به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

مژگان زعیم دار

  • مهدیه سیف الهی، رکسانا موگوئی*، مژگان زعیم دار
    رودخانه ماشلک یکی از مهم ترین رودخانه های منتهی به دریای خزر است. هدف از این مطالعه پهنه بندی کیفی آب های سطحی (رودخانه ماشلک اطراف محل دفن پسماند با استفاده از شاخص کیفیت آب های سطحی ایران (IRWQIsc) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) بوده است. در این مطالعه مقطعی، پارامترهای کیفی موردنیاز برای محاسبه شاخص کیفی IRWQIsc شامل هدایت الکتریکی، pH، درصد اکسیژن اشباع، سختی کل، کدورت، اکسیژن موردنیاز شیمیایی، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، نیترات، فسفات، آمونیاک، کلی فرم مدفوعی انتخابی به مدت شش ماه در فصل زمستان و تابستان (سال 1401) با استفاده از روش استاندارد اندازه گیری شدند. با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، شاخص کیفیت آب های سطحی برای ایستگاه های 2 و 3 در فصل تابستان به ترتیب 29 و 09/21 و در ایستگاه 3 فصل زمستان با 82/21 در طبقه توصیفی بد و در ایستگاه های 1 در فصل زمستان با 18/55 و فصل تابستان با 45/48 در طبقه توصیفی متوسط قرار گرفتند. از بالادست رودخانه به سمت پایین دست عدد شاخص در هر دو فصل روند نزولی داشتند و شرایط کیفی رودخانه کاهش یافته بود. بر اساس نتایج یادشده به کارگیری شاخص IRWQIsc و سامانه اطلاعات جغرافیایی امکان نظارت و مدیریت منابع آلوده کننده آب رودخانه توسط ارگان های ذی ربط (نظارت دقیق تر بر روند فعالیت های صنایع و مراکز خدماتی پیرامون رودخانه ماشلک توسط اداره کل محیط زیست استان و...) فراهم می آورد.
    کلید واژگان: شاخص Irwqisc, سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS), رودخانه ماشلک, منابع آلوده کننده آب, نظارت
    Mahdieh Seifollahi, Roxana Moogouei *, Mozhgan Zaeimdar
    The Mashalak River is one of the most significant waterways leading to the Caspian Sea. This study aimed to conduct a qualitative assessment of the surface water quality in the Mashalak River, particularly around a landfill site, using Iran’s Surface Water Quality Index (IRWQIsc) and Geographic Information System (GIS) tools. In this cross-sectional study, we measured the essential qualitative parameters needed to calculate the IRWQIsc, including electrical conductivity, pH, percentage of saturated oxygen, total hardness, turbidity, chemical oxygen demand, biochemical oxygen demand, nitrate, phosphate, ammonia, and total fecal coliforms over six months in both winter and summer (1401), employing standard methods. The results indicated that the IRWQIsc values for stations 2 and 3 were 29 and 21.09, respectively, during the summer season, while station 3 recorded a value of 21.82 in the winter. Station 1 showed values of 55.18 in winter and 45.48 in summer, placing it in the moderate descriptive class. Across both seasons, the index values decreased from the upstream to the downstream sections of the river, indicating a deterioration in water quality. Based on these findings, the use of the IRWQIsc index in conjunction with GIS allows for effective monitoring and management of river water pollution sources. This approach can be utilized by relevant authorities, such as the provincial environmental department, to enhance oversight of industrial and service activities around the Mashalak River.
    Keywords: Irwqisc Index, Geographical Information System (GIS), Mashlak River, Water Pollutant Sources, Monitoring
  • آلاله قلی پور پیوندی، مژگان زعیم دار، هومن بهمن پور *، سعید ملماسی
    زمینه و هدف

    هدف تحقیق، سنجش عناصر و ترکیبات سمی موجود در کفپوش های چمن مصنوعی مورد استفاده در اماکن ورزشی و فضاهای تفرجی است.

    روش بررسی

    این تحقیق از نوع کاربردی و به روش آزمایشگاهی است. عناصر سنگین، منومر، هیدروکربن آزاد و ترکیبات فنولی اندازه گیری شدند. برای سنجش آلاینده ها از دستگاه های اسپکترومتر نشر اتمی پلاسما(ICP-OES)  مدلVista Pro  و اسپکتروفتومتر اشعه مرئی و ماورائ بنفش مدل 1240 mini استفاده شد. آزمایشات سه مرتبه تکرار شدند. برای تعیین حد مجاز مواجهه، از شاخص متوسط وزنی - زمانی (OEL-TWA) استفاده شد.

    یافته ها

    بیشترین ترکیب موجود در ساختار این نوع کفپوش، متعلق به ترکیب اکسید تیتانیوم (TiO2) با میزان ppm 4780 و پس از آن دی اکتیل فتالات با ppm 2800 و سپس، ایزوپرن با ppm 2670 می باشد. آنالیز ترکیبات غیرآلی نشان می دهد که بالاترین میزان عنصر موجود در ساختار این نوع کفپوش، متعلق به عنصر روی (Zn) با میزان ppm 1507 و سپس عنصر کبالت (Co) با ppm 145 می باشد. نتایج نشان داد که اختلاف زیادی میان استاندارد و حد مجاز آلاینده ها با اعداد حاصل از آزمایشات وجود دارد. 2 آلاینده آرسنیک و کروم با قابلیت «سرطان زایی تایید شده انسانی» در ساختار چمن مصنوعی شناسایی شدند. سیلیس نیز به عنوان «آلاینده های مشکوک به سرطان زایی در انسان»، شناسایی شد. سرب نیز به عنوان «سرطان زایی تایید شده برای حیوان با ارتباط ناشناخته بر انسان» شناسایی شد و 11 مورد بعنوان «غیرقابل طبقه بندی به عنوان یک عامل سرطان زای انسانی» سنجش شدند.

    بحث و نتیجه گیری

    برخی از عناصر و ترکیبات موجود در ساختار کفپوش های ورزشی، دارای رنجی بالاتر از استانداردها و حدود مجاز مواجهه هستند که این امر می تواند بر سلامت کاربران تاثیرگذار باشد و از سوی دیگر، امکان آسیب رسانی به محیط زیست را دارا است.

    کلید واژگان: پایش زیست محیطی, فلزات سنگین, ترکیبات آلاینده, کفپوش ورزشی, چمن مصنوعی
    Alaleh Gholipour Peyvandi, Mojgan Zaeimdar, Hooman Bahman Pour*, Saeid Malmasi
    Background and Objective

    The aim of the research is to measure the elements and toxic compounds in artificial grass floors used in sports and recreational areas.

    Material and Methodology

    This research is applied and laboratory method. Heavy elements, monomer, free hydrocarbon and phenolic compounds were measured. To measure the pollutants, ICP-OES model Vista Pro and visible and ultraviolet spectrophotometer model 1240 mini were used. The experiments were repeated three times. Time-weighted average (OEL-TWA) was used to determine the exposure limit.

    Findings

    The most compound in the structure of this type of flooring belongs to titanium oxide (TiO2) compound with 4780 ppm, followed by dioctyl phthalate with 2800 ppm and then isoprene with 2670 ppm. The analysis of inorganic compounds shows that the highest element content in the structure of this type of flooring belongs to zinc element (Zn) with 1507 ppm and then cobalt element (Co) with 145 ppm. The results showed that there is a big difference between the standard and the permissible limit of pollutants with the numbers obtained from the tests. 2 pollutants arsenic and chromium with "confirmed human carcinogenicity" were identified in the artificial grass structure. Silica was also identified as "pollutants suspected of carcinogenicity in humans". Lead was also identified as "confirmed animal carcinogen with unknown relevance to humans" and 11 cases were assessed as "not classifiable as a human carcinogen".
    Discussion and Conclusion

    Some of the elements and compounds in the structure of sports flooring have a range higher than the standards and permissible limits of exposure, which can affect the health of users, and on the other hand, it has the possibility of harming the environment.

    Keywords: Environmental Monitoring, Heavy Metals, Pollutant Compounds, Sports Flooring, Artificial Grass
  • سید عباس اسدی، مژگان زعیم دار*، سید علی جوزی

    سیل یکی از متداولترین بلایای طبیعی است که اثرات و خسارات قابل توجهی را در آبرسانی به همراه دارد. بررسی زنجیره تامین آب اقدامی ضروری است و تاخیر در آن باعث آسیب پذیری آن در برابر بحران های طبیعی می شود. هدف تحقیق بررسی تهدید سیل بر فرآیند آبرسانی است. روش پژوهش از جهت هدف از نوع کاربردی بوده و از رویکرد تلفیقی (کیفی و کمی) برای رسیدن به این هدف استفاده کرده است. در فاز کیفی به بررسی ادبیات نظری، سوالات مصاحبه با خبرگان و کارشناسان پرداخته شد. روش نمونه گیری هدفمند بوده و 14 نفر از اساتید مدیریت محیط زیست و کارشناسان حوزه آب انتخاب شدند. در فاز کمی، روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس استفاده شد و 230 نفر از کارکنان و نیروهای شرکت آب و فاضلاب استان گیلان به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. در روش کیفی با نرم افزار MAXQDA 2020 و در روش کمی با رویکرد مدل سازی ساختاری و روش حداقل مربعات جزئی به تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج نشان داد که رابطه بین متغیرهای پنهان (بهسازی ، جلوگیری از ساخت بی رویه، کنترل و ارزیابی اولیه ، فراهم نمودن تاسیسات رزور و امکانات مقابله ای) بر تهدید سیل مثبت و معنادار بوده است. هم چنین رابطه مثبت و معناداری میان تمامی راهکارها و تهدید سیل وجود دارد. جلوگیری از ساخت بی رویه، فراهم نمودن تاسیسات رزور، بهسازی، امکانات مقابله ای و کنترل و ارزیابی اولیه به ترتیب بیشترین تاثیر را بر روی کاهش یا جلوگیری از تهدید سیل در فرآیند آبرسانی به کلانشهر رشت دارند.

    کلید واژگان: بلایای طبیعی, آبرسانی, تهدیدات زیست محیطی, سیل
    Seyed Abbas Asadi, Mozhgan Zaeimdar *, Seyed Ali Jozi

    The issue of preparedness and security against unexpected events is so important in today's world that developed countries devote an important part of their comprehensive national planning to it. Population growth, agricultural water demand, and climate change increase the likelihood of water shortages. Flood is one of the most common natural disasters that brings significant impacts and damages to water supply. Therefore, checking the water supply chain is a necessary demand, and delaying it causes instability and vulnerability to natural and human crises. The purpose of this research is to study the flood threat on the water supply process. This applied study uses an integrated approach (qualitative and quantitative) to achieve its purposes. In the qualitative phase, theoretical literature review and interviews with experts are discussed. The sampling method was purposeful and 14 environmental management professors and water experts were selected. In the quantitative phase, a non-probability sampling method was used and 230 employees and workers of the water and sewage company of Gilan province answered the questionnaire. MAXQDA 2020 software was used in the qualitative method. Also in the quantitative method, the data were analyzed with the structural modeling approach and partial least squares method. The results of the analysis showed that there are positive and significant coefficients between the hidden variables (improvement, preventing arbitrary construction, primary control and assessment, provision of reserve facilities and coping facilities) and the flood threat.

    Keywords: Natural Disasters, Water Supply, Environmental Threats, Floods
  • پویا فرحانی، سحر رضایان *، مژگان زعیم دار، سید علی جوزی
    زمینه و هدف

    شهرها سیستم های پیچیده ای هستند که در برابر تهدیدات ناشی از مخاطرات طبیعی آسیب پذیرند. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل شاخص های تاثیر گذار بر تاب آوری شهری بم و مدلسازی وضعیت شهر از منظر توان تاب آوری در مقابله با زلزله به انجام رسیده است.

    روش بررسی

    در گام اول با تشکیل گروه خبرگان متشکل از 19 نفر و تکمیل دو مرحله پرسشنامه به روش دلفی، 13 معیار و 35 زیرمعیار در قالب چهار مولفه اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی و کالبدی جهت انجام تحلیل تاب آوری انتخاب شدند. مقایسات زوجی و تعیین اوزان نهایی به کمک روش تحلیل شبکه ای ANP و با استفاده از نرم افزار Super Decisions به انجام رسیده است. در گام بعدی، آمارهای 15 ساله معیارهای پژوهش جهت تکمیل معادلات ریاضی برای مرحله مدلسازی از سازمان ها و ارگان های ذی ربط جمع آوری گردید. در گام اخر مدل تاب آوری شهر بم با استفاده از نرم افزارStella Architect نسخه 3.2 برای مدت زمان 30 سال از 1385 تا 1415 ترسیم شد.

    یافته ها

    نتایج نشان می دهد مولفه اکولوژیکی با وزن 439/0 بیشترین اهمیت را در تاب آوری شهر بم ایفا می کند. همچنین نتایج مدلسازی مشخص کرد شاخص تاب آوری شهر بم در مقابله با زلزله در سال 1401، رقمی برابر با 96/44 درصد می باشد.

    بحث و نتیجه گیری

    با بررسی نتایج کسب شده می توان بیان کرد شهر بم از منظر تاب آوری شهری در مقابله با زلزله از شرایط ایده آلی برخوردار نیست و با توجه به سابقه لرزه خیزی منطقه، در صورت وقوع حوادث مشابه این شهر توان تاب آوری در شرایط بحرانی را نخواهد داشت.

    کلید واژگان: زلزله, تحلیل شبکه ای, Stella, بم
    Pooya Farhani, Sahar Rezaian *, Mojgan Zaeimdar, Seyed Ali Jozi
    Background and Objective

    Cities are complex systems that are vulnerable to natural hazards. This research was conducted with the aim of identifying and analyzing the indicators affecting the urban resilience of Bam city and modeling the state of urban resilience in dealing with earthquakes.

    Material and Methodology

    To achieve the objectives of this study, with the help of 19 experts and completing two rounds of the Delphi questionnaire, 13 criteria, and 35 sub-criteria were selected in the form of four dimensions including economical, social, ecological, and infrastructure, as the first step. Analytical Network Process (ANP) and Super Decisions software were used to perform pairwise comparisons and determine the final weights. As the next step, the 15-year statistics of the research criteria were collected to complete the equations for the urban modeling stage. And finally, the Bam urban resilience model was designed using Stella architect 3.2 software for a period of 30 years from 1385 to 1415.

    Findings

    The results showed that the ecological dimension with a weight of 0.439 plays the most important role in the resilience of Bam city. Also, the modeling results revealed that Bam urban resilience index in 1401 is estimated at 44.96%.

    Discussion and Conclusion

    According to the final results, it can be concluded that Bam city does not have ideal conditions in terms of urban resilience in dealing with earthquakes, and in case of similar incidents, this city will not have the ability to be resilient in critical situations.

    Keywords: Earthquake, Analytic Network Process, Stella, Bam
  • میثم اقبالی، سید علی جوزی*، رخشاد حجازی، مژگان زعیم دار
    هدف از این پژوهش، بررسی ویژگی های رشد فیزیکی شهر نظرآباد در گذشته و پیش بینی تغییرات آتی آن تا سال 2050 با استفاده از مدل SLEUTH است. در این پژوهش، نقشه طبقه شهری از تصاویر ماهواره ای لندست سال های 1369، 1379، 1389 و 1399 استخراج و با استفاده از لایه های جاده، مستثنائات، شیب و سایه و روشن به مدل SLEUTH وارد و رشد شهری در دو سناریو تاریخی و محیط زیستی شبیه سازی گردید. برای ارائه یک پیش بینی مطلوب تر از تغییرات کاربری و پوشش زمین در آینده در مدل SLEUTH در سناریوی محیط زیستی از روش ارزیابی چند معیاره (MCE) با استفاده از بیست لایه که بیشترین تاثیر را بر تناسب زمین برای توسعه شهری دارند، استفاده شد. لایه های مورد استفاده در فرآیند MCE به توپوگرافی، زمین شناسی، هوا و اقلیم، منابع آبی، بیولوژیک، حرایم و فواصل شهری و کاربری اراضی مربوط بودند. نتایج سناریوی اول نشان داد که از سال 1399 تا 1429 میلادی 390 هکتار به زمین های شهری افزوده خواهد شد و بخشی از باغ ها و زمین های کشاورزی از بین خواهد رفت. نتایج سناریوی دوم نشان داد، 205 هکتار از زمین های با ارزش می توانند دست نخورده باقی بمانند و از این طریق جلوی تکه تکه شدن بیشتر الگوی کاربری زمین را در آینده گرفت. نتایج شبیه سازی توسعه فیزیکی شهر نظرآباد نشان داد که ترکیب مدل SLEUTH با MCE به نحو مطلوبی می تواند ابزار بسیار مفیدی برای مدیران شهری باشد که ارزیابی الگوهای توسعه شهری را تسهیل نماید.
    کلید واژگان: ارزیابی تناسب شهری, مدل سازی رشد شهری, برنامه ریزی شهری, مدل SLEUTH
    Meysam Eghbali, Seyed Ali Jozi *, Rokhshad Hejazi, Mojgan Zaeimdar
    The purpose of this study is to investigate the physical growth characteristics of Nazarabad city in the past and predict its future changes until 2050 using the SLEUTH model. In this study, the urban map was extracted from the Landsat satellite images of 1990, 2000, 2010 and 2020, and using the layers of slope, land use, excluded layer, urban extent, transportation network, and hill shade, it was entered into the SLEUTH model and urban growth was simulated in two historical and environmental scenarios. To provide a more favorable prediction of future land use changes in the SLEUTH model in the environmental scenario, the multi-criteria evaluation (MCE) method was used using twenty layers that have the greatest impact on land suitability for urban development. The layers used in the MCE process were related to topography, geology, weather and climate, water resources, biological, urban distances and land use. The results of the first scenario showed that from 2020 to 2050, 390 hectares will be added to the urban land and part of the gardens and agricultural land will be lost. The results of the second scenario showed that 205 hectares of valuable land could remain intact, thus preventing further fragmentation of the land use pattern in the future. The simulation results of the physical development of Nazarabad city showed that the combination of SLEUTH model with MCE can be a very useful tool for city managers to facilitate the evaluation of urban development patterns.
    Keywords: Urban Suitability Assessment, Urban Growth Modeling, Urban Planning, SLEUTH Model
  • مینو صفی پور، مژگان زعیم دار *، منوچهر امیدواری، راضی ناصری فر
    سابقه و هدف

     در تجمعات انبوه سلامت مشارکت کنندگان ممکن است مورد تهدید قرار بگیرد و عدم توجه به این موضوع می تواند پیامدهای ناگواری برای آن ها به همراه داشته باشد. مطالعه حاضر باهدف طراحی و اعتبارسنجی مدل تاب آوری تجمعات انبوه انسانی با راهبرد سلامت، ایمنی و محیط زیست انجام شد.

    روش کار

     مطالعه حاضر یکی از انواع مطالعات کاربردی می باشد که در دو مرحله شامل گردآوری اطلاعات و طراحی پرسشنامه و تحلیل اطلاعات به روش تلفیق ابزار دیمتل  و ای ان پی (روش دنپ) انجام شد. در مرحله دوم از هفت گام مراحل تکنیک دنپ استفاده شد. همچنین در مرحله محاسبه ماتریس ارتباط مستقیم در تکنیک دنپ برای ارزیابی روابط میان معیارها از نظرات خبرگان با استفاده از طیف رتبه بندی 0 تا 4 انجام گردید.

    یافته ها

     بر اساس نتایج مطالعه حاضر چهار بعد تاب آوری در تجمعات انبوه شامل شاخص های آسیب پذیری ، شدت بحران، احتمال بروز بحران و شدت بحران شناسایی شدند. همچنین نتایج سوپر ماتریس های موزون نشان داد که در شاخص های آسیب پذیری، توانمندی، احتمال بروز بحران و شدت بحران به ترتیب معیار عدم امکان اجرای قوانین در شرایط خاص اضطراری، مشارکت زوار در اجرای برنامه های ارتقاء سلامت، وجود سازه های ناپایدار و ناایمن و نقص امکانات حمل ونقل جهت افراد سالمند و ناتوان جسمی بالاترین وزن را به خود اختصاص داده اند.

    نتیجه گیری

    برای بررسی و برنامه ریزی تشکیل و برگزاری تجمعات انسانی با اهداف مقدس و اعتقادی لازم است ارزیابی های ریسک و تاب آوری در منطقه موردنظر انجام گیرد تا بتوان با به دست آوردن نقاط ضعف آن نسبت به اصلاح آن ها اقدام گردد. اجرای این مدل ها می تواند به ما کمک کند که مهم ترین نقطه ضعف در افزایش ریسک تجمعات چیست و بهترین روش برای کاهش آن و افزایش تاب آوری منطقه برای برگزاری این تجمعات کدام است.

    کلید واژگان: تجمعات انبوه, سلامت, تاب آوری, بحران, ANP, DEMATEL
    Minoo Safipour, Mojgan Zaeimdar *, Manochehr Omidvari, Razi Naserifar
    Background and Aim

      In mass gatherings, participants' health may be threatened, and failure to pay attention to this issue can have unfortunate consequences for them. Therefore, the present study was conducted with the aim of designing and validating the resilience model of mass human gatherings with the health, safety and environment strategy.

    Methods

     The present study is one of the types of applied studies, which was conducted in two stages, including data collection, questionnaire design, and data analysis by combining DEMATEL and ANP tools (DENAP method). In the second step, the seven steps of Denep technique were used. Also, at the stage of calculating the direct correlation matrix in the Denap technique, to evaluate the relationships between the criteria, the opinions of experts were used using a rating scale of 0 to 4.

    Results

     Based on the results of the present study, four dimensions of resilience were identified in mass gatherings, including indicators of vulnerability, severity of crisis, probability of occurrence of crisis and severity of crisis. Also, the results of the weighted supermatrices showed that in the indicators of vulnerability, capability, probability of crisis and severity of the crisis respectively, the criteria of the impossibility of implementing laws in special emergency conditions, the participation of visitors in the implementation of health promotion programs, the existence of unstable and unsafe structures, and the lack of transportation facilities And the transfer for the elderly and physically disabled have the highest weight.

    Conclusion

     To investigate and plan the formation and holding of human gatherings with sacred and religious purposes, it is necessary to carry out risk and resilience assessments in the target area so that it can be corrected by finding its weak points. The implementation of these models can help us find out what is the most important weakness in increasing the risk of gatherings and what is the best way to reduce it and increase the resilience of the region to hold these gatherings.

    Keywords: Crisis, Health, Mass Gatherings, Resilience. DEMATEL, ANP
  • نرجس شهمیری، مژگان زعیم دار*، رکسانا موگوئی، سعید ملماسی
    زمینه و هدف

    فضاهای شهری در برآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی کودکان نقش منحصربه فردی دارند. در این راستا، با توجه به اینکه کودکان به عنوان سازندگان نسل های بعدی به شمارمی روند؛ برنامه ریزی و طراحی صحیح محیط زیست شهری متناسب با زندگی کودکان در سوق دادن جامعه ی انسانی به سمت جامعه ای سالم و مطلوب از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور، تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل تاثیرگذار بر مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست شهری امن با تاکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان شهر تهران انجام گرفته است.

    روش بررسی

    روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گیری از روش دلفی (15 نفر از نخبگان و مدیران حوزه مدیریت برنامه ریزی محیط زیست شهری) و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار Micmac در سال 1401صورت گرفته است.

    یافته ها

    یافته ها نشان می دهد که بیشترین اثرگذاری در بین مولفه های مورد بررسی در راستای مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست شهری امن با تاکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان شهر تهران مربوط به مولفه های قوانین احترام به دیدگاه کودک (اعمال و ادغام دیدگاه کودکان در برنامه ریزی و طراحی های شهری از نظر جنبه های مختلف کالبدی، ذهنی و رفتاری)، حقوق زندگی و توسعه ی حداکثری کودک (اقدامات قانونی مناسب برای کاهش آلودگی های شهری) و کیفیت محیطی (مناسب بودن پیاده روها و خیابان ها برای استفاده ی کودکان) می باشد.

    بحث و نتیجه گیری

    با توجه به وضعیت موجود و کمبود مولفه های کلیدی و استراتژیک تاثیرگذار در راستای توسعه ی سیستم، آینده ی مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست شهری امن با تاکید بر رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان شهر تهران نامطلوب خواهد بود.

    کلید واژگان: مدیریت شهری, محیط زیست امن, شهر دوستدار کودک, کلان شهر تهران
    narges shahmiri, Mozhgan Zaeimdar*, Roxana Mooguei, saeed malmasi
    Background and Objective

    Urban spaces play a unique role in meeting the social and individual needs of children. In this regard, given that children are considered the creators of the next generations; proper p planning and design of the urban environment suitable for children's lives is very important in moving the human society towards a healthy and desirable society. For this purpose, the present study was written with the aim of identifying the influential components on management and planning of a safe urban environment with emphasis on the child-friendly city approach in Tehran metropolis.

    Material and Methodology

    The research method is applied in terms of purpose and analytical and exploratory in nature, and data analysis has been done using Delphi method (15 elites and managers) and application of cross-impact analysis technique in Micmac software.

    Findings

    The findings show that the most effective among the investigated components in the direction of safe urban environment management and planning with emphasis on the child-friendly city approach in Tehran metropolis is related to components of rules of respect for children's views (application and integration of children's views in urban planning and design in terms of various physical, mental and behavioral aspects), the right to life and maximum child development (suitable legal measures to reduce urban pollution) and environmental quality (suitability of sidewalks and streets for use by children).

    Discussion and Conclusion

    Considering the current situation and the lack of key and strategic components affecting on development of system, the future of management and planning of a safe urban environment with emphasis on the approach of child-friendly city will be undesirable in Tehran metropolis.
    .

    Keywords: Urban management, Safe environment, Child friendly city, Tehran metropolis
  • شیوا سرتیاک، امیرمسعود رحیمی*، مژگان زعیم دار، سید علی جوزی، حمیدرضا خالدی

    سیستم حمل ونقل شهری یکی از مهم ترین و حساس ترین زیرساخت های توسعه شهری است که توجه ویژه ای جهت توسعه و بهره برداری از آن لازم است. حمل ونقل شهری به عنوان یکی از بزرگ ترین چالش های زیرساختی پیش روی کلان شهرها شناخته شده است. هدف از این مطالعه ارزیابی سیستم حمل ونقل شهری با استفاده از نرم افزار ترنسکد در شبکه معابر شهری از منظر مدیریت بحران در زمان تخلیه است. روش پیشنهادی بر روی 15 خروجی شبکه حمل ونقل شهر اصفهان موردبررسی قرار گرفت. اطلاعات موردنیاز نظیر شبکه حمل ونقل با استفاده از داده های مطالعات جامع حمل ونقل شهر اصفهان جمع آوری شده است. در این پژوهش ابتدا کوتاه ترین مسیرها بین مبادی و مقاصد با استفاده از نرم افزار TRANSCAD محاسبه شد و ماتریس های مبدا- مقصد بر اساس 30 درصد از افرادی که قصد خروج از شهر در زمان بحران را دارند؛ ساخته شد. سپس خروجی ها به ترتیب از شبکه حذف شده و فرایند تخصیص ترافیک با استفاده از نرم افزار صورت گرفت؛ نتایج تخصیص نشان داد که خروجی 3657 (جاده نایین) بیش ترین زمان صرف شده در کل شبکه حمل ونقل در یک ساعت و با استفاده از ماتریس 30 درصدی در مقایسه با سناریوی پایه را دارد، همچنین خروجی ها ازلحاظ مجموع طول کمان ها با حجم بیش از ظرفیت و دو برابر ظرفیت رتبه بندی شدند و مشخص شد که خروجی 4639 (آزادراه ذوب آهن) در رتبه اول قرار دارد. درنهایت سناریوها بر اساس هزینه تسهیلات و خدمات ترافیکی برحسب میلیون ریال بر ساعت (ماترس 30 درصدی) رتبه بندی شدند و مشخص شد سناریو 4639 (آزادراه ذوب آهن) در رتبه اول و سناریو 2003 (بلوار زینبیه (جاده حبیب آباد)) در رتبه آخر قرار گرفت.

    کلید واژگان: حمل و نقل شهری, ارزیابی سیستم حمل ونقل, برنامه ریزی سناریویی, نرم افزار ترنسکد, بحران
    Shiva Sartiak, AmirMasoud Rahimi *, Mojgan Zaeimdar, Seyed Ali Jozi, Hamidreza Khaledi
    Introduction

    The urban transportation system is one of the most important and sensitive infrastructures of urban development, which requires special attention for its development and exploitation. Urban transportation is known as one of the biggest infrastructural challenges facing big cities. During the occurrence of incidents such as floods, storms, tsunamis, terrorist operations, the role of the road network in traffic, transportation and relief will be much more prominent and vital than in normal conditions. As a result of these incidents, the transportation infrastructures suffer fundamental problems, in the provision of service or total failure, their vulnerability analysis is very important. The vulnerability of the transportation network includes terrorist attacks and natural disasters, which reduce the service level of the transportation network. All these events are considered unusual events, which happen in the transportation network with different possibilities, and the consequences of their occurrence are also different.Accidents, from the point of view of vulnerability in the transportation system, are those events that cause disruption in traffic. These events can be natural, sudden, and unpredictable, such as severe adverse weather or terrorist activities, all of which affect network performance. The common feature of all these incidents is that they all cause negative effects on the service of the road network. In other words, an incident is an event, which directly or indirectly causes a significant decrease in the service of an arc/route/road in the network. The purpose of this study is to evaluate the urban transportation system using Transcode software in the urban road network from the point of view of crisis management during evacuation.

    Methodology

    The current research is descriptive and analytical in terms of its methodology and in terms of purpose, it is practical-developmental. In this research, based on the modeling of the transportation network in Transcode specialized software, a method for prioritizing the role of roads in the urban road network during evacuation is proposed. For this reason, the travel time of the entire network has been used as a measure to determine the efficiency and effectiveness of the transportation network. Considering 16 scenarios, the demand matrix was obtained for the discharge conditions of Isfahan's transportation network, using the gravity model, with one limitation. Then, traffic allocation was done using Transcode software, and according to the mentioned process, the designated routes; respectively removed from the network and the allocation process was done. 30% of the city's population is considered to determine the number of people who travel out of the city every hour. According to the population and housing statistics of 2016, the average household population in urban areas is about 3.5 people.In this research, first, the shortest routes between origins and destinations were calculated using TransCAD software, and origin-destination matrices were created based on 30% of people who intend to leave the city during the crisis. Then the outputs were removed from the network, respectively, and the traffic allocation process was done using software; In order to perform traffic allocation, limited software’s are used, and in this study, TransCAD 4.5 software was used, which is one of the most updated and famous specialized software’s for transportation engineering. To perform traffic allocation, using TransCAD software, it is necessary to introduce the road network, the origin-destination demand matrix, and then the performance function to the software, and after that, the software performs the allocation operation, and the outputs, it includes the balance flow of each arc in each direction, the travel time of each arc in each direction, the ratio of volume to capacity of each arc and etc.In order to implement this process, first the passages and their intersection points are called in the software environment; Then, the transportation network and its characteristics will be defined; At this stage, the centers of the traffic areas, the status of inactive or blocked roads, the status of circulations at the crossing points of the roads, etc. will be determined. In the next step, the construction of the source-destination matrix will be done at the time of the crisis, in which the population parameters of the districts, the distance of each district to the exit destinations of the city, and the number of people who will be sent to the exit points every hour will be done., is used.After this stage, it comes to the traffic allocation process, in which, using the travel time-volume functions, which are built based on the characteristics of the roads, people's trips will be allocated through different routes from their origins to their destinations found, and the traffic volume of each passage will be determined.

    Results and discussion

    The allocation results showed that exit 3657 (Nain Road) has the most time spent in the entire transportation network, in one hour, and using a 30% matrix, compared to the base scenario. Also, the outlets were ranked in terms of the total length of the arcs, with a volume exceeding the capacity, and twice the capacity, and it was determined that the outlet 4639 (Azadrah Zob Ahan) is in the first place. The scenarios were ranked based on the cost of traffic facilities and services, in millions of Rials per hour (30% matrix), and it was found that scenario 4639 (Zob Ahan Freeway) ranked first, and scenario 2003 (Zainbiye Boulevard (Habib Abad Road)) ranked last.

    Conclusion

    This study showed that, when a crisis occurs, there is access to transportation for the residents of Isfahan metropolis, which in order of time spent, the Nain road exit scenario shows the most time spent compared to other scenarios, and the residents of the city can use outputs that have less time spent than other outputs in the network. Finally, suitable solutions for use in the field of urban transportation were presented; these solutions include:- Preventing the blocking of standard and safe exits, to evacuate the population and timely arrival of relief forces, in times of crisis. It is possible to use a similar method to identify parallel routes in order to provide relief services or evacuate the population in the city of Isfahan. Considering the appropriate emergency evacuation route for crowded places, such as subway stations, passenger terminals, uneven intersections, underground tunnels, etc. Determining and equipping emergency evacuation routes, as well as alternative routes, for routes that are likely to be damaged, for the rapid evacuation of the city population, and its different areas, with logical methods, and testing it by conducting appropriate maneuvers to educate citizens. Informing, educating the public and conducting appropriate maneuvers to train citizens for emergencies with a relatively realistic simulation of specific threats.

    Keywords: Urban Transportation, Evaluation of transport system, scenario planning, TransCAD software, Crisis
  • محمدحسن گل ریحان، سیدعلی جوزی*، مژگان زعیم دار، سحر رضایان
    زمینه و اهداف

    مدیریت نامناسب پسماندهای بیمارستانی به یک نگرانی عمده در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف رتبه بندی معیارهای بهداشتی- محیط زیستی و مدیریتی پسماندهای بیمارستانی با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره ANP-TOPSIS انجام شده است.

    روش بررسی

    این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است. پس از شناسایی و تعیین معیار های بهداشتی- محیط زیستی و مدیریتی پسماند های بیمارستانی، اعتبارسنجی معیارها به روش دلفی و با استفاده از پرسشنامه انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزارSPSS مورد استفاده قرار گرفت. به منظور وزن دهی معیار ها و زیرمعیار ها، تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) و نرم افزار Super Decision2.2 مورد استفاده قرار گرفت. سپس برای ارزیابی و اولویت بندی زیرمعیار های شناسایی شده، از روش TOPSIS استفاده شد.

    یافته ها

    تعداد 11 معیار و 44 زیرمعیار به روش دلفی معتبر گردید. نتایج نشان داد که زیرمعیار میزان مشارکت کمک پرستاران در تفکیک پسماند های عفونی و غیرعفونی (با وزن 0.705)، میزان مشارکت پرستاران در تفکیک پسماند ها (با وزن 0.659) و میزان بی خطرسازی پسماند به روش هیدروکلاو (با وزن0.633) به ترتیب اولویت اول تا سوم زیرمعیار های بهداشتی -محیط زیستی و همچنین زیرمعیار های مشارکت پرستاران در برنامه های آموزشی، مشارکت کمک پرستاران در برنامه های آموزشی و تاثیر اصلاح زنجیره خرید در کاهش تولید پسماند به ترتیب با امتیاز های 0.778، 0.748 و 0.718 اولویت اول تا سوم مولفه مدیریتی را به خود اختصاص داده اند.

    نتیجه گیری

    بر اساس نتایج به دست آمده، تشویق کارکنان به مشارکت در آموزش، اصلاح فرایند خرید با تاکید بر کاهش تولید پسماند بیمارستان و نظارت منظم و مستمر می تواند اجرای موثر شیوه های مدیریت پسماند در بیمارستان ها را بهبود بخشد.

    کلید واژگان: پسماندهای پزشکی, بهداشت محیط, مدیریت پسماند, مطالعات کیفی
    MohammadHassan Golrayhan, Seyed Ali Jozi*, Mojgan Zaeimdar, Sahar Rezaian
    Background and aims

    Improper management of hospital waste has become a major concern in many developing countries. The present study was conducted with the aim of ranking the health-environmental and management criteria of hospital waste using the multi-criteria decision-making approach of ANP-TOPSIS.

    Methods

    This research is a qualitative study. After identifying and determining the health-environmental and management criteria of hospital waste, the validation of criteria was done using the Delphi method and using a questionnaire. SPSS software was used for data analysis. In order to weight the criteria and sub-criteria, the Analytical Network Process (ANP) technique and Super Decision 2.2 software were used. Then, TOPSIS method was  used to evaluate and prioritize the identified sub-criteria.

    Results

    Totally, 11 criteria and 44 sub-criteria were validated by Delphi method. Results indicated that “the participation of nursing assistants in separating infectious and non-infectious waste” (by weight of 0.705), “the participation of nurses in waste disposal” (by weight of 0.659), and “decontamination using hydroclave method” (by weight of 0.633) were found to be the first three main controlling health-environmental sub-criteria in waste disposal, respectively. Also, the sub-criteria of “participation of nurses in educational programs”,  and “participation of nursing assistants in educational programs”, and “changing the purchasing chain in reducing waste production” were identified as the most effective management criteria in reducing waste production, with scores of 0.778, 0.748 and 0.718, respectively.

    Conclusion

    Based on the obtained results, encouraging employees to participate in waste separation and management training, modifying the purchasing process with an emphasis on reducing hospital waste production, as well as regular and continuous monitoring can improve the effective implementation of waste management practices in hospitals.

    Keywords: Medical Waste, Environmental Health, Waste Management, Qualitative Research
  • محمدحسن گل ریحان، علی جوزی*، مژگان زعیم دار، سحر رضایان
    مقدمه

    مدیریت پسماندهای بیمارستانی با توجه به تبعات بهداشتی و محیط زیستی حائز اهمیت است. ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت مبتنی بر مدل ها می تواند موجب بهبود شرایط گردد.

    هدف

    پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد بهداشتی- محیط زیستی و مدیریتی پسماندهای بیمارستانی با استفاده از مدل تعالی EFQM در سه بیمارستان منتخب انجام شده است.

    مواد و روش ها

    این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است و به روش مقطعی انجام می شود. با بررسی متون و مصاحبه های ساختارنیافته با کارکنان و مدیران یمارستان های منتخب پرسشنامه محقق ساخته تدوین گردید. برای تائید روایی پرسشنامه از نظر خبرگان و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. در این تحقیق با بهره گیری از ساختار مدل برتری سازمانی  (EFQM)، مدل ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت بهداشتی- محیط زیستی پسماند های بیمارستانی در 9 معیار در قالب "توانمندساز ها" و "نتایج" طراحی گردید. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 تجزیه و تحلیل شدند. برای مقایسه بیمارستان های منتخب از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA) استفاده گردید و از آزمون تعقیبی بونفرونی (Bonferoni) برای مقایسه زوجی استفاده شد.

    یافته ها

    نتایج نشان داد که معیار (رهبری، خط مشی و راهبرد) و معیار (نتایج ارزیابی و مدیریت ریسک های بهداشتی-محیط زیستی) در بیمارستان A و معیارهای (شراکت ها و منابع) و (نتایج کلیدی عملکرد) در بیمارستان B و معیار (ارزیابی و مدیریت ریسک)  و معیار (نتایج جامعه)  در بیمارستان C به عنوان مهم ترین نقاط قوت بیمارستان های مورد مطالعه محسوب شده اند. همچنین مقایسه بیمارستان های مذکور با روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA) نشان می دهد اختلاف میانگین معیار (شراکت ها و منابع) در بیمارستان های B  و C و  (P<0/012) و معیار (نتایج جامعه) در بیمارستان های B و A و  (P<0/017)  معنی دار  می باشند.

    نتیجه گیری

    مدیران ارشد در بیمارستان های مورد مطالعه، اطمینان دارند که ساختار سازمانی مناسب و سیستم مدیریت فرآیند، مستقر شده است که در حصول نتایج پایدار و رو به بهبود موثر است و برای معیار های نیازمند بهبود، باید برنامه هایی با اهداف بلندمدت و کوتاه مدت، برای بهبود و ارتقاء تدوین گردد.

    کلید واژگان: پسماند بیمارستانی, معیارهای بهداشتی, معیارهای زیست محیطی, معیارهای مدیریتی پسماند, مدل تعالی
    Mohammadhassan Golrayhan, Ali Jozi*, Mojgan Zaeimdar, Sahar Rezaian
    Introduction

    Proper management of hospital waste is crucial due to its impact on health and the environment. Assessing the effectiveness of the management system using models can lead to improvements.

    Objectives

    This study aims to evaluating the health-environmental and management performance of hospital wastes using the EFQM excellence model in three selected hospitals. (two military hospitals and one civilian hospital).

    Material and Methods

    In this descriptive cross-sectional study, a detailed questionnaire was developed to investigate waste management strategies by reviewing literature and conducting unstructured interviews with employees and managers of selected hospitals. The questionnaire was validated through expert reviews, and its reliability was measured using Cronbach’s alpha coefficient. A performance evaluation model was designed based on the EFQM organizational excellence model, using nine criteria in the form of “enablers” and “results”. Cochran’s formula was utilized to determine the sample size, and the results were analyzed using SPSS23 software. ANCOVA was employed to compare the selected hospitals, and Bonferroni’s post hoc test was used for pairwise comparison.

    Results

    Results showed that the criteria (leadership, policy and strategy) and (healthenvironmental risk assessment and management) in hospital (A) and the criteria (partnerships and resources) and (Key performance results) in hospital (B) as well as the criteria (risk assessment and management) and criteria (community results) in hospital (C) are considered as their most important waste management strength. The comparison of these hospitals using the statistical method of univariate analysis of covariance (ANCOVA) reveals a significant difference in the average of the criterion (partnerships and resources) in hospitals (C) & (B), and the criteria (community results) in hospitals (A) & (B) are significant.

    Conclusion

    The senior hospital managers are confident that they have established an effective organizational structure and process management  system. They believe this system will lead to sustainable improvement. They also recognize the need for shortterm and long-term plans to address areas needing further improvement.

    Keywords: Environmental Criteria, Excellence Model, Hospital Waste, Health Criteria, Waste Management Criteria
  • سید عباس اسدی، مژگان زعیم دار*، سید علی جوزی

    مسیله سرریز فاضلاب خانگی همراه با صنایع درون شهری به منابع آبی در کنار موضوع افزایش جمعیت و کاهش خود پالایی خاک از جمله تهدیداتی است که می تواند خسارت های جبران ناپذیری را برای کلان شهرها به دنبال داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل تهدیدات زنجیره تامین آب شرب بوده است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع بنیادین بوده و برای انجام آن از روش تلفیقی استفاده شده است. برای این منظور، ابتدا با مصاحبه از خبرگان و کارشناسان حوزه آب و فاضلاب، راهکارهای مرتبط با مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل تهدیدات زنجیره تامین به روش تحلیل مضمون استخراج گردید و در ادامه مهم ترین مقوله های شناسایی شده در قالب مدل مفهومی طراحی شد. در ادامه، با طراحی پرسشنامه محقق ساخته و بررسی اعتبار آن از طریق روایی محتوا و آزمون آلفای کرونباخ تلاش شد تاثیر هر یک از عوامل بر کاهش تهدیدات مرتبط با فاضلاب خانگی همراه با صنایع درون شهری بررسی شود. برای تحلیل بخش کمی، از روش مدل معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS 26 و PLS 3 استفاده شد. یافته های به دست آمده نشان داد که ابزارهای کاری مدرن، قوانین منع کننده و اجباری، کنترل های پیشگیرانه و بهره برداری بهینه تاثیر مثبت و معناداری بر تهدید فاضلاب خانگی همراه با صنایع درون شهری داشتند، درحالی که تاثیر اقدامات کم خطر مورد تایید واقع نشد. از یافته های پژوهش حاضر می توان برای گرفتن تصمیمات راهبردی در زمینه مدیریت و کنترل تهدیدات مرتبط با فاضلاب خانگی و صنایع درون شهری استفاده نمود.

    کلید واژگان: آب شرب, پدافند غیرعامل, زنجیره تامین, صنایع درون شهری, فاضلاب خانگی
    Seyed Abbas Asadi, Mozhgan Zaeimdar *, Seyed Ali Jozi

    The issue of overflowing domestic sewage with urban industries into water resources, along with population growth and reduction of soil self-remediation, is one of the threats that can lead to irreparable damage to metropolises. The purpose of the current research was to design an integrated management model for passive defense against the threats of drinking water supply chain. This research was based on the objective of a fundamental type and it has used the integrated method. Solutions related to the management of supply chain threats were presented by conducting interviews with experts in the field of water and sewageand then the most important factors were designed in the form of a conceptual model by analyzing the content of the interviews.Following, the effect of each factor on reducing the threats related to the domestic sewage with urban industries was investigated by designing a researcher-made questionnaire and checking its validity through content validity and Cronbach’s alpha test.. For quantitative analysis, structural equation model method, SPSS 26, and PLS 3 softwares were used. The findings showed that modern work tools, prohibitive and mandatory laws, preventive controls and optimal exploitation had a significant positive impact on the threat of domestic sewage with urban industries, while the impact of low-risk measures was not confirmed. The findings of the present research can be used to make strategic decisions in managing and controlling threats related to domestic sewage and urban industries.

    Keywords: Drinking water, Passive Defense, Supply Chain, urban industries, domestic sewage
  • نرجس شهمیری، مژگان زعیم دار*، رکسانا موگویی، سعید ملماسی

    کودکان به عنوان سازندگان نسل های بعدی محسوب می گردند و فضاهای شهری نقش ویژه ای در اجتماعی شدن، بالفعل کردن استعدادها و برآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی کودکان ایفا می کنند. بنابراین، محیط زیست شهری امن و طراحی صحیح فضاهای شهری متناسب با زندگی کودکان در سوق دادن جامعه ی انسانی به سمت جامعه ای سالم و مطلوب از اهمیت زیادی برخوردار است. با این حال، در نظام مدیریت و برنامه ریزی شهری ایران توجه به نیازهای کودکان نادیده انگاشته شده است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر، ارایه ی الگوی مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست شهری امن با رویکرد شهر دوستدار کودک در کلان شهر تهران می باشد. بنابراین، روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی بوده که در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک DEMATEL و مدل تحلیل شبکه (ANP) در نرم افزار Super decision استفاده شده است. همچنین جامعه ی آماری پژوهش شامل کارشناسان و متخصصین مسایل شهری تهران بوده و با استفاده از نمونه گیری دلفی، حجم نمونه تعداد 20 نفر تعیین گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در راستای ارایه ی الگوی مدیریت و برنامه ریزی مناسب در راستای تحقق محیط زیست شهری امن با رویکرد شهر دوستدار کودک در تهران معیار اجتماعی-سیاسی-فرهنگی از بیشترین تاثیرگذاری و معیار برنامه ریزی نهادی و قانونی از بیشترین تاثیرپذیری برخوردار می باشند. بر اساس بردار ویژه ی به دست آمده از مدل تحلیل شبکه ای نیز معیار محیطی-کالبدی با وزن نرمال 205/0 از بیشترین اولویت برخوردار بوده و معیار امنیت با وزن نرمال 199/0 در اولویت دوم قرار دارد. همچنین معیار برنامه ریزی نهادی با وزن 139/0 از کمترین اولویت برخوردار است.

    کلید واژگان: مدیریت شهری, محیط زیست امن, کودک, شهر دوستدار کودک, کلان شهر تهران
    Narges Shahmiri, Mojgan Zaeimdar *, Roxana Moogouei, Saed Malmasi

    Children are considered the creators of the next generations and urban spaces play a special role in socializing, realizing talents and meeting the social and individual needs of children. Therefore, safe urban environment and proper design of urban spaces in accordance with children's lives are very important in leading human society towards a healthy and desirable society. However, in the Iranian urban management and planning system, attention to the needs of children has been neglected. In this regard, the purpose of this study is to provide a model of management and planning of a safe urban environment with a child-friendly city approach in Tehran metropolis. Therefore, the research method is practical in terms of purpose and analytical-exploratory in nature, which in order to analyze the information, have been used of DEMATEL technique and network analysis model (ANP) in Super decision software. Also, the statistical population of the research included experts and specialists urban issues in Tehran, and using Delphi sampling, the sample size of 20 people has been determined. Findings show that in order to provide an appropriate management and planning model in order to achieve a safe urban environment with a child-friendly city approach in Tehran, socio-political-cultural criteria are the most effective and institutional and legal planning criteria are the most effective. Based on the special vector obtained from the network analysis model, the environmental-physical criterion with a normal weight of 0.205 has the highest priority and the security criterion with a normal weight of 0.199 is in the second priority. Also, the institutional planning criterion with a weight of 0.139 has the lowest priority.

    Keywords: urban management, Safe environment, child, Child friendly city, Tehran Metropolis
  • سید علیرضا شریفی، مژگان زعیم دار*، سید علی جوزی، رخشاد حجازی
    زمینه و هدف

    امروزه اجرا و پیاده سازی برنامه‏های توسعه‏ صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط‏زیستی، سبب تداوم ورود آلاینده‏ها به محیط زیست شده است. در حال حاضر، آلودگی های صنعتی به عنوان عمده ترین عامل تخریب محیط زیست به شمار می آیند. بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین سرب، روی و کادمیوم در کارخانه فرآوری سرب و روی لکان بود.

    روش بررسی

    پس از ساماندهی و استانداردسازی داده ها با استفاده از GIS، ارزیابی ریسک اکولوژیکی و همچنین شاخص ریسک محیط زیستی فلزات سنگین در محدوده مورد مطالعه برآورد شد.

    یافته ها

    نتایج ارزیابی ریسک اکولوژیکی نشان داد که در میان فلزات سنگین مورد مطالعه، فلز کادمیوم کمترین ریسک (01/0 درصد از منطقه در طبقه پرریسک) و فلز روی بیشترین ریسک (02/0 درصد از منطقه در طبقه پرریسک) را ایجاد می کند. همچنین نتایج شاخص ریسک محیط زیستی حاکی از این بود که 99 درصد از منطقه از نظر ریسک فلز کادمیوم در طبقه کم ریسک قرار دارد، 92 درصد منطقه از نظر ریسک روی در طبقه بحرانی ارزیابی شده است و از نظر ریسک فلز سرب، منطقه مورد مطالعه در وضعیت بینابینی قرار گرفت.

    بحث و نتیجه گیری

    در یک جمع بندی می توان بیان کرد که به دنبال صنعتی شدن، گسترش آلودگی های صنعتی امری اجتناب ناپذیر است، اما روش ها و تمهیداتی به منظور تعدیل و تنزیل تبعات آن ها مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله روش های مهم در زمینه کاهش اثرات آلودگی های محیط زیستی، انجام ارزیابی ریسک اکولوژیکی است. بنابراین با توجه به قابلیت های سامانه های GIS در تهیه نقشه های ارزیابی محیط زیستی به نظر می رسد این سامانه می تواند در تسهیل ارزیابی آسیب پذیری اکولوژیکی صنایع معدنی فلزی مفید واقع شود.

    کلید واژگان: آسیب پذیری اکولوژیکی, آلودگی صنعتی, آلودگی محیط زیست, GIS
    Seyed Alireza Sharifi, Mojgan Zaeimdar *, Seyed Ali Jozi, Rokhshad Hejazi‬
    Background and Objective

    Today, the implementation of industrial development programs without considering environmental considerations, has led to the continued entry of pollutants into the environment. Currently, industrial pollution is considered the main cause of environmental degradation. Therefore, this study aimed to assess the ecological risk of toxic metals lead, zinc, and cadmium in the Lakan lead and zinc processing company.

    Method

    After organizing and standardizing the data using GIS, ecological risk assessment and also the environmental risk index of toxic metals in the study area were estimated.

    Findings

    The results of the ecological risk assessment showed that among the studied toxic metals, cadmium metal has the lowest risk (0.01% of the area in the high-risk class) and zinc has the highest risk (0.02% of the area in the high-risk class). Also, the results of the environmental risk index assessed 99% of the region in terms of cadmium metal risk in the low-risk category and 92% of the region in terms of zinc risk in the critical class, and lead metal was in the intermediate status.

    Discussion and Conclusion

    In conclusion, it can be stated that following industrialization, the spread of industrial pollution is inevitable, but methods and measures have been used to mitigate and reduce their consequences. One of the important methods in reducing the effects of environmental pollution is ecological risk assessment. Therefore, considering the capabilities of GIS systems in the preparation of environmental assessment maps, it seems that this system can be useful in facilitating the assessment of the ecological vulnerability of metal mining industries.

    Keywords: Ecological Vulnerability, Environmental pollution, GIS, industrial pollution
  • پهنه بندی ریسک حریق در مناطق شهری با استفاده از روش رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: شهر کاشان)
    محمدامین وکیل الرعایا، سعید ملماسی*، مژگان زعیم دار، مهناز میرزا ابراهیم طهرانی

    پیشینه و هدف:

     مدیریت خطر آتش سوزی یک مسیله جهانی است، جایی که سیاست های ایمنی شهری باید این موضوع را جدی بگیرند. یکی از زمینه های پژوهش برای کنترل آتش سوزی های شهری، شناسایی نقاط بحرانی آتش سوزی در منطقه است؛ زیرا عدم شناخت کافی این نقاط باعث وقوع و گسترش آتش در مناطق و کاربری های مختلف، تاخیر در مهار آن و وارد آمدن خسارات مالی و صدمه جانی و همچنین آلودگی های محیطی را در پی خواهد داشت. پهنه بندی ریسک حریق باهدف به کارگیری در برنامه ریزی و مدیریت در کنترل و حرایق شهری تاکنون در منطقه مطالعاتی این تحقیق موردتوجه نبوده و در قالب طرح تحقیقاتی و مطالعاتی، پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. هدف از مطالعه حاضر تعیین و شناسایی معیارهای شاخص جهت پهنه بندی ریسک آتش سوزی در منطقه موردمطالعه، ایجاد نقشه خطر آتش سوزی بر اساس روش رگرسیون لجستیک و تطابق با نقشه واقعیت آتش و همچنین ارایه برنامه های مدیریتی و مدیریت بحران آتش سوزی در شهر کاشان است.

    مواد و روش ها:

     مراحل وتکنیک های مورداستفاده در این تحقیق در شش گام انجام گردید. اولین گام شناسایی معیارها و شاخص های تاثیرگذار است. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، اطلاعات به دست آمده از مقالات معتبر و همچنین از طریق روش دلفی به منظور گردآوری نظر کارشناسان از مقیاس لیکرت استفاده شد. در گام دوم غربال گری معیارها متناسب باهدف انجام گرفت که معیارهای تاثیرگذار در این تحقیق عبارت اند از عوامل آسیب پذیر شامل (تراکم جمعیت، واحدهای صنعتی، تجاری- انبار، ساختمان مرتفع، بافت قدیمی و جایگاه سوخت) و همچنین ظرفیت عوامل کاهش شامل (ایستگاه آتش نشانی، جاده ها و شیرهای هیدرانت) است. در گام سوم آماده سازی داده ها و لایه ها جهت تحلیل در سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. در مرحله بعد به استانداردسازی لایه ها با استفاده از منطق فازی پرداخته شد. در ابتدا تابع فاصله (Distance) بر روی معیارها در محیط ادریسی سلوا اجرا گردید تا فاصله از هر پدیده مشخص شود. در ادامه به روش فازی همه معیارهای تعیین شده در بازه صفرتا 255 استاندارد شدند. نوع تابع استفاده شده در رویکرد منطق فازی از نوع خطی (Linear) بوده که انتخاب نوع تابع و آستانه ها بر اساس مرور منابع و نظر کارشناسی انجام شد. به منظور تحلیل ارتباط فضایی بین حوادث آتش سوزی رخ داده در سطح شهر و نقش فاکتورهای موثر در وقوع آن تمامی نقاط آتش سوزی 10 سال گذشته در سطح شهر از سال 1389 تا سال 1399 استخراج و به نقشه رستری تبدیل شد. در گام پنجم نقشه خطر آتش سوزی با استفاده از رگرسیون لجستیک تهیه شد که پس از مشخص شدن اعتبار مدل رگرسیون لجستیک با استفاده از شاخص های تعیین شده، نقشه پهنه بندی ریسک حریق شهر کاشان ترسیم گردید. در گام آخر به منظور اعتبار سنجی مدل رگرسیون لجستیک از Chi Square, ROC و Pseudo R Square استفاده شد.

    نتایج و بحث:

     مزایای استفاده از مدل رگرسیون لجستیک علاوه بر مدل سازی مشاهده ها، امکان پیش بینی احتمال تعلق هر فرد به هریک از سطوح متغیر وابسته و امکان محاسبه ی مستقیم نسبت به شانس متغیرها با استفاده از حداکثر درستنمایی بیشینه ضرایب مدل است. همچنین نسبت به سایر تکنیک های آماری، چند متغیره مانند آنالیز رگرسیون چندگانه و آنالیز تشخیصی، متغیر وابسته می تواند تنها دو متغیر داشته باشد که یکی احتمال وقوع حادثه و دیگری عدم وقوع آن است. به منظور تحلیل ارتباط فضایی بین حوادث آتش سوزی رخ داده در سطح شهر و نقش فاکتورهای موثر در وقوع آن تمامی نقاط آتش سوزی 10 سال گذشته در سطح شهر از سال 1389 تا سال 1399 استخراج و به نقشه رستری تبدیل شد. خروجی مدل رگرسیون لجستیک، ضریب هایی بین صفر و یک دارد که به احتمالات بالاتر از 0.5 ارزش یک (وقوع آتش سوزی) و به احتمالات پایین تر از 0.5 ارزش صفر (عدم وقوع آتش سوزی) می دهد و بدین ترتیب نقشه بولین ریسک تولید می گردد. این احتمال پیش بینی شده در دامنه 0 تا 1 سبب می شود تغییر لگاریتمی پیوسته باشد و خروجی مدل به صورت یک نقشه پیش بینی مکانی احتمال تخریب ارایه شود. سپس در معادله رگرسیون لجستیک این لایه به عنوان متغیر وابسته و پارامترهای موثر در پهنه بندی حریق به عنوان متغیر مستقل معرفی گردید پس از ورود داده ها به مدل آماری رگرسیون لجستیک، با استفاده از پارامتر های موثر در نرم افزار IDRISI ، ضرایب مدل، استخراج گردید. پس از مشخص شدن اعتبار مدل رگرسیون لجستیک با استفاده از شاخص های تعیین شده، نقشه پهنه بندی ریسک حریق شهر کاشان ترسیم گردید. درنهایت منطقه موردمطالعه ازنظر پتانسیل ریسک حریق به 5 کلاس بسیار کم، ریسک کم، متوسط، بسیار زیاد، ریسک زیاد تقسیم گردید. مساحت هر یک از 5 کلاس به دست آمده به هکتار و درصد به ترتیب 8747.47، 4669.03، 132115، 1116.33، 788.96 هکتار و 90.94، 4.85، 2.19، 1.16، و 0.82 درصد به دست آمد.

    نتیجه گیری:

     مقدار 0.95 به دست آمده از راک ROC نشان دهنده همبستگی بسیار بالای بین متغیر مستقل و وابسته است. مقدار شاخص چی دو برابر با 110836.07 است؛ با توجه به اینکه مقدار آن بسیار بیشتر از مقدار آستانه تعیین شده است درنتیجه فرض صفر تمام ضرایب نیز رد می گردد. مقدار آزمودن PR2 در این پژوهش 0.47 می باشد، بنابراین مدل رگرسیون لجستیک برازش قابل قبولی را داشته است.

    کلید واژگان: پهنه بندی ریسک آتش سوزی, فازی, رگرسیون لجستیک, تحلیل ارتباط فضایی, اعتبارسنجی
    Fire risk zoning in urban areas using logistic regression method (Case study: Kashan city)
    MohammadAmin Vakilalroaya, Saeed Malmasi *, Mojgan Zayeem Dar, Mahnaz Mirza Ebrahime Tehrani
    Background and Objective

     Fire risk management is a global issue, and urban safety policies must take it seriously. One of the fields of research for controlling urban fires is to identify critical fire points in the region; Insufficient knowledge of these points will cause the occurrence and spread of fire in various areas and uses, delays in controlling it, and causing financial losses and personal injury as well as environmental pollution. Fire risk zoning with the aim of being used in planning and management in urban fire control has not been considered in the study area of this research and no research has been done in this field in the form of research and study plan. The purpose of this study is to determine and identify the criteria for fire risk zoning in the study area, to create a fire risk map based on the logistic regression method and compliance with the fire reality map, and also to present fire management programs and fire crisis management in Kashan.

    Materials and Methods

     The steps and techniques used in this study were performed in six steps. The first step is to identify the effective criteria and indicators. Using library studies, information obtained from authoritative articles, and also through the Delphi method in order to collect the opinions of experts, the Likert scale was used. In the second step, the screening of criteria was done in accordance with the purpose. The effective criteria in this study are vulnerable factors including (population density, industrial units, commercial-warehouse, high-rise buildings, old tissue, and fuel station) as well as the capacity of reducing factors. (Fire station, roads, and hydrant valves). In the next step, the layers were standardized using fuzzy logic. At first, the distance function was performed on the criteria in SELVA IDRISI to determine the distance from each phenomenon. Then, by the fuzzy method, all the criteria determined in the range of zero to 255 were standardized. The type of function used in the fuzzy logic approach is linear, and the selection of the function type and thresholds was based on a review of sources and expert opinion. In order to analyze the spatial relationship between fire incidents that occurred in the city and the role of effective factors in its occurrence, all fire points of the last 10 years in the city from 2010 to 2020 were extracted and turned into a raster map. In the fifth step, a Fire hazard map was prepared using logistic regression. After determining the validity of the logistic regression model using the specified indicators, the fire risk zoning map of Kashan was drawn. In the last step, Chi-Square, ROC, and Pseudo R Square were used to validate the logistic regression model.

    Results and Discussion 

    Advantages of using the logistic regression model In addition to modeling observations, it is possible to predict the probability of each person belonging to each of the levels of dependent variables and the possibility of directly calculating the odds of variables using the maximum likelihood of maximum model coefficients. Also, compared to other statistical techniques, multivariate such as multiple regression analysis and diagnostic analysis, the dependent variable can have only two variables, one is the probability of an accident and the other is its non-occurrence. In order to analyze the spatial relationship between fire incidents that occurred in the city and the role of effective factors in its occurrence, all fire points of the last 10 years in the city from 2010 to 2020 were extracted and turned into a raster map. The output of the logistic regression model has coefficients between 0 and 1, with a probability higher than 0.5 of a value of one (occurrence of fire) and a probability of less than 0.5 of a value of zero (no occurrence of fire) and thus a boolean map of risk is generated. This logarithmic change causes the predicted probability to be continuous in the range of 0 to 1, and the output of the model to be presented as a spatial prediction map of the probability of destruction. Then, in the logistic regression equation, this layer was introduced as a dependent variable and the effective parameters in fire zoning were introduced as an independent variable. After entering the data into the logistic regression statistical model, model coefficients were extracted using effective parameters in IDRISI software. After determining the validity of the logistic regression model using the specified indicators, a fire risk zoning map of Kashan was drawn. Finally, in terms of fire risk potential, the study area was divided into 5 classes: very low, low risk, medium, very high, and high risk. The area of each of the 5 classes was obtained in hectares and the percentages were 87475.47, 4669.03, 132115, 1116.33, 788.96 hectares, and 90.94, 4.85, 2.19, 1.16, 0.82 percent, respectively.

    Conclusion

     The value of 0.95 obtained from ROC indicates a very high correlation between the independent and dependent variables. The value of the qi index is twice equal to 110836.07; Since its value is much higher than the threshold value, then the null hypothesis of all coefficients is also rejected. The value of the PR2 test in this study was 0.47, so the logistic regression model had an acceptable fit.

    Keywords: Fire risk zoning, Fuzzy, Logistic regression, spatial relationship analysis, Validation
  • مدل ارزیابی تناسب زمین برای توسعه شهری با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: بم)
    پویا فرحانی، سحر رضایان*، مژگان زعیم دار، سید علی جوزی

    پیشینه و هدف:

     در چند دهه اخیر با افزایش سرعت شهرنشینی و رشد مهاجرت به شهرها، تغییرات گسترده ای در ساختار فیزیکی شهرها به وجود آمده است. اعمال این تغییرات بدون در نظر گرفتن توان اکولوژیکی سرزمین و توجه به الزامات توسعه پایدار شهری، شهرها را با چالش های متعددی مواجه کرده است، که یکی از این چالش ها، تعیین اراضی مناسب جهت گسترش فیزیکی شهر و استقرار کاربری توسعه شهری است. از جمله روش های علمی و قابل اطمینان جهت تعیین و ارزیابی مناطق مستعد توسعه شهری با در نظر گرفتن شرایط و خصوصیات محیطی، ارزیابی توان اکولوژیکی است. انجام چنین ارزیابی تا حد زیادی به استفاده پایدار از زمین و حل مشکلات محیط زیستی ناشی از توسعه سریع شهرها کمک می کند. هدف از انجام ارزیابی توان اکولوژیکی، شناسایی مناسب ترین عرصه ها جهت استقرار کاربری های گوناگون با توجه به برنامه ریزی های آینده است. با توجه به این که معیارها و شاخص های مختلفی باید در انتخاب اراضی مناسب جهت استقرار کاربری توسعه شهری مدنظر قرار گرفته و تجزیه و تحلیل شوند، ضروری می نماید تا از موثرترین روش ها و تکنیک ها جهت شناسایی این اراضی استفاده شود. سامانه اطلاعات جغرافیایی یکی از ابزارهای پرکاربرد در انجام مطالعات محیط زیستی  به شمار می آید، که می تواند در انجام ارزیابی توان اکولوژیکی نیز مورد استفاده قرارگیرد. به دلیل نقش و اهمیت معیارها در انجام مطالعات ارزیابی توان اکولوژیکی، روش های مبتنی بر سامانه اطالاعات جغرافیایی می بایست با سایر روش ها و ابزارها ترکیب شوند تا نتیجه قابل قبولی بدست آید. پژوهش حاضر با هدف انجام ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان بم، به منظور تعیین عرصه های مناسب جهت استقرار کاربری توسعه شهری با رویکرد استفاده و تلفیق روش های تصمیم گیری چند شاخصه، منطق فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی  به انجام رسیده است.

    مواد و روش ها:

     جهت دستیابی به اهداف این پژوهش در گام نخست با مطالعه و بررسی پژوهش های پیشین و استفاده از نظرات گروه نخبگان، کلیه معیارها و زیرمعیارهای مورد نیاز جهت استقرار کاربری توسعه شهری در منطقه مشخص شد. به همین منظور، پرشسنامه ای طراحی و بین گروه نخبگان توزیع گردید تا نظرات خود را در خصوص معیارها و زیرمعیارها بیان کنند. از جدول مورگان جهت تعیین حجم جامعه آماری و حجم نمونه مورد نیاز استفاده شد. در نهایت 9 معیار و 13 زیرمعیار جهت انجام ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان بم انتخاب شدند. جهت وزن دهی و انجام مقایسات زوجی معیارها و زیرمعیارها نیز از روش های تصمیم گیری چند معیاره و نرم افزار ExpertChoice کمک گرفته شد. در گام بعدی، تمامی نقشه ها با استفاده از نرم افزار ArcGIS و با توجه به محدودیت های استقرار کاربری توسعه شهری در شهرستان بم به روش فازی استانداردسازی شدند. مقیاس نقشه های مورد استفاده در این پژوهش  1:100000 و رزولوشن لایه های اطلاعاتی دیجیتال نیز 90×90 متر است. در گام اخر، با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار و عملگر جمع فازی تمامی لایه های اطلاعاتی روی هم گذاری و نقشه نهایی توان اکولوژیک شهرستان بم تولید شد.

    نتایج و بحث:

     نتایج حاصل از انجام تحلیل های چند معیاره نشان داد، سه زیرمعیار فاصله از گسل های اصلی، فاصله از چاه های آب شرب و بافت خاک به ترتیب با 0.235، 0.117، 0.114 بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند. نرخ ناسازگاری محاسبه شده حاصل از انجام مقایسات زوجی در این پژوهش برابر با 0.07 محاسبه شد که کمتر از حد آستانه 0.1 است که نشان می دهد قضاوت های صورت گرفته توسط گروه نخبگان به درستی انجام شده است. همچنین با تحلیل نتایج حاصل از روی هم گذاری نقشه ها مشخص شد، بیشترین ارزش پیکسلی محاسبه شده به منظور استقرار کاربری توسعه شهری در منطقه برابر با 0.481 و کمترین ارزش نیز برابر با 0.07 است. جهت انجام تحلیل دقیق تر نقشه با طبقه بندی نقشه نهایی در چهار طبقه، مشخص 24% از مساحت منطقه معادل 18996.2 هکتار دارای توان متوسط، 34% معادل 268854.3 هکتار ضعیف، 22% معادل 178695.7 هکتار بسیار ضعیف و 20% معادل 160762.3 هکتار غیرقابل توسعه است. پراکنش مناطق با توان اکولوژیکی متوسط عمدتا در قسمت های شرق، شمال غرب و به میزان کمتر در مرکز منطقه و پراکنش مناطق با توان بسیار ضعیف و غیرقابل توسعه در محدوده غرب و جنوب منطقه قرار دارند.

    نتیجه گیری:

     این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مناطق مناسب جهت استقرار کاربری توسعه شهری در شهرستان بم با استفاده از تلفیق روش های تصمیم گیری چند معیاره، سامانه اطلاعات جغرافیایی و منطق فازی به انجام رسیده است. تمامی معیارها و زیرمعیارهای استفاده شده جهت انجام این پژوهش با توجه به خصوصیات فیزیکوشیمیایی و اقتصادی- اجتماعی منطقه و با استفاده از تکنیک پرسشنامه تعیین گردیده اند. درنهایت 9 معیار شامل منابع آبی، اقلیم، توپوگرافی، زمین شناسی، خاک، مناطق تحت مدیریت، راه ها، مراکز جمعیتی، کاربری اراضی و 13 زیرمعیار شامل، فاصله از منابع آب سطحی، فاصله از منابع آب زیر زمینی، اقلیم، سرعت باد، شیب، ارتفاع، فاصله از گسل های اصلی، زمین شناسی، بافت خاک، فاصله از مناطق حفاظت شده، فاصله از جاده ها، فاصله از مناطق ساخته شده شهری و کاربری اراضی، جهت انجام این پژوهش انتخاب شدند. به منظور انجام مقایسات زوجی معیارها و زیرمعیارها، از روش پرسشنامه و نرم افزار ExpertChoice و جهت استاندارد سازی و روی هم گذاری نقشه ها نیز از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان داد حدود 24% از اراضی شهرستان بم دارای توان اکولوژیکی متوسط جهت استقرار کاربری توسعه شهری می باشند. با توجه به نتایج بدست آمده از روش ها و تکنیک های مورد استفاده در این پژوهش و مقایسه با پژوهش های مشابه می توان بیان کرد که استفاده و تلفیق روش های تصمیم گیری چند معیاره، منطق فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی می تواند ابزار لازم و کافی جهت تعیین مناطق مناسب استقرار کاربری توسعه شهری را فراهم و تحلیل دقیقی از این مناطق را با توجه به خصوصیات منطقه جهت برنامه ریزی های آتی ارایه دهد. با توجه به نتایج بدست آمده می توان بیان کرد به دلیل شرایط خاص منطقه و پتانسیل لرزه خیزی بالا ناشی از وجود شبکه گسلی و عوامل زمین ساخت، منطقه مطالعاتی از پتانسیل متوسطی جهت استقرار کاربری توسعه برخوردار است.

    کلید واژگان: توسعه پایدار شهری, تناسب اکولوژیکی, سامانه اطلاعات جغرافیایی, تحلیل سلسله مراتبی, منطق فازی, بم
    Land suitability assessment model for urban development using Multi-Criteria decision-making approach and Geographic Information System (Case study: Bam)
    Pooya Farhani, Sahar Rezayan *, Mojgan Zaeimdar, Seyed Ali Jozi
    Background and Objective

     In recent decades, with the acceleration of urbanization and the growth of migration to cities, the physical structure of cities has undergone extensive changes. To implement these changes, regardless of the ecological capacities and requirements of sustainable urban development, cities are facing many challenges. One of these challenges is determining the appropriate areas for the physical expansion of the city for the establishment of urban development. One of the most reliable methods to determine the appropriate directions and areas for urban development by considering environmental conditions and characteristics is the land suitability assessment. Such an assessment greatly contributes to sustainable land use and solving environmental problems caused by rapid urban development. Land suitability assessment aims to identify the most appropriate spatial pattern for future land uses considering the ecological potential of the area. Since many criteria need to be considered and analyzed in the selection of appropriate lands for urban development, it is necessary to use the most effective techniques to identify the best locations for future urban expansion. The Geographic Information System is such a technique, having its most useful application in the land suitability assessment method. In setting the importance of the criteria used and computing the weights of factors, GIS tools must be integrated with other methods to improve the results. Given that, the present study attempted to evaluate the land suitability to determine suitable areas for the establishment of urban development of Bam city through the integration of the Multi-Criteria Decision-Making approach, Fuzzy Logic, and Geographic Information System.

    Materials and Methods

     To achieve the objectives of this study, with the help of a group of experts, and an extensive review of the related literature, all the criteria and sub-criteria essential to the establishment of urban development were identified as the first step. To this end, a questionnaire was designed and distributed among the group of experts and they were asked to express their opinions on the identified criteria and sub-criteria. To determine the required sample size and population, Morgan’s sampling table was employed. Consequently, 9 criteria and 13 sub-criteria were selected for the land suitability assessment in this study.Multi-Criteria Decision-Making method and Expert-Choice software were used to compare and weigh the previously determined criteria and sub-criteria. As the next step, all the data layers were standardized by the fuzzy logic method using ArcGIS software. The scale of the maps used in this research is 1:100000 and the resolution of digital layers is 90×90 meters. After assigning calculated weights to each data layer, they were overlaid using the Weighted Linear Combination method and fuzzy sum technique.

    Results and Discussion 

    The results from MCDM analysis revealed that three sub-criteria namely distance from major faults, distance from drinking water wells, and soil texture had the highest weights among other factors at 0.235, 0.117, and 0.114, respectively. The inconsistency calculated for the pairwise comparison in this study was 0.07, which is below the 0.1 thresholds. Analysis of the final raster suitability map, resulting from overlaying data layers, showed that the highest and the lowest pixel values were 0.481 and 0.07, respectively. To perform a more accurate analysis, the final suitability map was classified into four suitability classes (medium, low, very low, and undevelopable) indicating that 24% of the studied area equivalent to 189965.2 hectares, categorized as having medium suitability, 34% low equivalent to 268854.3 hectares, 22% very low equivalent to 178695.7 hectares, and 20% undevelopable equivalent to 160762/3 hectares for the establishment of urban development. The medium suitable areas are mainly located in the east, northwest, and to a lesser extent in the center, mostly away from the major fault lines, while the areas of very low suitability and undevelopable are mainly located in the west and south of the area studied. Due to their proximityto protected areas, mountainous, fault lines, and hills, these areas do not demonstrate the appropriate suitability for the establishment of urban development.

    Conclusion

     This study was conducted to identify and determine suitable areas for the establishment of urban development in Bam city using a combination of the Multi-Criteria Decision-Making approach, Geographic Information System, and Fuzzy Logic technique. All the criteria and sub-criteria, used to conduct this study, have been determined using a questionnaire and considering the environmental conditions and socio-economic characteristics of the studied area. As a result, 9 criteria including water resources, climate, topography, geology, soil, areas under the Department of Environment Management, roads, population centers, and land use, and 13 sub-criteria including distance from surface and groundwater resources, climate, wind speed, slope, altitude, distance from the main faults, geology, soil texture, distance from protected areas, distance from roads, distance from built-up urban areas and land use were selected for this study. Expert Choice and ArcGIS software were employed for pairwise comparison and standardization and overlaying data layers. It was found that 24% of the studied area equivalent to 189965.2 hectares can be categorized as medium suitability for the establishment of urban development. Based on the final results, it is concluded that the integration of the Multi-Criteria Decision-Making approach, Fuzzy Logic, and Geographic Information System can provide sufficient tools to determine the areas suitable for urban development and present a detailed analysis of these areas according to the characteristics of the area for future planning.

    Keywords: Sustainable Urban Development, Land suitability, Geographic Information System, Analytical Hierarchy Process (AHP), fuzzy logic, Bam
  • هومن بهمن پور*، مژگان زعیم دار، بهرنگ سلاجقه
    هدف از انجام این پژوهش، ارایه الگوی بهینه آموزشی برای ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی شهروندان تهرانی نسبت به مقوله تنوع زیستی می باشد. در گام نخست، از پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش سطح آگاهی شهروندان استفاده شد. سپس با استفاده از آرای خبرگان اقدام به وزن دهی و ارزیابی روش های گوناگون آموزشی گردید. بدین منظور، دو سطح هدف به عنوان سناریوهای مورد انتظار طراحی گردید. برای ارزیابی دقیق و تعیین مسیر بهینه که واجد کمترین زمان و پایین ترین هزینه باشد، از الگوریتم دایجسترا و الگوریتم مورچگان (ACA) استفاده شد. نتایج بیانگر آن بود که دانش عمومی زنان در مورد تنوع زیستی نسبت به مردان بالاتر بوده و در مورد دانش تخصصی این مورد برعکس بوده است. از سوی دیگر، میان دانش تنوع زیستی و سطح تحصیلات رابطه مثبت معنی داری وجود داشته است. همچنین، برای دستیابی به هدف سطح اول، «الگوی آموزشی ترکیبی» با وزن 196/1 و الگوی آموزشی «الگوی آموزشی مجازی» با وزن 608/0 به ترتیب مناسب ترین و نامناسب ترین الگوی آموزشی برای انتقال دانش عمومی به شهروندان ارزیابی شدند. در خصوص هدف سطح دوم روش «آموزش چهره به چهره» با وزن نهایی 64 و «تهیه و توزیع بسته های آموزشی» با وزن 43 واجد بیشترین امتیاز بودند. در نهایت، مسیر بهینه برای ارتقای سطح دانش تخصصی شهروندان، دارای وزن 161 بوده که به ترتیب شامل مواردی نظیر دستیابی به سطح دانش عمومی خوب، ایجاد فضای آموزشی، حمایت از شکل گیری سازمان های مردم نهاد محیط زیستی، اقدامات تشویقی و نیازسنجی و بازنگری بوده است.
    کلید واژگان: آموزش محیط زیست, الگوریتم مورچگان, تنوع زیستی, شهر تهران
    Hooman Bahmanpour *, Mojgan Zaeimdar, Behrang Salajegheh
    The purpose of this study is to provide an optimal educational model to improve the general and specialized knowledge of Tehran citizens regarding biodiversity. In the first step, a researcher-made questionnaire was used to assess the level of citizens' awareness. Then, using the opinions of experts, various educational methods were weighed and evaluated. For this purpose, two target levels were designed as expected scenarios. Digest and Ant (ACA) algorithms were used to accurately evaluate and determine the optimal route with the lowest time and lowest cost. The results showed that women's general knowledge about biodiversity was higher than men’s and vice versa about specialized knowledge. On the other hand, there was a significant positive relationship between biodiversity knowledge and education level. Also, to achieve the first level goal, the "Combined educational model" with a weight of 1.196, and the educational model "Virtual educational model" with a weight of 0.608 were evaluated as the most appropriate and inappropriate educational model for transferring general knowledge to citizens, respectively. Regarding the purpose of the second level, the method of "face-to-face training" with a final weight of 64 and "preparation and distribution of training packages" with a weight of 43 had the highest score. Finally, the optimal path for raising the level of specialized knowledge of citizens has a weight of 161, which includes such things as achieving a good level of general knowledge, creating an educational environment, supporting the formation of environmental NGOs, incentives, needs assessment, and review.
    Keywords: Environmental Education, Ant Algorithm, Biodiversity, Tehran
  • محسن امیری، مژگان زعیم دار، حمیدرضا خالدی، سحر رضاییان
    مقدمه

     در این تحقیق به منظور شناسایی،‌رتبه بندی و ارزیابی ریسک های محیط زیستی  در بخش نگهداری و جمع آوری مکانیزه سیستم مدیریت پسماند منطقه 6 شهرداری تهران با هدف تعیین مکان ایمن برای احداث جایگاه‌های استقرار سیستم های مکانیزه جمع کننده و ذخیره سازی پسماند‌های شهری انجام شد.

    روش تحقیق :  

    در ابتدا معیارهای موثر در مکانیابی استقرار سیستمهای مکانیزه جمع آوری و ذخیره پسماندهای شهری در منطقه 6 تهران در 7 بخش (اقتصادی- اجتماعی، کالبدی- فضایی، هیدرولوژی و اقلیم، زمین شناسی، پدافند غیرعامل) مورد شناسایی  قرار گرفتند سپس  در قالب 7 معیار اصلی و 35 عامل طبقه بندی گردیده و ارزیابی ریسک عامل ها از طریق تکنیک FMEA   مورد ارزیابی قرار گرفته و  در نهایت  برای اولویت بندی عامل ها از روش TOPSIS استفاده گردید.

    یافته ها

      نتایج ارزیابی ریسک به روش FMEA مشخص نمود سیستم ذخیره‌سازی و جمع‌آوری مکانیزه منطقه 6 تهران براساس شاخصهای پدافند غیرعامل و محیط‌زیست در سه سطح (بالا، متوسط، کم) طبقه بندی شدند که  %69 از خطرات درسطوح  پایین، %17 در سطوح متوسط و %14 در سطوح بالا قرار داشتند. نتایج رتبه بندی TOPSIS نشان داد عامل فاصله از ایستگاه آتش نشانی ، فاصله از گسل و عامل فاصله از پست برق به ترتیب با اعداد مشابهت به راه حل ایده آل (Cli) به میزان0.861، 0.774 و 0.771  به عنوان بالاترین عوامل ریسک مشخص گردیدند. از طرف دیگر عامل فاصله از ایستگاه های تقلیل فشار گاز با Cli به میزان 0.134 به عنوان کم اهمیت ترین عامل ریسک تعیین گردید.

    نتیجه گیری

      به علت دقت بالا و توانایی استفاده از نرم افزارهای صفحه گسترده در روش  TOPSIS لذا  در ارزیابی ریسک محیط زیستی می توان بی نهایت ریسک را براساس بی نهایت شاخص رتبه بندی نمود. براساس نتایج بدست آمده در این تحقیق مشخص گردید در استقرار ایستگاه های نگهداری و جمع آوری جدید پسماندهای شهری در منطقه مورد مطالعه، بایستی متناسب با جمعیت پذیری نواحی و رعایت فاصله مناسب از ایستگاه های آتش نشانی، ضروری است استقرار سیستم ها در محوطه های  باز و وسیع مکانیابی و طراحی گردد.

    کلید واژگان: ارزیابی ریسک, مدیریت پسماند, سیستم جمع آوری مکانیزه, روش TOPSIS, تکنیک FMEA
    Mohsen Amiri, Mojgan Zaeimdar, Hamidreza Khaledi, Sahar Rezaian
    Background

    We assessed and ranked environmental risks in the mechanized urban waste collection and storage systems in Tehran municipality (Iran) to locate safe areas for the establishment of these systems.

    Methods

    This descriptive-analytical study first identified and classified the effective factors in locating the mechanized systems of the studied district in seven criteria (socioeconomic, physical-spatial, hydrological-climatic, geological, and three passive defenses including dispersion, lifeline, and high-risk facilities). Risk factors were evaluated using the FMEA technique and prioritized using the TOPSIS method.

    Results

    The FMEA results classified the identified passive defense and environmental risks into three levels (high, medium, low), with 69% of the risks at the low level, 17% at the medium level, and 14% at the high level. The TOPSIS ranking results identified "Distance to nearest fire station", "Distance to a fault" and "Distance to power substation" as the highest risk factors with the similarity to ideal solution (cli)values of 0.861, 0.774 and 0.771, respectively, as well as "Distance to gas pressure-reducing stations" (cli = 0.134) as the least important risk factor.

    Conclusion

    New urban waste collection and storage stations in the studied district should be established according to the population of the areas and at a suitable distance to the nearest fire stations. Further, locating and designing these systems in wide open spaces is highly essential.

    Keywords: Risk Assessment, Waste Management, Mechanized Collection System, TOPSIS method, FMEA technique
  • سیدعباس اسدی، مژگان زعیم دار*، سید علی جوزی

    پژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت یکپارچه تهدید زلزله در فرایند زنجیره تامین آب شرب انجام شدهاست. برای انجام این پژوهش از روش تلفیقی استفاده شده است. جامعه آماری در فاز کیفی 14 نفر ازکارشناسان حوزه آبوفاضلاب و در فاز کمی، کارکنان شاغل در شرکت آب منطق های استان گیلان بودند کهاز بین آ نها، 230 نفر به روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. به منظور تحلیل داد ه ها نیز از تحلیلمحتوا و روش مد لسازی معادلات ساختاری و نر مافزار Smart PLS 3 استفاده شد. یافته های ب هدست آمدهنشان داد که رابطه مثبت و معناداری میان را هکارهای مدیریت یکپارچه شامل مقاو مسازی و ب هروزرسانیتاسیسات، منابع رزرو، آییننامه های بهسازی، مطالعات و آزما یشات دقیق و بهکارگیری تجهیزات فنی و انسانیبا تهد ید زلزله وجود داشته است و استفاده از هر یک از این راهکارها میتواند منجر به کاهش مخاطرات مرتبطبا زمان وقوع زلزله در کلا نشهر رشت شود .کلمات کلیدی: آب شرب، زلزله، زنجیره تامین و مد یر یت یکپارچ ه .

    کلید واژگان: آب شرب, زلزله, زنجیره تامین و مد یر یت یکپارچ ه
    Mozhgan Zaeimdar *

    The current research was conducted with the aim of investigating the integrated management of earthquake threat in the drinking water supply chain process. A combined method was used to conduct this research. The statistical population in the qualitative phase was 14 experts in the field of water and wastewater, and in the quantitative phase, the employees working in the regional water company of Guilan province, from whom, 230 people were selected by non-probability method. In order to analyze the data, content analysis and structural equation modeling method and Smart PLS 3 software were used. The findings showed that there was a positive and significant relationship between integrated management solutions including retrofitting and updating of facilities, reserve resources, improvement regulations, detailed studies and tests, and the use of technical and human equipment with the threat of earthquakes, and the use of each of these solutions It can lead to the reduction of risks related to the time of earthquake in Rasht metropolis.

    Keywords: Drinking water, Earthquake, Supply Chain, Integrated Management
  • هدیه پرنگ، عباس اسماعیلی ساری*، مژگان زعیم دار
    فلز سمی جیوه به یکی از مهم ترین آلاینده های فلزی تالاب انزلی تبدیل شده است به نحوی که سلامت و کیفیت ماهیان خوراکی این اکوسیستم را برای مصرف کنندگان به شکل جدی به خطر انداخته است. تعداد 10 عدد از چهار گونه ماهی شامل سوف معمولی (Sander lucioperca)، اردک ماهی (Esox luscious)، کپور معمولی (Cyprinus carpio) و کاراس (Carassius aurata) صید شدند. از روش جذب اتمی برای سنجش جیوه استفاده شد. فاکتورهای ضریب خطر غیر سرطان زایی (HQ)، جذب روزانه جیوه (DI)، مقدار مجاز مصرف روزانه ماهی (CRlim) و مقدار مجاز مصرف ماهیانه (CRmm) برای کودکان، زنان و بزرگسالان برای خانوارهای شیلاتی و غیر شیلاتی ارزیابی گردید. میانگین غلظت جیوه کل در بافت خوراکی ماهیان سوف معمولی، اردک ماهی، کپور معمولی و کاراس به ترتیب در محدوده 8/46±149/93، 4/37±165/17، 8/83±78/92 و 5/51±60/7 نانو گرم بر گرم وزن تر قرار داشت. گونه اردک ماهی بیش ترین جیوه را در بافت خوراکی با کم ترین میزان مجاز غذا در ماه 6/6، 5/1 و 5/6 برای کودکان، زنان و بزرگسالان به ترتیب در خانواده های شیلاتی نشان داد. ارزیابی ریسک سلامت خطر غیر سرطان زایی را برای جیوه در اردک ماهی و ماهی سوف برای بزرگسالان و زنان نشان داد (HQ>1). بنابراین تالاب انزلی به شدت با فلز جیوه آلوده شده است و تجمع این فلز در بافت خوراکی ماهیان پر مصرف این زیستگاه می تواند سلامت افراد خانوارهای شیلاتی را بیش از سایر افراد تهدید نماید.
    کلید واژگان: ماهیان گوشت خوار, ماهیان همه چیز خوار, تجمع جیوه, بافت خوراکی, ریسک غیر سرطان زایی, مقدار مجاز مصرف
    Hedieh Parang, Abbas Esmaili Sari *, Mojgan Zaeimdar
    In recent years, the toxic metal mercury has become one of the most important metal pollutants in Anzali wetland, so that the health and quality of edible fish in this ecosystem is seriously endangered for consumers. 10 species of four fish including common perch, duck, common carp and carp were caught. Atomic absorption method was used to measure mercury. Non-carcinogenic risk factors (HQ), daily mercury uptake (DI), allowable daily intake of fish (CRlim) and allowable monthly intake (CRmm) for children, women and adults in both fishery and non-fishery families were assessed. The mean concentrations of total mercury in the oral tissues of common perch, duck, common carp and carp were in the range of 8.46±149.93, 4.37±165.17, 8.83±78.92 and 60.7. 5.51 ng/g fresh weight, respectively. Duck species showed the highest mercury in the edible tissue with the lowest allowable amounts of food per month at 6.6, 5.1 and 5.6 for children, women and adults in fishery families, respectively. Health risk assessment showed a non-carcinogenic risk for mercury in duck and perch for adults and women (HQ>1). Therefore, Anzali wetland is heavily contaminated with mercury metal and the accumulation of this metal in the edible tissue of fish consuming this habitat can threaten the health of fishery households more than other people.
    Keywords: Carnivorous fish, Omnivorous fish, Mercury accumulation, Edible tissue, Non-carcinogenic risk, Permissible intake
  • سید عباس اسدی، مژگان زعیم دار، سید علی جوزی

    حفاظت از زنجیره تامین آب شرب کلانشهرها از جمله موضوعات مهمی است که تمامی کشورها همواره باید به آن توجه کنند، چرا که هر گونه اتفاقی در این زنجیره تامین، می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری را متحمل کند. هدف از مطالعه حاضر، طراحی الگوی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیط زیست در زمینه تامین آب شرب است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع مطالعات بنیادین بوده و برای بررسی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیط زیست منابع تامین آب، تصفیه‌خانه‌ها، خطوط انتقال و مخازن ذخیره آب شرب کلانشهر رشت، از تیوری داده‌بنیاد استفاده شد. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه با خبرگان انجام گرفت و در نهایت، 14 خبره از بین اساتید مدیریت محیط زیست و کارشناسان حوزه آب به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند تا دیدگاه‌ها به اشباع نظری برسند. برای تحلیل متن، کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) و مقوله‌ای کردن و تولید شبکه‌های مقوله‌ای از نرم‌افزار MAXQDA 2020 استفاده شد. بررسی دیدگاه‌ها در خصوص راهکارهای کاهش و مقابله با تهدیدات محیط زیستی مراحل مختلف آب‌رسانی کلانشهر رشت نشان داد که می‌توان از پنج جنبه زیرساختی، خط‌مشی‌گذاری، فرهنگی، فنی و انسانی به بررسی راهکارها پرداخت. در نهایت، با تکیه بر تیوری داده‌بنیاد و الگوی اشتراوس و کوربین، الگوی نهایی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیط زیست تامین آب شرب کلانشهر رشت شامل شرایط علی، مقوله اصلی، شرایط مداخله‌گر، عوامل زمینه‌ای، راهبردها و پیامدها ارایه شد.

    کلید واژگان: آب شرب, پدافند غیرعامل محیط زیست, تیوری داده بنیاد, مدیریت یکپارچه
    Seyed Abbas Asadi, mozhgan zaeimdar, Seyed Ali Jozi

    Protecting the drinking water supply chain of metropolises is one of the important issues that all countries should always pay attention to, because any incident in this supply chain can cause irreparable damages. The purpose of this study is to design an integrated management pattern of passive environmental defense in the field of drinking water supply. The current research is in the category of fundamental studies based on the purpose, and used integrated management of passive environmental defense to investigate the integrated management of passive environmental defense of supply sources, treatment plants, transmission lines and drinking water storage tanks in Rasht metropolis. Data collection was done through interviews with experts, and finally, 14 experts were selected among environmental management professors and water experts by snowball sampling method so that the views reach theoretical saturation. MAXQDA 2020 software was used for text analysis, coding (open, central and selective) and categorization and generation of categorical networks. Evaluating the views regarding solutions to reduce and deal with environmental threats in different stages of water supply in Rasht metropolis showed that the solutions can be considered from five aspects of infrastructure, policy making, cultural, technical and human. Finally, according to the data base theory and Strauss and Corbin’s model, the final model of the integrated management of passive environmental defense of drinking water supply in Rasht metropolis including causal conditions, main category, intervening conditions, background factors, strategies and consequences were presented.

    Keywords: Drinking water, passive environmental defense, grounded theory, integrated management
  • عباس علیپور حاجی آقا، مژگان زعیم دار*، سید علی جوزی، نوشین سجادی، آرزو قادی
    زمینه و هدف

    پساب صنعت قند به دلیل بار آلایندگی بالا و همچنین حضور پیش سازها و ترکیبات رنگی مختلف و گل حاصل از تصفیه آهکی به طور طبیعی دارای تخریب پذیری کمی می باشد. در این تحقیق، پارامترهای موثر برتصفیه پساب صنعت قند چغندری با روش فتوفتتون بررسی  و با استفاده از روش سطح پاسخ برای بهینه سازی روش مورد ارزیابی قرار گرفته شد.

    روش بررسی

    تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی انجام پذیرفته و در آن پساب کارخانه قند قزوین از نظر شدت بار آلودگی با در نظر گرفتن کاهش سه فاکتور COD،رنگ و میزان فنول کل با استفاده از فرایند اکسیداسیون پیشرفته (فتوفتتون) بررسی گردید. از روش های آزمون استاندارد آیکومزا و آب و فاضلاب به منظور تعیین کیفیت شیمیایی پساب در قبل و پس از تصفیه استفاده شد. نتایج حاصل از این آزمایش ها در انتها به واسطه مدل سازی با روش سطح پاسخ بهینه گردید.

    یافته ها

    شرایط بهینه رنگبری با استفاده از روش سطح پاسخ عبارت بود از : 1/6 pH، غلظت سولفات آهن ppm20، غلظت پراکسید هیدروژن ppm1500 و زمان تماس: 15 دقیقه. میزان رنگبری و تجزیه ترکیبات فنولیک در این نقاط بهینه به دست آمده حاصل از فرایند فتوفتتون، به ترتیب 92/73 و 9/93 درصد بود.

    بحث و نتیجه گیری

    فرایند فتوفتتون دارای راندمان مناسب در تصفیه پساب صنعت قند در حذف پارامترهای مهمی چون ناخالصی های رنگی، ترکیبات فنولیک و COD می باشد. همچنین نتایج آماری نشان دهنده معنادار بودن پارامترهای pH، غلظت معرف فنتون و زمان تماس در راندمان تصفیه در طی فرایند فتوفنتون بود. (05/0  p<)

    کلید واژگان: صنعت قند, تصفیه پساب, فرایند فتوفنتون, کاهش بار آلودگی
    Abbas Alipour Hajiagha, Mojgan Zaeimdar *, Seyed Ali Jozi, Nooshin Sajadi, Arezoo Ghadi
    Background & Objective

    The wastewater obtained from sugar production cannot be naturally degraded due to the presence of various color precursors, colored impurities, lime carbonation sludge and other organic impurities. In this study, optimization of the effective parameters for the sugar industry wastewater treatment is investigated using photo- Fenton process and response surface methodology.

    Material and Methodology

     This empirical research was conducted on a laboratory scale on refined wastewater obtained from sugar beet factory (Qazvin, Iran), in ternms of the intensity of contamination, considering the reduction of the three factors including COD, phenolic, and color content using the advanced oxidation process (photo- Fenton process). In order to optimize the ocndions for wastewater treatment, the results of these experiments wre ultimately optimized by response surface methodology.

    Findings

    The results obtained that the optimal condition for color and phenolic removal were: pH of 6.1' reaction time 15 minutes' Fenton's reagent (Fe2+/H2O2) concentrations: 20/1500 of ppm. Under these conditions, the color and phenolic reduction were achieved 73.92% and 93.9%, respectively.

    Discussion & Conclusions

    The photo- Fenton process has a good efficacy in treating the sugar industry wastewater in the removal of important pollution parameters such as color impurities, phenolic compounds, and COD.Also, the statistical results showed that the pH parameter, Fenton's reagent concentration and contact time were significant during treatment process (p<0.05).

    Keywords: Sugar industry, Wastewater treatment, Photo- Fenton process, Pollution load reduction
  • آرزو نصیری، ندا قاسمی، زهره السادات مجتهدزاده، مژگان زعیم دار *

    کیفیت هوای محیط های داخل بیمارستان ها و سایر مراکز بهداشتی و درمانی بسیار اهمیت دارد. هدف تحقیق بررسی و مقایسه آلودگی های قارچی و باکتریایی در وسایل و اتاق های عمل در بخش های مختلف بیمارستان می باشد. بررسی ادبیات موضوع بر اساس بررسی شاخص های آلودگی وسایل و انواع اتاق عمل بر حسب فراوانی باکتریایی و قارچی بوده است . نتایج نشان می‌دهد که هوای اتاق عمل الودگی کمتری نسبت به بقیه فضاهای بیمارستان دارد اما با این وجود الودی میکروبی شامل قارچ ها ، از جمله اسپرژیلوس و باکتری هایی مانند استافیلوکوکوس و استرپتوکوک و از لحاظ ویروس از نوع انفولانزا وجود دارد . بخش اورژانس دارای بیشترین فراوانی باکتریایی و بخش عمومی دارای بیشترین فراوانی قارچی می باشد همچنین تخت های بیمارستان دارای بیشترین فراوانی باکتریایی و کف و دیوارهای اتاق عمل دارای بیشترین فراوانی قارچی می باشد. همچنین شایع ترین باکتری آلوده کننده اتاق عمل استافیلوکوک ، اشرشیاکولی ، قارچ کاندیدا، سودوموناس هستند . بنابراین در صورت عدم توجه به وضیعت آلودگی میکروبی هوای اتاق عمل و مدیریت نامناسب ، بهداشت محیطی،علاوه بر اختلال در روند بهبود با ایجاد عفونت ها موجب گسترش بیماری های دیگر و طولانی شدن بستری و ایجاد هزینه ها می گردد.

    کلید واژگان: الودگی اتاق عمل, آلودگی هوای داخلی, عفونت های بیمارستانی
    Arezoo Nasiri, Neda Ghasemi, Zohre Alsadat Mojtahedzade, Mojgan Zaimdar *

    The air quality inside hospitals and other healthcare centers is crucial. This research aims to investigate and compare the fungal and bacterial contamination in different hospital wards' equipment and operating rooms. The literature review examined the equipment's contamination indicators and operating room types according to the abundance of bacteria and fungi. The results show that the air in the operating room is less contaminated than in other hospital areas. Nonetheless, there is microbial contamination, including fungi (e.g., Aspergillus), bacteria (e.g., staphylococcus and streptococcus), and viruses (e.g., influenza). The emergency ward has the highest frequency of bacteria, and the general ward has the highest frequency of fungi. Also, hospital beds have the highest frequency of bacteria, and the floor and walls of the operating room have the highest frequency of fungi. Also, the most common bacteria contaminating the operating room are Staphylococcus, Escherichia coli, Candida, and Pseudomonas. Therefore, failing to observe the microbial contamination of the operating room air and improper management of environmental health, in addition to disrupting the healing process by causing infections, causes the spread of other diseases and prolongs hospitalization, causing excess inpatient costs.

    Keywords: Operating room contamination, Indoor air pollution, Hospital infections
  • لیلا جاریانی، مژگان زعیمدار، سیدعلی جوزی

    محیط کار به دلایل زیادی بستر مناسبی برای ایجاد استرس است. استرس پدیده ای است که درجه یا شدت آن با توجه به محیط ها و موقعیت های مختلف متفاوت است. یکی از رایج ترین عوامل استرس زا در زندگی افراد، استرس های ناشی از محیط کار و شرایط کاری فرد است که می تواند باعث ایجاد بیماری روانی در کارکنان یا تسریع در روند بیماری شود.  هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه مشاغل سخت و زیان آور با میزان اضطراب کارکنان شرکت آب و فاضلاب منطقه 5 تهران و ارایه راهکارهای بهداشتی و زیست محیطی است که از تکنیک BAI استفاده شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری آن کارکنان مرد شرکت آب و فاضلاب منطقه 5 تهران است . حجم نمونه شامل 120 کارمند مرد با مشاغل سخت و زیان آور و با مشاغل معمولی است که به صورت تصادفی انتخاب شده است. برای سنجش از پرسشنامه اضطراب بک استفاده شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل استفاده شده است. نتایج نهایی تحقیق حاکی از آن است که بین مشاغل سخت و زیان آور و میزان اضطراب رابطه مثبتی وجود دارد.

    کلید واژگان: اضطراب, افسردگی, استرس, ایمنی, فرسودگی شغلی, سلامت روان
    Leyla Jariyani, Mojgan Zaeimdar *, Seyd Ali Jozi

    The work environment is a good platform for growing stress seeds for many reasons. Stress is a phenomenon whose degree or severity varies according to the different environments and situations. One of the most common stressors in people's lives are the stresses that come from the work environment and the working conditions of a person, which can cause mental disease in the employees or accelerate the course of the disease. Therefore, this research was conducted with the main purpose of investigating the relationship between difficult and harmful occupations and the anxiety level of the employees of Water and Wastewater Company in District 5 of Tehran and providing health and environmental solutions (using BAI technique). The present study is a descriptive-analytic study, and its statistical population is male employees of Water and Wastewater Company of District 5 of Tehran (29 difficult and harmful job titles were determined by the jurors of Ministry of Labor). Sample size includes 120 male employees with difficult and harmful jobs and male employees with ordinary jobs chosen randomly. The Beck Anxiety Inventory was used for measurement, and data analysis was performed by comparing “means, mode, variance, standard deviation and independent t-test”. The final results of the research indicate that there is a relationship between difficult and harmful occupations and the level of anxiety, and this is a positive relationship.

    Keywords: Anxiety, Depression, Stress, Safety, Job burnout, Mental health
  • مهدیه زوارفرد، مریم رفعتی*، مژگان زعیم دار

    آلودگی بصری ، نوعی از آلودگی های محیطی است که با گذشت زمان ، آثار و پیامدهای آن در حال افزایش است. هیچ تابلوی هشدار دهنده ای نیست که سطح این نوع آلودگی را به آگاهی شهروندان رسانده و همین آلودگی ممکن است به تدریج زمینه مناسبی برای ابتلا به فشارهای عصبی و مشکلات روانی را فراهم آورد. بدین منظور در پژوهش حاضر سعی شده که به بررسی وضعیت آلودگی بصری و تاثیرش بر روی سلامت شهروندان در دو منطقه شهری دو و چهارده با استفاده از توزیع پرسشنامه و روش میدانی پرداخته شود. نتایج حاصل از تحلیل و بررسی داده های به دست آمده از پرسشنامه بیانگر وجود رابطه معنی دار بین آلودگی بصری و چهار شاخص سلامت شهروندان شامل:نشانه های جسمانی ، کارکرد اجتماعی ، اضطراب - بی خوابی و افسردگی است .به این معنی که هر جا این آلودگی بیشتر بوده، سلامت شهروندان در سطح پایین تری قرار گرفته.

    نتیجه گیری

    شاخص اضطراب و بی خوابی و همچنین شاخص کارکرد اجتماعی در منطقه 2 و تنها شاخص اضطراب و بی خوابی در منطقه 14 از امتیاز بالاتری نسبت به دیگر شاخص ها برخوردار بودند و به طور کلی نتایج حاصل بیانگر این است که سلامت عمومی منطقه چهارده در وضعیت مطلوب و منطقه دو در وضعیت نامطلوب قرار دارد.

    کلید واژگان: آلودگی بصری, سلامتی, پرسشنامهGHQ
  • سیاوش محمدی بیگدلی، سعید ملماسی*، مژگان زعیم دار، مهرداد زمان پور
    تاثیر تغییر اقلیم بر دریاچه ها یکی از مهم ترین دشواری هایی است که انسان امروزین با آن روبه رو است. افزایش دما، آب شدن یخ ها در قطب شمال، و ناپدیدشدن ورقه های یخ در قطب جنوب از اثرهای تغییر اقلیم در کره ی زمین است. این پژوهش روند تغییر سنجه های اقلیمی را در آبخیز طشک در دوره ی 1990-2020 ارزیابی کرد. از آزمون من-کندال در افزونه ی XLSTAT نرم افزار اکسل بهره گرفته شد. با خروجی canESM2 که یکی از مدل های تغییر اقلیم جفت شده ی CMIP5 است، و برپایه ی حالت های ممکن RCP 2.6 و RCP4.5 و RCP8.5 تغییر دما در بازه ی 1990-2020-2100 بر پایه ی داده های ایستگاه هم دید آباده طشک ارزیابی شد. نتیجه نشان داد که در 30 سال گذشته تغییر روند بارش معنی دار بود، ولی تغییر دما و تبخیر معنی دار نبود. نتیجه ی پیش بینی حالت های ممکن برای آینده نشان داد که میانگین بیشینه ی دما در سه حالت بررسی شده افزایش می یابد. از آن جا که روند کلی افزایش دما افزایشی بود، می توان نتیجه گرفت که روند تغیر اقلیم در تراز آبخیز جدی است.
    کلید واژگان: آبخیز طشک, تغییر اقلیم, پیش بینی حالت های ممکن, من-کندال, CanESM2
    Siavash Mohammadi Bigdeli, Saeed Malmasi *, Mozhgan Zaeemdar, Mehrdad Zamanpoore
    Climate change in lakes and reservoirs is one of the most critical issues facing human society today. Rising temperatures, melting ice in the North Pole, and the disappearance of ice sheets in Antarctica are some of the effects of climate change on earth. The present study intends to evaluate the trend of climate parameter changes in Abadeh Tashk station in Tashk catchment area using the Mann-Kendall test and using canESM2 output, one of the paired climate change models 1CMIP5 based on RCP 2.6 scenarios. And RCP4.5 and RCP8.5 to evaluate temperature changes in the period 1990-2020-2100 temperature changes in Abadeh Tashk station. The results showed that the decreasing trend of precipitation is significant but the temperature and evaporation trends are not significant. Scenario results showed that the average maximum temperature in the three scenarios for the study period will increase. Given that the general trend of rising temperatures is on the rise, it can be said that the trend of climate change in the basin is serious.
    Keywords: Can ESM2, Climate change, Mann-Kendall test, scenario, making, Tashk catchment
نمایش عناوین بیشتر...
سامانه نویسندگان
  • دکتر مژگان زعیم دار
    دکتر مژگان زعیم دار
    استادیار مدیریت محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
اطلاعات نویسنده(گان) توسط ایشان ثبت و تکمیل شده‌است. برای مشاهده مشخصات و فهرست همه مطالب، صفحه رزومه ایشان را ببینید.
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال