به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

محمود قدیری

  • محمود قدیری*، حسن حکمت نیا، مریم سیف الهی

    کیفیت زندگی شهری یکی از مهم‏ترین حوزه ‏های مطالعات شهری در کشورهای مختلف از جمله در ایران است. این مهم به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات کیفیت زندگی در پایش سیاست‏های عمومی و نقش آن همچون ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ‏ریزی شهری است. بر این اساس، هدف از این پژوهش تحلیل چگونگی شاخص‏های کیفیت زندگی محلات شهر کوهبنان در چارچوب روش توصیفی- تحلیلی است. مفهوم کیفیت زندگی در 4 بعد، 8 مولفه، و 29 شاخص تعریف عملیاتی شد. داده ‏های مورد نیاز به روش میدانی و با استفاده از پرسشنام» خانوار گردآوری شد. حجم نمونه به روش کوکران و برابر با 377 خانوار تعیین شد و نمونه‏ گیری به روش تصادفی‏- سیستماتیک انجام گرفت. تحلیل داده‏ ها نیز با استفاده از آمار توصیفی، مدل ANP، مدل همپوشانی فازی، تحلیل واریانس یک‏طرفه، و روش tاستودنت انجام شد. مطابق نتایج، که بیانگر وجود تفاوت در کیفیت زندگی محلات شهر کوهبنان و محرومیت محله دهمیر است، این محله باید در اولویت رسیدگی و برنامه‏ریزی قرار گیرد. در این زمینه قراردادن متغیرهای سن و درآمد در کانون توجه با توجه به وجود ارتباط مستقیم و معنادار آن با کیفیت زندگی ضروری است. به ‏علاوه، با توجه به اینکه عوامل میزان درآمد، دسترسی به امکانات بهداشتی، و فرصت‏های شغلی ‏‏در بین سایر عوامل بررسی‏شده تاثیر بیشتری در کیفیت زندگی شهر کوهبنان داشته‏ اند، لازم است این عوامل نیز در اولویت رسیدگی و برنامه‏ ریزی قرار گیرند. ‏نتیجه اینکه در شناخت و بهبود کیفیت زندگی لازم است شرایط محلی، اجتماعی، و محیطی هر شهر ‏به‏ خوبی مورد توجه قرار گیرد.

    کلید واژگان: شهر کوهبنان, کیفیت زندگی, محلات شهری
    Mahmoud Ghadiri *, Hassan Hekmatnia, Maryam Seifollahi

    Analyzing the Quality of Life Indicators in Urban neighborhoodsCase Study: Koh-‎Banan CityExtended AbstractIntroductionCities were quickly developed after the industrial revolution. As the population increased, ‎various ‎socio-economic problems also increased in the cities. these problems in return ‎caused dangerous ‎effects not only on environment but also on soul and body of inhabitants. ‎In response to these ‎problems and crisis, new concepts and procedures were suggested for ‎future developments. Some ‎of these concepts are: sustainable development, bio-‎environmental justice, new urbanism and more ‎recently intelligent growth. Also, in ‎recent years, serious attention to the sustainable development ‎of city officials and urban ‎planners at different levels of social, economic and cultural, tangible ‎aspects of urban life ‎and lower levels (neighborhood) has attracted. So, the attention to the ‎importance of ‎sustainable development neighborhood is very important. Therefore, ‎understanding ‎and analyzing of sustainability of cities and their inside differences including‎ Kuh-Bānan city, is ‎necessary for sustainable development. ‎ ‎‎ After the rapid population growth in the Iranian cities, these cities have experienced great ‎changes. The rapid growth of urbanization in recent decades and neglect of the qualitative aspects ‎of human life have had adverse consequences on the individual and social health of cities. The ‎concept of quality of life was provided by Remington Bauer for the concept of quality of life in the ‎late 20th century. Quality of life is generally recognized as satisfying life, happiness and ‎prosperity, well-being and comfort, and reflects the level of expectation of human needs. The ‎purpose of the concept of urban quality of life is to achieve urban development, especially ‎sustainable development, to achieve prosperity and appropriate use of facilities. Quality of life has ‎different meanings for individuals and groups. Some have interpreted it as an area's viability, ‎others have been interpreted as measures for the level of attractiveness, and some as general ‎welfare, social welfare, happiness, satisfaction, etc. Kowastanza et al. (2007) define quality of life ‎as the level of human needs in relation to the perceptions of individuals and groups of mental well-‎being. Das (2008) defines the quality of life as a well-being or a poor state of the people and their ‎living environment.‎‎ So, the purpose of this study is analyzing the quality of life indicators of Kohbanan city based ‎on a descriptive-analytical research, which has been studied social, economic, physical and ‎environmental indicators in different districts of the city.‎MethodologyThe present study is a descriptive-analytical case-based documentary-field study. In the main part ‎of the study, a survey method has been used on Kohbanan city‎. Kohbanan city have three ‎neighborhoods, includes: Ansar, Dameer and Taleghani neighborhoods. The sample size was ‎determined by the Cochran method and equated to 377 households. Hence, using the appropriate ‎allocation of the population (households) of each neighborhood, the questionnaire was distributed ‎among households as well. In this research, we use the ANP and Fuzzy logic and T-test method. ‎Then, based on the theoretical foundations of the research, the concept of quality of life was ‎defined and operationalized in 4 dimensions, 8 components and 29 indicators. ArcGIS, ANP and ‎fuzzy logic have been used to analyze the spatial distribution of quality of life in neighborhoods.‎Results and ConclusionThe results of the analysis of the questionnaires and the output of the models used indicate that the ‎Ansar neighborhood with a total area of 301021 square meters and a normal weight of 0.426 is ‎more than other areas of Koh-Banan. This suggests that in the Ansar neighborhood quality of life ‎is at a higher level. Consequently, citizens have been satisfied with the quality of life and their ‎efficiency. Also, Taleghani neighborhood with an area of 133029 square meters and a normal ‎weight of 0.339 is moderate in terms of quality of life indicators, and satisfaction in Dameer ‎neighborhood with a coefficient of 0.233 is lower than standard, and in fact their residents have ‎lower quality of life Who need more service and welfare. The t-test student method has also been ‎used to analyze the influence the quality of life indicators on the Koh-Banan neighborhoods. ‎Among the indicators used, the index of income in the economic dimension, with an average of ‎‎3.83, has been ranked first. The second is allocated to The social dimension related to the access ‎to health facilities with average 3.23. the lowest is the satisfaction of the waste disposal system ‎and the waste collection system with an average of 0.775 which shows the greatest impact on the ‎quality of life. So, by strengthening the index of waste disposal systems and waste collection, we ‎can influence to improve the quality of life in the city Kuh-Banan increase.‎ConclusionAccording to the results of the dissatisfaction of residents in the two urban neighborhoods (Ansar ‎and Dmitry) Kuh-Banan, urban neighborhoods in terms of quality of life and their degree of ‎satisfaction can be seen as a kind of classification and disparity, and this issue is necessary for the ‎proper organization and satisfaction of citizens to redefine the quality of life with a fair approach ‎from the receiving institutions. ‎‎ The results showed that there is Inequality and differences between various areas of ‎ Kuh-‎Banan city. So, reduction of these inequalities ‎‎(in social, economic, environmental and physical ‎aspects) is necessary for actual ‎sustainability of Boushehr city. Finally, in order to improve the ‎quality of life in the city, it is suggested that the fair distribution of service as well as the ‎development of health and medical facilities be in the center of planning. In this relation, we must ‎prioritize the area and indexes that have lowest level of ‎sustainability. Also, it is necessary ‎to ‎select reliable indexes for specific cities, because the assessment of sustainability is ‎depended ‎on selected indexes seriously.

    Keywords: quality of life, Urbun neighborhoods, Decision making, Development, Kuh-Banan city‎
  • محمود قدیری*، حسن حکمت نیا، زهرا رجبی

    نقطه اشتراک برنامه ریزی شهری و عدالت اجتماعی در شهر، عدالت توزیعی است. اساس توزیع عادلانه خدمات شهری نیز توجه به دو معیار قابلیت دستیابی و چگونگی پراکنش فضایی خدمات می باشد. هدف این پژوهش تحلیل تعادل فضایی دسترسی به خدمات شهری در شهر اقلید می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های مورد نیاز با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری، شهروندان 15 محله شهر اقلید می باشند. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران، برابر با 381 خانوار تعیین گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای، آزمون فریدمن، ضریب همبستگی اسپیرمن، و تکنیک VIKOR و AHP استفاده شد. نتایج نشان داد که دسترسی به خدمات در سطح محلات بر اساس آزمون t تک نمونه ای دارای تفاوت معناداری است. بر حسب تکنیک ویکور، محله حسین آباد با مقدار 0004/0 بیشترین دسترسی به خدمات شهری و محله زینبیه با مقدار 971/0 کمترین دسترسی را داشته است. بر حسب ضریب همبستگی اسپیرمن نیز در شهر اقلید، مابین دسترسی فضایی به خدمات و کیفیت زندگی در سطح 99 درصد اطمینان، رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. اما بر اساس همین ضریب مشخص گردید که در شهر اقلید بین دسترسی به خدمات و جمعیت رابطه معناداری وجود ندارد. بر حسب نتایج آزمون فریدمن نیز محله الیاسان با مقدار 96/11 دارای بالاترین سطح کیفیت زندگی می باشد. در مجموع نتایج بیانگر عدم تحقق تعادل فضایی در دسترسی به خدمات شهری در شهر اقلید می باشد.

    کلید واژگان: عدالت توزیعی, دسترسی فضایی, خدمات عمومی, قابلیت دستیابی, نابرابری
    Mahmoud Ghadiri *, Hasan Hekmatnia

    The point of shared urban planning and social justice in the city is distributive justice. Considering the two criteria, the accessibility and spatial distribution of services is the basis for the fair distribution of urban services. Therefore, the aim of this study is to analyze the spatial equilibrium of access to urban services in Eghlid. The research method is descriptive-analytic. Data were gathered using a survey method and a questionnaire. Citizens of neighborhoods in Euclid are the statistical population of the research. The sample size was determined using the Cochran formula 381. For data analysis, one sample T test, Friedman test, Spearman correlation coefficient, and VIKOR and AHP technique were used. The results of the study showed that access to services in Eghlid based on single sample t test has a significant difference. According to the Vikor technique, the Husseinabad neighborhood has the most access to urban services. According to Spearman's correlation coefficient, there is a significant and direct relationship between access to services and quality of life. However, based on this coefficient, there is no significant relationship between access to services and the population in Eghlid. According to the results of the Friedman test, the Elyassan neighborhood has the highest level of quality of life. In sum, the results indicate that the spatial equilibrium in access to urban services in Eghlid is not realized.

    Keywords: Distributed Justice, Spatial Access, public Services, Accessibility, inequality
  • محمود قدیری، حسن حکمت نیا*، فاطمه خجسته
    پدیده اشتغال نقش مهمی را در تمرکز گرایی و شکل گیری نابرابری در سطح منطقه ای ایفا می کند. لذا با توجه به اینکه منشا بیشتر تمرکزها، سرمایه گذاری ها و به تبع آن تمرکزهای شغلی است؛ هدف این پژوهش، تحلیل الگوهای توزیع و تمرکز اشتغال در استان بوشهر طی سال های 1365 تا 1395 با تمرکز بر شهرستان بوشهر می باشد. از این رو در چارچوب روش توصیفی-تحلیلی، مفهوم توزیع و تمرکز اشتغال در قالب 9 معرف از طریق روش های ضریب مکانی، ضریب توزیع و سطح تمرکز، روش پیوستگی مکانی و روش رگرسیون خطی تعریف و تحلیل شد. نتایج نشان داد در کنار اینکه ضریب مکانی فعالیت صنعت شهرستان بوشهر طی سال های 65 تا 95 در وضعیت پایه یا نزدیک به آن قرار دارد، همواره ضریب مکانی فعالیت صنعت دو یا سه شهرستان دیگر از شهرستان بوشهر بالاتر می باشد. بطوریکه شاهدیم تمرکز اشتغال در شهرستان کنگان طی سال های 85 و 95 از شهرستان بوشهر بیشتر و از افزایش قابل توجهی برخوردار شده است. آنچه که بیانگر شکل گیری گرایش هایی به سمت تمرکززدایی می باشد. مطابق روش پیوستگی مکانی، با توجه به اینکه سطح پیوستگی فعالیت صنعت با سایر رشته های فعالیت بالاست. همچنین با توجه به اینکه رشته فعالیت های حمل و نقل و ساختمان نیز مطابق روش رگرسیون خطی از نظر ایجاد فرصت های شغلی، تبعیت بیشتری از بخش صنعت دارند؛ توجه جدی به توزیع مناسب تر سرمایه گذاری ها و فرصت های شغلی صنعتی، حمل و نقل و ساختمان، می تواند موجب تقویت گرایش های تمرکززدایی موجود و فراگیرتر شدن آن گردد.
    کلید واژگان: اشتغال, تحلیل تمرکز, الگوی توزیع, استان بوشهر
    Mahmoud Ghadiri, Hassan Hekmatnia *, Fatemeh Khojasteh
    The employment phenomenon plays an important role in creating tendencies for centralization and shaping inequalities at the ‎regional level. Considering the fact that the main source of concentration and density is ‎occupational centralization, the aim of this study is to investigate the distribution patterns and employment focus ‎in Bushehr Province during the years 1365 to 1390 with a focus on Bushehr County. So, four questionnaires ‎were used to explore the patterns of ‎distribution and concentration of employment in the ‎province.‎ Based on a literature review and the theoretical background, four ‎hypotheses were ‎formed. Those hypotheses were tested through a descriptive-analytical research method. ‎Concentration and distribution of employment were analyzed ‎by the Location Quotient technique of ‎distribution, concentration Quotient, ‎locational association technique, and linear regression.‎ ‎The results of the tests on the level of concentration and distribution showed a higher ‎concentration in Bushehr County than in the other counties during different years. ‎However, Kangan County had higher ‎concentration in 2006 and 2011. The ‎findings of the locational association analysis showed that a high level of ‎industrial activity has caused absorption and concentration in every business area ‎in this ‎county. The results of regression analysis showed that the adherence of transportation job was in first rank, ‎and building activity was in second rank.‎
    Keywords: Employment, Concentration analysis, Distribution patterns, Bushehr Province
  • محمود قدیری*، حسن حکمت نیا، لیلا الهیاری

    امروزه در رویکردهای گوناگون توسعه شهری، سرمایه اجتماعی ‏بعنوان عامل اصلی و شرط لازم جهت توسعه محله ای و کاهش فقر مورد تاکید قرار گرفته است. از این رو بررسی سرمایه اجتماعی بخصوص در محله های فقیرنشین ضروری است. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت و رابطه سرمایه اجتماعی با پایداری محیط کالبدی در محله فقیرنشین زمزم از منطقه 17 شهر تهران به منظور کسب شناخت لازم و ارائه راهبردهای مناسب می باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی می باشد. داده های مورد نیاز به روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه خانوار گردآوری شد. حجم نمونه به روش کوکران و برابر با 250 ‏خانوار تعیین شد و نمونه گیری به روش تصادفی سیستماتیک انجام گرفت. اندازه گیری شاخص های سرمایه اجتماعی و پایداری محیط کالبدی با استفاده از مدل ‏SAW انجام شد. وزن شاخص ها نیز با روش ‏AHP‏ گروهی و با پرسش از 15 خبره دانشگاهی در ‏رشته های مرتبط بدست آمد. تحلیل داده ها نیز با روش های آمار توصیفی، روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره انجام شد. یافته ها نشان داد مقدار شاخص کلی سرمایه اجتماعی محله زمزم برابر با عدد ‏‏32/2 و در حد متوسط به بالا می باشد. مقدار شاخص کلی کیفیت محیط کالبدی نیز برابر با 71/1 و بیانگر وضعیت پایین و نامناسبی می باشد. ضریب همبستگی بین پایداری محیط کالبدی و سرمایه اجتماعی ‏‏48/0 و در سطح 05/0 معنادار است. ‏ضریب تبیین نیز نشان داد که بیش از 80 درصد از میزان پایداری‎ ‎‎کالبدی ناشی ‏از شاخص های اعتماد اجتماعی، مشارکت، همبستگی و شبکه اجتماعی است.

    کلید واژگان: توسعه محله ای, سرمایه اجتماعی, فقر شهری, محله زمزم
    Mahmoud Ghadiri *, Hassan Hekmatnia, Leila Allahyari

    Today, in various approaches to urban development, social capital has been ‎emphasized as the main factor and necessary condition for the development of ‎localities and poverty reduction. Hence, the study of social capital, especially in ‎poorer neighborhoods, is essential. The purpose of this study was to analyze the ‎status and relationship of social capital with physical environment sustainability in ‎Zamzam poor district in order to obtain the necessary knowledge and provide ‎appropriate strategies. The research method is descriptive-analytic. Data were ‎collected by field method and by household questionnaire. The sample size was ‎determined by Cochran method and equal to 250 households. Sampling was done by ‎systematic random sampling. Measurement of social capital indicators and physical ‎environment sustainability was performed using SAW model. The weight of the ‎indicators was also obtained by the AHP group methodology and by asking 15 ‎academic experts in related disciplines. Data analysis was done by descriptive ‎statistics, Pearson correlation and multivariate regression. The findings showed ‎that the total value of the social capital of Zamzam neighborhood is 32.2, ‎which is moderate to high. The overall index of the sustainability of the ‎physical environment is also 1.71, indicating low and inadequate status. ‎Correlation coefficient between physical environment sustainability and ‎social capital is 0.48 which is significant at level 0.05. The explanation ‎coefficient also showed that more than 80% of the level of physical ‎sustainability was due to social trust indicators, participation, solidarity ‎and social network‏.‏

    Keywords: Neighborhood development, social capital, urban poverty, Zamzam Neighborhood
  • محمود قدیری *، فریبا خشنود
    امروزه الگوی گسترش کالبدی- فضایی شهرها در ابعاد مختلف یکی از مسائل کشورهای درحال توسعه به ویژه ایران است. بدین جهت، شناخت الگو و عوامل گسترش فضایی شهرها از جمله شهر آبدانان، برای تدوین سیاست های مناسب و دستیابی به توسعه پایدار امری اساسی است. بر این اساس، در چارچوب نظریه توسعه پایدار و رشد هوشمند شهری، تحلیل الگو و عوامل رشد فضایی شهر آبدانان در چارچوب روش توصیفی- تحلیلی ارزیابی شد. داده های مورد نیاز در این پژوهش از طریق روش کتابخانه ای و مراجعه به شهرداری و نهادهای مربوطه گردآوری شد. تحلیل داده ها و شناسایی الگوی گسترش با استفاده از ضرایب آنتروپی، جینی، موران و G عمومی و نیز روش آنتروپی شانون و مدل هلدرن انجام شد. در ادامه نیز عوامل کلان و خرد موثر بر گسترش فضایی این شهر در بستر نظریه ها تحلیل و شناسایی شد. نتایج نشان داد که شهر آبدانان الگوی رشد تصادفی با گرایش بسیار ضعیف به الگوی خوشه ایرا با شکل گیری لکه های داغ در جنوب و سرد در شمال تجربه نموده است که با توجه به پایین بودن میزان تراکم، نتایج بیانگر غلبه الگوی پراکنده در شهر می باشد. مطابق نتایج بدست آمده، شهر آبدانان در اغلب دوره ها، رشد کالبدی- فضایی لجام گسیخته و پراکنده ای داشته است، به طوری که در دوره90-85، رشد فضایی بسیار پراکنده ای را به میزان 97 درصد تجربه نموده است و تنها کمتر از 3 درصد آن ناشی از رشد جمعیت و نیاز واقعی آن به زمین بوده است. در مجموع، تفسیر نتایج نشان دهنده سهم بالای عوامل مدیریتی و اقتصادی در الگوی رشد و توسعه شهری می باشد.
    کلید واژگان: الگوی گسترش فضایی, عوامل گسترش شهری, آمار فضایی, مدل هلدرن, شهر آبدانان
    Mahmood Ghadiry *, Fariba Khoshnood
    Nowadays the discussion on Physical- Spatial Expansion of cities is one of the problems of developing countries, especially Iran. The growth causes and pattern of a city is the most critical matters of the recent century. So, recognition of spatial growth causes and pattern of main cities of regions and countries such as Abdanan City is necessary for drawing up suitable policies and achieving sustainable development. In this regard, in the framework of sustainable development and urban smart growth theories, the causes and quality of spatial growth pattern of Abdanan City were evaluated in the framework of the analytical-descriptive research method. In this framework, for analyzing the population and employment distribution used Gini and Entropy's indexes. For analyzing the development pattern we used Moran and General G indexes, and Holdren model and Shanon Entropy's. The necessary data was collect by librarian method. The necessary data was collect by librarian method. The results showed that there are imbalance in population and employment distribution. The results also showed that the Abdanan City have had a random development pattern tending to Clustered pattern by forming a hot spot in its south part and a cold spot in its north part and because of low density, the results indicated in the ascendancy of the dispersed pattern. The results showed that Abdanan City despite dispersed growth in most periods, during 1385-1390, have had a sprawl growth of 97 percent and less than 3 percent of that is because of population growth and the real needs of the land. Finally, the results showed that management and economical parameters have high role in growth pattern of Abdanan city.
    Keywords: Spatial Expansion Pattern, Urban Expansion Causes, Spatial Statistics, Holdren Model, Abdanan City
  • محمدرضا رضایی *، محمود قدیری، مسلم شمشیری

    در دهه های اخیر، رشد و گسترش شهرها به صورت بی رویه و شتابان صورت گرفته است. این رشد بی رویه، پیامدهایی نظیر نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه های آسیب پذیر (نظیر حوضه های سیلابی، مناطق مخاطره آمیز از جهت لرزه خیزی و نیز شیب های نامناسب) داشته است که باعث به هم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیکی شهر ها شده است. در این ارتباط، شهر شیراز به عنوان یکی از کلان شهرهای کشور شاهدی بر این مدعاست که رشد کالبدی آن بدون برنامه ریزی و ملاحظات زیست محیطی، سبب گسترش به سوی پهنه های آسیب پذیر از منظر مخاطرات محیطی و اکولوژیکی شده است. در واقع در رشد و گسترش فضایی شهر شیراز، تناسب محیطی یا هماهنگی با شرایط و بسترهای محیط زیستی و اکولوژیکی رعایت نشده است؛ آنچه که کم و کیف آن نیازمند ارزیابی علمی است. لذا، برای ارزیابی میزان تناسب محیطی شهر شیراز در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، از فنون تحلیل مناسبت محیطی استفاده شد. در ادامه با توجه به ساختار اطلاعات موجود و قابلیت به کارگیری آن در سیستم های رایانه ای، از میان فنون تحلیل مناسبت محیطی، فن ترکیب خطی انتخاب شد. سپس معیارهای توپوگرافیک و اکولوژیک شامل شیب، ارتفاع، پهنه بندی خطر زلزله و اراضی کشاورزی و باغی انتخاب شد و بر اساس فن ترکیب خطی رتبه بندی شدند. سپس این معیارها با توجه به اهمیت شان ترکیب شدند و نقشه نهایی میزان تناسب محیطی به دست آمد. نتایج نشان داد که از کل مساحت شهر، 6/38 درصد را پهنه های نامناسب، 5/38 درصد پهنه های کمتر مناسب و تنها 8/22 درصد را پهنه های مناسب تشکیل می دهد. وضعیتی که میزان تناسب محیطی پایین شهر شیراز را نشان می دهد.

    کلید واژگان: توسعه کالبدی, مناسبت محیطی, فن ترکیب خطی, شهر شیراز
    Mohammadreza Rezaei *, Mahmood Ghadiri . Moslem Shamshiri

    Urban Physical development has been the major concern of urban planners during recent years, therefore, better understanding of urban and its development is necessary for sustainable development. Urban physical development resulted to destroying Agricultural lands, moving to hazardous areas like flooding areas, hazardous earthquake areas, unreliable slopes which in fact damages ecological balance and sustainability in cities. Shiraz, as an example, shows that urban physical development due to rapid growth of population and lack of ecological and environmental considerations results in development of city to hazardous ecological and natural areas. This research is to answer following question: Is physical development of Shiraz city happened toward natural hazardous areas and occurred in farmlands and gardens during 1956-2006?The aim of this research is remarking which areas developed in natural and environmental vulnerable area. Urban sustainability means ecological-physical balance which considers natural and environmental urban physical development. Analysis of these variables was performed by linear combination technique with regard to information structure and its ability to be used in computer systems. After choosing ecological and topographical criteria like slope, height, dangerous earthquake areas and farmland were graded by linear combination. Then, these criteria were analyzed and combined by ArcGIS software tools. The results showed that from the total area of the city, 38.6 percent are unfavorable zones, 38.5 percent lower zones and only 22.8 percent comprises the appropriate zone. This situation indicates that the environmental suitability of Shiraz city is low.

    Keywords: Physical Development, Environmental suitability Analysis, linear combination, Shiraz city
  • محمود قدیری، فاطمه حاجی اسمعیلی
    برای توسعه ی صنعت گردشگری، وجود جاذبه ها به تنهایی کافی نبوده و ایجاد تسهیلات مطلوب گردشگری امری ضروری است. با توجه به اهمیت تسهیلات گردشگری، به خصوص در مکان های برون شهری، این پژوهش به سنجش میزان رضایت مندی گردشگران از تسهیلات گردشگری در منطقه چک چک شهرستان اردکان در قالب سه سوال پژوهشی و با روش توصیفی- تحلیلی می پردازد. بدین منظور، تعداد 106 گردشگر در نوروز 1392 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری و از طریق روش هایT تک نمونه ای، تحلیل واریانس یک طرفه و روش های همبستگی پیرسون و Eta تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که رضایت گردشگران از وضعیت تسهیلات، پایین تر از متوسط می باشد. هم چنین بین رضایت مندی گردشگران واقع در گروه های سنی، جنسی و شغلی مختلف تفاوتی وجود ندارد و تنها بین رضایتمندی گردشگران از نظر گروه بندی مذهبی تفاوت وجود داشت. مطابق نتایج، بین سن، مذهب و پایگاه شغلی گردشگران و میزان رضایت آنان رابطه معناداری وجود دارد. در مجموع، پایین بودن رضایت مندی از انواع تسهیلات از ابعاد مختلف دسترسی، کمیت و کیفیت؛ بیانگر نادیده انگاشته شدن این گونه مکان ها و ضرورت توجه جدی است.
    کلید واژگان: تسهیلات گردشگری, رضایت گردشگران, استان یزد, چک چک
    Mahmood Ghadiry, Fateme Hajesmaeeli
    For tourism development, existing of tourist attractions is not enough, but developing of suitable tourist facilities is neccessory. So, according to the importance of tourist facilities in attracting tourists, especially to suburban places, the present study investigate the status of the tourist satisfaction of tourist facilities in Chak-Chak in Ardakan county. So, 106 number of tourists were selected in Norooz 2013 by Convenience sampling method. To gather data, library method, field method as well as tourist questionnaires were applied. Gathered data analyzed with descriptive (number, frequency, percentage, mean) and quantitative (T-Test, One-Way Anova, Pearson correlation) method. Regarding the first hypotheses, the findings indicated that tourists believe that the status of tourist facilities is very inappropriate in Chak-Chak and tourist satisfaction in all these three dimensions is low and very low; as a result, the first hypothesis was confirmed. The results indicated that the second hypothesis reject relatively, so that the total findings indicated that Chak-Chak tourists’ satisfaction is only significantly different in about religion variable. The results suggested that tourists’ satisfaction is not significantly different in all variables, except job position. To test the third hypothesis, the results of relationship analysis of tourists’ satisfaction and social-economic variables revealed that Chak-Chak tourists’ satisfaction has a significant relationship with all variables (gender, religion and job position) except age. So in general, the third hypothesis was relatively confirmed. In all, low level of tourist satisfaction indicate that the planning system ignored these places, whereas need more attention
    Keywords: Tourist facilities, Tourists’ satisfaction, Yazd Province, Chak-Chak
  • محمود قدیری*، صغری شهربابکی
    شهر به عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تامین استانداردهایی است که در یک نگاه می توان آن را استانداردهای کیفیت زندگی نامید. امروزه کیفیت زندگی هدف اصلی تمام برنامه ریزی هاست. یکی از راه های دست یابی به کیفیت مناسب، فراهم نمودن امکانات و خدمات شهری مورد نیاز شهروندان ساکن در محلات شهری است. این امر به خصوص در شهرهایی که در اثر بحران های طبیعی و یا انسانی دچار خسارت های شدیدی شده اند از جمله شهر بم از ضرورتی دوچندان برخوردار است. در واقع، کیفیت منظر و خدمات شهری و تعادل آن در محلات مختلف شهر پس از بحران، شاخصی از توسعه مجدد و بازآفرینی پایدار شهری است. از این رو با گذشت بیش از 10 سال از بحران زلزله بم، هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت منظر و خدمات محلات مختلف شهر بم است. در این راستا بر اساس مسئله ی چگونگی کیفیت منظر و خدمات بازسازی شده محلات شهر بم و با توجه به مبانی نظری موجود، دو فرضیه ارائه گردید. جهت آزمون فرضیه ها، مفهوم کیفیت منظر و خدمات از طریق روش شاخص سازی، تکنیک های AHP و SAW در قالب 6 شاخص و 39 معرف بصورت عملیاتی تعریف و قابل اندازه گیری شد. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه و روش نمونه گیری خوشه ای، و از 310 خانوار نمونه (بر حسب روش کوکران) به دست آمد و از طریق روش های واریانس یکطرفه و آزمون توکی و روش های همبستگی پیرسون و اسپیرمن تحلیل شد. نتایج نشان داد که کیفیت منظر و خدمات در محلات بالا بیشتر و تفاوت معناداری با محلات متوسط و پایین دارد. میانگین شاخص کلی کیفیت منظر و خدمات در محلات بالا، متوسط و پایین نیز به ترتیب 63، 58 و 53 به دست آمد. نتایج تحلیل همبستگی گشتاوری نیز نشان داد که تنها شاخص دسترسی به محیط شهری با متغیرهای سن و درآمد دارای رابطه معناداری در سطح اطمینان 95% است. نتیجه اینکه کیفیت منظر و خدمات شهری نیز عمدتا تحت تاثیر ویژگی های اجتماعی- اقتصادی و محله سکونت خانوارها قرار دارد. آنچه که نیازمند راهکارهای درخور است.
    کلید واژگان: تحلیل تطبیقی, شهر بم, خانوارها, محلات, کیفیت منظر و خدمات
    M. Ghadiri *, S. Shahrbabaki
    This research trying to analyze the quality of reconstructed urban services and visage in Bam city after 1382 earthquake. At present, more than 10years have passed from the earthquake occurrence and Bam city is reconstructed for inhabitants living. So the research main questions are presented here: 1) Do the prospect quality and constructed districts services of Bam city have differences with each other? 2) Is there any relation between the prospect quality and Bam city districts services after the earthquake with social-economic condition? The research method is descriptive-analytic. In this research the prospect quality concept and district services were defined based on 6 indices and 39 sub indices. The weights of each index were obtained through the group AHP method. Needed data gathered by households, experts and field questionnaires. For testing hypotheses used causal-comparative and correlation methods. Sample size calculated by Cochran's method (311 households). Sampling has done by cluster and random methods. Gathered data were analyzed by: One-way ANOVA and Tukey-test at first hypotheses; and correlations methods at second hypotheses. The results showed that the quality of reconstructed residential environment in Bam is different between various neighborhoods. Also, the results of correlation test showed that general quality have significant relation with literacy, income, occupation and socio-economic status at 99 percent of confidence. According to the findings, physical quality at society scale has socio-economical aspects. So, we must pay attention to this point seriously.
    Keywords: comparative analysis, Bam, households, neighborhoods, quality of urban services, visage
  • محمود قدیری، صغری شهربابکی
    اهداف
    یادگیری درس های حاصل از مداخله ها و بازسازی های پس از بحران به منظور فهم بهتر چگونگی جهت دهی به مداخلات توسعه به ویژه آن هایی که در راستای توسعه پایدار نواحی آسیب پذیرند ضروری است. از این رو، با توجه به اینکه بازسازی پس از بحران، فرصتی برای پایدارسازی و حل مشکلات توسعه می باشد، هدف این پژوهش، تحلیل تفاوت کیفیت بازسازی محلات شهر بم و میزان موفقیت آن در این زمینه می باشد.
    روش
    در این پژوهش، روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است. مفهوم کیفیت بازسازی با استفاده از روش های AHP گروهی و SAW در 7 شاخص و 9 زیرشاخص عملیاتی شد. داده های مورد نیاز از طریق پرسش نامه و روش نمونه گیری خوشه ای، و از 319 خانوار نمونه (بر حسب روش کوکران) به دست آمد و از طریق روش های واریانس یک طرفه و آزمون توکی تحلیل شد.
    یافته ها/
    نتایج
    تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد تفاوت معناداری بین محلات از نظر کیفیت بازسازی وجود دارد و از بین 7 شاخص کیفیت بازسازی، در 5 شاخص تفاوت معنادار بین محلات وجود دارد. از نظر شاخص کلی کیفیت بازسازی هم نتایج نشان داد که محلات در سطح اطمینان 99% از تفاوت معنادار برخوردار هستند. در نتیجه کیفیت بازسازی در کل متوسط و میزان آن بر حسب محل سکونت خانوارهای مختلف شهر بم متفاوت است.
    نتیجه گیری
    نتایج در مجموع همسوی با این گزاره علمی است که دسترسی به فرصت های بازسازی برابر نیست و با وضعیت اقتصادی اجتماعی خانوارها ارتباط دارد.
    کلید واژگان: زلزله, شهر بم, خانوارها, محلات, کیفیت بازسازی
    Mahmood Ghadiry, Soghra Shahrbabaki
    IntroductionToday, improving and increasing the inhabitant environment quality is the main purpose of the civil planner policies. In this study, the improper location of the physical elements and the urban land uses, the inefficient street network, the compact urban fabric, the high urban density, the improper condition of infrastructures, and the lack of civil open spaces and some other items are such matters which have the main role in increasing the vulnerability of cities to earthquake. In this study, in December 26, 2003, Bam was shaking with the intensity of 6.3 Richter during which 30000 people were killed while 30000 people were injured. Most of the city sections were destroyed completely and other parts also were destroyed up to 30 to 70 percent. The reconstruction quality of Bam is discussed according to the harsh earthquake in 2003 in Bam and the construction of a new city afterwards, so, we should have the deep look to the reconstruction after the earthquake as an opportunity for removing development obstacles. In this relation, the evaluation of reconstruction quality of Bam city is very important. So, the research is trying to analyze the differences of the reconstruction quality of Bam neighborhoods after 2003 earthquake with emphasis on household’s socio-economic status.
    Theoretical FrameworkDisasters themselves are devastating, but they do provide the opportunity for governments and communities to implement strategies and frameworks that not only recover and reconstruct but also mitigate against the consequences of further disasters. There are a number of different post-disaster reconstruction approaches adopted by the governments after the disasters. The different approaches primarily relate to the amount of control a household possesses over the reconstruction of their homes. The different approaches principally fall into two different reconstruction philosophies the owner-driven reconstruction and donor-driven reconstruction.
    The selection of a specific Post-disaster reconstruction approach should be decided on the basis of the results of a damage and the loss assessment conducted after the disaster along with the consultation with the affected communities and the leading disaster agency. However, the main purpose of the reconstruction is sustainable and equal development, the emphasis on low income and weak households and groups, and the minimum differences of reconstruction quality. So, the selection of the suitable planning and management model and continued evaluation of the reconstruction quality and process is necessary to achievement this purposes.
    MethodologyIn this study, the research method is analytical-descriptive. The operational definition of reconstruction quality offered in 7 indices and 9 sub-indices, by AHP and SAW methods. The required data are gathered by households, experts, and field questionnaires. The sample is 319 households calculatedTo test the hypothes causal-comparative method is used. The collecteddata are analyzed by One-Way ANOVAs and Tukey test.
    Results & DiscussionThe results of One-Way ANOVAs showed that there is a significant difference between Bam neighborhoods in the quality of reconstruction. Also, there is a significant difference in 5 dimensions of quality of reconstruction between neighborhoods. The results also showed that the physical quality of reconstruction is different between various neighborhoods and is not suitable. The considerable point in this research is the meaningful differences of services accessibility in Bam after the reconstruction. The results show lack of attention to the proper accessibility to all families and neighborhoods. This reveals the regeneration of unequal condition that has been before the earthquake.
    Results showed that the degree of prospect quality and services is 63, 58, and 53 for high, middle, and low neighborhoods according to the defined scales of 1 to 100, the degrees lower 40 show the low quality, and the degrees between 40 and 60 show the medium quality. Also, the, result showed that the degree of composed index of reconstruction quality is 56/38, 48/54, and 40/99 for the high, middle, and low neighborhoods. Also, in relation to the general I ndex of quality of reconstruction, the results showed that neighborhoods have significant differences at 99% confidence level. So, the quality of reconstruction of bam city is medium and its degree differs between different neighborhoods.
    Conclusions & SuggestionsThe result of research shows that the opportunity of reconstruction is not used properly. According to the findings, reconstruction quality at the society scale has socio-economic aspects. So, we must pay attention to this point seriously. Finally, the results are in agreement with this scientific rule that access to reconstruction opportunities is not equal and depends on the socio-economic status of households and the status of other factors of greater and macro scales, such as: government policies, pattern and ability of planning system, government worldview and definition of equity, and the amount of success to implement the equity and sustainable policies.
    Keywords: Earthquake, Bam, Households, Neighborhoods, Quality reconstruction
  • محمود قدیری*، سوگل ممسنی
    امروزه تحلیل پایداری درونی شهرها در ایران برای نیل به توسعه پایدار امری کلیدی است. در این ارتباط، با توجه به فقدان مطالعه ای مناسب از میزان پایداری توسعه شهر بوشهر، این پژوهش به تحلیل وضعیت نواحی مختلف شهر بوشهر از نظر سطح پایداری توسعه در ابعاد مختلف (اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی-کالبدی) می پردازد. در این ارتباط، با بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق و نیز ویژگی های شهر بوشهر؛ جهت سنجش میزان توسعه، مفهوم توسعه پایدار در چهار بعد و 44 شاخص تعریف عملیاتی گردید. داده های مورد نیاز بر حسب واحد فضایی نواحی شهرداری از طریق روش کتابخانه ای و مراجعه به سازمان هایی چون شهرداری، مسکن و شهرسازی، مرکز آمار و استانداری گردآوری شد و با استفاده از روش های امتیاز استاندارد شده، شاخص ناموزونی موریس و ArcGis تحلیل شد. نتایج ضمن تایید فرضیه تحقیق، اندازه توسعه هر یک از نواحی را برحسب شاخص های 44گانه به تفکیک شاخص های مثبت و منفی و نیز ترکیب آنها نشان داد. نتایج نهایی نیز بر حسب امتیاز ترکیبی توسعه نشان داد که ناحیه 3-2 با امتیاز 01/1 پایدار، نواحی 4، 6 و 7 به ترتیب با امتیازهای 47/0، 56/0 و 73/0 نیمه پایدار، نواحی 1 و 5 نیز به ترتیب با امتیاز 04/0 - و 03/0 بینابین، ناحیه 8 با امتیاز 48/0- نیمه ناپایدار، و ناحیه 9 با امتیاز 68/1- ناپایدار هستند.
    کلید واژگان: توسعه پایدار, تحلیل تطبیقی, شاخص های پایداری, نواحی شهر بوشهر
    Mahmood Ghadiry, Sogol Mamasani
    Introduction
    Cities were quickly developed after the industrial revolution. Alongside the population growth, various socio-economic problems also increased in the cities. These problems in return caused dangerous effects not only on environment but also on soul and body of inhabitants. In response to these problems and crises, new concepts and procedures were suggested for future developments. Some of these concepts are: sustainable development, bio-environmental justice, new urbanism and more recently intelligent growth. Therefore, understanding and analyzing of sustainability of cities and their inside differences including Boushehr city, is necessary for better planning and Sustainable development. Nowadays, with respect to the urbanization characteristics and necessity sustainability development, understanding and analyzing Sustainability of cities and their inner differences, for better planning and sustainable development is necessary. Thus as there is no study about Boushehr citys sustainable development, this research analyzes the situation of this city about sustainable development in different dimensions. Then, based on the investigation of theoretical bases and research background, and characteristics of Bushehr city, the following hypotheses wre offered: There is differences between various area of Boushehr city about the level of sustainability (in social, economic, environmental and physical aspects), so that south area of Boushehr city has lower sustainability level.
    Materials And Methods
    In this research, the sustainability of Boushehr city was analyzed by various social, economic and bio-environmental indexes. For testing hypothesis, first, operational definition of sustainability was offered at 4 dimensions and 44 indexes. With respect to the research hypotheses and their nature, research methodology was descriptive and analytical. To test the hypothesis, according to the operational definition and selected indexes, we used Morris Inequality Index, Standardized Score and ArcGIS Software.
    Discussion
    With confirmation of the hyphothesis, the results showed that the degree of sustainability is different between Boushehr districts based on the positive and negative indexes. Final results based on the synthetic value also showed that the district 2-3 with 1.01 degree is sustainable, districts 4, 6 and 7 with degree 0.47, 0.56 and 0.73 are semi- sustainable. Districts 1 and 5 with degrees -0.04 and 0.03 are in between, and district 9 with a degree of -1.68 is unsustainable. There fore, the hypothesis was confirmed based on the results of Z-score and Morris inequality indexes. Also, the results of this research were presented as suitable maps designed in ArcGIS Software.
    Conclusion
    The results indicated that there was inequality and difference between various areas of Boushehr city. Finally, although Boushehr city is sustainable in relation to urban points of country, but there is inequality between various areas of it. Thus the, reduction of these inequalities (in social, economic, environmental and physical aspects) is necessary for actual sustainability of Boushehr city. In this relation, we must prioritize the area and indexes that have lowest level of sustainability, such as district 9 and social and ecological indexes. Also, it is necessary to select reliable indexes for specific cities, because the assessment of sustainability is seriously dependent on selected indexes.
  • محمود قدیری *، صغری شهربابکی
    در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، هر ساله مخاطرات طبیعی خسارات جانی و مالی عمده ای در سکونتگاه ها بر جای می گذارند. در این ارتباط، بحران بم قابل ذکر است که در دی ماه 1382 خسارات گسترده ای به بار آورد. با گذشت 12 سال از این بحران و بازسازی پس از آن، ارزیابی کیفیت بازسازی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا بر اساس مساله چگونگی کیفیت محیط مسکونی بازسازی شده ی شهر بم و با توجه به مبانی نظری موجود، هدف این مقاله، تحلیل تفاوت کیفیت کالبدی محیط مسکونی بازسازی شده محلات شهر بم و در ادامه تحلیل رابطه آن با وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانوارهای محلات مختلف می باشد. در این ارتباط، کیفیت کالبدی محیط مسکونی از طریق روش شاخص سازی، تکنیک های AHP و SAW تعریف عملیاتی شد. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه و روش نمونه گیری خوشه ای، و از 311 خانوار نمونه (بر حسب روش کوکران) بدست آمد و از طریق روش های همبستگی پیرسون و اسپیرمن، واریانس یکطرفه و آزمون توکی تحلیل شد. نتایج نشان داد که کیفیت کالبدی محیط مسکونی خانوارهای محلات مختلف متفاوت است و با متغیرهای شغل، درآمد و تحصیلات دارای رابطه ی معنادار می باشد. نتیجه اینکه کیفیت بازسازی تحت تاثیر قشر و طبقه اجتماعی قرار دارد. آنچه که نیازمند راهکارهای درخور است.
    کلید واژگان: شهر بم, خانوارها, کیفیت بازسازی, وضعیت اجتماعی, اقتصادی
  • محمود قدیری*
    کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله نیازمند برنامه های روشن و هدفمند می باشد. لازمه ی آن نیز داشتن نگرشی همه جانبه در مورد علل و ابعاد آسیب پذیری می باشد. در این ارتباط، این پژوهش با هدف ارزیابی برنامه های توسعه ی پنج ساله ی بعد از انقلاب، به دنبال پاسخ به دو سوال است: 1) آیا برنامه های توسعه ی پنج ساله نسبت به آسیب پذیری در برابر زلزله دیدگاه همه جانبه و کل نگری داشته اند؟ 2) چه تغییراتی در دیدگاه برنامه های پنج ساله به آسیب پذیری حاصل شده است؟ در پاسخ، با تدوین چارچوب نظری مناسب، دو فرضیه ارائه شد. جهت آزمون فضیه ها، در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، متغیر «کیفیت دیدگاه برنامه های توسعه به آسیب پذیری» در 4 بعد، 16 شاخص و 64 گویه در قالب طیف 5گانه لیکرت و با استفاده از روش های SAW و AHP تعریف عملیاتی شد. داده های مورد نیاز نیز با روش کتابخانه ای گردآوری و با روش کمی- توصیفی تحلیل گردید. نتایج در تایید فرضیه ی اول نشان داد که درجه ی ملاحظه ی ابعاد اجتماعی- اقتصادی آسیب پذیری در همه ی برنامه ها بسیار پایین و نامناسب است. بعلاوه، درجه ی ملاحظه ی جنبه های مشارکتی- فرهنگی نیز هنوز پایین و نامناسب می باشد. در مقابل، درجه ی ملاحظه جنبه های مدیریتی- فرماندهی و نیز ابعاد فنی- فیزیکی از برنامه ی دوم به بعد به شدت افزایش یافته است. این امر بیانگر غلبه ی دیدگاه مدیریتی و فنی- فیزیکی و فقدان دیدگاه همه جانبه و کل نگر به آسیب پذیری می باشد. همچنین نتایج در تایید فرضیه ی دوم نشان داد که وسعت یابی توجه به مدیریت بحران و کاهش آسیب پذیری از نظر کمی از برنامه ی اول تا پنجم عمدتا در شاخص های مرتبط با دیدگاه مدیریتی و فنی- فیزیکی افزایش یافته است.
    کلید واژگان: زلزله, ایران, برنامه های توسعه, آسیب پذیری, دیدگاه
    Mahmoud Ghadiry*
    Vulnerability reduction against earthquake needs clear and targeted Plans and It necessitates an integrated approach regarding the dimensions and causes of vulnerability. So, this research is aimed to assess Iran 5-years development plans and answering to these questions: 1) Do Iran 5-years development plans have integrated approach to earthquake vulnerability? 2) What changes have happened in the approach of Iran 5-years development plans to vulnerability? for answering these questions, theoretical framework has made and two hypothesis offered. For testing hypothesis, at the framework of descriptive- analytical research method, the operational definition of "quality of the approach of development plans to vulnerability" offered in 4 dimensions, 16 indexes and 64 indicators, based on the Likert scaleand by SAW AND AHP methods . Data was gathered with library method. Analysis the data were done with quantitative and descriptive method. Results for confirming the first hypothesis suggested that the degree of socio- economic dimension of vulnerability is low and unsuitable in all plans.Also the degree of the participatory- cultural aspects is low and unsuitable. But, in contrast the degree of management- commandership aspects and technical-physical dimensions has increased strongly after the second plan. Results indicates the dominance of management, technical- physical approach and lack of an integrated approach. Also, the results for approving the second hypothesis showed that the expanding of attention to disaster management and vulnerability reduction has increased quantitatively from the first plan up to the fifth plan, mostly in indexes related with management and technical- physical dimensions.
    Keywords: Earthquake, Iran, Development Plans, Vulnerability, Approach
  • محمود قدیری، نسترن نسبی
    ایجاد آمادگی در جامعه برای مقابله با بحران روشی است کارآمد و کم هزینه که می تواند به کاهش خسارات ناشی از آن کمک کند. شهر شیراز در محدوده گسل های زاگرس قرار دارد و دارای استعداد لرزه خیزی بالا و پیوسته است. بنابراین، بررسی وضعیت آمادگی و ارتقای آن در بین خانوارها و محلات مختلف اهمیت زیادی دارد.. مسئله اصلی این پژوهش تحلیل وضعیت میزان آمادگی ذهنی- نگرشی خانوارهای شهر شیراز است. در این راستا، مطابق مبانی نظری و پیشینه تحقیق دو فرضیه ارائه شد. در این پژوهش از روش تحقیق کمی از نوع رابطه ای و رویکرد پیمایشی استفاده شد. مفهوم میزان آمادگی ذهنی- نگرشی نیز از طریق 3 شاخص و 18 معرف، از طریق روش های SAW و AHP تعریف عملیاتی شد. داده های مورد نیاز از طریق پرسش نامه خانوار جمع آوری شد. حجم نمونه از طریق روش کوکران و معادل 322 خانوار تعیین شد و با روش های نمونه گیری خوشه ایو سیستماتیک انتخاب شد. نتایج نشان داد میزان آمادگی ذهنی- نگرشی خانوارهای محلات مختلف در سطح پایینی قرار دارد و تفاوت معناداری بین آنها وجود ندارد. نتایج همچنین نشان داد که میزان آمادگی ذهنی- نگرشی با متغیرهای سن، سطح تحصیلات، شغل، درآمد و پایگاه اقتصادی- اجتماعی رابطه معناداری دارد. نتیجه اینکه هر چند میزان آمادگی ذهنی- نگرشی دارای ساختی اجتماعی است، هنوز فرهنگ زندگی با ریسک حتی در اقشار متوسط و بالا نیز شکل نگرفته است، که بیانگر وضعیتی ناگوار است.
    کلید واژگان: آمادگی ذهنی, نگرشی, خانوارها, زلزله, شهر شیراز, وضعیت اقتصادی, اجتماعی
    Mahmood Ghadiry, Nastaran Nasabi
    Disaster is a sudden and unusual condition happens as a result of natural and unnatural hazards. Community preparedness toward disaster is a cost effective method that decreases damages. Shiraz city located in Zagros folds with high tendency to earthquake. According to this, we did the analysis of differences of perception- mental of Shiraz communitie's preparedness in order to plan effectively in future disaster. Therefore, research hypotheses offered. So, the operational definition of perceptional- mental preparedness concept offered in three indexes and eighteen indicators, and combined by AHP and SAW methods. Needed data gathered by households, experts and field questionnaires. For testing hypotheses used causal-comparative and correlation methods. Sample size calculated by Cochran's method. Sampling has done by cluster and random methods. Gathered data were analyzed by: One-way ANOVA and Tukey-test at first hypotheses; and correlations methods at second hypotheses. Results showed that perceptional- mental preparedness of households is low in the Shiraz city. Also, perceptional- mental preparedness did not have any significantly difference in the three neighbors (high, middle and low). So, the first hypothesis was not confirmed. On the other hand, the results of correlation test showed that Mental-perceptinal preparedness has significant relation with age, income, occupation at 95% and education, socio-economic status at 99% of confidence. So, second hypothesis was confirmed. According to the findings, preparedness at society scale has socio-economical aspects. So, we must pay attention to this point seriously.
    Keywords: Mental, Preception Preparedness, Earthquake, Community, Shiraz, Social, Economical Status
  • محمود قدیری*
    گستردگی ساختمان های نامقاوم در برابر زلزله در شهرهایی نظیر تهران و نیز تمرکز بیش تر آن در فضا ها و در بخش هایی از جامعه، این سوال را مطرح می سازد که چرا میزان آسیب پذیری بافت مسکونی شهرها در فضا ها و در بین بخش هایی از جامعه بیش تر است؟ در این ارتباط، با توجه به نظریه های آسیب پذیری و نیز محوریت دیدگاه ساخت اجتماعی، هدف این پژوهش، تحلیل تاثیر عوامل اجتماعی-اقتصادی بر میزان آسیب پذیری بافت مسکونی شهر تهران می باشد. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شد. داده های مورد نیاز از روش های میدانی (پرسشنامه خانوار و برداشت میدانی) و کتابخانه ای گردآوری شد. پرسشنامه ی خانوار از نمونه ای آماری با حجم 325 خانوار به روش نمونه گیری خوشه ای-سیستماتیک تکمیل شد. جهت تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج نشان داد بین میزان آسیب پذیری مسکونی و متغیرهای درآمد، منزلت شغلی، تحصیلات، پایگاه اجتماعی و ادراک خطرپذیری رابطه ای معکوس و به ترتیب به میزان 575/ 0-، 825/ 0-، 692/ 0-، 665/ 0- و 326/ 0- وجود دارد. مطابق نتایج رگرسیون چند متغیره حدود 83 درصد میزان آسیب پذیری مسکونی توسط متغیرهای پایگاه اجتماعی، سن، سرمایه ی اجتماعی، ادراک خطرپذیری، و کیفیت محله تبیین گردید. نتایج نشان داد عامل پایگاه اجتماعی نقش بیش تری در تبیین میزان آسیب پذیری بافت مسکونی نسبت به عوامل سن، ادراک خطرپذیری و سرمایه ی اجتماعی دارد. نحوه ی تاثیرگذاری عوامل بر میزان آسیب پذیری نیز با استفاده از مدل تحلیل مسیر تبیین شد. نتیجه این که جهت کاهش آسیب پذیری، علاوه بر عوامل فنی و مهندسی، باید عوامل اجتماعی-اقتصادی نیز به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
    کلید واژگان: شهر تهران, خانوارها, زلزله, آسیب پذیری مسکونی, وضعیت اجتماعی, اقتصادی
    For vulnerability reduction of cities to earthquake hazard, such as Tehran city, it is necessary to adopt policies based on the accurate recognition of the nature and causes of vulnerability. The excessiveness of non resistant buildings in developing countries and cities such as Tehran, vaises the question that: Why the degree of seismic vulnerability of buildings, especially residential buildings, is different and high. to answer this question, the review of theories of vulnerability and disaster management showed that retrofitting and vulnerability have deep social dimensions. thus, based on the theories of social structure of vulnerability, the purpose of this research is analyzing the effects of socio-economic factors on residential vulnerability of houses of Tehran city. The research method is descriptive- analytical. Sample volume of households calculated by Cochran's method (325), and sampling was done by cluster method. Needed data gathered by household and expert questionnaires, and analyzed by correlation and linear regression methods. The findings showed that there are reverse relation between degree of residential vulnerability of houses and income -0.575, literacy -0.692, employment -0.825, socio-economic status -0.665, risk perception -0.326. According to the result of linear regression analysis, 83 percent of changes of seismic vulnerability explained. The Conclusion is that, residential vulnerability and retrofitting have deep socio- economic dimensions. So, for buildings retrofitting, in addition to technical and engineering factors, socio-economic factors such as poverty reduction and socio-economic empowerment of households and individuals must take in attention seriously.
    Keywords: Tehran City, Households, Earthquake, Residential Vulnerability, Socio, Economic Status
  • محمود قدیری، فاطمه شاکری
    الگوی نظام شهری کشورها و مناطق ارتباط تنگاتنگی با توسعه ی منطقه ای و تعادل سرزمینی دارد. لذا برای تبیین وضع موجود و ارائه ی سیاست های مناسب، تحلیل چگونگی نظام شهری ملی و منطقه ای کشورها ضروری است. از این رو، با توجه به عدم مطالعه ی نظام مند و تطبیقی از وضعیت نظام شهری کشور، هدف این پژوهش، تحلیل وضعیت نظام شهری مناطق 10گانه ی کشور از نظر شاخص های نخست شهری، تمرکز و تعادل شهری می باشد. در این راستا، پس از بررسی مبانی نظری، متغیرهای ارزیابی مشخص گردید و فرضیه ی تحقیق نیز مبنی بر فاصله ی نظام شهری بیش از نیمی از مناطق 10گانه ی کشور با میزان مطلوب شاخص های نخست شهری، تمرکز و تعادل شهری در سال های 1385 و 1390 ارائه شد. سپس، در چارچوب روش توصیفی- تحلیلی، داده های مورد نیاز از روش کتابخانه ای گردآوری شد. تحلیل داده ها نیز با استفاده از شاخص های نخست شهر، دو شهر، کینزبرگ، مهتا، موماو و الوصابی، موسوی، هرفیندال، هندرسون، آنتروپی، قاعده ی رتبه- اندازه و ضریب پاره-تو انجام شد.
    نتایج ضمن تایید فرضیه ی تحقیق نشان داد که مناطق البرز جنوبی، خراسان و فارس بالاترین، و مناطق ساحلی شمالی و زاگرس کمترین میزان نخست شهری و تمرکز را در سال های 1385 و 1390 دارند، از نظر تعادل توزیع نیز همه ی مناطق از عدم تعادل رنج می برند. نتیجه اینکه بازبینی و تداوم بلندمدت و ابتکارانه ی سیاست های توسعه ی منطقه ای ضروری است.
    کلید واژگان: ایران, مناطق ده گانه, نظام شهری, نخست شهری, تمرکز و تعادل شهری
    Mahmoud Ghadiri, Fatemeh Shakeri
    Urban system pattern of countries and Regions has a close relation with regional development and territorial equilibrium. So، for explanation of the existing situation and offering suitable polices، it is necessary to analyze the quality of urban system of regions and countries. In this regard، because there is no comparative and systematic study of regions of Iran، main question offered as: how is the situation of the ten regions of Iran according to the primacy urban criteria، urban concentration and urban equilibrium indicators. To answer this question، after reviewing theoretical bases، the evaluation variables were recognized and the research hypothesis was offered based on the distance of the urban system of more than half of the decuple regions of the country with the desired amount of urban primacy، urban concentration and urban equilibrium indicators in 2006 and 2011. Then، based on the descriptive- analytical research method the required data were gathered by library method، the data analysis was also made by the use of urban primacy index، two-city index، Ginsberg index، Mehta index، Moomaw and Alwosabi index، Moosavi index، Herfindal and Henderson indexes، entropy index، and rank- size rule. The result confirmed hypothesis، also showed that regions such as south Alborz، Khorasan and Fars have the highest urban primacy and concentration. But regions such as Saheli-e-Shomali and Zagros have the lowest urban primacy and concentration 10 2006 and 2011. According to equilibrium index، none of regions are equilibrium. Finally، revision and long-time continuation and innovative regional development policies are necessary.
    Keywords: Iran, Ten Regions, Urban Systems, Urban Primacy, Urban Concentration
  • محمود قدیری*، صغری شهربابکی، صدیقه شاهی

    با توجه به اینکه مخاطرات طبیعی ویرانگر سبب بروز مشکلات روانی- رفتاری دیرپا و آزاردهنده در آسیب دیدگان و بازماندگان می شود و تا ماه ها و گاهی سال ها امکان فعالیت های اجتماعی و اقتصادی را از آنان می گیرد باید بدنبال شیوه هایی باشیم که از طریق آنها، کیفیت یا مقیاس انسانی را به محیط های شهری حتی پس از وقوع مخاطرات طبیعی بازگردانیم. لازم به ذکر است مناطق یا کشورهای دارای ذخیره بالای سرمایه اجتماعی (برحسب اعتماد تعمیم یافته و تعهد مدنی)، در مقایسه با جوامع دارای اعتماد و تعهد مدنی اندک به سطوح بالاتری از رشد دست می یابند. در این ارتباط، مقاله حاضر به تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی خانوارهای شهر بم پس از زلزله و رابطه آن با میزان رضایتمندی از بازسازی پرداخته است. لذا، با توجه به مبانی نظری موجود، دو فرضیه بدین عبارت ارایه شد: 1) میزان تعلق مکانی و رضایتمندی خانوارهای محلات شهر بم پس از زلزله از تفاوت معناداری برخوردار است.  2) میزان رضایتمندی خانوارهای شهر بم از چگونگی بازسازی پس از زلزله رابطه معناداری با سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی دارد. جهت آزمون فرضیه ها، از طریق روش شاخص سازی و تکنیک های SAW و AHP، مفاهیم سرمایه اجتماعی، تعلق مکانی و رضایتمندی مجموعا با 35 معرف تعریف عملیاتی شد. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه و روش نمونه گیری خوشه ای، و از 310 خانوار نمونه (بر حسب روش کوکران) بدست آمد و از طریق روش های همبستگی پیرسون و اسپیرمن، واریانس یکطرفه و آزمون توکی تحلیل شد. نتایج نشان داد که میزان رضایتمندی خانوارهای محلات مختلف از تفاوت معناداری برخوردار نیست. اما میزان تعلق مکانی خانوارهای محلات مختلف از تفاوت معناداری برخوردار است. نتایج همچنین نشان داد میزان رضایتمندی با متغیرهای سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی رابطه ی معناداری دارد. نتیجه اینکه میزان رضایتمندی از بازسازی پس از سوانح طبیعی با ابعاد کیفی- اجتماعی توسعه نظیر سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی ارتباط دارد و بایستی بطور جدی مورد توجه قرار گیرد.

    کلید واژگان: شهر بم, بازسازی پس از زلزله, رضایتمندی, سرمایه اجتماعی, تعلق مکانی
  • تحلیل تطبیقی شاخص های توسعه پایدار شهر بوشهر با مناطق شهری کشور
    محمود قدیری *، سوگل ممسنی
    امروزه با توجه به ویژگی های شهرنشینی و لزوم پایداری توسعه، تحلیل پایداری شهرها در ایران برای نیل به توسعه پایدار امری کلیدی است. در این ارتباط، با توجه به فقدان مطالعه ای مناسب از میزان پایداری توسعه شهر بوشهر، این پژوهش با طرح این سوال شکل گرفت: آیا بین سطح پایداری توسعه شهر بوشهر و نقاط شهری کشور (در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی- کالبدی) تفاوت وجود دارد؟ سپس با بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق و نیز ویژگی های شهر بوشهر، فرضیه تحقیق ارائه شد. جهت سنجش میزان توسعه و آزمون فرضیه نیز ابتدا مفهوم توسعه پایدار در چهار بعد و 44 شاخص تعریف عملیاتی گردید. داده های مورد نیاز نیز در دو سطح شهر بوشهر و نقاط شهری کشور از طریق روش کتابخانه ای گردآوری شد و با استفاده از روش آزمون علامت و به کمک نرم افزار آماری SPSSتحلیل شد. نتایج نشان داد که بین شهر بوشهر و نقاط شهری کشور از نظر شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تفاوتی وجود ندارد. ولی از نظر شاخصهای نهادی- کالبدی تفاوت معناداری بین آنها وجود دارد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که با در نظر گرفتن کل شاخصها، ضمن وجود تفاوت معنادار، وضعیت شهر بوشهر در کل بهتر از متوسط کشور است.
    کلید واژگان: توسعه پایدار, تحلیل تطبیقی, شهر بوشهر, نقاط شهری کشور
    Comparative Analysis of Sustainable Development Indices of Bushehr City with Country Urban Regions
    Mahmood Ghadiry*, Sogol Mamasani
    Nowadays, with regard to urbanization characteristics and necessity of sustainability of development, analyzing of the sustainability of cities in Iran is necessary for sustainable development. So, because there is no study about Bushehr city sustainable development, this research defined base on this question: Are there differences between Bushehr city sustainable development and country urban regions? Then, based on the investigation of theoretical bases and research background, and characteristics of Bushehr city, the hypothesis offered. For measuring development degree and testing hypothesis, first, operational definition of sustainability offered at 4 dimensions and 44 indices. Necessary data gathered by library method and analyzed by Sign Test method in SPSS. Result showed that there are no differences between Bushehr city and country urban regions about social, economical and ecological Indices. But there are meaningful differences about physical indices. Result also showed that with respect to all indices, there are meaningful differences between Bushehr city and country urban regions, and the status of Bushehr city is better than country urban regions.
    Keywords: Sustainable Development, Comparative Analysis, country urban regions, Bushehr City
  • محمود قدیری*، کرامت الله زیاری، فرزانه دستا
    از موضوعات حیاتی قرن بیست و یکم در ارتباط با پایداری شهر، الگوی رشد شهر است. الگوی رشد شهر به عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان در برهه خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته اصلی گسترش افقی یا پراکنده و الگوی شهر فشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای پایداری شهری امری اساسی است. در این ارتباط شهر یزد در دهه های اخیر رشد زیادی را تجربه نموده که بررسی الگوی گسترش آن، جهت نیل به توسعه پایدار و تدوین سیاست های مناسب ضروری است. بر این اساس، با طرح مسئله چگونگی تحولات فرم فیزیکی شهر یزد و در ادامه با تدوین چارچوب نظری تبیین کننده آن، دو فرضیه ارائه گردید: 1) به نظر می رسد توزیع فضایی جمعیت و فعالیت در شهر یزد طی سالهای 1375 تا 1390 نامتعادل تر شده است؛ 2) به نظر می رسد از نظر میزان تجمع و پراکندگی جمعیت و فعالیت؛ شهر یزد طی سالهای 1375 تا 1390 به سمت پراکندگی پیش رفته است و گرایش چندانی به سمت تمرکز ندارد. در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی جهت آزمون فرضیه اول از ضرایب آنتروپی و جینی و برای آزمون فرضیه دوم نیز از ضرایب موران و گری و G عمومی استفاده شد. داده های مورد نیاز نیز به روش کتابخانه ای و مراجعه به سازمان های مربوطه گردآوری شد. نتایج ضمن رد فرضیه اول نشان داد که توزیع فضایی جمعیت و اشتغال متعادل تر شده است اما تراکم پایین این دو پارامتر در سطح شهر، بیانگر پراکنده تر شدن الگوی رشد شهر می باشد. نتایج تحلیل مرتبط با فرضیه دوم نیز ضمن تایید آن نشان داد که شهر یزد دارای الگوی تصادفی متمایل به سمت پراکندگی است و گرایشی به سمت تمرکز ندارد. نتیجه اینکه الگوی گسترش فیزیکی این شهر به سمت پراکندگی پیش رفته است و نیازمند بکارگیری راهبردهای رشد هوشمند می باشد.
    کلید واژگان: فرم فضایی شهر, پراکندگی شهری, شهر فشرده, شهر یزد
  • محمود قدیری*
    توسعه ی فراگیر و همه جانبه ی کشور، بطوری که همه ی افراد و گروه ها و نیز همه ی مکان ها و فضاهای آن را دربرگیرد، نیازمند ساختار فضایی و نظام سکونتگاهی متعادل می باشد. دستیابی به چنین تعادلی، نیازمند تقویت و توسعه ی شهرهای میانی و کوچک می باشد. بر این اساس، سوال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه: «میزان گسترش شهرهای کوچک و میانی استان های ایران در سال 1385 چقدر است؟» در پاسخ به سوال مذکور، پس از بررسی مبانی نظری، متغیرهای ارزیابی مشخص گردید و فرضیه ی تحقیق نیز مبنی بر توسعه ی بیشتر شهرهای کوچک و میانی در استان های نیمه ی شمالی- غربی کشور ارائه شد. برای ارزیابی مساله و آزمون فرضیه ی تحقیق، در چارچوب روش توصیفی- تحلیلی، شاخص کلی «میزان گسترش شهرهای کوچک و میانی» استان ها با شش شاخص اصلی و بر اساس روش مجموع ساده ی وزین تعریف عملیاتی و قابل سنجش شد. داده های مورد نیاز نیز از طریق روش کتابخانه ای و وزن شاخص ها نیز از طریق روش AHP گروهی به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه نیز از طریق روش های آمار توصیفی و نیز آزمون t مستقل صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان گسترش شهرهای کوچک و میانی در استان های مختلف متفاوت است. معناداری تفاوت میان استان های نیمه ی غربی- شمالی با نیمه ی جنوبی- شرقی نیز تایید شد. نتایج بیانگر وجود ارتباط میان میزان گسترش این شهرها با ویژگی های محیط طبیعی و نیز الگوی توسعه ی ملی و منطقه ای می باشد.
    کلید واژگان: شهرهای کوچک و میانی, استان های کشور, میزان گسترش
    Dr. Mahmood Ghadiry*
    The overall and integrated development of the country, in a way which covers all people and groups and also all its places, needs a balanced spatial structure and settlement system. Access to such balanced situation needs the strengthening and development of small and medium cities in Iran provinces. Therefore the main question of this research is that "How much is the development rate of small and medium cities of Iran's provinces in year 2006"? To answer this question, after reviewing the theoretical bases, the evaluation variables were determined and the research hypothesis was offered based on more development of small and medium cities in the northern and western provinces of Iran". For evaluating and testing the research hypothesis, in the frame work of analytical-descriptive method, the overall index of "development rate of small and medium cities" was operated and measurable by six main indicators and based on simple weighting method. The required data were gathered by library method. The weights of indicators were obtained by AHP group method. Data analysis and hypothesis test was made by descriptive statistical methods and also independent t-test. The results showed that expansion rate in small and medium cities in different provinces is various. The significant difference between the northern and western provinces with the provinces of southern and eastern ones was approved. The results showed a relation between the expansion rate of such cities with the natural environment and also the regional and national pattern of expansion.
    Keywords: Small, medium cities, Iran's provinces, Expansion rate
  • کرامت الله زیاری، محمود قدیری، فرزانه دستا
    الگوی رشد شهر از موضوعات حیاتی قرن حاضر است؛ به طوری که شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای پایدار شهری، امری اساسی است. در این زمینه، شهر یزد در دهه های اخیر رشد زیادی را تجربه کرده که بررسی و ارزیابی الگوی گسترش آن، برای نیل به توسعه پایدار و تدوین سیاست های مناسب، ضروری است. بر این اساس، با رویکردی به نظریه توسعه پایدار و رشد هوشمند شهری، چگونگی الگوی گسترش کالبدی شهر یزد در قالب سه فرضیه پژوهشی مطرح شد و در چارچوب روش توصیفی تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این چارچوب، برای آزمون فرضیه اول از روش هلدرن، برای آزمون فرضیه دوم از ضرایب آنتروپی و جینی و برای آزمون فرضیه سوم از ضرایب موران، گری و G عمومی استفاده شد. داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع و سازمان های مربوطه گردآوری شده است. نتایج در تایید فرضیه اول نشان داد که با وجود رشد با قواره و فشرده طی سال های 1335 تا 1345، شهر یزد در سال های 1345 تا 1375 و 1365 تا 1375، به ترتیب رشد فضایی پراکنده ای را به میزان 35 درصد و 63 درصد داشته است. تحلیل الگوی توزیع جمعیت و اشتغال نیز به ترتیب با مقادیر آنتروپی 975/0 و 959/0 و جینی 168/0 و 165/0 با رد فرضیه دوم نشان داد که نابرابری در توزیع جمعیت و اشتغال ناچیز است و تعادل نسبی وجود دارد. تحلیل تجمع و پراکندگی جمعیت و اشتغال نیز، به ترتیب با مقادیر 211/0- و 21/0 برای ضریب موران و 175/0- و 135/0- برای ضریب گری تعدیلی، ضمن تایید فرضیه سوم نشان داد که شهر یزد الگوی تصادفی متمایل به پراکنده داشته و دارای تمرکز پایین جمعیت و اشتغال (نقطه سرد) است.
    کلید واژگان: الگوی اسپرال, شهر فشرده, شهر یزد, گسترش فیزیکی
    Keramatollah Ziari, Mahmood Ghadiry, Farzaneh Dasta
    Introduction
    Urban development in its evolutional procedure from the beginning has had a relatively balanced stream. But cultural، social and economic transformations of 19th and 20th centuries affected by modernism have caused rapid expansion of the cities and emergence of big cities. These changes have also modified physical-spatial organization and structure of the cities. This urban growth would have devious and infinite problems. One of the vital objects in the 21st century in relation to the city constancy is urban growth form، i. e.، compactness or dispersion. Yazd city is an example that has faced with rapid and dispersed growth. Despite of unity and compactness in the emerging phase، its sprout and organic growth is now suffering from an ill-fitting structure. Hence، it is necessary to analyze the spatial form of the city and population distribution and activity،، also its gathering and dispersion. According to the theoretical framework for analyzing the transformations of the physical dispersion pattern and the problem of the spatial form transformations in Yazd city during the recent years، two hypothesizes is suggested: 1) It has been assumed that Yazd city have had sprawl growth during 1966-2006. 2) It has been assumed that the spatial distribution of the population and their activity is not balanced in Yazd city. 3) It has also been assumed that the population and urban activity in Yazd City follows a dispersed pattern with no tendency in concentration.
    Methodology
    This is an applied study on the basis of purpose and also a descriptive –analytical on the basis of nature and method as a kind of case-study. The required data for this study including the employment and population statistics of Yazd City based on administrative zonation of 2006. That was gathered by referring to the city hall of Yazd in the Statistics Center of Iran and the management organization of the Yazd Province. For examining the first hypothesis، Holdren Model has been employed. For examining the second hypothesis and evaluating the amount of balanced distribution of the population and employment in the city، Gini and Entropy indexes have also been used. In fact، the population and employment distribution could be balanced or unbalanced in different parts of the city. Dispersion and concentration of the population and activity have also been examined by the indexes of Moran، Geary and General G. Gathering and dispersion of the population and employment could have clustered، random or dispersed (checkered) patterns and concentration could be in the form of hot spot or cold spot.
    Results And Discussion
    The results of examining the first hypothesis show that despite compact and regular development of Yazd City during 1966-1976، this city have had a sprawl development during 1966-1996. In general، the results showed that on the basis of Entropy index، there is some inequality in employment and population distribution in 9 zones of Yazd City. The Shannon entropy index for the area of the 9 zones of Yazd city in 2006 showed that it has a dispersed physical development. The results of analyzing the spatial distribution of population and employment using Gini method showed also that there are some inequalities and disagreements in distribution of these two parameters. In general، according to the calculations there are a few inequalities in the distribution of population and activity in Yazd city. Therefore، it can be said that the spatial distribution of the population and activity in Yazd city is relatively balanced. Thus، the first hypothesis is rejected. It seems noteworthy that if the urban parts had a cold spot of population and activity، then the existence of balance in population and employment distribution shows the sprawl. On the other hand، if the compression of the population and employment is high in the zones، the balanced distributions of population and employment shows a compact form for the city. By regarding the fact that the spatial distribution of population and activity in Yazd city is a little unbalanced and Yazd city has a cold spot of population and employment، we can conclude that Yazd City has a spatial sprawl form. The calculated Moran indices of employment and population of the both methods of measuring shows a random pattern which is more inclined to dispersion (checkered) than clustered pattern. The adjusted Geary index for population and employment of Yazd city was also calculated by using zero and one method. Both of them are cleared to random patterns and are inclined to the dispersion (checkered pattern). That has accordance with the results of Moran index. By regarding the calculations، Yazd city from the amount of population and activity gathering and dispersion point of view follows the pattern of random to disperse. The city from the concentration point of view has a cold spot of population and employment. The zones of Yazd city with low population and employment are concentrated near each others. Therefore، the second hypothesis is accepted.
    Conclusion
    Using these methods and the results we can conclude that the physical pattern of Yazd City is of sprawl pattern and we cannot see a compact and concentrated pattern. By regarding the necessity of directing the city towards more constancy، a necessity of change is felt to apply solutions and some suggestions for more compactness. Therefore، some necessary strategies for gaining a wise growth should be applied to monitor the physical development of Yazd City and promote a constant development and malting and also construct a healthy، well-proportioned، balanced and united city. These strategies are strengthening and producing urban spaces، government coordination in purchasing abandoned lands and properties، avoiding dispersed and sprawl constructions، organizing of land uses.
    Keywords: compact city, physical expansion, sprawl pattern, Yazd City
  • محمود قدیری، زهرا کمالی فرد
    امروزه تحلیل مکانی- فضایی پارکهای شهری با استفاده از روش ها و شاخصهای مناسب از ضروریت های مهم توسعه پایدار است. چراکه به علت گسترش بی رویه شهرها و معضلاتی همچون عدم استقرار و مکان یابی صحیح در سطح شهر، عدم رعایت همجواری ها، عدم توجه به سرانه ها، استانداردها و.. .، توسعه و مکان یابی کاربری فضای سبز با مشکلات اساسی روبه رو گردیده است. در این زمینه سوالهای محوری نیازمند بررسی عبارتند از: 1) آیا پارک های موجود برای تامین دسترسی مطلوب همه شهروندان از تعداد و توزیع فضایی مناسبی برخوردارند؟ 2) آیا پارکهای موجود از تناسب مکانی- فضایی مطلوبی برخوردارند و در پهنه های مناسبی قرار گرفته اند؟ بر این اساس، جهت پاسخ به سوالهای مذکور بر اساس شاخصها و روش مناسب، شهر نورآباد ممسنی انتخاب گردید. سپس با تدوین چارچوب نظری و نیز مطابق ویژگی های محدوده، دو فرضیه متناسب با سوالهای مذکور ارائه شد. جهت آزمون فرضیه ها، شاخصهای مناسب بر اساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق تعیین شد. داده های مورد نیاز نیز در چارچوب روش تحقیق توصیفی-تحلیلی از روش کتابخانه ای جمع آوری شد. جهت آزمون فرضیه اول از روش تحلیل کیفی و مقایسه با استانداردهای سطح و سرانه، و توابع تحلیل پوسش فضایی و جمعیتی در GIS استفاده شد. ارزیابی فرضیه دوم بر اساس تلفیق روش های ارزیابی چندشاخصه (AHP گروهی) و GIS انجام شد. نتایج تحلیل استاندارد پوشش جمعیتی پارکها نشان داد کمبودی برابر با 7 پارک محله ای وجود دارد. تحلیل توزیع فضایی سطح و سرانه پارکها نیز بیانگر وضعیت نامطلوب حدود 70 درصد محلات می باشد. مطابق نتایج تحلیل تیسن در GIS نیز وضعیت همه پارکها از نظر پوشش فضایی و شعاع دسترسی نامطلوب می باشد. نتایج مدل تلفیقی مبتنی بر GIS نیز نشان داد حدود نیمی از پارکها در پهنه های نامناسب تا نسبتانامناسب قرار دارند. نتیجه اینکه جهت توزیع مکانی- فضایی مناسب پارکها، در نظر گرفتن شاخصها و رهنمودهای ارائه شده و نیز استفاده از روش های تلفیقی ضروری است.
    کلید واژگان: شهر نورآباد ممسنی, پارکهای شهری, تحلیل فضایی, GIS و تصمیم گیری چند معیاری
    M. Ghadiry, Z. Kamalifard
    Introduction Intense growth of cities، nowadays، particularly in the Third World، exacerbate the negative outcomes such as sprawl growth، marginalization، degraded urban green areas، kinds of pollutions and. So، public land uses especially public green spaces، have got major deficiencies in terms of size and spatial distribution. So the Spatial Analysis of urban parks using appropriate methods and indicators is important. Because due to unrestricted growth of cities and many problems، such as none proper allocation and locating of activities in the city، lack of attention to per capita، standards، and etc.، the spatial distribution of the green spaces involved major problems. In this background، the major questions are as follows: 1) whether the number and spatial distribution of existing parks provide suitable access for all citizens? 2) Is existing parks located in suitable area and locations? Accordingly، this study aims to evaluate the spatial location of NOOR-ABAD city''s parks based on the favorite indicators and methods and provide appropriate response to the above questions. Moreover، identification of residential areas with limited access to parks، identification of parks those have unsuitable location، as well as spatial organizing of NOOR-ABAD city''s parks. In this regard، with preparing the theoretical framework and based on the case study characteristics، two hypotheses were presented relate to the above mentioned questions. 2 – Methodology Relate to the nature of hypotheses and its variables، for test the hypotheses، the descriptive analytical methodology was used. According to the indicators، the needed data were gathered by library method. Legal area of NOOR-ABAD city is the study area of this research. Gathered data organized in AutoCAD and GIS software and prepared for analysis. Methods of data analyzing and test hypotheses are as follows: Test of first hypothesis was done with qualitative-descriptive method and logical argumentation. So، for investigation of suitability of number and spatial distribution of parks to provision good access، status of NOOR-ABAD city''s parks analyzed by indicators such as: radius of operation، per capita and area standards of green space land use، population threshold and access status. Then، base on the difference between existing and desired condition according to each indicators، we judged about the hypothesis. For this investigation، we used the GIS functions such as: distance، Buffer، overlay and Thiessen. Test of second hypothesis، also، was done with qualitative- descriptive method and base on logical argumentation. So، when the amount of location suitability of existing parks determined by weighted overlay function of GIS، if all of the parks located on high rank area of suitability، the hypothesis is reject. But، if even one of the existing parks located on low rank area of suitability، the hypothesis is confirm. 3 – Conclusion The result shows that in NOOR-ABAD city، there is two neighborhood parks، and to covering entire area of the city with favorite radius of 550 meters، we need at least 7 new parks. Based on favorite coverage radius and Thiessen analysis، many section of the city have not covered and there is not suitable access to neighborhood parks. At two neighborhoods، also، the per capita of parks is under the standard level. Moreover، at other neighborhoods، there is no neighborhood park. So، neighborhood parks are not according to existing standard of number and spatial distributions. Thus، the first hypothesis confirmed. Relate to second hypothesis، the results showed that more than one of the existing parks located on low rank area of suitability. So، second hypothesis is confirmed، also. The results showed that the location and site of public green spaces related to different parameters. The parameters which can create quiet، safe and accessible spaces or vice versa. Thus، attention to number and spatial distribution is not sufficient، and the other parameters relate to location suitability must be regarded. In conclusion، for favorite development of parks and appropriate spatial distribution، get attention to indicators and composed method that offered in this research is necessary.
    Keywords: NOOR, ABAD City, Urban Parks, Spatial Analysis, GIS, Multi Attribute Decision making
  • محمود قدیری، نسترن نسبی
    برای کاهش اثر بحران زلزله، ارتقای آمادگی دربرابر این بحران در شهرهای زلزله خیز باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.با توجه به خطر بالای زلزله در شهر شیراز، این پژوهش به تحلیل تفاوت میزان آمادگی اجتماعات محله ای شهر شیراز دربرابر زلزله و نیز رابطه آمادگی اجتماعات محله ای و وضعیت اقتصادی- اجتماعی آن هاپرداخته است. بدین منظور، براساس مبانی نظری و پیشینه پژوهش، مفهوم آمادگی در 4 بعد، 14 شاخص و بیش از 87 معرف و با استفاده از روش های SAW و AHP تعریف عملیاتی شد.حجم نمونه معادل 322 خانوار و با روش کوکران محاسبه شد. نمونه گیری نیز با روش های خوشه ایو تصادفی انجام شد. داده ها به وسیله پرسش نامه های خانوار، کارشناس و خبرگان گردآوری شد و با روش های واریانس یکطرفه، آزمون توکی و هم بستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج تحلیل واریانس یکطرفه نشان می دهد ازنظر ابعاد آمادگی عملیاتی و بستر فیزیکی و نیز آمادگی کل، بین محلات تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج هم بستگی نیز نشان می دهد میزان آمادگی کل با اطمینان 99 درصد با متغیرهای منزلت شغلی، درآمد، تحصیلات و پایگاه به ترتیب با ضرایب 531/0، 630/0، 434/0 و 614/0 رابطه معناداری دارد. نتیجه کلی این است که آمادگی در مقیاس جامعه دارای ابعاد اجتماعی- اقتصادی است و باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
    کلید واژگان: شهر شیراز, خطر زلزله, اجتماعات محله ای, میزان آمادگی
  • محمود قدیری، عبدالرضا رکن الدین افتخاری
    شناخت میزان آسیب پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه یابی علل تفاوتهای اجتماعی- فضایی آن، برای نیل به جامعه ای پایدار ضروری است. بر این اساس، مساله این است که «میزان آسیب پذیری خانوارهای محله های جنوبی با خانوارهای محلات شمالی شهر تهران تفاوت داشته و بیشتر است»، بنابراین، سوال اصلی پژوهش چنین طرح شد: «عوامل موثر بر تغییر و تفاوت اجتماعی- فضایی میزان آسیب پذیری شهر تهران در برابر خطر زلزله کدامند؟» جهت تبیین تئوریک، سه دیدگاه اصلی شناسایی و با محوریت دیدگاه ساخت اجتماعی، چارچوب نظری و فرضیه های پژوهش ارائه گردید. برای داوری فرضیه ها، روش های «علی- مقایسه ای» و «همبستگی» انتخاب شد. حجم نمونه با روش کوکران محاسبه و نمونه گیری به روش خوشه ایانجام شد. داده ها نیز توسط پرسشنامه های خانوار و خبرگان، گردآوری و با روش های واریانس یکطرفه، رگرسیون و تحلیل مسیر تحلیل شد. تحلیل واریانس یکطرفه در تایید فرضیه اول نشان داد که میانگین های میزان آسیب پذیری و پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانوارهای محلات چهارگانه، از تفاوت معناداری برخوردارند؛ مطابق ضریب تعیین رگرسیون چندگانه نیز، 88 درصد تغییرات میزان آسیب پذیری توسط ترکیب خطی عوامل محله، پایگاه و نگرش ریسک تبیین گردید. نتایج در تایید فرضیه های دوم و سوم نیز نشان داد که عوامل محله و پایگاه به ترتیب با ضریب تاثیر 878/0 و 067/0-، سهم بیشتری در تبیین تغییرات میزان آسیب پذیری نسبت به عامل نگرش ریسک دارند. در تایید فرضیه چهارم، عوامل شغل، سواد و درآمد نیز بترتیب با ضرایب برابر با 521/0؛ 205/0 و 201/0؛ نسبت به عوامل سن، سرمایه اجتماعی و وضع مهاجرت سهم بیشتری در تبیین داشتند. نتیجه اینکه: درجه آسیب پذیری مردم نه تنها به نزدیکی به منبع خطر، و یا رفتار سنتی؛ بلکه به جایگاه اجتماعی و فضایی آنها در جامعه نیز وابسته است. در این میان نقش اساسی را عوامل محله و پایگاه در بستر فرایند جدایی گزینی اجتماعی- فضایی ایفا می نمایند.
    کلید واژگان: شهر تهران, خطر زلزله, میزان آسیب پذیری, تفاوتهای اجتماعی, فضایی
    M. Ghadiri, A.R. Roknodineftekhari
    A review on theoretical changes shows that from 1970s on، the research on «vulnerability» and «disaster» pays attention to the reasons and explanation of socio-spatial differences of the vulnerability degree، in addition to concentrate on spatial distribution of damages and disasters، and they haven''t contained themselves with natural forces، damages estimate and emergency response. However، the conducted researches in Iran merely focus on either physical-technical aspect or on different influences and consequences of hazard happenings. In fact، concentration on «hazard Intensity and resulted disaster» and also prevalence of «loss ideas and physical solution» is the feature of most vulnerability measurement and analysis of earthquake in Iran، including metropolis Tehran city. While for the reduction of cities vulnerability to earthquake and making appropriate policies and strategies، first we should know why and how vulnerability in specific city spaces and among specific groups and people is concentrated. What formed the main question of this research as: what are the effective factors of changes? and what are the socio- spatial differences of Tehran city vulnerability to earthquake hazard? In the search for explanatory theory، the review of theoretical literature shows three views: bio-physical، social structure and synthetic. From among، social structure theory focused on the relationship between socio-economical status of people and society groups، and their vulnerability degree to natural hazards. While in reverse، bio- physical theory with the focus on physical-technical aspects، ignores socio- economical aspects of vulnerability، and has no idea about which groups of people and why are more vulnerable. But according to social structure، it is unequal distribution of social and spatial resources، properties and chances in society that forms these socio-spatial differences of vulnerability. Accordingly، to explain the research problem theoretically، main concepts were concluded based on the social structure view، Includes: 1) Socio-Economic Status; 2) Neighborhood; 3) Socio-Spatial Segregation. Then، the conceptual- theoretical model was presented and base on that، 4 hypotheses offered.
    Keywords: Tehran city, Earthquake, Vulnerability, Socio, Spatial differences
  • محمود قدیری
    آسیب پذیری بالای شهر تهران نسبت به زلزله بخصوص «محله ها و خانوارهای جنوبی شهر» مساله ای است که نیازمند راه حل های مبتنی بر مطالعات کل نگر می باشد، اما تمرکز بر راه حل هایی چون ارتقای دانش و نگرش ریسک این سوال را مطرح می کند که «نقش دانش و نگرش ریسک در تبیین تفاوت های آسیب پذیری در برابر زلزله چقدر است؟» سوالی که پاسخ صحیح به آن جهت هدایت سیاست های کاهش آسیب پذیری ضروری است. بنابراین جهت تبیین تئوریک، پیشبنه آسیب پذیری بررسی، مفاهیم تبیین کننده مساله انتخاب و مدل نظری و مطابق آن فرضیه های پژوهش ارائه گردید. برای داوری فرضیه ها، واحد تحلیل خانوار در محله تعیین، حجم نمونه با روش کوکران محاسبه و با روش های خوشه ایو سیستماتیک نمونه گیری شد. داده های مورد نیاز نیز از طریق پرسشنامه گردآوری و از طریق روش های همبستگی، واریانس یک طرفه، رگرسیون و تحلیل مسیر تحلیل گردیدند.
    نتایج نشان داد که نه تنها دانش و نگرش ریسک رابطه معکوس و نسبتا ضعیفی با میزان آسیب پذیری دارند و در تبیین تفاوت های آن، نسبت به متغیرهای پایگاه اقتصادی اجتماعی و محله از نقش بسیار پایین تری برخوردارند، بلکه خود عمدتا متاثر از پایگاه و شرایط اجتماعی اقتصادی خانوارها هستند. بنابراین ارتقای دانش و نگرش ریسک به تنهایی و بدون توجه به سیاست های کاهش فقر و افزایش دسترسی به منابع بخصوص برای طبقه های متوسط و پایین تر نتیجه بخش نخواهد بود.
    کلید واژگان: تهران, زلزله, آسیب پذیری اجتماعی, دانش ریسک, نگرش ریسک
    Dr. Mahmood Ghadiry
    High vulnerability of Tehran city against earthquake, especially south districts and households, is a problem which requires the solutions based on holistic studies. But emphasis on the solutions such as promotion of knowledge and risk approach creates this question that: how much is the role of knowledge and risk approach in defining the vulnerability differences against the earthquake? The question that its proper answering is necessary for leading the policies for reduction of vulnerability. Therefore, for theoretical explanation, the history of vulnerability was studied, the defining conceptions of the problem were selected and the theoretical model and based on the research hypothesis were presented. For judgment of the hypothesis, the household analysis unit in the district was determined, the sample volume was calculated by Kokaran methods and samples were taken by cluster and systematic methods. The required data were analyzed through gathering questionnaires, correlation methods, unilateral variance, regression and analysis of the path. Results showed that not only the knowledge and risk approach have a reverse and relatively weak relation with the amount of vulnerability, and has a much lower and weak role in defining their differences in comparison with socio-economic and local based variables, but also themselves are mainly due to the socio-economic and base of households. Therefore, the promotion of knowledge and risk approaches will not be effective as lonely and without considering the policies of poverty reduction and increasing the access to resources particularly for the middle and lower social classes.
    Keywords: Tehran, Earthquake, Social Vulnerability, Risk knowledge, Risk approach
  • محمود قدیری، عبدالرضا رکن الدین افتخاری، سیاوش شایان، اکبر پرهیزکار
    امروزه، علاوه بر تحلیل توزیع فضایی آسیب پذیری، بر ریشه یابی و شناخت علل تفاوت ها و تمرکزهای اجتماعی- فضایی آسیب پذیری در چارچوب دیدگاه های ساخت اجتماعی و ترکیبی تاکید می شود. ازاین رو، چگونگی و چرایی تمرکز آسیب پذیری یکی از اهداف مطالعات رهیافت نرم است. با این نگاه و براساس مسئله «تمرکز آسیب پذیری نسبت به زلزله در محله ها و خانوارهای جنوبی شهر تهران»، سوال پژوهش چنین طرح شد: «تمرکز اجتماعی- فضایی آسیب پذیری شهر تهران چگونه قابل تبیین است؟». با تبیین نظری مسئله پژوهش، چارچوب نظری تدوین و فرضیه ها بیان شد. برای آزمون فرضیه ها، حجم نمونه مطابق واحد تحلیل خانوار در محله به روش کوکران محاسبه، و نمونه گیری به روش خوشه ایانجام شد. تحلیل داده های پیمایشی نیز با روش های واریانس یک طرفه، رگرسیون و تحلیل مسیر صورت گرفت.
    نتایج تحلیل واریانس، معناداری تفاوت میانگین پایگاه اقتصادی- اجتماعی و آسیب پذیری محله های چهارگانه را نشان می دهدکه بیانگر جدایی گزینی اجتماعی- فضایی خانوارها و تمرکز آسیب پذیری بیشتر در محله های دارای میانگین پایگاه پایین تر است. مطابق ضریب تعیین رگرسیون چندگانه نیز، 88 درصد تغییرات آسیب پذیری توسط عوامل محله و پایگاه تبیین می شود. براساس آن، سکونت در محله های پایین تر رابطه معکوس با پایگاه و رابطه مستقیم با میزان آسیب پذیری دارد. درمجموع، یافته های تحقیق بیانگر نقش اساسی عوامل پایگاه و محله در تمرکز آسیب پذیری است.
    کلید واژگان: تهران, زلزله, تمرکز اجتماعی فضایی آسیب پذیری, پایگاه اقتصادی اجتماعی, محله
نمایش عناوین بیشتر...
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال