ارتباط این دو علم تلاش شود و نباید از به کار گیری کاربردی منطق در فرهنگ علمی اخلاق زیستی و اخلاق پزشکی جهانی غفلت نمود.
کلید واژگان: علم منطق, اخلاق پزشکی, اخلاق پزشکی منطقی}Backgroundlogic considered as a tool in the form of rules and principles with the aim of preventing thought from deviations. Basically, value and credit of thought (scientific) activities can be determined by the logic principles. Medical ethics as a blend of experimental and humanistic knowledge needs logic for presenting proper, concrete and rational definitions and reasoning and Conclusively, for being safe from unwanted and ignorant made mistakes which may bear irreparable complications. In this paper have been tried within a brief introduction to logic rules and principles some related medical ethics referents been shown and overall the interrelationship of the two being scrutinized.MethodIn this conforming study have been attempted within a cursory review of the logic content, some medical ethics related instances communicating to each logical parts being introduced.Findingslogic trace can be found in the most of medical ethics discussions. The most basic purpose of this paper, has been introducing the applicability and the stand of logic in medical ethics. In this way, It can be claimed utilizing and observing logic would result in a rational, assuring and free from incorrect base in medical ethics. Meanwhile, the logic "five crafts" (Sanaate Khams) might help the one to insert logic in his taking, writing and behavior; moreover, could reinforce the person’s ability to recognize rights from wrongs.Conclusionlogic could be considered as a common language in medical ethics between different societies with various viewpoints and attitudes. The logic language is the language of thought and reason and because of its potentiality in providing scientific negotiating environments between different ideas might be considered as a beneficial and effective tool in designing international practical guidelines in the field of medical ethics. So it would be important that the interrelation of logic and medical ethics and the need to apply logic in the scientific literature of global bioethics being seen seriously.Keywords: logic, medical ethics, logical medical ethics} -
زمینه و هدفرازداری یکی ازمهم ترین اصول اخلاقی مطرح در اخلاق پزشکی است که هم تامین کننده منافع فردی است و هم مصالح اجتماعی را به دنبال دارد. بیشتر قوانین اخلاقی در موارد معدودی از جمله بیماری های مقاربتی اجازه افشای اطلاعات را می دهند. یکی از چالش های جهان امروز بیماری ایدز است. با توجه به اینکه این بیماری از بیماری های واگیردار محسوب می شود، می تواند تمام افراد جامعه را در معرض ابتلا قرار دهد با توجه به قطعیت رازداری از یک طرف و لزوم جلوگیری ازآسیب جامعه از طرف دیگر، درصدد برآمدیم نظرسنجی ازگروه پزشکان در مورد حفظ و افشای بیماری مبتلایان به HIV انجام دهیم.روش کاراین مطالعه از نوع مقطعی بود و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت.
نتیجه گیری و بحث: طبق بررسی انجام شده اکثر دانشجویان (7/78%) رازداری را حق بیمار می دانند اما در شرایطی مثل بیماری ایدز آنها بر این عقیده اند که همسر بیمار و کادر درمانی باید از بیماری فرد مطلع باشند. به نظر می رسد بهترین استراتژی برای حفظ رازداری و قداست حرفه پزشکی از یک طرف و جلوگیری از سرایت و ابتلای سایر افراد غیربیمار از طرف دیگر، متقاعد ساختن بیمار برای افشای بیماری، از طرف خود می باشد. البته ایجاد آگاهی می تواند به روش های مختلفی از جمله اتاق مشاوره صورت پذیرد. همچنین وجود یک قانون که تمام جنبه های اخلاقی، عقلانی و شرعی را درنظر گیرد، تا حد زیادی می تواند راهگشای حل این مساله باشد.
کلید واژگان: رازداری, اخلاق پزشکی, ایدز, بیماری های مقاربتی, افشای بیماری}Background andPurposesecrecy is considered one of the most important ethical principles in medical ethics that causes individual interests and social interests. More moral laws permit to disclose information in a few cases like sexually transmitted diseases. One of the challenges of the today world is AIDS. Considering this disease a contagious disease, all people in the community are at risk. According to the certainty of secrecy on one hand and the necessity to prevent damage to the society on the other hand, we decided to doing a survey from physicians about the maintaining and disclosing the disease of patients with HIV.MethodsThis was a cross sectional study that had been used a questionnaire. Discussion andConclusionThis study shows that majority of students (78 / 7%) know secrecy as a right for patient, but in conditions like AIDS They believe that patient's wife and health staffs must know about his disease. It seems that, the best strategy for maintaining secrecy and sanctity of medical practice on one hand and to prevent transmission of infection to healthy individuals on the other hand is: convincing the patient to disclose his disease by itself. It means that he must be fully justified if he hides his disease; it will have negative and devastate effects. Of course, awareness can be created by different methods including counseling room. Also a law considering all aspects of moral and intellectual can greatly help in solving this problem.Keywords: Confidentiality, medical ethics, AIDS, sexually transmitted disease, disease disclosure} -
پزشکان با ادای سوگند، متعهد می شوند به نجات زندگی بیماران بپردازند و با اخذ رضایت از بیمار امیدوار به آینده ای پرثمر، بر منصب طبابت می نشینند. حرفه ای که رسالت «درمان» را بر دوش دارد. به سبب این شغل، در طول روز با افراد زیادی از گروه های مختلف جنسی، اجتماعی و سنی مواجه می شوند. این افراد گرچه باهم فرق دارند اما پزشک همه را با یک نام مشترک، یعنی بیمار می شناسد و بیمار می داند که می تواند به او اعتماد کند و مشکل خود را با وی در میان گذارد. به دلیل همین اعتماد، بیمار، تصمیم گیری درباره سلامت خود را به پزشک می سپارد. طبابت واقعی زمانی امکان پذیر است که پزشک مهارت های لازم را در ارتباط با بیمار، مردم و جامعه آموخته و با اخلاق اجتماعی، آداب و رسوم، سنت و فرهنگ جامعه ی خود آشنا باشد. ارتباط پزشک با بیمار باید به گونه ای باشد که بیمار به ادامه ی مراقبت های پزشکی تشویق شود. ارتباط صحیح بین پزشک و بیمار و ایجاد جو مناسب عاطفی در ارتباط آنان باعث انگیزش بیمار در راستای پیروی از دستورات پزشکی در فرآیند درمان و تغییر رفتار بیمار جهت نتیجه بهتر می شود. مزایای رضایت مندی بیمار از ارتباط او با پزشک به خوبی در مطالعات توصیف شده اند. ارتباط پزشک و بیمار باید به گونه ای باشد که چهار اصل اساسی اخلاق پزشکی در احقاق حقوق بیمار خدشه دار نگردند. به طوری که بر اساس آن اختیار بیمار برای تصمیم گیری، مفید بودن اقدام پزشک، مضرنبودن اعمال پزشکی برای بیمار و رعایت عدالت در تمامی زمینه های مرتبط حفظ گردند. ویژگی های یک پزشک می تواند در یکی از این چهار گروه قرار گرفته و هر خصوصیت پزشک در راستای تحقق هر یک از این اصول باشد.
هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان نقش اخلاقی و رفتاری پزشک در رعایت دستورات پزشکی توسط بیمار در فرآیند درمان می باشد. این مطالعه یک پژوهش مقطعی[i] است که در سال 1387 در دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است. در این پژوهش با توجه به چهار اصل اساسی اخلاق پزشکی در حقوق بیماران یعنی عدالت، سودرسانی، ضرر نرساندن و رعایت استقلال بیمار خصوصیات مختلفی از پزشک در نظر گرفته شده و هر خصوصیت در یکی از این چهار دسته قرار داده شده است و با توجه به این خصوصیات و چهار اصل پرسشنامه ای تنظیم شده که در بین دانشجویان پزشکی مقاطع بالینی و بیماران توزیع گردیده است و داده ها با استفاده از تست های آماری آنالیز شدند و نتایج نشان داد که رعایت عدالت توسط پزشک، چه از نظر بیماران و چه از نظر پزشکان مهمترین فاکتور در کاهش سرپیچی بیمار از دستورات پزشک می باشد. (51.9% پزشکان و 56.6% بیماران) و پس از آن اعتقاد بیماران به مفید بودن اقدامات پزشک (43.5%) واعتقاد پزشکان به رعایت استقلال بیمار (37%) داشتند. همچنین در بین شاخص های مربوط به اصل عدالت، از نظر پزشکان انتخاب بهترین و با صرفه ترین درمان و از نظر بیماران احساس مسوولیت و وظیفه شناسی پزشک بیشترین نمره را به خود اختصاص دادند. در این پژوهش در میان خصوصیت های جمعیتی پاسخگویان از جمله سن، و تحصیلات پرسش شوندگان با چهار اصل رابطه ای یافت نشد اما در بررسی ارتباط جنس و اعتقاد به نقش عدالت در کاهش سرپیچی بیمار رابطه معناداری مشاهده شد.
کلید واژگان: اصول اخلاق پزشکی, اصل استقلال, عدالت, سودرسانی, ضرر نرساندن}Through taking a medical oath (Hippocratic Oath), physician swears to save the patient’s life and wait for a bright future in the seat of a doctor with full satisfaction from all the times he has passed. Medicine is a profession which is responsible for “treatment of the patient”. Through this job, the physicians are faced with different people from different sexual, social and age groups during a routine day. Though these people are not all the same person, a physician calls them all as a common title of “patient”. The patient also knows that he can indeed trust the physician and explain every problem of himself to the physician. Upon this trust, the patient can convince himself to let the physician decide about his health. A real diagnosis and treatment is possible just in case the physician is fully instructed about the necessary skills related to the patients, people and society, and is completely familiar with his society, its social behavior, rites, traditions and culture as well. The relationship between a physician and his patient must be in a way that the patient is optimistically encouraged to continue the treatment process. A correct doctor-patientrelationship and an appropriate emotional atmosphere in this regardcan play the role of an effective motive for the patient to follow themedical treatment process and to change his behavior in order to achieve the best result. The benefits of the patient consent from his doctor-patient relationship have been described well within the studies. The relationship between a physician and a patient should be in a way that the quadruplet essential principles of medical ethics concerning the patient rights is not ignored; it means that upon these principles, the right of the patient to make decision about the efficacy or inefficacy of the role of the selected physician in his treatment and administration of justice are achieved throughout all related fields. All attributes of a physician can be categorized into one of these four groups and so every feature of a physician can contribute towards following every one of these principles. The main objective of this research is to study the degree of the behavioral and ethical role of a physician in following the medical treatment plan by the patient during a treatment. The research is a cross-sectional study which has been done in Shiraz University of Medical Sciences in 1387. With regard to the four essential principles of medical ethics concerning the patients’ rights that is, justice, beneficence Non-malfeasance and autonomy, every attribute of a physician is classified under one of these four principles. With regard to these principles, the four questionnaire principles prepared and distributed among medical students of the clinical section and the patients and the result were analyzed using statistical tests and showed that, administration of justice by the physician is considered as the most important factor in decreasing the disobedience of the patient from doctors’ orders in the opinion of both physicians and patients. The physicians’ belief in the patients’ autonomy 37% and the patients’ belief in beneficence of the doctor’s treatment plan 43.5% are the other major factors respectively among all criterions related to justice; to chose the best and the most affordable treatment plan and liability of the physician dedicated the highest statistical number to themselves consecutively by physician and patients. In this research, no relationship is found between the four mentioned principles of medical ethics and population attributes of the examinees like age and education but a significant relationship were found between gender and the belief in the role of justice in decreasing the disobedience of the patient.Keywords: Patient's disobedience, medical ethics principles, the principle of autonomy, Justice, Beneficence, Non, malfeasance} -
از مهم ترین اصول اخلاق حرفه ای و پزشکی و حقوق بیمار، حفظ و رعایت شان و منزلت وی به عنوان یک انسان است. همواره می بایست مریض را در چرخه ی درمان، در جایگاه انسانی نگریست و از نگاه ابزارگرایانه به او پرهیز نمود. در این میان، حفظ و کنترل پوشش بدن بیمار به خصوص در جریان فرایند اعمال جراحی و مراحل مختلف آن، در راستای تامین و احترام به اصل شانیت، (respect dignity) ازحقوق بدیهی بیماران است. این تحقیق براساس مشاهدات اولیه ی نویسندگان از وضعیت موجود اتاق های عمل و بخش های مراقبت های ویژه ی بیمارستان ها پایه ریزی شد که در آن ها مسائلی خلاف حقوق بیماران به چشم می خورد؛ از جمله حضور بسیاری افراد جنس مخالف، در مشاغل مختلف بر بالین بیمار برهنه. برای ارزیابی بهتر این وضع به صورت جزئی، به بررسی و تحلیل آمار حضور افراد غیرهم جنس با بیمار در سمت تکنسین اتاق عمل در دو مرکز بهداشتی - درمانی پرداختیم. در مجموع، آمار جراحی های 1763 بیمار استخراج و تحلیل شد. در بیمارستان اول 35 درصد و در بیمارستان دوم 39 درصد جراحی ها امن و بدون حضور تکنسین جنس مخالف صورت می پذیرد. آمارها معادل 1 درصد جمعیت شیراز را در سال از لحاظ برهنگی در اتاق عمل در مقابل تکنسین جنس مخالف، آسیب پذیر نشان می دهد. در ادامه ی مقاله به تشریح یکی از راهکارهای پیشنهادی پرداخته می شود که اگرتوزیع پرسنل موجود، منطبق با جنسیت بیماران انجام پذیرد، می توان آمار برهنگی در مقابل تکنسین جنس مخالف را از 1 درصد به 6/0 درصد کاهش داد.
کلید واژگان: تناسب جنسیتی, پوشش بیمار, حریم بیمار, شان بیمار, اتاق عمل} -
از دیرباز عمل «اتانازی» یا «قتل ترحم آمیز» در تاریخ زندگی بشر مطرح بوده است. پایان دادن به درد و رنج بیماران، با مشارکت عوامل درمان، مورد بحث و گفت وگوهای فراوانی بوده است و گروه بسیاری با استدلال و استنادهای عقلی، فرهنگی، دینی و حرفه ای به شدت با آن مخالفت نموده اند و در مقابل گروه محدودی نیز از انجام اتانازی حمایت کرده اند و با آن موافق بوده اند.
تحقیق و بررسی دیدگاه های هر دو گروه، توان درک واقعی و صحیح را قدرت می دهد و تصمیم گیری های منطقی را برای اراده و انتخاب های اخلاقی و حرفه ای آسان می گرداند.
رعایت استقلال فردی و حق انتخاب، کاهش درد و رنج و حفظ شان و ارزش فرد از جمله دلایل موافقان اتانازی است و تقدس حیات، عدم قطعیت کلینیکی و امکان بهبودی، امکان سوء استفاده و تخریب رابطه ی پزشک و بیمار بخشی از دلایل مخالفان اتانازی است.
از جمع بندی و بررسی نظرات و دیدگاه های هر دو گروه به نظر می رسد اتانازی از ابعاد مختلف عقلی، حرفه ای، اجتماعی و فرهنگی نمی تواند رفتاری قابل قبول، منطقی و پسندیده باشد و توسعه، افزایش و قانونی نمودن آن، آسیب ها و آفت های زیادی را از جهات و زوایای مختلف به همراه دارد، بنابراین رفتاری غیرحرفه ای و غیراخلاقی به شمار می آید.
کلید واژگان: اتانازی, قتل ترحم آمیز, درد و رنج} -
دانش و حرفه پزشکی در متون کهن ایران و اسلام، همواره به عنوان علم و شغلی مقدس بشمار آمده و بخصوص در تعالیم دینی و اسلامی از قدیم الایام بعنوان یک عبادت تلقی شده است. رعایت اصول اخلاقی و حرفه ای در امر طبابت به عنوان مهمترین خصیصه برای طبیبان و پزشکان ایرانی و اسلامی مورد توصیه و توجه جدی قرار گرفته و بر این اساس در منابع و متون ادبیات اسلامی و ایرانی ویژگی هایی همچون ارتباط و یاد خدا، توکل، راز داری، خوش خلقی، امید بخشی، ارتباط و رفتار مناسب با بیمار و اعتقادات نیکو بعنوان فرهنگ اخلاق طبابت و پزشکی مطرح بوده است. بنابراین می توان با حفظ و تکریم ارزش ها و فرهنگ کهن ایرانی و اسلامی و توسعه و ترویج آن گامی مثبت در جهت تقویت و ساماندهی اخلاق پزشکی در حوزه ی سلامت و بهداشت جامعه اسلامی کشورمان برداریم.
کلید واژگان: اخلاق, پزشکی, طبابت, متون کهن}Medical profession has always been considered as holy knowledge and job in the job in the Old Iranian and Islamic texts. Specially, it was regarded as worship in Islamic and religious teachincs. Observing professional and ethical principles has always been rendered as the most important characteristics for Iranian and Islamic physicians. Accordingly, in Iranian and Islamic texts and literature, some characteristics such as relation and keeping God in mind, confidence to God, faithfulness to a secret, good humour, giving hope, having proper relation and treatment with the patient and good belief, all have been considered as the culture of ethics in medicine. Hence, a positive measure can be taken to enforce and organize medical ethics in healthcare of Iranian an Islamic society.Keywords: Ethics, medicine, medical profession, old texts} -
در پاسخ به افزایش نیاز به ارگان یا بافت، که متاسفانه به دلیل کمبود آن بسیاری از بیماران در زمان انتظار برای دریافت پیوند جان خود را از دست می دهند، محققان برای یافتن درمانی جایگزین هم چون پیوند عضو از حیوان به انسان به مطالعه پرداخته اند.
اصطلاح Xenotransplantation (پیوند عضو از حیوان به انسان) واژه ای با ریشه ی یونانی است که به انتقال ارگان یا سلول از یک گونه به گونه ای دیگر اطلاق می شود. در این بررسی، این اصطلاح در معنای روندی به کار می رود که طی آن ارگان یا سلول از حیوان به بدن انسان بیمار پیوند زده می شود یا انتقال می یابد. بدیهی است این تکنولوژی نوین بشری در حیطه ی پزشکی، آثار و عوارض مختلف اخلاقی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت و دلایلی آن را تایید یا مردود می نماید.
پاره ای از دلایلی که برای به کار بردن این راه حل ارائه شده، عبارتند از: کمبود ارگان های پیوندی، امکان فراهم کردن بی حد ارگان های حیوانی، امکان کمک به بیماران مبتلا به هموفیل، دیابت، پارکینسون، آلزایمر و.... علی رغم مزایای ارائه شده، این موضوع به صورت یک معمای اخلاقی مطرح می شود و نکاتی چند باید مورد بررسی قرار گیرند (به عنوان مثال: پذیرش بیمار، سلامت اجتماعی، مسائل مذهبی، جنبه های اخلاقی، کیفیت زندگی، حقوق حیوانات و...). با این وجود مشکل رد پیوند به صورت hyperacute و امکان ریسک انتقال میکروارگانیسم ها از حیوان به انسان به صورت قابل توجهی آزمودن کلینیکی این روش درمانی را محدود کرده است.
در این مطالعه، مروری اجمالی بر این مساله از دیدگاه اخلاقی و اجتماعی انجام شده و دیدگاه کارشناسان فقهی و مراجع اسلام در مورد این روش درمانی مطرح گردیده است.
کلید واژگان: پیوند عضو, حیوان به انسان, فقه, اخلاق} -
در این مقاله با بیان ضرورت و اهمیت تحقیق و پژوهش براساس ساختمان آناتومی و فیزیولوژی بدن انسان به مراحل اوصاف روانی انسان پرداخته شده است و شرایط و ویژگی های اخلاق روانی یک محقق و پژوهشگر ایده آل ترسیم و تشریح شده است.
کلید واژگان: پژوهشگری, اخلاق, تفکر, تحقیق}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.