r. roohparvar
-
بیماری زنگ سیاه یا ساقه گندم با عامل قارچی (Pgt) Puccinia graminis f. sp. tritici با داشتن پتانسیل از بین بردن کامل محصول در مزارع تهدید بسیار جدی برای امنیت غذایی در سراسر جهان به شمار می آید. کارآمدترین روش کنترل این بیماری شناسایی ژن های مقاومت موثر نسبت به بیمارگر در ارقام مقاوم و ایجاد مقاومت های ژنتیکی پایدار از طریق هرمی سازی ژن های مقاومت موثر در ژنوتیپ های مطلوب گندم می باشد. به منظور شناسایی منابع مقاومت جدید، بررسی واکنش مقاومت 30 ژنوتیپ گندم همراه با شاهد حساس موروکو (Morocco) با شش نژاد Pgt (TKTTF، TTTTF، TTRTF، PKRTF، PKSTF و TKSTC) با دارا بودن الگو ی بیماری زایی متفاوت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به صورت آزمایش های جداگانه انجام شد. نتایج فنوتایپینگ و تجزیه واریانس، حاکی از تنوع فنوتیپی بالا برای اجزای مقاومت اندازه گیری شده (تیپ آلودگی و دوره کمون) در بین ژنوتیپ های گندم بود. براساس تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های گندم از نظر اجزای مقاومت مذکور در سه گروه اصلی مقاوم، حساس و نیمه مقاوم تا نیمه حساس قرار گرفتند. از بین ژنوتیپ های گندم مورد مطالعه 11 ژنوتیپ (35 درصد) نسبت به تمام نژاد ها واکنش حساسیت، چهار ژنوتیپ (13 درصد) شامل (مهرگان (G1)، 2EBWYT-20 (G2)، 2EBWYT-21 (G3) و WS-86-13 (G17)) نسبت به تمام نژاد ها واکنش مقاومت و 16 ژنوتیپ (52 درصد) نیز واکنش نیمه مقاومت تا نیمه حساسیت (واکنش اختصاصی) نشان دادند. نتایج تجزیه بای پلات ژنوتیپ در محیط/نژاد (GGE biplot) حاکی از آن بود که ژنوتیپ G17 مقاوم ترین ژنوتیپ با روند پاسخ-دهی یکنواخت نسبت به نژادهای مورد مطالعه بود. از ژنوتیپ های دارای درجات مختلف مقاومت به زنگ ساقه در این تحقیق می توان به عنوان منابع مقاومت برای تولید مواد پیش اصلاحی با پایه ژنتیکی گسترده مقاومت برای تهیه ارقام مقاوم جدید و پایدار گندم استفاده نمود.
کلید واژگان: تجزیه خوشه ای, تیپ آلودگی, دوره کمون و منابع مقاومتBackground and ObjectivesStem rust, or black rust, caused by the fungus Puccinia graminis f. sp. tritici, poses a severe threat to global food security, potentially devastating wheat crops on farms. The damage of this disease in the epidemic condition is 100% of the wheat crops. Frequent epidemics of stem rust have been reported in different regions of the world in the past years. The most effective method to control this disease is identifying and incorporating effective resistance genes from resistant cultivars into desirable wheat genotypes, for establishing durable genetic resistance.
Materials and MethodsTo identify new sources of resistance, an experiment was conducted to investigate the resistance reactions of 30 wheat genotypes and a susceptible check (Morocco) against six Pgt races with distinct pathogenicity patterns (TKTTF, TTTF, TTRTF, PKRTF, PKSTF, and TKSTC). The experiment employed a randomized complete block design with three replications. Each race of Pgt was used separately to evaluate the genotypes.
ResultsPhenotyping and analysis of variance (ANOVA) revealed significant phenotypic diversity among wheat genotypes for the measured resistance components (infection type and latent period). Cluster analysis classified the wheat genotypes into three main groups: resistant, susceptible, and moderately resistant to moderately susceptible. Among the wheat genotypes studied, 11 genotypes (35%) exhibited susceptibility to all races, while four genotypes (G1, G2, G3, and G17) (13%) demonstrated resistance to all races. The remaining 16 genotypes (52%) showed moderately resistant to moderately susceptible (specific reaction) responses. The biplot analysis (GGE biplot) identified genotype G17 as the most resistant genotype with a uniform response to all races.
DiscussionGenotypes with varying degrees of resistance to Pgt races identified in this study can serve as new and sustainable sources of resistance for breeding wheat cultivars with a broad genetic basis of resistance. The use of more races and differential isogenic lines can make it possible to provide more specific conditions to identify the effective resistance genes in each genotype more accurately. Evaluating the resistance of the examined genotypes at the adult plant stage can also lead to the identification of resistance genes at the adult plant stage which are more important than the seedling stage resistance genes. The existence of resistance genes at adult plant stage is not far from expected even if the genotype is sensitive in the seedling stage. It is hoped that the correct, and planned use of effective resistance genes at the seedling stage and adult plant stage together will lead to the creation of new stable resistant varieties.
Keywords: Cluster analysis, infection type, latent period, sources of resistance -
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال یازدهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1401)، صص 121 -130گندم دوروم رقم تابان (لاین (DW-92-5 در سال زراعی 90-1389 در قالب چهل و دومین خزانه بین المللی گندم دوروم (42nd IDSN) دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در دو ایستگاه تحقیقاتی دزفول و داراب مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 7492 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی در سال زراعی 91-1390 راه یافت. در این مرحله نیز لاین مذکور که با عملکرد 6976 کیلوگرم در هکتار نزدیک به عملکرد شاهد با میانگین عملکرد 7198 کیلوگرم در هکتاربود، انتخاب شد. در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته لاین مورد نظر با میانگین عملکرد 7782 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد رقم بهرنگ با عملکرد 7209 کیلو گرم در هکتار برتری نشان داده و مورد گزینش قرار گرفت. در آزمایش سازگاری لاین های گندم دوروم در اقلیم گرم جنوب کشور (ERDYT92-W) که طی دو سال زراعی 94-1392 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی اهواز، داراب، دزفول و خرم آباد ، این لاین با میانگین عملکرد 6669 کیلوگرم در هکتار حدود 12 درصد برتر از شاهد رقم بهرنگ (با عملکرد 5935کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی های کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که این لاین با 13/2 درصد پروتیین در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی های آزمایش های تحقیقی - ترویجی در مزارع زارعین نیز برتری دو و 18 درصدی این لاین را در استان کرمان به ترتیب نسبت به شاهدهای بهرنگ و یاواروس و برتری 12 و 13درصدی آن را در استان سیستان وبلوچستان به ترتیب نسبت به شاهدهای شبرنگ و بهرنگ نشان داد. این رقم نسبت به بیماری های زنگ زرد و قهوه ای نیز مقاومت قابل قبولی از خود نشان داد. در کل با توجه به نتایج فوق الذکر لاین جدید به عنوان رقم تابان برای کشت در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور از جمله استان های خوزستان، سیستان و بلوچستان، ایلام و مناطق گرم استان های کرمان، لرستان،کرمانشاه ،کهگیلویه و بویر احمد و فارس می باشد، معرفی شد.کلید واژگان: گندم, دوروم, رقم جدید, اقلیم گرم و خشک, تابانA new durum wheat cultivar, Taban (DW-92-5) was initially introduced as a breeding line through 42ed International Durum Screening Nursery (42ed IDSN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT) and was evaluated in two research stations of Dezful and Darab in warm agro-climate zone of Iran. In this step, DW-92-5 (Taban) was selected for the further studies based on its high grain yield (7492 kgha-1). This line with 6976 kgha-1 average grain yield was close to Behrang as a control cultivar with 7198 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2011-2012 cropping season. Line DW-92-5 had an average grain yield of 7782 kgha-1 in the advanced yield trials and was selected for the further evaluations. The regional elite yield trials was conducted in four stations of Ahvaz, Darab, Dezful and Khorramabad in 2013-14 and 2014-15. This line with 6669 kgha-1 had 12% higher yield than Behrang check cultivar with grain yield of 5935 kgha-1 and was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Taban also has high quality of semolina, high protein content (13.2%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 12% and 13% higher grain than Shabrang and Behrang, respectively, as local checks in Sistan and Baloochestan province as well as a 2% and 18% higher grain yield compared to Behrang and Yavarous as local checks in Kerman province. In total, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rusts, line DW-92-5 was released as a new durum wheat cultivar with the name of “Taban” for warm agro-climate zone of Iran.Keywords: Durum wheat, new cultivar, Warm zone, Taban
-
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال یازدهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1401)، صص 139 -148
معرفی ارقام جدیدگندم دیم پرمحصول تاثیر زیادی بر افزایش و پایداری تولید در دیم زارهای کشور دارد. رقم کمال حاصل برنامه به نژادی گندم نان در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور می باشد. این رقم از دورگ گیری بین لاین Sbn//Trm/k253 و لاین 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl در سال زراعی1380-81 در مراغه تولید شد. ارزیابی نسل های در حال تفکیک در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه (87-1382) انجام گرفت. رقم کمال طی سال زراعی90-1389 در قالب آزمایش مقدماتی در ایستگاه های سرد و معتدل ارزیابی و میانگین عملکرد دانه آن2234 کیلوگرم در هکتار بود. در سال1390-91 رقم جدید در قالب آزمایش پیشرفته مقایسه عملکرد بررسی و با 1719 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه انتخاب و به مدت سه سال در آزمایش سازگاری و پایداری عملکرد در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد دیم ارزیابی شد. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام شاهد آذر 2 و اوحدی در این بررسی به ترتیب 2120، 2066 و 2083 کیلوگرم در هکتار بود. رقم کمال به همراه شاهدهای سرداری، آذر2، هما، اوحدی، باران، صدرا و هشترود طی سه سال زراعی (1395-97) در قالب آزمایشات تحقیقی- ترویجی و پایلوت های انتقال یافته در استان آذربایجان شرقی از نظر عملکرد و سایر صفات زراعی مقایسه شد. در این آزمایشات میانگین عملکرد دانه رقم کمال 2604 و ارقام شاهد متداول منطقه (صدرا، آذر2، باران، هما، اوحدی و سرداری) 2230 کیلوگرم در هکتار بود، که عملکرد دانه رقم جدید 17 درصد نسبت به میانگین شاهدها برتر بود. بر اساس آزمون های پایداری رقم کمال از پایداری عملکرد دانه بالا در طول سال ها برخوردار بود. رقم کمال دارای عادت رشد زمستانه، مقاومت به سرما و خشکی، میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله 143 روز (از اول ژانویه)، میانگین ارتفاع گیاه 67 سانتی متر و میانگین وزن هزار دانه 40 گرم است. رقم کمال نسبت به بیماری های زنگ زرد و زنگ قهوه ای حساس ولی از کیفیت نانوایی خوب برخوردار است. این رقم به دلیل دارا بودن ویژگی های مطلوب زراعی برای کاشت در مناطق سرد و معتدل سرد دیم انتخاب و معرفی شده است.
کلید واژگان: گندم دیم, پتانسیل تولید, تحمل به خشکی, تحمل به سرما و عادت رشد زمستانهKamal, is a new winter bread wheat cultivar developed by the national rainfed bread wheat breeding program for the cold and temperate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between Sbn//Trm/k253 and 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl in Maragheh Research Station. Kamal was selected from segregating population from F2-F7 in Maragheh (2002-2008) based on agronomic characteristics. Based on results, Kamal grain yield means in preliminary and advanced regional yield trail was 2234 and 1719 kgha-1, respectively. Results of elite trail in cold and moderate research stations (2012-2015) showed that the grain yield mean of Kamal was 2120 and means of Azar2 and Ohadi cultivars were 2066 and 2083 kgha-1, respectively. Kamal cultivar in East Azerbaijan province was compared with conventional control cultivars in the farmer fields for 3 years and the results showed that the average grain yield of Kamal and checks were 2604 and 2230 kgha-1 respectively. Kamal is a winter type variety with time to heading of 143 days, 67 cm plant height, 40, gr. 1000 kernel weight, 11.4% protein content, 20 ml Zeleni numer, 41 degree of hardness, 27% wet gluten and 15 unit of gluten index. Results revealed that Kamal cultivar is tolerant to cold and drought stresses, with suitable earliness, and good bread quality but susceptible to yellow rust and leaf rust, this xultivar way and released in 2019 under the name of Kamal for cold and moderate cold dry areas of Iran.
Keywords: Wheat, grain yield potential, drought tolerant, cold tolerant, winter growth habit -
گندم دوروم رقم ثنا (لاین (DM-93-8 در سال زراعی 91-1390 در قالب چهل و سومین خزانه بین المللی گندم دوروم (43rd IDSN) دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در کرج مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 7750 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی مشترک در سال زراعی 92-1391 راه یافت. در آزمایش سازگاری لاین های گندم دوروم در اقلیم معتدل (ERDYT93-M) که طی دو سال زراعی 95-1393 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی مناطق معتدل کشور شامل اصفهان، کرج، کرمانشاه و نیشابور اجرا شد، این رقم با میانگین عملکرد 9025 کیلوگرم در هکتار حدود 16درصد برتر از رقم شاهد دنا (با عملکرد 7779 کیلوگرم در هکتار) بود. بررسی کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که از نظر کیفیت سمولینا، این رقم با 12/2 درصد پروتیین و 27 درصد گلوتن مرطوب در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسی های آزمایش های تحقیقی - ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف استان کرمانشاه نیز برتری شش درصدی این رقم را نسبت به شاهد رقم هانا نشان داد. ثنا مقاومت قابل قبولی هم نسبت به زنگ زرد و زنگ قهوه ای از خود نشان داد. در مجموع با توجه به نتایج فوق الذکر که نشان دهنده برتری لاین DM-93-8 نسبت به ارقام رایج در اقلیم معتدل کشور می باشد، لاین جدید به عنوان رقم ثنا نامگذاری شد.
کلید واژگان: اقلیم معتدل, گندم, دوروم, ثناThe new durum wheat cultivar, Sana (line DM-93-8) was initially introduced as a breeding line through 43rd International Durum Screening Nursery (IDSN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CYMMIT) and was evaluated in Seed and Plant Improvement Institute (SPII) in Karaj. Sana was selected for further evaluations based on its high grain yield (7750 kgha-1) at the subsequent years. This line had average grain yield of 9675 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2012-2013 cropping season. Line DM-93-8 had average grain yield of 6827 kgha-1 in the advanced yield trial, with no considerable difference with Dena check cultivar having grain yield of 6973 kgha-1 in 2013-2014, therefore this line was selected for the further evaluations. The regional elite yield trials were conducted in four stations of Isfahan, Karaj, Kermanshah and Neishabour in 2014-15 and 2015-16. This line with 9025 kgha-1 had 16% higher grain yield than Dena check cultivar, with grain yield of 7779 kgha-1, and therefore was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Sana also has high quality of semolina, high protein content (12.2%) and high percentage of wet gluten (27%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 6% higher grain yield than newly released variety, Hana, as a local check in Kermanshah. Therefore, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rusts, line DM-93-8 was released as a new durum wheat cultivar with the name of Sana for moderate agro-climate zone of Iran.
Keywords: Durum, Wheat, Sana, temperate zone -
به منظور تولید لاین های گندم دارای تحمل بالابه تنش های خشکی و سرما،رقم صدرا در سال زراعی 79-1378 از طریق دورگ گیری بین رقم سرداری (والد پدری) با لاین Azadi/Azar (والد مادری) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه ایجاد شد. نتایج حاصل از ارزیابی رقم صدرا در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداری به ترتیب 2394، 2332 و 2214 کیلوگرم در هکتار بود و عملکرد این رقم 8 درصد نسبت به شاهد سرداری و 3 درصد نسبت به رقم آذر2 برتری داشت. در مجموع رقم صدرا سازگاری بهتری نسبت به شرایط بهینه اقلیمی نشان می دهد به طوری که، رقم جدید دارای پتانسیل بهره وری بیشتر از آب باران حتی در سال های ترسالی است. بر اساس نتایج، میانگین عملکرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداری در شرایط بارش مناسب به ترتیب 3330، 3045 و 2522 کیلوگرم در هکتار بود. رقم صدرا دارای سازگاری عمومی و پایداری عملکرد مطلوب، تیپ رشد زمستانه، مقاوم به سرما و خشکی، با تعداد روز تا ظهور سنبله 173 روز (از اول ژانویه)، ارتفاع بوته 80 سانتی متر و وزن هزار دانه 35 گرم می باشد. یکی از مهم ترین ویژگی های رقم صدرا کیفیت خوب نانوایی آن است به طوری که رقم صدرا با دارا بودن پارامترهای کیفی مناسب نظیر عدد زلنی33، درصد پروتیین11/3، سختی دانه 47، شاخص گلوتن تر30، شاخص گلوتن 50 و حجم رسوب SDS معادل 55 دارای کیفیت نانوایی بالایی است. رقم صدرا به دلیل عملکرد بالا و دارا بودن ویژگی های مطلوب زراعی برای کاشت در دیم زارهای مناطق سرد و معتدل سرد کشور انتخاب و معرفی شد.
کلید واژگان: گندم دیم, پتانسیل تولید, زودرسی, کیفیت نانواییIn order to produce wheat lines with high tolerance to drought and cold stresses, Sadra variety was generated by a cross between Sardari (male) and promising line Azadi/Azar (female) in Maragheh research station. Results of studies in the cold and moderate cold research stations showed that the grain yield means of Sadra, Azar2 and Sardari cultivars were 2394, 2332 and 2214 kgha-1, respectively, so that grain yield of Sadra was 8% and 3% higher than Sardari and Azar2 check cultivars, respectively. Sadra has a good adaptability to different climatic conditions, so that the new cultivar possess a great potential to be more productive during years with higher precipitation. According to the results, the mean grain yield of Sadra, Azar 2 and Sardari cultivars under optimal rainfall conditions were 3330, 3045 and 2522 kgha-1, respectively. Sadra cultivar has good general adaptability and grain yield stability, winter growth habit, high tolerance to cold and drought stresses, date to heading of 137 days, plant height of 80 cm and 1000 kernel weight of 35 gr. One of the most important characteristics of Sadra is its bread-making quality, so that Sadra with Zeleni number of 33, protein content of 11.3%, hardness of 47, wet gluten content of 30, gluten index of 50 and SDS sedimentation volume of 55 has a great bread-making quality. Based on its high yield potential and other appropriate agronomic characteristics, Sadra cultivar was released for cultivation in the cold and moderate cold dryland conditions of Iran.
Keywords: Wheat, grain yield potential, earliness, Bread-making quality -
رقم خلیل با شجرهBow"s"/Vee"s"//1-60-3/3/Cocoraque 75/4/Chamran ، حاصل برنامه به نژادی ملی غلات کشور بوده و دورگ گیری این لاین در سال زراعی 83-1382 در بخش تحقیقات غلات کرج انجام و از سال زراعی 85-1384 لاین های در حال تفرق حاصل از دورگ مذکور از جمعیت F2 به بعد در برنامه دو نسل در سال که بین ایستگاه های تحقیقاتی ایرانشهر و کلاردشت برقرار میباشد، وارد شدند. این رقم در آزمایش سازگاری اقلیم گرم و خشک جنوب در سال زراعی 92-1390 به مدت دو سال زراعی و در شش ایستگاه اقلیم گرم و خشک جنوب کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این رقم دارای پایداری عملکرد دانه در ایستگاه های مورد ارزیابی در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور می باشد. پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت قابل قبول به بیماری های زنگ زرد و زنگ سیاه و ریزش دانه و کیفیت نانوایی بسیار خوب از ویژگی های این رقم می باشد. این رقم برای کشت در مناطق گرم جنوب به خصوص مناطقی که فشار بیماری ها و به ویژه زنگ زرد در آن مناطق عامل محدود کننده می باشد، معرفی گردید.کلید واژگان: گندم نان, اقلیم گرم و خشک جنوب, پتانسیل عملکرد دانه, مقاومت به بیماری"Khalil" wheat variety with the pedigree of Bow"s"/Vee"s"//1-60-3/3/Cocoraque 75/4/Chamran has derived from national wheat breeding program. The cross of this variety was made in Karaj in 2003-04 cropping season and then from F2 generation in 2005-06 cropping season, its segregating lines were studied through a shuttle breeding program between Iranshahr and Kelardasht research stations. The new variety was evaluated in Elite Regional Wheat Yield Trial (ERWYT) in the southern warm and dry zones' research stations during 2012-14 cropping seasons. The results confirmed that this new variety has yield stability in the studied research stations in southern warm and dry agro-climatic zone. Considering high grain yield, high level of resistance to different physiological races of stripe rust in different locations (hot spots), good grain quality as well as good agronomic performance and resistance to shattering, this line was selected and officially released as Khalil in 2017. Khalil, is adapted to irrigated wheat growing areas in the southern dry and warm agro-climatic zone in Iran, where in most of these regions a high disease pressure especially occurred by yellow rust is a limited factor for wheat production.Keywords: Bread wheat, southern warm, dry zone, grain yield potential, resistant to diseases
-
اصلاح و معرفی ارقام جدید با ویژگی هایی مانند عملکرد بالا و مقاومت به بیماری ها برای مناطق خاصی از دیم زارها برای پایداری تولید گندم ضروری است. رقم جدید سایین (Azar2/87Zhong 291) حاصل تلاقی رقم آذر2 با لاین 87Zhong 291 (تیپ رشد بینابین، پرمحصول، دانه درشت و مقاوم به زنگ زرد) بود، که به منظور تجمیع ژن های مفید در نتاج این دورگ در سال زراعی 79-1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و شاهد آذر2 در ایستگاه مراغه (92-1385) در شرایط دیم به ترتیب 2601 و 2493 کیلوگرم در هکتار و با یک بار آبیاری تکمیلی در زمان کاشت به ترتیب 3529 و 3223 کیلوگرم در هکتار بود. بر اساس نتایج، رقم سایین در منطقه اردبیل دارای سازگاری خصوصی بوده و میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام اوحدی و آذر2 به ترتیب 1604، 1267 و 1355 کیلوگرم در هکتار بود. در پروژه تحقیقی- تطبیقی در شهرستان نیر استان اردبیل، میانگین عملکرد ارقام سایین و آذر2 به ترتیب 2307 و 2275 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد مقاوم، نسبت به بیماری زنگ قهوه ای مقاوم تا نیمه مقاوم و نسبت به سیاهک پنهان معمولی و سیاهک پاکوتاه گندم نیز مقاوم بوده است. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، رنگ دانه سفید، میانگین ارتفاع بوته 67 سانتی متر و وزن هزار دانه 33 گرم بوده و مقاوم به سرما، خوابیدگی و ریزش دانه می باشد. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت به بیماری های غالب مناطق دیم و سایر ویژگیهای مناسب زراعی، این رقم برای کاشت در دیم زارهای استان اردبیل و مناطق مستعد شمال غرب کشور در اقلیم سرد و مناطق دیم با آبیاری تکمیلی توصیه می شود.
کلید واژگان: گندم نان, مناطق دیم سرد و آبیاری تکمیلیRelease of new wheat cultivars with good characteristics such as high yield performance and resistance to diseases for specific regions under rainfed condition is an essential task for sustainability of wheat production. Saein was generated by crossing between: Azar2 and 87Zhong291 (with facultative growth type, high yield performance, good thousand kernel weight and resistance to diseases) in 1999-2000 in Maragheh Research Station. Grain yield means of Saein and Azar2 (as check cultivar) during 2006-2013 cropping seasons in Maragheh Research Station were 2601 and 2493 kgha-1 under rainfed condition and 3529 and 3223 kgha-1 with a supplementary irrigation at the sowing time, respectively. Results showed that Saein had also a specific adaptability in Ardabil regions and grain yield means of Saein (new cultivar), Ohadi and Azar2 (as check cultivars) in Ardabil were 1604, 1267 and 1355 kgha-1, respectively. Results of an on-farm study, in the farmer field in Ardabil province, showed that grain yield means of Saein and Azar2 during 2013-2014 cropping season were 2307 and 2275 kgha-1, respectively. The new cultivar is resistant to yellow rust, resistant to moderately resistant to leaf rust and also resistant to common bunt and dwarf bunt as well as resistant to cold damage, lodging and seed shuttering. New cultivar has winter growth type, white grain color, 76 cm plant height and 33 gr 1000 kernel weight. Based on its good characteristics, this line was released as a new wheat cultivar with the commercial name of Saein in 2015 and was recommended for cultivation in rainfed regions in Ardabil province, in the cold dryland areas in the north west of Iran and also in areas with the potential of supplementary irrigation.
Keywords: Wheat, Saein, yellow rust, Ardabil, Supplementary Irrigation -
زنگ ساقه یا سیاه با عامل قارچی (Pgt) Puccinia graminis f. sp. tritici یکی از خسارت زاترین بیماری های گندم در جهان و از جمله ایران به شمار می رود. بررسی پرآزاری (Virulence) عامل بیماری بر روی ژن های مقاومت گندم، شناسایی منابع مقاومت به زنگ ساقه و تعیین ژن های مقاومت موثر موجود در ژنوتیپ های مقاوم، از ملزومات استفاده از مقاومت ژنتیکی (تولید ارقام مقاوم) به عنوان کارآمدترین و سالم ترین روش کنترل این بیماری محسوب می شود. در این پژوهش، مقاومت گیاهچه ای30 ژنوتیپ گندم تولید شده در مرکز سیمیت (CIMMYT) معرفی شده به عنوان منابع مقاومت به زنگ ساقه، نسبت به شش نژاد متفاوت Pgt در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا جدایه های قارچ مورد استفاده در گلخانه های زنگ بخش غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تعیین نژاد شدند و پرآزاری آن ها روی ژن های مقاومت به زنگ ساقه موجود در مجموعه ارقام افتراقی شناسایی گردید. بر همین اساس نژادها به صورت TKTTF، TTTTF، PKSTC، TTRTF، TKSTF و PTRTF تعیین گردیدند. ژنوتیپ های حامل ژن های Sr22، Sr24، Sr26، Sr31، Sr32، Sr33و Sr40 با ایجاد واکنش مقاومت نسبت به تمام نژادهای مورد مطالعه قارچ بیمارگر، به عنوان ارقام افتراقی دارنده ی ژن های مقاومت موثر معرفی می گردد. اجزای مقاومت ژنتیکی اندازه گیری شده در شرایط گلخانه برای غربال ژنوتیپ های مقاوم شامل تیپ آلودگی و دوره ی کمون بود. نتایج حاصل از بررسی اجزای مقاومت ژنتیکی، وجود تنوع فنوتیپی در واکنش ژنوتیپ ها نسبت به نژادهای زنگ ساقه را نشان داد. از ژنوتیپ های مقاوم شناسایی شده در این مطالعه (ژنوتیپ های شماره 4، 5، 6، 7، 8، 9، 11، 13، 14، 16، 17، 18، 20، 21، 22، 25، 26، 27، 28 و 29) می توان به عنوان منابع دارنده ی مقاومت گیاهچه ای در برنامه های ملی به نژادی گندم برای مقاومت ژنتیکی به زنگ ساقه در اقلیم های مختلف کشور استفاده نمود.
کلید واژگان: پرآزاری, تنوع فنوتیپی, زنگ سیاه یا ساقه, ژنوتیپ, منابع مقاومت گیاهچه ایStem or black rust caused by Puccinia graminis f. sp. tritici (Pgt) is one of the most destructive wheat diseases in the world, including Iran. Investigation of virulence factors on wheat resistance genes, identification of resistance sources to stem rust among host genotypes and determination of effective resistance genes in resistant wheat genotypes are the requirements of using genetic resistance (production of resistant cultivars) as the most efficient and healthy way to control this disease. To assess the seedling resistance of 30 wheat genotypes, which produced CIMMYT Center (International Maize and Wheat Improvement Center), and introduced as resistance sources to stem rust was investigated with six different Pgt races base on randomized complete block design with three replications. Race analysis of Pgt isolates was done to identify of their virulence on resistance genes (Sr) of stem rust at the greenhouses of the cereal section of the Seed and Plant Improvement Institute. The results indicated that the races were TKTTF, TTTTF, PKSTC, TTRTF, TKSTF and PTRTF. Genotypes carrying the genes Sr22, Sr24, Sr26, Sr31, Sr32, Sr33 and Sr40 were resistance against all the Pgt races, and are introduced as the differential cultivars with effective Sr resistance genes. Genetic resistance components including infection type and latent period for each genotype were recorded under greenhouse conditions. The results of the genetic resistance components showed the existence of phenotypic variation in the response of genotypes to stem rust races. Resistant genotypes identified in this study (genotypes 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 25, 26, 27, 28 and 29) can be used as seedling resistance resources in national wheat breeding programs for genetic resistance to stem rust in different climates of the country.
Keywords: Genotype, Phenotypic variation, Stem or black rust, Seedling sources of resistance, Virulence -
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال هشتم شماره 2 (پاییز و زمستان 1398)، صص 157 -169
حدود 250 هزار هکتار از اراضی دیم گرمسیری دارای متوسط میزان بارندگی کم، دمای بالا و حاصلخیزی ضعیف بوده و از توان تولید پایینی برخوردار هستند. ارقام گندم مورد استفاده زارعین در این مناطق، در بسیاری از سالها محصول کمی تولید نموده یا به دلیل ارتفاع کوتاه و یا دانه های چروکیده قابل برداشت نمیباشند. رقم آسمان در سال زراعی 85-1384 با تلاقی لاین های KABY و TEVEE2/URES//FUN/KAUZ در خزانه دورگ گیری ایستگاه گچساران ایجاد گردیده و پس از شش سال بررسی در نسل های در حال تفرق صفات و رسیدن به خلوص ژنتیکی، در قالب آزمایشات مقایسه عملکرد مقدماتی، پیشرفته و سازگاری (یکنواخت منطقه ای) به مدت چهار سال ارزیابی گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در ایستگاه های گچساران، بهبهان و اراضی کم بازده استان های گلستان (آققلا)، بوشهر (دیلم) و خوزستان (هفتکل) 2894 کیلوگرم در هکتار بوده که 3 درصد نسبت به رقم شاهد کریم برتری نشان داد. میانگین عملکرد رقم مورد نظر در آزمایش های یکنواخت منطقه ای در مناطق گچساران و آققلا (دو سال)، بهبهان، هفتکل و دیلم (یک سال)، 2737 کیلوگرم در هکتاربوده که با 21 درصد افزایش نسبت به رقم چمران در سطح احتمال یک درصد برتری معنی دار نشان داد. در مناطق پر تنش دیلم، بهبهان و هفتکل به عنوان مناطق هدف، میانگین عملکرد دانه رقم جدید نسبت به ارقام شاهد چمران و کریم به ترتیب 37 درصد و 10 درصد افزایش نشان داد. زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه مناسب، بویژه در شرایط بروز تنش شدید خشکی و همچنین برتری کیفیت نانوایی رقم از خصوصیات برجسته رقم آسمان می باشند که معرفی آن برای کشت در دیمزارهای گرمسیری کم بازده در کشور را موجه میسازد.
کلید واژگان: گندم نان, کیفیت نان, خشکی, گرمای آخر فصل, پایداری عملکرد, مناطق دیمAbout 250,000 hectares of warm dryland regions have moderate to low rainfall, high temperatures and poor soil fertility with low production potential. Wheat cultivars which are currently used by farmers in these harsh environments, have low production in many years or they cannot be harvested due to their short plant's height or shriveled grains. Aseman cultivar with pedigree of KABY/3/TEVEE2/URES//FUN/KAUZ was generated by using the compatible parents at Gachsaran Agricultural Research Station in 2005-2006 cropping season. After a six-year period evaluation of the genetic material in the segregating populations, Aseman along with other selected pure lines were selected for further investigation through preliminary, advanced, and elite regional yield trails for four consecutive cropping seasons. In these experiments, average grain yield of new cultivar in Gachsaran and Behbahan stations, as well as in low-yield farms located in Golestan (Agh Ghala), Bushehr (Deilam) and Khuzestan (Haftakel) provinces was 2894 kgha-1, showing 3% superiority to Karim as the check cultivar. The average grain yield of Aseman in uniform regional trials was 2737 kgha-1 and it had a significant difference (p < /em> < 0.01) with Chamran (21% superiority) in the Gachsaran and Agh Ghala )for two years), as well as Behbahan, Haftkhel and Deilam (for one year) stations. Under severe drought and heat stresses in Deilam, Behbahan and Haftakel stations, the mean grain yield of the new cultivar increased by 37% and 10% compared to the Chamran and Karim cultivars, respectively. Early maturity, taller height and appropriate seed weight, especially under severe heat and drought stresses conditions and also superior baking quality are prominent characteristics of Aseman cultivar. These characteristics justify the importance of introducing this new cultivar for cultivation in the low-yield warm dryland regions of Iran.
Keywords: Bread wheat, Bread quality, drought, Dryland regions, Terminal heat, Yield stability -
نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، سال هشتم شماره 2 (پاییز و زمستان 1398)، صص 311 -320
گندم دوروم رقم آران (لاین (DW-91-6 در سال زراعی 89-1388 در قالب چهل و یکمین خزانه بین المللی گندم دوروم (41th IDYN) دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در دو ایستگاه تحقیقاتی اقلیم گرم و خشک جنوب کشور (خرم آباد و داراب) مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 6369 کیلوگرم در هکتار گزینش و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی مشترک در سال زراعی 90-1389 راه یافت. در این مرحله نیز لاین مذکور با عملکرد 7183 کیلوگرم در هکتار انتخاب شد. در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته نیز لاین مورد نظر با میانگین عملکرد 7172 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد رقم بهرنگ با عملکرد 7068 کیلوگرم در هکتار برتری نشان داده و برای مرحله بعد برنامه اصلاحی گندم دوروم انتخاب شد. در آزمایش سازگاری لاینهای گندم دوروم در اقلیم گرم جنوب کشور (ERDYT91-W) که طی دو سال زراعی 93-1391 و در چهار ایستگاه تحقیقاتی مناطق گرم و خشک جنوب کشور شامل اهواز، داراب، دزفول و خرمآباد اجرا شد، این لاین با میانگین عملکرد 7660 کیلوگرم در هکتار حدود 9 درصد برتر از شاهد رقم بهرنگ (با عملکرد 7021 کیلوگرم در هکتار) بود. بررسیهای متعدد کیفیت دانه نیز حاکی از آن بود که از نظر کیفیت سمولینا، این لاین با 13/6 درصد پروتئین و30 درصد گلوتن مرطوب در گروه ارقام خوب قرار دارد. بررسیهای آزمایشهای تحقیقی - ترویجی در مزارع زارعین مناطق مختلف استان های خوزستان و کرمان نیز برتری 24 الی 26 درصدی این لاین را در استان کرمان نسبت به شاهد رقم یاواروس و برتری 17 درصدی آن را در استان خوزستان نسبت به شاهد رقم بهرنگ نشان داد. در آزمایشهای بررسی واکنش ارقام و لاین های گندم به بیماریهای مهم منطقه نیز رقم جدید مقاومت قابل قبولی نسبت به زنگ زرد و قهوه ای از خود نشان داد. در کل با توجه به نتایج فوق الذکر که نشان دهنده برتری آن نسبت به ارقام رایج در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور می باشد، لاین جدید به عنوان رقم آران نامگذاری شد.
کلید واژگان: گندم, دوروم, رقم جدید, اقلیم گرم و خشک, آرانThe new durum wheat cultivar Aran (DW-91-6) was initially introduced as a breeding line through 41th International Durum Yield Nursery (IDYN) received from the International Maize and Wheat Improvement Center (CYMMIT) and was evaluated in two research stations of Khorramabad and Darab in warm agro-climate zone of Iran. In this step, Aran was selected for the further studies based on its high grain yield (6398 kgha-1). This line had average grain yield of 7183 kgha-1 in the regional preliminary yield trial in 2010-2011 cropping season. Line DW-91-6 had average grain yield of 7172 kgha-1 in the advanced yield trial compared to Behrang check cultivar with grain yield of 7068 kgha-1 in 2011-2012 cropping season and was selected for the further evaluations. In the regional elite yield trial conducted in four stations of Ahvaz, Darab, Dezful and Khorramabad in 2012-13 and 2013-14, this line with 7660 kgha-1 had 9% higher yield than Behrang check cultivar with grain yield of 7021 kgha-1 and was selected as superior line based on its grain yield and yield stability. Aran also has high quality of semolina, high protein content (13.6%) and high percentage of wet gluten (30%). The results of on-farm trials showed that this cultivar exhibited a 24% to 26% higher grain than Yavarus as a local check inKerman as well as a 17% higher grain yield compared to Behrang as a local check in Khoozestan. In total, based on its high grain yield, yield stability, quality of semolina and its good level of resistance to yellow and leaf rust diseases, line DW-91-6 was released as a new durum wheat cultivar with the name “Aran” for warm agro-climate zone of Iran.
Keywords: Durum wheat, new cultivar, Warm zone, aran
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.