نرجس شرفی

هدف این پژوهش، تحلیل مولفه ‏های اصل یاددهی- یادگیری با تاکید بر منابع اسلامی در برنامه ریزی درسی است. راهبرد یاددهی- یادگیری، جایگاهی ویژه در برنامه ریزی درسی دارد؛ به گونه ای که غفلت از آن و بی توجهی به مولفه های لازم برای شکل گیری فرایند مطلوب یاددهی- یادگیری، به میزانی قابل ملاحظه بر تعلیم ‏و تربیت دانش آموزان اثر می گذارد. این پژوهش ازنوع تحقیقات کاربردی است و جمع آوری داده های موردنیاز برای انجام دادن آن با استفاده از روش فیش برداری صورت گرفته و به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای مضمون به شیوه توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، مجموعه ای از کتاب های اسلامی و روایی را شامل می شود و یافته های تحقیق نشان می دهد مولفه ‏های اصل یاددهی- یادگیری برای برنامه ریزی درسی در منابع اسلامی بدین شرح اند: سودمندی و ارزشمندبودن علم؛ شیوه های یاددهی- یادگیری؛ عوامل موثر بر یادگیری؛ فرایند یاددهی- یادگیری.

بستر رودخانه تحت تاثیر عوامل و متغیرهای مختلف همواره ازنظر ابعاد، شکل راستا و الگو یا شکل مسطحه در تغییر و تحول است. با تغییر بستر رودخانه های مرزی، مشکلاتی در روابط کشورها به وجود می آید که مهم ترین آن عبارت اند از: اختلاف بر سر تعیین دقیق مرز در بستر تغییرپذیر رودخانه، اختلافات ناشی از ناپایداری الگوی توزیع حقآبه میان دو کشور، اختلافات ناشی از وسعت و قلمرو محدودی مرزی؛ بنابراین مطالعه ژئومورفولوژیکی تغییرات بستر رودخانه های مرزی، زمینه مدیریت جامع رودخانه ها، استفاده بهینه از پتانسیل های موجود را جهت بهره برداری و مدیریت روابط مرزی را فراهم می کند. هدف اصلی این مقاله بررسی چگونگی نقش تغییرات بستر رودخانه های مرزی ایران در تغییر خطوط مرزی و بررسی پیامدهای آن بر روابط بین کشورها هست. برای رسیدن به این هدف و با توجه به طول مرزهای رودخانه ای ایران که 1918 کیلومتر و جمعا طول 28 رودخانه مرزی می باشد؛ رودخانه های مهم مرزی شامل اروند، ارس، اترک، هیرمند و هریرود که زمینه ساز مناقشاتی بین ایران و کشورهای همسایه شده است، جهت مطالعه انتخاب گردید. روش پژوهش مقاله حاضر، توصیفی-تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی–کتابخانه ای هست در پی پاسخ دادن به این سوال است: تغییرپذیری بستر رودخانه چه تاثیری بر روابط و مناسبات بین کشورها دارد؟ یافته های پژوهش نشان داد جابجایی عرضی و طولی بستر رودخانه ها بر روابط و مناسبات بین کشورها پیامدهایی به طور مشترک دارد که عبارت اند از تعیین حقآبه، چگونگی بهره برداری از منابع اقتصادی، اختلافات بر سر تغییرات قلمرو، تعیین حدود مرزی، خسارت به تاسیسات مرزی، خسارت به منابع و زمین های کشاورزی و در نتیجه سبب تغییر خطوط مرزی می شود.

بنا به مطالعات انجام شده، میزان آب شیرین تجدید شونده سالانه قابل دسترس برای هر نفر در ایران که در سال 1334 شمسی 6203 متر مکعب بوده و در سال 1369 به 2025 متر مکعب، یعنی کمتر از یک سوم، کاهش یافته است. این رقم در سال 1404شمسی به میزان 814 مترمکعب می رسد و به این ترتیب ایران به جرگه کشورهایی که با کمبود آب مواجه است، خواهد پیوست. براساس تازه ترین آمار ارایه شده از سوی وزارت نیرو، درحال حاضر بیش از یک میلیون حلقه چاه آب شامل عمیق و نیمه عمیق در کشور وجود دارد که این چاه ها با دریافت مجوز قانونی حفر شده اند. تعداد چاه های عمیق حفر شده در کشور بالغ بر 205 هزار و 511 حلقه است و تعداد چاه های نیمه عمیق به 553 هزار و 87 حلقه می رسد. از سوی دیگر، با افزایش تعداد چاه های حفرشده در ایران، نقش و تعداد قنات ها و چشمه ها که روزگاری تنها منبع تامین آب ایران بودند نیز کاهش یافته است. به طوری که هم اکنون در کل کشور 50 هزار و 839 رشته قنات وجود دارد که البته بسیاری از آنها روبه نابودی هستند. تعداد چشمه های موجود در ایران نیز به 254 هزار و 554 رشته می رسد که به دلیل افت آب های زیرزمینی، تعداد چشمه-ها رو به کاهش است. حال در این بین این پرسش باقی است که مدیریت منابع آب کشور در این حوزه آیا اصولی عمل کرده است یا خیر؟ در مطالعه کنونی وضعیت بحرانی آب کشور از نظر وضعیت چاه ها، قنات ها و چشمه ها مورد بررسی قرار گرفته است که تمرکز بر منابع آبی رود کر در استان فارس دارد.