به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
مقالات رزومه:

دکتر علیرضا زکی زاده رنانی

  • علیرضا زکی زاده رنانی*، زهرا سجادی
    احمد بن محمد بن خالد برقی از جمله اصحاب امام جواد، امام هادی و امام عسکریD و از محدثان بزرگ امامیه در قرن سوم هجری است. این مقاله به روش توصیفی، تحلیلی به دنبال مبحث روش شناسی استنباط برقی بر اساس کتاب «المحاسن» برجای مانده از این عالم شیعی است. برقی همچون پدرش محمد بن خالد از اصلی ترین انتقال دهندگان روایات معرفت اضطراری به قم بوده است. وی بیشتر روایات معرفت اضطراری را با چینشی خاص ذکر کرده که می تواند حاکی از دستگاه معرفتی خط فکری او باشد. او روایات مربوط به معارف را در باب «المصابیح الظلم» جمع کرده است. بعد از باب «العقل»، باب «المعرفه» را آورده و با ذکر روایتی معرفت اضطراری را بیان نموده که مردم به معرفت [استدلالی] تکلیفی ندارند و معارف [استدلالی] از تحت سلطه و اختیار [بیشتر] انسان ها خارج اند. از اینکه برقی در باب «الدین» روایتی نقل نموده که دلالت بر باور او به ایمان موهوبی دارد، معلوم می شود معنای «اعطایی بودن ایمان» و «صنع الله بودن» آن در نظرگاه احمد برقی، ظاهرا چیزی بوده که منافاتی با اصل اختیار و اراده انسان نداشته است. همچنین از نگاه برقی، معارف فطری و موهوبی در «عالم ذر» با دیگر معارف انسان متفاوت اند، هر چند همه آن ها اضطراری و به تعبیر روایت «صنع الله»اند.
    کلید واژگان: برقی, مدرسه کلامی قم, استنباط, معرفت اضطراری, عقل
    Ali Reza Zakizadeh Renani *, Zahra Sajadi
    Ahmad bin Muhammad bin Khalid Barqi is one of the companions of Imam Javad, Imam Hadi and Imam Askari (pbh) and is one of the great hadith scholars of Imamiah in the third century of Hijri. In this article, by a descriptive and analytical method we are looking for Barqi’s methodology of inference based his book Al-Mahasen. Barqi, like his father Muhammad bin Khaled, was one of the main transmitters of the traditions of “unintentional knowledge” to Qom. Barqi has mentioned most of the narratives of unintentional knowledge with a special arrangement that can indicate the epistemological system of his line of thought. He has collected the hadiths related to education in the chapter "Al-Masabih al-Zolam" of Al-Mahasen book. After the chapter of "Reason", he has brought the chapter of "Knowledge" and by mentioning a narrative of unintentional knowledge, he stated that people do not have an obligation to knowledge and knowledge is beyond the control and authority of man. The narration of a hadith in the chapter of “Religion” indicating the granted faith shows that the meaning of the faith being Allah’s action in Barqi’s viewpoint is something that does not contradict to man’s free will. Likewise, human’s inborn knowledge which is granted in the world of “Zar” is different from other kinds of knowledge, although all of them are unintentional and actions of Allah.
    Keywords: Barqi, Theological School of Qom, Inference, unintentional Knowledge, Reason
  • علیرضا زکی زاده*، محسن خوش فر، احترام سادات موسوی زاده

    از جمله مدارس مهم در تاریخ تفسیر امامیه، مدرسه تفسیری اصفهان است که از تاثیرگذارترین مدارس تفسیری در تاریخ تفسیر محسوب شده و شناخت روش های تفسیری آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. نیل به تفسیر صحیح آیات قرآن در گرو شناخت روش های تفسیری مفسران بوده که بر اساس این شناخت درکی صحیح از درستی و نادرستی برداشت های قرآنی مفسر به دست می آید. در این نوشتار به روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعه دقیق روش های تفسیری تفاسیر اصفهانی، روش های مواجهه مفسران این دیار با روایات به دست آمده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استفاده از روایات تبیینی جهت بیان معنا و مصداق، روایات موید معنای لغوی و موید مطلب و برداشت شخص مفسر، روایات فضایل سور و شان نزول آیات، روایات همسو با دلالت قرآن، روایات مبین تاویل آیات، ترجیح معنای روایی بر دیگر اقوال، جمع بین روایات بیان مصداق، تعامل با روایات همگون یا ناهمگون جهت بیان مصداق و جری و تطبیق و یا جهت رفع اجمال آیه و یا به دلیل برون رفت از تعارض ظاهری روایت با حمل بر مراتب مختلف در مواجهه با روایات تفسیری مفسران در مدرسه تفسیری اصفهان دیده می شود.

    کلید واژگان: روش های تفسیری, مدرسه تفسیری, اصفهان, مفسران
    AliReza Zakizadeh Renani *, Mohsen Khoshfar, Ehteram Sadat Mousavizadeh

    One of the important schools in the history of Imamiya interpretation is the School of Interpretation in Isfahan, which is considered one of the most influential schools in the history of interpretation, and understanding its interpretive methods is of great importance. The achievement of a correct interpretation of the Quranic verses depends on the recognition of the interpretative methods used by the interpreters. In this article, through a descriptive-analytical method and a careful study of the interpretative methods used by the interpreters of Isfahan, the methods used by these interpreters for dealing with narratives have been explored. The results of the research indicate that the interpreters in the School of Interpretation in Isfahan use various methods for explaining and illustrating the meaning of the verses, including explanatory narratives, narratives supporting the literal meaning, narratives supporting the intended meaning and the interpreter's interpretation, narratives about the virtues and status of the surahs, narratives that are consistent with the Quranic implications, narratives that reveal the interpretation of the verses, preference for a narrative meaning over other opinions, combining narratives to illustrate the intended meaning, and reconciling or disregarding conflicting narratives due to differences in their levels.

    Keywords: Interpretative (Tafsiri) methods, Interpretative (Tafsiri) school of thought, Isfahan, expositors
  • علیرضا زکی زاده*، فاطمه طائبی، داود اسماعیلی

    توجه به قرینه سیاق از اصول تفسیر روشمند قرآن و از بهترین روش های آن محسوب می شود. از جمله آیاتی که اختلاف در تشخیص سیاق، اختلاف در نظریه های مفسران را در بر داشته است آیات 15 تا 20 سوره زخرف می باشد. اکثر مفسران آیه 18 را قول خداوند متعال و برخی از مفسران آن را قول کافران می دانند. پژوهش حاضر به تبیین و تحلیل این دو نظر پرداخته است. به نظر می رسد بررسی پیوست یا گسست معنایی در آیات مذکور، خط بطلان بر اندیشه بسیاری از مفسران می کشد و صفات مطرح شده در آیه را برآمده از اندیشه کافران قلمداد می نماید. پژوهش حاضر به روش تطبیقی و تحلیلی، پس از تبیین و تحلیل نظرات مفسران با توجه به قراین متصل و منفصل، برآن است که بطلان نظریه گروه نخست را با توجه به قرینه سیاق بیان کرده، و آیه را بیان اندیشه کافران تلقی نماید.

    کلید واژگان: پیوست معنایی, آیه 18 سوره زخرف, سیاق, مفسران
    AliReza Zakizadeh Renani *, Fatemeh Taebi Isfahani, Davoud Esmaili

    Paying attention to the context is one of the principles of methodical interpretation of the Qur'an and one of its best methods. Verses 15 to 20 of Surah Zokhrof are among the verses where the difference in understanding the context has caused differences in the understandings of commentators. Most of the commentators consider verse 18 to be the word of Almighty God and some commentators consider it to be the word of disbelievers. The present research has explained and analyzed these two opinions. It seems that the examination of semantic continuity or discontinuity in the mentioned verses invalidates the thought of many commentators and considers the attributes mentioned in the verse as arising from the thought of unbelievers. The present study, by comparative-analytical method, after explaining and analyzing the opinions of commentators with regard to connected and separate evidences, aims to state the invalidity of the theory of the first group according to the context and consider the verse to be the expression of the thoughts of the disbelievers.

    Keywords: Semantic Continuity, Verse 18 of Surah Zokhrof, Context, interpreters
  • احترام السادات موسوی زاده*، محسن خوش فر، علیرضا زکی زاده رنانی

    اصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشه ورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسه ای تاثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصفهانی سه دوره متقدم، صفویه و معاصر و به دو قسم عقل گراها و اخباری ها تقسیم شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای به تنقیح و تحلیل مبانی، تطبیق آن ها با یکدیگر و شفاف سازی زوایای پنهان آن پرداخته است. در بیان مبانی مدرسه تفسیری اصفهان؛ مبانی قرآنی، روایی، ادبی، اصولی، کلامی، فلسفی، عقلی و اخلاقی، عرفانی، انفرادی و گروهی آنان بیان شد. مبانی قرآنی مفسران اصفهانی مشترک بوده و در مبانی روایی، برخی بشدت اثبات گرا بوده اند و شدت و ضعف کاربرد روایات در تفاسیرشان موجب تفاوت مبانی روایی آنان شده است. برخی مفسران عقل گرا و اخباری، صبغه شهودی داشته و تفسیر آیات را براساس شهود باطنی و نگاه عرفانی بیان کرده اند و برعکس برخی نگاه عرفانی نداشته و این مبانی را رد می نمایند

    کلید واژگان: تفسیر قرآن کریم, مبانی تفسیری, مدرسه تفسیری, اصفهان, مفسران
    Ehteramsadat Mosavizadeh *, Mohsen Khosfar, AliReza Zakizadeh

    Isfahan has long been the cradle of many scholars, narrators and commentators. The efforts and thinking of these thinkers have made Isfahan a school and an influential school in Islamic sciences over other schools. Among these, the interpretive school of Isfahan and the commentators named after it are worthy of analysis and study. Isfahani leading commentators are divided into three periods: early, Safavid and contemporary, and are divided into two types: rationalists and Akhbaris. This research has refined and analyzed the basics in a library method, matching them with each other and clarifying its hidden angles. In expressing the principles of Isfahan Interpretive School; Quranic, narrative, literary, principled, theological, philosophical, intellectual and moral, mystical, individual and group principles were stated. The Qur'anic principles of Isfahani commentators are common and in the principles of narration, some have been highly positivist and the intensity and weakness of the use of narrations in their interpretations has caused differences in their narrative principles.Some rationalist and news commentators have an intuitive nature and have interpreted the verses based on esoteric intuition and mystical view, and on the contrary, some have not had a mystical view and reject these principles.

    Keywords: Interpretation of the Holy Quran, interpretive principles, interpretive school, Isfahan, Commentators
  • علیرضا زکی زاده*

    کلام امامیه را در موقعیت های جغرافیایی متفاوت و همچنین به لحاظ تاریخی می توان مورد بررسی قرار داد. بر این اساس و با هدف این که پژوهشی در مورد مقایسه دیگر مکاتب کلامی با مدرسه کلامی ماوراء النهر سامان نیافته است، این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است. مکتب کلامی کوفه و قم به دلیل جایگاه ویژه ای که در مکاتب کلامی دارند و به خاطر تاثیر و تاثراتشان با حوزه ماوراء النهر انتخاب شده است. این پژوهش به روش مقایسه ای و تحلیلی نشان می دهد که این مکاتب به لحاظ اندیشه های مشترک برخی عالمان و راه یافتن جریان های فکری و تاثیرگذار این عالمان به ماوراء النهر دارای اشتراک بوده و از جهت تعامل با اهل سنت و جهت گیری معتدلانه و رویکرد تقریبی حوزه ماوراء النهر از همدیگر متمایز می شوند. همچنین مشخص گردید بیشترین نقاط اشتراک مدرسه ماوراءالنهر با مکتب قم بوده است؛ با این وجود، عدم گرایش به اندیشه نظریه سهو النبی از سوی برخی شاگردان ابن ولید همچون «حیدر بن محمد بن نعیم سمرقندی» و «جعفر بن علی بن احمد قمی» در دیار ماوراء النهر و همچنین عدم همراهی با جریان فکری سعد اشعری در ماوراء النهر که مقابل جریان فکری هشام بن حکم بوده است، از نقاط افتراق این دو مکتب می باشد

    کلید واژگان: مقایسه تطبیقی, مدرسه کلامی ماوراء النهر, مکتب کلامی کوفه, مکتب کلامی قم, جریان های کلامی, جریان های فکری
    AliReza Zakizadeh Renani *

    Imamites Theology can be studied in different geographical locations as well as historically. On this basis, and with the aim of not conducting research on the comparison of other theological schools with the Transoxiana (Mawara ul nahr Theological School, this article has been reviewed. The theological schools of Kufa and Qom have been selected because of their special place in theological schools and because of their contribute and influences with the transatlantic field. This research shows by comparative and analytical method that these schools have in common in terms of the common thoughts of some scholars and the way of intellectual and influential currents of these scholars to the other side of the river and in terms of interaction with Sunnis and moderate orientation from the east. They are different from each other. It was also found that most of the commonalities of Transoxiana school were with Qom school; However, the reluctance of some of Ibn Walid's students, such as Haidar ibn Muhammad ibn Naeem Samarqandi and Ja'far ibn Ali ibn Ahmad Qomi, to disregard the theory of the Prophet's mistake, as well as their lack of support for Sa'd al-Ash'ari Al-Nahr, which was opposed to the current of thought of Hisham Ibn Hakam, is one of the points of difference between the two schools.

    Keywords: Applied Measurement, School of My Words Beyond the River, Office of My Words Kufa, Office of My Words Qom, My Talking Jianhai, Shanghai My Thought
  • احمدرضا شاه سنایی*، علیرضا زکی زاده رنانی، علی خلیلی

    چگونه می توانیم فهم بهتری از محتوای اندیشه اقتصادی اسلام یا مسلمانان در گذشته یا حال داشته باشیم و به توضیح بهتری از این اندیشه های اقتصادی دست یابیم؟ این مقاله با بهره گیری از آموزه های بین الاذهانی متفکران مسلمان از روش قیاسی و سپس با رجوع به اجزای پراکنده و متنوع این اندیشه ها در جریان ها، متفکران و آثار مرتبط این حوزه از روش استقرایی کوشیده است تا به فهمی روشمند از اندیشه های اقتصادی اسلام دست یابد. ارکان سه گانه دین اسلام یعنی اعتقادات، اخلاقیات و احکام به عنوان مسلمات و یقینیات، به مثابه نقطه اطمینان بخش و سکویی مطمین برای جستاری نظری در اندیشه اقتصادی اسلامی قرار گرفته است. از این رو در اندیشه اقتصادی اسلامی نیز اعتقاد اقتصادی، اخلاق اقتصادی و فقه اقتصادی از ارکان تلقی شده است. در این نوشتار، ضمن شرح مختصر این سه حوزه، تعاملات شش گانه آن ها، شناسایی و تاثیرگذاری های هر یک از آن ها بر دیگری در متن واقعیات فرد، جامعه و دولت نظریه پردازی شده است. کثرت موضوعات هر یک از سبدهای سه گانه و تعاملات شش گانه، در درون سه قالب اسلام حق، اسلام محقق در نظر دانشمندان و اسلام محقق در عمل مسلمانان و اسلام محقق در عملکرد دولتمردان موجب شده است تا جستار نظری حاضر در مقام توضیح اندیشه و در مقام تولید اندیشه انعطاف داشته باشد. وجه انتقادی و رهایی بخشی آن در قدرت فاصله افکنی بین وضعیت موجود مسلمانان و وضعیت مطلوب اسلام است. به این ترتیب، شناسایی قله های مطلوب و آرمانی در اسلام حق و نفس الامری دین به نوعی ساختن «مفاهیم خالص» می ماند که به ما در مطالعات پژوهشی مدد می رساند و فراتر از آن در کار سیاست گذاری اجرایی و طراحی نظام اقتصادی مطلوب یاری می دهد؛ به نحوی که پژوهشگر یا سیاست گذار بداند که در هر سبد معرفتی و تعاملات شش گانه به دنبال چیست؟ و چه تاثیرگذاری ها و تاثیرپذیری هایی را می توان انتظار داشت؟

    کلید واژگان: اندیشه اقتصادی, اسلام, ساختار, روش شناختی, نظریه اقتصادی, توماس اسپریگنز, شومیکر
    Ahmad Reza Shahsanaei *, Alireza Zakizadeh Ranani, Ali Khalili

    How can we have a better understanding of the content of the economic thought of Islam or Muslims in the past or present and achieve a better explanation of these economic thoughts? Economic belief, economic ethics and economic jurisprudence are considered as pillars in Islamic economic thought. In this article, while briefly describing these three fields, their six dealings are identified and the effects of each of them on the other are theorized in the core of the realities of the individual, society and government. The multiplicity of subjects in each of the three theories and the six dealings (concepts), within the three forms of Islam of Truth, Realizing Islam in the view of scholars and Realizing Islam (Realized Islam) in the practice of Muslims and Realizing Islam (Realized Islam) in the practice of statesmen has led to the present theoretical inquiry to explain thought and be flexible in producing ideas. The critical and liberating aspect of it is in the power of putting distance between the current situation of Muslims and the desired situation of Islam. In this way, identifying the desirable and ideal peaks (degrees) in Islam of Truth and noumenal (essential) religion, remains a kind of construction of “pure concepts” that help us in research studies and beyond that, helps in executive policy-making and designing the desired economic system, so that the researcher or policy-maker knows what to look for in each knowledge theory and the six dealings (concepts)? And what influences and be affected can be expected?

    Keywords: Economic thought, Islam, Structure, Methodology, Economic Theory, Thomas Springs, Schumacher
  • حکیمه واعظ موسوی*، محمدتقی دیاری بیدگلی، علیرضا زکی زاده
    بنابر آموزه های اسلام، تشریع ویژه ذات باری تعالی است و پیامبران و جانشینان ایشان عهده دار تبیین همان شریعت الهی بوده اند. برخی همچون ناصر القفاری با فراهم آوردن متونی از احادیث شیعی، واگذاری قانونگذاری به امامان: را از اصول مذهب امامیه بر شمرده است. مسئله اصلی پژوهش حاضر، واکاوی عباراتی است که در متون شیعی به عنوان تفویض تشریع قلمداد شده و قفاری به آن ها استناد نموده تا شیعه را کافر قلمداد نماید. با توصیف و تحلیل روایات و با تاکید بر منابع اهل سنت، در دو محور مفهوم شناسی تفویض تشریع و علت واگذاری قانونگذاری به امامان: به مسئله فوق پاسخ داده شده است. دستاورد تحقیق حاکی از آن است که مفهوم صحیح تفویض تشریع، واگذاری امر دین به امامان در مرحله چگونگی ابلاغ شریعت است و نه وضع شریعت در مقابل شریعت الهی و علت این تفویض، تعلیم مستقیم خداوند به اهل بیت: و برخورداری از علم الهی و مقام ایشان در تقرب به خداست که اهل بیت را هدف غایی خلقت و واسطه فیض قرار داده و اراده ایشان را با اراده خدا مقارن ساخته است؛ ازاین رو قفاری به معنای صحیح تفویض نزد امامیه نپرداخته و تنها به ذکر چند حدیث بسنده نموده و در نقل روایت، بخشی از احادیث مربوطه را نیز تقطیع نموده تا شبهه خود را زیبا جلوه داده و از این طریق به رد عقاید شیعه بپردازد.
    کلید واژگان: ناصر القفاری, اصول مذهب شیعه, تفویض تشریع, اهل بیت, تقیید و تخصیص
  • علیرضا زکی زاده رنانی*، فاطمه طائبی اصفهانی

    نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تبیین تربیت عقلانی قرآنی و بیان نظر قرآن در جمع کردن میان دین و عقل به مبحث جامعیت نگاه نموده است. در حقیقت قرآن با روش های متعدد به پرورش اندیشه در مخاطبین ذوی العقول توجه نموده است. این کتاب سراسر حکمت، نه عقل گرایی افراطی را می پذیرد و نه عقل ستیزی را؛ تربیت عقلانی قرآنی معطوف به وسیع ترین مخاطبان و با تمام جوانب عقلانیت می باشد. در این پژوهش تربیت عقلانی در هر سه بعد عقلانیت مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر می رسد در قرآن همه این اقسام مورد تربیت واقع شده است. عقلانیت بنیادین با استدلالات و براهین قرآنی و عقلانیت ارزش ها با انتقادات به بینش ها و روش های نادرست و ارایه نمونه های اخلاقی والگوهای عملی و عقلانیت ابزاری با شرایط خاص خود مورد توجه تربیت قرآنی بوده است؛ که این مساله مصداق بارز جامعیت این کتاب شریف می باشد.

    کلید واژگان: تربیت عقلانی, تقابل عقل و دین, جامعیت, عقلانیت بنیادین
    Alireza Zakizadeh Renani *, Fatemeh Taebi Isfahani

    The present article has looked at the issue of comprehensiveness with a descriptive-analytical method for explaining the Qur'anic rational education and expressing the Qur'an's view in combining religion and intellect. In fact, Qur'an has paid attention to train thought in the audiences in various ways. This book, throughout wisdom, accepts neither extreme rationalism nor anti-rationalism; Quranic rational education is focused at the widest audience and with all aspects of rationality. In this research, rational education has been studied in all three dimensions of rationality. It seems that all these types have been trained in the Qur'an. Fundamental rationality with Qur'anic arguments and rationality of values with criticism of incorrect insights and methods and presentation of moral examples and practical models and instrumental rationality with its special conditions have been considered by Qur'anic education; This is a clear example of the comprehensiveness of this noble book.

    Keywords: rational education, confrontation of intellect & religion, comprehensiveness, fundamental rationality
  • علیرضا زکی زاده رنانی، مجید فقیه حبیب آبادی، سیدمحسن مکسبی

    مسئله جمع آوری قرآن و نقش تعیین کننده زید بن ثابت (د. 45ق) موضوعی مهم و بحث برانگیز در تاریخ قرآن کریم است. مطالب موجود در منابع مربوط به علوم قرآنی، بازتاب دهنده نگاهی خوش بینانه به زید است. این مقاله با روش وصفی تحلیلی به بازبینی این نگاه و دیدگاه مستشرقانی مانند شوالی، جان برتون و بلاشر درباره نقش زید بن حارثه می پردازد. مقاله با فرض جمع قرآن، پس از پیامبر (ص) و با پرسش درباره چرایی گمارده شدن زید به این مسئولیت، به واکاوی روایت ها و گزارش ها می پردازد. این بررسی، فضیلت سازی های بحث برانگیز و بزرگ نمایی های بسیار درباره زید و تقویت فرضیه ادای دین از سوی خلفا را به دلیل نقش زید در سقیفه نشان می دهد

    کلید واژگان: زید بن ثابت, جمع قرآن, تاریخ قرآن, حبر الامه, مستشرقان
    Alireza Zakizadeh Ranani, Majid Faqih Habibabadi, SeyedMohsen Maksabi

    The issue of collecting Holy Quran and the determinative role of Zeid Ibn e- Sabet (45 After Hijrah) is considered as a controversial issue in Holy Quran. The materials present in the sources related to qur’anic sciences is the reflection of an optimistic view toward Zeid. Through the analytical- descriptive method of research, this study investigates the reports and narrations according to this viewpoint as well as that of orientalists such as Shovali, John Berton, and Belasher about Zeid Ibn e-  Haretheh, assuming the collection of Holy Quran after the Holy Prophet Mohammad (PBUH) and questioning the reason of assigning this responsibility to Zeid. This research reveals the controversial virtues and too much exaggerations about Zeid and strengthening the hypothesis of performing debt and obligation on behalf of caliphs is due to the role of Zeid in Saqifeh.

    Keywords: : Zeid Ibn e- Sabet, collection of Holy Quran, history of Quran, orientalists
  • علیرضا زکی زاده *، سمیه قربانی

    قرآن کریم به عنوان کلام وحی و متنی جامع، از جمله متونی است که سایر متون دینی به گونه های مختلف با آن پیوند برقرار نموده و سرچشمه اقتباس برای متون دینی بوده است. صحیفه سجادیه که از آن تعبیر به «اخت القرآن» نموده اند، نیز از این قائده مستثنی نیست و مفاهیم و تعابیر قرآنی بسیار در آن تجلی یافته است. آیات قرآن چه به صراحت و چه به اشارت در فرازهای نورانی صحیفه نمود یافته و این موضوع، تاثیرپذیری از آیات و درک مفاهیم عمیق مفاهیم قرآنی را توسط امام سجاد(ع) می رساند. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بینامتنی قرآن و فرازهای ابتدایی دعای چهارم صحیفه سجادیه پرداخته و با روش توصیفی تطبیقی به این نتیجه دست یافت که پیوندی دوسویه و تنگاتنگ بین قرآن و کلام امام سجاد(ع) برقرار است. چنانکه صحیفه در قالب تناص اجترار و امتصاص و نیز بر اساس بینامتنی مضمونی و لفظی با قرآن رابطه ای استوار برقرار کرده و همچنین از تناص حوار در صحیفه پرهیز شده است.

    کلید واژگان: بینامتنیت, قرآن, صحیفه سجادیه, دعای چهارم, تناص امتصاص
  • علیرضا زکی زاده رنانی، اکبر جعفرزاده

    پولس، ازجمله چهره های موثر در مسیحیت است، که ابتدا شخصی یهودی مسلک بوده، و بنا بر اتفاقی که در راه تبلیغ یهودیت برای او افتاد به مسیحیت روی آورد و خود را از رسولان مسیحی معرفی کرد. وی براساس مسیحیت مطابق افکار خود نامه هایی در غالب دستوراتی برای اداره کلیسا، موعظه و گاهی توبیخ برای مسیحیان نوایمان نوشته است. در این نوشتار با بررسی سفرها، نامه ها، افکار و عقاید نام برده، به دنبال این هستیم که چه اندازه آن نامه ها مطابق دستورات حضرت عیسی علیه السلام است تا بتوان آن را به عنوان زیربنای عقاید مسیحیت پذیرفت. در این تحقیق، به روش توصیفی تحلیلی، به این نتیجه رسیدیم که عقاید وی نه تنها مخالف تعلیمات مسیح است، بلکه انحرافاتی است که برگرفته از عقاید ادیان غیرآسمانی پیش از مسیحیت است، که پولس قبل از روی آوردن به مسیحیت، با آنها آشنا بوده و در نتیجه مسیحیان را از تعلیمات حضرت عیسی علیه السلام و حواریان جداکرده است.

    کلید واژگان: عیسی, پولس, انحرافات, پطرس, عهد جدید, الوهیت, تجسید
    Alireza Zakizadeh Ranani, Akbar Ja’far Zadeh

    Paul, one of the influential figures in Christianity, was originally a Jewish expert, and converted to Christianity by introducing himself as a Christian apostle by what happened to him. According to his own Christianity, he has written letters for church administration, preaching, and sometimes reproach for converts. In this article, looking at the travels, letters, thoughts, and beliefs mentioned, we seek to see to what extent those letters conform to the instructions of Jesus Christ, so that they can be accepted as the foundation of Christian beliefs. In this descriptive-analytical study, we came to the conclusion that his beliefs are not only opposed to the teachings of Christ, but are deviations from non-Christian pre-Christian beliefs, that Paul had become acquainted with them before converting to Christianity, and thus, had separated Christians from the teachings of Jesus and the apostles.

    Keywords: Jesus, Paul, Deviations, Peter, New Testament, Deity, Incarnation
  • علیرضا زکی زاده رنانی، اکرم بهرامیان*
    در این تحقیق دیدگاه های مفسران فریقین ذیل آیه 43 مدثر به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است و هدف آن بوده که منشا اختلاف به دست آید تا معنی صحیح تر ارائه گردد. اشتراک دیدگاه شیعه و سنی در مورد آیه «قالوا لم نک من المصلین» را می توان چنین بیان کرد: نه مفسر شیعه و هفت مفسر سنی «ترک نماز واجب»، چهار مفسر شیعه و سه مفسر سنی «ترک مطلق نماز». اما اختلاف دیدگاه شیعه و سنی درترک نماز خاص، ترک نماز و شکرگزاری، اخلال در نماز، نهی از فحشا، نفی نماز، ترک نماز مسلمین، ترک نماز مومنین، ترک عبادت، بی ایمانی، عدم توجه به حق در زمان های مشخص برای خدا، ترک نماز و سبقت گیرندگان به ولایت است که اختلاف به دو شاخه اصلی، نماز و سبقت گیرندگان به ولایت، تقسیم می شود. با توجه به معنی لغت، سیاق آیات و بررسی روایات می توان منشا اختلاف را اینطور بیان کرد که بعضی از مفسران آیه را تفسیر و بعضی دیگر تاویل آیه را بیان کردند و یا برخی مصادیق «مصلین» و برخی دیگر تحلیل اخلاقی و کلامی آیه را ذکر نمودند و الا نماز یک حقیقت شرعی است که در آن اختلافی نیست.
    کلید واژگان: بررسی تطبیقی, المصلین, ترک نماز, فحشا, ریا
  • علیرضا زکی زاده رنانی، بتول سادات اعتصامی
    قرآن پژوهان و مفسران از جهات مختلف از جمله رویکرد ادبی به قرآن توجه نموده اند. این رویکرد در قرون اولیه همان علوم ادبی صرف، نحو و علوم بلاغی بود، ولی در دوره معاصر تلفیقی از این علوم و علوم جدید است که با نگاهی متفاوت به متن قرآن توجه دارد. برخی دانشمندان نواندیش مسلمان نظیر امین الخولی و همسرش بنت الشاطی، نصر حامد ابوزید و محمد آرکون با هدف به روز رسانی پیام قرآن و پاسخ گویی به چالش ها از شیوه های ادبی غرب همچون زبان شناسی و نشانه شناختی پیروی کرده و با بهره گیری از مطالعات پیرامونی و درونی به تحلیل تاریخی و روان شناختی و جامعه شناختی متن دینی پرداخته اند. آنان به قرآن به مثابه یک اثر هنری ادبی نگریستند که باید با بهره گیری از پژوهش های نوین ادبی در سیاق تاریخی اش تفسیر گردد. و البته در این زمینه نیز دچار انحرافاتی شدند. در این مقاله همراه با توصیف کلی دیدگاه پایه گذاران این شیوه ادبی، ضمن اشاره به دیدگاه محمد آرکون و نظر او در موردتبدیل به کتاب شدن قرآن همچون عهدین وتحت تاثیر قرار گرفتن نوشتار قرآن از بستر تاریخی و فضای جامعه سیاسی، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.    
    کلید واژگان: قرآن, تفسیر قرآن, محمد آرکون, تفسیر ادبی, زبان شناسی, تفسیر تاریخی, تحلیل متن دینی
    Alireza Zakizadeh Renani, Batul Sadat Etesami
    Scholars and exegetes of the Qurʾān have focused on the Qurʾān from various perspectives, including its literary dimension. In the early centuries, this approach was limited to the literary sciences of morphology, syntax and elocution, but in the contemporary era, it is a combination of these sciences and new sciences that look at the text of the Qurʾān differently. Some of the modern Muslim scholars such as Amin al-Khuli and his wife Bint al-Shati, Nasr Hamed Abu Zayd and Mohammed Arkoun have, with the aim of updating the message of the Qurʾān and answering contemporary challenges, adopted the literary methodology of the West, such as linguistics and semiotics, and by employing peripheral and internal analysis, they have sought to address the historical, psychological and sociological connotations of the religious text. They treat the Qurʾān as a work of literary art which must be interpreted using the latest literary research methods in the context of its historical exegesis. Of course, they went astray and fell into deviations in this regard. In this article, while describing the general views of the founders of this [modern] literary method, we focus on the views of Arkoun and his opinion about how the Qurʾān was eventually transformed into a book like the Bible, and how the Qurʾān’s composition was influenced by its historical context and the prevailing social and political atmosphere of the community at that time. We subsequently proceed to critique his views and arrive at the conclusion that the text of the Qurʾān is not of human provenance written under the influence of the thoughts of its authors and the prevailing culture of the time; rather, its words are direct divine revelation, written at the time of the Prophet (s) without any change in content or meaning.
    Keywords: Qur??nic exegesis, Arkoun, literary interpretation, linguistics, historical interpretation, analysis of religious texts
  • علیرضا زکی زاده رنانی *
    پرورش استعدادهای آدمی تا اندازۀ زیادی درگرو دستیابی به فضایل عالی اخلاقی است. این امر دربارۀ قشر دانش آموز اهمیتی دوچندان دارد. بی تردید، دانش آموزانی که به تعهدات اخلاقی پایبند باشند، در آینده ضامن امنیت جامعه خواهند بود. طلاب حوزه های علمیه براساس رسالت خود، در کنار تحصیل متون دینی و تهذیب اخلاق، وظیفه دارند از راه تبلیغ این قشر باارزش را با معارف دینی و روش های تربیت نفس آشنا کنند. در این نوشتار برآنیم، با روش توصیفی تحلیلی، اصول اخلاقی تبلیغ کارآمد را برای جلب دانش آموزان بازگو و عوامل آسیب زای آن را بیان کنیم.
    نتایج پژوهش بیانگر آن است که مبلغ در امور دانش آموزی باید اصول مهمی همچون خوش خلقی و خیرخواهی، تناسب، توان برقراری ارتباط، خوب گوش دادن و ارتقای سطح علم و تجربه را رعایت کند و از موانع و عوامل آسیب زای مربوط به خود، محیط و سازمان های وابسته آگاهی یابد.
    کلید واژگان: تبلیغ, اصول, تربیت اخلاقی, دانش آموزان, مشکلات
    Alireza Zakizadeh Renani *
    The cultivation of human talents is so great in reaching out to high ethical virtues. This is of paramount importance to the student population. Undoubtedly, students who are committed to ethical obligations will in future ensure the safety of society. According to their mission, the scholars of the seminary, in addition to studying religious texts and teaching morality, are tasked with familiarizing this valuable group with the advent of religious teachings and methods of self-education. In this paper, we are going to describe the ethics of effective preaching for attracting students and its harmful factors by analytical descriptive method. The results of the research indicate that the amount in student affairs should adhere to important principles such as goodness and benevolence, proportionality, communication ability, goodness and promotion of the level of knowledge and experience, and should be informed of problems and harming factors to themselves, the environment and related organizations.
    Keywords: Preaching, Principles, Ethical Nurturing, Students, Problems
  • علیرضا زکی زاده رنانی
    یکی از مباحث نیازمند مطالعات جدی و پژوهش های روشمند در تاریخ کلام، شناسایی جریان های کلامی گوناگون در یک منطقه جغرافیایی است. دراین‏میان، حوزه ماوراءالنهر (بخشی از آسیای میانه) که مناطق گسترده ای را نیز دربردارد، هنوز مورد بررسی قرار نگرفته و در باب علم کلام کمتر پژوهشی درباره آن سامان یافته است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی نشان می دهد برخی جریان های کلامی مدرسه کوفه، همچون جریان متکلمان محدث با محوریت هشام بن حکم و جریان محدثان با محوریت یعقوب بن یزید و ایوب بن نوح، و همچنین جریان حدیث‏محور مکتب قم و جریان عقل گرایی مکتب بغداد‏، چگونه به منطقه وسیع ماوراءالنهر راه یافته و از سوی چه شخصیت هایی تا قرن پنجم هجری در آن دیار پویا بوده است.

    کلید واژگان: ماوراء النهر, جریان های کلامی, جریان های فکری, هشام بن حکم, عقل گرایی بغداد, فاریابی, عیاشی, ابوعمرو کشی
    Alireza Zakizadeh Renani
    A subject seriously worthy of study in the history of theology lies in various theological types of geographical regions. Meanwhile, Mesopotamia as an extended region has been hardly studied with regard to the field. This research with an analytico-descriptive method shows that how did some theological currents of Kufah School such as muhaddith theologians with Hesham`s leadership and muhaddithan theologians with Ya`qub ibn Zaid and Ayyub ibn Nuh`s leadership and hadith-based theologians of Qom`s school as well as rationalism of Baghdad`s school enter Mesopotamia and who developed them

    Keywords: Mesopotamia, Theological Currents, Mental Currents, Hesham Ibn Hakam`s Current, Baghdad`s Rationalism, Hadith-Based Current of Qom, Faryabi, Ayyashi, Abu Amr Kashshi
  • علیرضا زکی زاده رنانی*، سمیه محمدی
    بحث از «احباط» و «تکفیر» گناهان، از مباحث بسیار مهمی است که در آیات و روایات فراوانی مورد توجه قرارگرفته و فرق مختلف اسلامی، در این زمینه بحث و تبادل نظر بسیار دارند. در برخی از آیات قرآن، از این مقام نیز فراتر رفته و از «تبدیل سیئات به حسنات» سخن به میان آمده است؛ مانند آیه ی 70 سوره ی مبارکه ی فرقان که «توبه» را باب نجات انسان ها از گناه معرفی نموده و شرط قبولی توبه را «ایمان» و «عمل صالح» می داند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی نظرات مختلف مفسران شیعه وسنی پیرامون آیه ی فوق و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته و نتایج پژوهش حاکی از این است که اصل واژه ی تبدیل به معنای «تغییر» است، اما در مورد نحوه ی تغییر سیئات به حسنات، میان مفسران اختلاف نظرهایی وجود دارد: عده ای آن را تبدیل نفس سیئه به حسنه دانسته، برخی مراد از سیئات و حسنات را ثواب و عقاب آن ها می دانند و برخی نیز آن را تبدیل آثار سیئات به آثار حسنات می دانند.
    کلید واژگان: تبدیل, احباط, تکفیر, سیئه, حسنه
    Ali Reza Zakizadeh Renani *
    The negation of virtues and vices is one of immensely important issues which has been focused in many verses and Hadith. In this regard, different Islamic denominations have raised the issue to discuss its aspects and exchange ideas. In some Quranic verses, there is even a mention of “changing vices to virtues”; for example, Surah Al-Forqan Verse 70 introduces “repentance” as a means to save humans from sin, and regards “belief” and “righteous act” as a precondition to accept repentance. The present study which aims to investigate different views of Sunni and Shi’ite commentators regarding the above verse is conducted through descriptive analysis. The results of this research show that the term transformation in this context basically means “change”; however, there are some disagreements among commentators on how vices would change to virtues. Some interpreters hold that vice act would be changed to virtuous act, some others believe that the idea behind vice and virtue is their reward and punishment, and others interpret it as the transformation of vice consequences to virtue consequences.
    Keywords: Transformation, negation of virtues, negation of vices, vice, virtue
  • علیرضا زکی زاده رنانی
    تاریخ کلام امامیه از مباحثی است که نیازمند مطالعات جدی و پژوهش های روشمند است. در طول تاریخ تشیع برخی مناطق جغرافیایی که محل تجمع توده های شیعی بوده، زمینه تشکیل حوزه های علمی قدرتمند و تاثیرگذاری را فراهم آورده است. در این میان، راجع به حوزه ماوراء النهر (بخشی از آسیای میانه) ، که مناطق گسترده ای را نیز در بر دارد، هنوز بررسی جامعی نشده است. از جمله مطالب ضروری درباره این منطقه جغرافیایی، شخصیت های برجسته کلامی و نیز گونه شناسی آثار ایشان، ردیابی جریان های فکری راه یافته از مکاتب دیگر به این حوزه و نحوه تعامل ایشان با دیگر مکاتب کلامی و در پایان علل رکود و از بین رفتن این مدرسه کلامی است، که در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی درباره آن سخن گفته ایم. حوزه ماوراء النهر از سه جریان فکری مدرسه کوفه، قم و بغداد اثرپذیری داشته و بیشترین اثرپذیری آن از جریان فکری مکتب قم بوده است، با این تفاوت که مشایخ ماوراء النهر همانند مشایخ مکتب قم نبوده و نقل روایت از گروه متهمان به غلوی را که مامون در حدیث بودند، جایز می دانستند.
    کلید واژگان: تاریخ کلام, ماوراء النهر, جریان های کلامی, متکلمان, علل رکود
    ali reza zakizadeh renani
    The history of Imamites Theology is among the important fields that demands systematic and serious studies. During the Shia history, some areas that contain a large number of Shiites provided a good setting for the constitution of influential and authoritative Seminaries. However, there isn’t any comprehensive study about Transoxanien, Mawara ul nahr (part of Middle Asia) which includes a large part of the region. The present study tries to, by using analytical- descriptive method, elaborate on the following subjects which are among the most important issues in this geographical area: identifying the outstanding theological figures and typology of their works, detecting the intellectual movements of other schools penetrating to this field and their interactions, and, lastly, the causes of stagnation and fading of this theological school. Mawara ul nahr has been under the influence of three intellectual movements: Kufah, Qom and Baghdad, and the most important one is Qom. However, the religious scholars of Mawara ul nahr have not the same views as the elders of the school thought of Qom. They regard the narrations of extremists who were trustee in Hadiths legitimate.
    Keywords: The history of Theology, Mawara ul nahr (Transoxanien), theological movements, Islamic theologians, causes of stagnation
  • علیرضا زکی زاده رنانی
    وجود تاریخی شخصیتی به نام عبدالله بن سبا یکی از مسائل مورد اختلاف در متون تاریخی و فرقه شناختی جهان اسلام است که با توجه به اهمیت آن مستشرقان نیز در این زمینه به اظهار نظر پرداخته اند. دو دیدگاه متضاد درباره عبدالله بن سبا وجود دارد؛ دیدگاه نخست او را شخصیتی موثر در رویدادهای صدر اسلام می داند و دیدگاه دیگر وجود تاریخی او را زیر سوال می برد و او را شخصیتی ساختگی می شمرد. نوشتار حاضر پس از بررسی و نقد این دو دیدگاه، کوشیده است به استناد متون روایی و تاریخی از دیدگاهی جدید دفاع کند که به موجب آن ابن سبا وجود تاریخی داشته و به عنوان یک شهروند معمولی درباره حضرت علی(ع)غلو کرده است ولی نقش او در رویدادهای صدر اسلام شایسته ذکر نیست.
    کلید واژگان: عبدالله بن سبا (, سبا), ابن سبا, سبائیه, ابن السوداء, سیف بن عمر
    Alireza Zakizadeh Ranani
    The historical existence of an individual named Abdullah Ibn e- Saba’ is considered as one of the issues of dispute in the historical texts in regard with the study of sects in the world of Islam and regarding its significance, the orientalists are of ideas in this regard. There exist two diverse views regarding Abdullah Ibn e- Saba’. The first view considers him as an effective character in relation to the events of early Islam and the next one questions his historical presence and considers him as a fake character. Following the investigation and criticism of these two view points, the present writing has endeavored to defend the modern view relying on the narrative and historical texts. Accordingly Ibn e- Saba’ is of historical existence and as an ordinary person, he has overstated about Imam Ali PBUH, while his role in the events of early Islam is not deserved to be mentioned.
    Keywords: Abdullah Ibn e Saba'_Ibn e Saba'_Sabaids_Ibn e Alsuda'_Seif Ibn e Omar
  • علیرضا زکی زاده رنانی
    بصائرالدرجات فی علوم آل محمد (ص) یکی از کتب کهن روایی مهم شیعی در قرن سوم است که در بردارنده احادیث فراوانی در باب فضایل، مناقب و علوم اهل بیت(ع) است. یکی از شاگردان صفار، «محمد بن حسن بن ولید»، معروف به ابن ولید اجازه نقل این کتاب را به شاگردان خود نمی داده و در اصطلاح این کتاب را، استثنا کرده است، این نکته که در رجال نجاشی آورده شده، سبب گردیده که برخی با استفاده از عبارت نجاشی؛ بر این کتاب خرده گرفته و علت آن را، غلو و زیاده گویی در شان اهل بیت(ع) بدانند.
    در این نوشتار، منشا اصلی این اشکال، مفهوم غلو از دیدگاه ابن ولید و هم چنین پاسخ برخی مقالات در این موضوع، نقد و ارزیابی گردیده است. نگارنده با اثبات مفهوم استثنا در نگاه ابن ولید، معنای واقعی آن را بیان کرده که در این میان، استثنا به معنای سلب کلی و حکم نمودن به نفی و نادرستی آن نیست؛ بلکه توقف و امری همراه با احتیاط است.
    کلید واژگان: محمدبن حسن صفار, بصائرالدرجات, محمدبن حسن بن ولید, مستثنیات ابن ولید, غلو
    Ali Reza Zakizadehranani
    Doctoral Student of Religions and Denominations University, Qom Lecturer in Specialized Center for Hadith Sciences Basair al-Darajat fi Ulum Ali Muhammad is an important hadith book of the old Shia hadith compilations in the third century. It contains many hadiths about the merits and the virtues of the Prophet’s household. One of the students of Saffar, "Mohammed bin Hassan bin Walid", also known as Ibn al-Walid allowed his disciples not to quote the book in the other words he has excluded it. It has been mentioned in the Rijal of Najashi, which has caused some disregard this book, due to its exaggeration and overstatements on the virtues of the Prophet’s household. The author of the present paper considers the Ibn al-Walid’s concept of exaggeration as the main source of this problem. He has also reviewed and evaluated the response of some articles in this regard. Proving the concept of exclusion in Ibn al-Walid’s view, he mentions the real meaning of exclusion saying, “It does not mean total refutation and conclusion of its wrongness, and conversely it is something of tawaquf along with caution.”
    Keywords: Muhammed bin Hassan Saffar, Basair al Darajat, Muhammad ibnHasanibnWalid, IbnWalid's Exclusions, Exaggeration
فهرست مطالب این نویسنده: 19 عنوان
  • دکتر علیرضا زکی زاده رنانی
    دکتر علیرضا زکی زاده رنانی
    استادیار پژوهشگر پژوهشکده معارف عقلی، دانشکده
نویسندگان همکار
  • فاطمه طائبی اصفهانی
    : 2
    فاطمه طائبی اصفهانی
  • علی خلیلی
    : 1
    علی خلیلی
    (1394) کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی، دانشگاه اصفهان
  • دکتر داوود اسماعیلی
    : 1
    دکتر داوود اسماعیلی
    استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، ، ایران
  • دکتر محمدتقی دیاری بیدگلی
    : 1
    دکتر محمدتقی دیاری بیدگلی
    استاد تمام الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران
بدانید!
  • این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
  • مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
  • اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال