sima pourhashemi
-
پدیده گرد و غبار یکی از مهمترین معضلات زیست محیطی در نواحی خشک و نیمه خشک جهان است که آثار زیان باری بر سلامت انسان و محیط زیست دارد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی کانونهای برداشت گرد و غبار و پهنه بندی خطر آن با استفاده از مدلهای جنگل تصادفی (RF) و رگرسیون تطبیقی چندمتغیره اسپیلاین (MARS) در استان ایلام می باشد. بدین منظور 38 کانون برداشت گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه با استفاده از شاخص های سنجش از دوری شناسایی شد. از مجموع کانون های شناسایی شده، 70 درصد (27 کانون برداشت گرد غبار) جهت مدل سازی و 30 درصد (11 کانون برداشت گرد و غبار) جهت ارزیابی استفاده شد. سپس 7 عامل شامل خاک، لیتولوژی، شیب، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI) ، فاصله از رودخانه، واحدهای اقلیمی و کاربری اراضی به عنوان متغیر مستقل و موثر بر کانون برداشت گرد و غبار تهیه شد. سپس با استفاده از مدل های RF و MARS نقشه های پهنه بندی خطر گرد و غبار تهیه گردید. نتایج هر دو مدل حاکی از آن است که کاربری اراضی بیشترین تاثیر را در ایجاد کانون های برداشت گرد و غبار داشته اند. همچنین نتایج نشان داد که کاربری مراتع فقیر بیشترین کانون برداشت گرد و غبار را دارا می باشد. نتایج بیان کننده آن است 6/16 درصد از مساحت استان ایلام در منطقه با حساسیت کم، 3/42 درصد در منطقه با حساسیت متوسط، 23 درصد در منطقه با حساسیت زیاد و 1/18 درصد در منطقه با حساسیت خیلی زیاد قرار دارد. ارزیابی مدل ها با استفاده از منحنی ROC نشان داد که در رابطه با میزان نرخ موفقیت، مدل های RF و MARS به ترتیب دارای دقت 91/0 و 86/0 می باشند. هر 2 مدل همبستگی بالایی بین نقشه های حساسیت و پراکنش کانون های گرد و غبار را نشان می دهند. اما بطور کلی مدل RF دقت بالاتری نسبت به مدل MARS دارد.
کلید واژگان: کانون های برداشت گرد و غبار, مدل جنگل تصادفی (RF), مدل رگرسیون تطبیقی چند متغیره اسپیلاین (MARS), استان ایلامIntroductionThe phenomenon of dust is one of the most important environmental crises in arid and semi-arid regions of the world, which has harmful effects on human health and the environment. Dust or fine dust refers to very small and light particles of silt, clay or sand, which are moved and transported for a long distance in the earth's atmosphere as a result of wind erosion and desertification by the wind, and the horizontal visibility is between It is limited to 1 to 2 km or less. Due to being located in the dry and semi-arid belt of the world, Iran is exposed to numerous local and extra-regional dust systems. The dust storm in our country during the last few years has involved the provinces of the country as a serious crisis and has brought dangerous consequences for the residents of these areas in terms of environment, health and economy. Identifying the dust source area using remote sensing techniques is one of the most important methods in the world. The purpose of this research is to identify the centers of dust harvesting and its risk zoning using RF and MARS models. It is in Ilam province. 38 dust harvesting centers were identified in the study area. 70% of the identified foci were used for modeling and 30% for evaluation. Then 7 factors including soil, lithology, slope, vegetation cover index (NDVI), distance from the river, climatic units and land use were prepared as independent and effective variables on the center of dust collection. Then, using RF and MARS models, dust risk zoning maps were prepared.
ResultsThe results of the identification of dust source area indicate that a total of 38 dust source area were identified in the entire region. The rule for detecting dust source in this research was based on the Gaussian plume diffusion model. In this way, when a dust emission cone is observed in a satellite image, the top of the cone represents the dust point. The results of the random forest model indicate that land use and soil science factors had the greatest role in the occurrence of dust. Using this model, the areas of sensitivity to dust extraction centers showed that about 18.1% of the studied area is in the category of very high sensitivity, and 63.2% of all dust source area are also in this range. Has taken. According to the results of MARS model, respectively, land use factors and climatic classes had the greatest effect on the creation of dust collection centers, and soil science had the least role. Examining the floor area of the dust sensitivity map using the MARS model showed that the area with high sensitivity has the lowest area (6.7) and the area of high, medium and low floors is 19, 42.8 and 31.5 respectively. It has been estimated. About 44.7% of collection centers are located in the area with very high sensitivity and there are 2.6% dust collection centers in the area with low sensitivity. The results of the random forest model showed that 16.6% of the area of Ilam province is in the area with low sensitivity, 42.3% in the area with medium sensitivity, 23% in the area with high sensitivity and 18.1% in the area with high sensitivity. It is located a lot. The results indicate that the highest concentration of dust collection (63.2%) is located in the area with high sensitivity. The results show that about 81.6% of the dust harvesting centers are located in the area with high and very high sensitivity. In both models, the highest percentage of dust collection centers is in the very high sensitivity class, which includes a small area of the region, especially in the MARS model.
Discussion & ConclusionsThe results of both models indicate that land use had the greatest impact on the creation of dust source area. Evaluation of the models using the ROC curve showed that in relation to the success rate, the RF and MARS models have accuracy of 0.91 and 0.86, respectively. Both models show a high correlation between sensitivity maps and distribution of dust centers. The results showed that the RF model has a higher accuracy in determining the areas sensitive to dust collection centers in the study area.
Keywords: Dust Source Area, Random Forest Model (RF), Multivariate Spline Adaptive Regression Model (MARS), Ilam Province -
ایران و به ویژه شرق ایران، در معرض چالش های زیست محیطی شدید مانند طوفان گردوغبار قرار دارد. تغییرات کاربری اراضی و خاک های حساس به فرسایش، از مهم ترین عوامل موثر بر ایجاد مناطق برداشت گردوغبار هستند. هدف از تحقیق حاضر، شناسایی و تعیین خصوصیات مناطق برداشت گردوغبار در شرق ایران است. برای شناسایی نقاط برداشت گردوغبار از تصاویر ماهواره ای MODIS برای بازه زمانی 2004 تا 2017 و از شاخص های آشکارسازی گردوغبار که شامل BTD3132، BTD2931، NDDI و D می باشد، استفاده شد. 147 نقطه برداشت گردوغبار در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. در این پژوهش، خصوصیات کاربری اراضی، خاک شناسی، شیب، پوشش گیاهی (NDVI) و زمین شناسی نقاط برداشت گردوغبار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که کاربری های اراضی بایر و مراتع با تعداد 54 و 45 نقطه بیشترین نقاط برداشت گردوغبار را دارند که به ترتیب حدود 37 و 31درصد کل نقاط برداشت منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج نشان داد در بین خاک های مختلف بیشترین نقطه برداشت گردوغبار در مناطق با بافت خاک رسی-لومی با 61 نقطه برداشت (حدود 5/41درصد کل نقاط برداشت) مشاهده شد. همچنین بیشتر نقاط برداشت گردوغبار در مناطق با شیب کم و بدون پوشش گیاهی قابل مشاهده است. از منظر زمین شناسی، بیشترین و کمترین نقاط برداشت گردوغبار در منطقه به ترتیب در واحدهای زمین شناسی سازندهای رسوبی شیمیایی و سنگ های نفوذی بازیک قرار دارد.
کلید واژگان: نقاط برداشت گردوغبار, کاربری اراضی, لیتولوژی, خاک شناسی, شرق ایرانIntroductionDust storms are natural hazards that effects on weather conditions, human health and ecosystem. Atmospheric processes are directly affected by the absorption and diffusion of radiation by dust, and dust in the cloud acts as a nucleus of congestion. The main dust regions in the world are arid topographies that have soil that is vulnerable to erosion and poor vegetation, easily eroded by wind. Due to its presence in the dry and semiarid belt of the world, Iran is exposed to multiple local and transboundary dust and dust systems. Iran and especially eastern Iran are exposed to severe environmental challenges such as storm dust. Land use change and soil erosion-sensitive soils are one of the most important factors affecting the creation of dust source areas.
Material and MethodsThe purpose of this study is to identify and determine the characteristics of dust source areas in eastern Iran. The study area is in the eastern part of Iran with an area of about 3711854.1704 km2. The altitude in the study area is 107 to 3527 meters above sea level. This area includes 7 provinces including North and South Khorasan, Khorasan Razavi, Semnan, Kerman, Yazd, Sistan and Baluchestan. In this research, MODIS data was used to identify the dust source area. To identify dust source area from MODIS satellite imagery for the period of 2004 to 2017 and using dust detection indicators including BTD3132, BTD2931, NDDI and D, were used. After determining the areas for dust source and preparing the distribution map of these points in the study area, the surface properties of dust source areas were investigated. In this study, landslide, geology, slope and normalized vegetation index (NDVI), which are effective in creating dust source area, were studied. Finally, to determine the characteristics of dust source areas, the mapping of the distribution map of dust source areas with land use maps, slope, NDVI and lithology in ArcGIS software environment was performed. After covering the layers, land use characteristics, slope, NDVI and lithology of dust source areas were extracted.
ResultsUsing the four parameters and the method of false color combination and applying it to the MODIS image, the dust mass was detected on the images and then, by their visual interpretation, the starting point of the dust was determined. 147 dust points were identified in the study area. The results show that the highest dust points in land use, rangeland and agricultural land with 54, 45 and 18 points, which is about 36.73%, 30.61% and 24.24% The total points of the study area are located. The distribution results show the dust points on different slopes. As you can see, most of the dust points are two slopes of 0-2 and 2-5 with 104 and 27 points, with 90% of the source points in these two slopes. The results indicate that clay-loamy soils with the 61 point of dust, accounting for about 41.5% of the total points, have the highest point. This soil contains 38.084 percent of the total area of the region. The Vegetation Indicator Map (NDVI) in the region indicates that most of the area has no vegetation or vegetation, and only a very small part of the area (less than 1%) has a vegetation that indicates the land Far East of Iran. The results also indicate that all dust points are located on the 0 to -0.394673 class, and the rest of the classes have no point of view. The results showed that the highest and lowest dust points were in the geological units of chemical-sedimentary formations and intrusive rocks with a number of 43 and 0 source of dust.
Discussion and ConclusionsThe results show that most of the dust source areas in land use and rangeland uses 54 and 45 points, which is about 37% and 31% of the total source points of the study area. The results also showed that among different soils, the highest point of dust with clay-loamy soil texture with 61 points was observed (about 41.5% of total source points). Also, most dust source area are visible in areas with low slope and no vegetation cover. From the perspective of geology, the highest and lowest dust points in the region are located in the geological units of the sedimentary chemical formations and intrusive rocks of the player.
Keywords: Dust source, Land Use, Lithology, Soil, East of Iran -
توفان گرد و غبار از خطرات طبیعی است که بر شرایط جوی، سلامت انسان و اکوسیستم اثر می گذارد. استان خراسان رضوی دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک است که سالانه توفان های گرد و غبار متعددی در سطح آن اتفاق می افتد. هدف از این تحقیق، ارزیابی عوامل موثر بر وقوع گرد و غبار و تهیه ی نقشه حساسیت آن در استان خراسان رضوی با استفاده از مدل های رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی است. در ابتدا 65 کانون برداشت در منطقه ی مورد مطالعه و برای دوره ی زمانی 2016 2005 شناسایی شد. از مجموع کانون های شناسایی شده، 70 درصد (46 کانون) برای آموزش و 30 درصد (19 کانون) برای آزمون در نظر گرفته شد. سپس 7 عامل شامل خاک، سنگ شناسی، شیب توپوگرافی، شاخص اختلاف پوشش گیاهی نرمال شده، فاصله از رودخانه، واحدهای ژئومورفولوژی و کاربری اراضی به عنوان متغیر مستقل و موثر بر برداشت گرد و غبار بررسی شد. سپس با استفاده از روش های رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی، نقشه های حساسیت خطر گرد و غبار تهیه شد. نتایج به دست آمده از هر دو مدل نشان داد که شیب و کاربری اراضی با ضریب معنی داری 85/0 و 67/0، بیشترین تاثیر را در ایجاد کانون های برداشت گرد و غبار داشته است. نتایج همچنین بیانگر آن است که بیشترین نقاط برداشت گرد و غبار (9/57 درصد)، در منطقه ی با حساسیت زیاد قرار دارد. همچنین حدود 84 درصد نقاط برداشت گرد و غبار، در منطقه ی با حساسیت زیاد و خیلی زیاد واقع شده است. ارزیابی مدل ها با استفاده از مشخصه ی عملکرد سیستم نیز نشان داد که در زمینه ی میزان نرخ موفقیت، مدل های رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی به ترتیب دارای دقت 78 و 90 درصد است. هر دو مدل نیز همبستگی بالایی را بین نقشه های حساسیت و پراکنش کانون های گرد و غبار نشان می دهد.
کلید واژگان: استان خراسان رضوی, پهنه بندی, جنگل تصادفی, کانون برداشت گرد و غبار, رگرسیون لجستیکIntroductionDust storms are natural hazards that effect on weather conditions, human health and ecosystem. Atmospheric processes are directly affected by the absorption and diffusion of radiation by dust, and dust in the cloud acts as a nucleus of congestion. The main dust areas in the world are flat topographically dry areas with erosion-sensitive soil and poor vegetation that is easily eroded by wind. Atmospheric processes are directly affected by the absorption and scattering of radiation by dust, and the dust in the clouds acts as a condensation nucleus. Iran is exposed to numerous local and trans-regional dust systems due to being in the arid and semi-arid belt of the world. Recent observations indicate that this phenomenon is increasing in the country and region under study. Khorasan Razavi province has arid and semi-arid climates with numerous dust storms occurring annually. In some years, more than 50 dust events have been recorded in the province. The large amount of dust in this area indicates large harvesting areas across the province, indicating the importance of research in this area. The purpose of this study was to evaluate the factors affecting the occurrence of dust and to prepare its susceptibility map in Khorasan Razavi province using logistic regression and random forest regression models.
MethodologyKhorasan Razavi Province with an area of 143864.118 square kilometers and with a population of 5.999529 is the fourth largest province in the country. The highest point of the province is in the highlands of Binalood, north of Neyshabur, at an altitude of 3211 meters above sea level, and the lowest point of the province is 300 meters above sea level, on the border of Iran and Turkmenistan. Dust indices include BTD2931, D, NDDI and BTD3132, which were calculated for all satellite images of these indices. Then there are four false color combination methods including 1- R: NDDI, G: B4, B: B3, 2- R: D, G: BTD2931, B: NDDI, 3- R: D, G: BTD3132, B: NDDI and 4- R: BTD2931, G: B4, B: B3, were used to determine the best method for identifying dust source. Initially, 65 dust sources were identified in the study area and for the period 2005-2016. Of the identified focal points, 70% (46 dust source) were used for modeling and 30% (19 dust source) were used for evaluation. Then, 7 factors including soil, lithology, slope, vegetation index (NDVI), distance from the river, geomorphic units and land use as an independent and effective variable on dust were prepared. Then using logistic regression and random forest regression models, the weight of each of the factors in R software was calculated, finally, the dust hazard sensitivity maps were prepared.
ResultsFour different false color combinations were used to detect dust areas in all images. Each of these methods revealed a dusty mass. The second method (R: D, G: BTD2931, B: NDDI) is the best method for detecting dust and determining dust collection zones. Finally, by employing these techniques and creating false color combinations and applying them to existing images and their visual interpretation, 65 dust collection points were identified throughout the area. Based on the results, slope had the greatest impact on creating dust source zones. Geomorphology, lithology, vegetation index, soil and land use are the next influential categories of dust source area. Negative coefficients indicate the inverse relationship of the dependent variable (dust source) with the independent variables; in fact, negative coefficients do not indicate a lack of correlation, but mean a weaker correlation than other factors. The distance factor from the river has the least impact on the formation of these dust source. The OOB results show a predicted error rate of about 35.16%. In other words, the accuracy of the model can be considered 64.84%. The results of logistic regression algorithm showed that 24.5% of Khorasan Razavi province was in low sensitivity area, 28.2% in medium sensitivity area, 29.4% in high sensitivity area and 17.9% in high sensitivity area. It is very sensitive. The results show that the highest dust source points (57.9%) are located in high sensitivity area. The results indicate that about 84.2% of the dust collection points are located in the area of high and high sensitivity. Surveying the area of dust susceptibility map using random forest algorithm showed that the area with the highest sensitivity had the lowest area (16.7) and the areas of high, medium and low were 23.5, 31 and 8.8, respectively. 28 estimated. About 63.2% of source are located in the area of high sensitivity and there is no source for the area of low sensitivity.
Discussion & ConclusionsThe results of both models show that slope and land use with the significant coefficients of 0.852 and 0.673 had the most effect on the creation of dust source area. The results also indicate that most dust removal sites (57.9%) are located in high sensitivity area. The results indicate that about 84.2% of the dust collection points are located in the area of high and high sensitivity. The evaluation of models using the ROC curve showed that in terms of success rate, logistic regression models and random forest had a precision of 781 and 907 respectively. Each of the two high correlation models between the sensitivity maps and the distribution of dust source areas can be observed. But in general, the random forest model has a higher accuracy than the other logistic regression models.
Keywords: Khorasan Razavi Province, Zoning, Random Forest, Dust source, Logistic Regression -
با توجه به خشکسالی و تغییرات کاربری اراضی در سال های اخیر، پدیده توفان گرد و غبار در ایران در حال افزایش بوده است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی مناطق برداشت گرد و غبار با استفاده از مدل های آماری دو متغیره (مدل احتمالاتی وزن واقعه و مدل نسبت فراوانی) در محیط نرم افزار R و تعیین اهمیت هریک از عوامل محیطی موثر بر آن، در استان خراسان رضوی می باشد. به این منظور ابتدا 65 نقطه برداشت گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه شناسایی و نقشه پراکنش گرد و غبار تهیه گردید. سپس نقشه های هریک از عوامل تاثیرگذار بر وقوع گرد و غبار شامل نقشه های خاک، لیتولوژی، شیب، شاخص پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه، واحدهای ژئومورفولوژی و کاربری اراضی تهیه گردید. با استفاده ازمدل های نسبت فراوانی و وزن واقعه، وزن هر یک از عوامل موثر محاسبه و ارتباط هریک از عوامل با کانون های گرد و غبار مشخص و در نهایت نقشه های اولویت بندی مناطق برداشت گرد و غبار تهیه شد. ارزیابی مدل ها با استفاده از منحنی ROC صورت گرفت. 65 نقطه برداشت گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. نتایج نشان داد که ژئومرفولوژی، شیب و کاربری اراضی بیش ترین نقش را در ایجاد کانون برداشت گرد و غبار در دو مدل نسبت فراوانی و وزن واقعه داشته اند. نتایج حاصل از پهنه بندی خطر دو مدل نسبت فراوانی و وزن واقعه حاکی از آن است که منطقه با خطر زیاد و خیلی زیاد به ترتیب 54/95و 58/23درصد مساحت کل را در برگرفته اند. براساس نتایج حاصل از هر دو مدل، واحدهای ژئومورفولوژی، کاربری اراضی و شیب بیشترین تاثیر را بر وقوع گرد و غبار در منطقه داشته و هر دو مدل نسبت فراوانی و وزن واقعه به ترتیب با سطح زیرمنحنی 0/818 و 0/825، دقت قابل قبولی دارند.
کلید واژگان: استان خراسان رضوی, پهنه بندی خطر, توفان گرد و غبار, نسبت فراوانی, وزن واقعهDue to the drought and land use changes in recent years, dust storm phenomenon in Iran has increased. The purpose of this research is to identify and prioritize dust source areas using bivariate models (probability model of event weight and frequency ratio model) in R software environment and determine the importance of each of the environmental factors affecting it in Khorasan Razavi province. To this porpuse, 65 dust extraction points were identified in the study area and a dust distribution map was prepared. Then maps of each of the factors influencing the occurrence of dust including soil maps, lithology, slope, vegetation index (NDVI), distance from the river, geomorphology and land use were prepared. Using the frequency and event weighting models, the weight of each effective factor and the relationship between each of the factors and the points of dust source were determined and, finally, priority maps of the dust source areas were prepared for the case study. Models were evaluated using the ROC curve. According to the results of both models, geomorphology units, land use and slope have the most effect on the occurrence of dust in the region, and both models have a frequency ratio and event weight with a sub-curve of 0.818 and 0.825, respectively. They accept.
Keywords: Prioritization, dust source area, frequency ratio, event weight, Khorasan Razavi province -
زمینه و هدف
در مناطق خشک و نیمه خشک پدیده گرد و غبار به طور مکرر اتفاق می افتد. این پدیده اثرات جدی روی سلامت انسان، فرسایش خاک، بیابان زایی و حمل و نقل دارد. خشک سالی یکی از پدیده های طبیعی است که در اثر کاهش بارش به وجود آمده و باعث کاهش پوشش گیاهی و افزایش گرد و غبار می شود. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بین تعداد وقوع گرد و غبار و خشک سالی اقلیمی می باشد.
روش بررسیدر این تحقیق از شاخص SPI برای محاسبه خشک سالی استفاده گردید. داده های مربوط به بارش از سال (2010-1980) و داده های مربوط به گرد و غبار از سال 2010-2004 مورد تحلیل قرار گرفت. سپس پهنه بندی گرد و غبار و خشک سالی در دوره آماری مشترک (2010-2004) با استفاده از روش کریجینگ در نرم افزار ArcGIS صورت گرفت.
یافته هانتایج پهنه بندی تعداد وقوع گرد و غبار و خشک سالی حاکی از آن است که سال 2008 بیش ترین تعداد وقوع گرد و غبار (226 واقعه گرد و غبار) و خشک سالی شدید در سطح استان بوده است. هم چنین سال 2005 کم ترین تعداد وقوع گرد و غبار (85 واقعه گرد و غبار) و شرایط ترسالی در سطح استان حاکم بوده است.
بحث و نتیجه گیرینتایج نشان می دهد که بین وقوع گرد و غبار با خشک سالی ارتباطی مستقیم وجود دارد و در سال هایی که شدت خشک سالی زیاد یا کم شده، بر تعداد وقوع گرد و غبار نیز افزوده یا از آن کاسته شده است.
کلید واژگان: پهنه بندی خشک سالی, پهنه بندی گرد و غبار, استان خراسان رضوی, شاخص SPIBackground and ObjectiveIn arid and semi-arid regions dust phenomenon occurs frequently. These phenomenon seriously affects the human health, soil erosion, desertification and transport. Drought is one of the natural phenomena that decrease precipitation, reduce vegetation and increase dust in case study. The purpose of this study was to examine the relationship between the number of dust events and climatic drought.
MethodIn this study, SPI index was used to estimate drought. Rainfall data for the years 1980-2010 and data of the dust for the years 2004-2010 were analyzed. The zoning dust and drought in the same period (2010-2004) was performed using the Kriging method in ArcGIS software.
FindingsThe results of zoning the occurrence of dust and drought suggest that the greatest number of dust events (226 dust events) and severe drought happened in the province in 2008. Also, in 2005, the lowest number of dust events (85 dust events) and wet conditions prevailed in the province. Discussion and
ConclusionThe results indicate the direct relationship between dust event and drought, and dust event increased or decreased during the years that drought intensity increased or decreased.
Keywords: Drought zoning, Dust zoning, Khorasan Razavi province, SPI index -
با توجه به خشک سالی و تغییرات کاربری اراضی در سال های اخیر، پدیده ی توفان گردوغبار در ایران به عنوان یک مخاطره ی محیطی در حال افزایش بوده است. گردوغبار، روی تغییرات آب وهوایی و سلامت انسان اثر گذاشته و باعث آسیب های جدی می شود. هدف از این تحقیق، شناسایی و تهیه ی نقشه ی حساسیت کانون-های برداشت گردوغبار جهت کنترل و تعیین نقش هریک از عوامل موثر در وقوع آن با استفاده از مدل داده-کاوی درخت رگرسیون تقویت شده (BRT) در شرق ایران است. بدین منظور ابتدا 147 کانون برداشت گردوغبار در منطقه شناسایی و به دو گروه برای مدل سازی و ارزیابی تقسیم شد. با توجه به مطالعات صورت گرفته، 8 عامل موثر شامل کاربری اراضی، زمین شناسی، درجه ی شیب، ارتفاع، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI)، فاصله از رودخانه، سرعت باد و بارش شناسایی و لایه های این عوامل در محیط GIS تهیه و جهت ارزیابی نتایج از منحنی ROC استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل BRT با مساحت سطح زیر منحنی (6/79 درصد) کارایی نسبتا بالایی در تهیه ی نقشه ی حساسیت گردوغبار در منطقه ی موردمطالعه را داراست. 3/16 درصد از مساحت منطقه ی موردمطالعه در طبقه ی با حساسیت خیلی زیاد قرار دارد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از مدل، شاخص پوشش گیاهی، ارتفاع و درجه ی شیب بیش ترین تاثیر بر وقوع گردوغبار در منطقه را داشته اند.
کلید واژگان: کانون های برداشت گردوغبار, مدل درخت رگرسیون تقویت شده, پهنه بندی حساسیت, شرق ایرانDue to the drought and land use changes in recent years, the phenomenon of storm dust in Iran is increasing as a dangerous environment. Dust influences climate change and human health, causing serious damage. The subject of this research is to identify and prepare a map of sensitivity of dust source area for controlling and determining the role of each of the factors affecting its occurrence using the regression tree data mining model (BRT) in eastern Iran. For this purpose, at first 147 dust source area were identified in the region and divided into two groups for modeling and evaluation. According to the studies, eight effective factors including land use, geology, slope degree, elevation, normalized vegetation index (NDVI), distance from the river, wind speed and rainfall were identified and the layers of these factors were prepared in GIS environment. To evaluate the results, the ROC curve was used. The results showed that the BRT model with the area under the curve (79.6) had a good performance in producing a dust sensitivity map in the study area. Based on the results of the model, vegetation index, elevation and slope had the most impact on the occurrence of dust in the region.
Keywords: Dust source area, BRT model, Sensitivity zoning, East of Iran -
یکی از مهم ترین مخاطرات در نواحی با اقلیم خشک و نیمه خشک، پدیده ی گردوغبار است. وقوع این پدیده با خسارات جانی و مالی و طبیعی بسیاری همراه است. در این تحقیق به بررسی خصوصیات کاربری اراضی و ژئومورفولوژی کانون های برداشت گردوغبار در استان خراسان رضوی پرداخته شد. در ابتدا با استفاده از شاخص های آشکارسازی گردوغبار بر روی تصاویر ماهواره ای مادیس، تعداد 65 کانون برداشت گردوغبار برای دوره ی آماری (2016-2005) شناسایی گردید. سپس نقشه ی واحدهای ژئومورفولوژی و کاربری اراضی منطقه تهیه گردید و کانون های برداشت گردوغبار بر روی این نقشه ها هم پوشانی داده شد. نتایج حاکی از آن است که از لحاظ ژئومورفولوژی 81 درصد کانون های گردوغبار در واحد دشت سر مشاهده شده است که حدود 5/71 درصد مساحت منطقه را دربر می گیرد. در دیگر چشم اندازهای ژئومورفولوژی، کانون های گردوغبار به ترتیب در واحد پلایا (7/ 10% در 5/17% مساحت) و کوهستان (6/4% در 14% مساحت) قرار گرفته اند. نتایج حاصل از بررسی کاربری اراضی نشان داد که بیش ترین تعداد کانون های برداشت گردوغبار در کاربری مراتع ضعیف (3/35%) و اراضی دیم (6/27%) رخ داده که حدود 3/35 درصد مساحت از کل منطقه را دربر گرفته اند. با محاسبه ی نرخ گردوغبار در سطوح مختلف مشخص شد که علاوه بر نوع ساختار ژئومورفولوژی و کاربری اراضی، ارتباط تنگاتنگی بین مساحت و تعداد کانون های برداشت گردوغبار هر واحد با نرخ انتشار گردوغبار وجود دارد.
کلید واژگان: کانون برداشت گردوغبار, کاربری اراضی, ژئومورفولوژی, استان خراسان رضویDust phenomenon is the One of the most important hazards in the dry and semi-arid region. The occurrence of this phenomenon is accompanied by many physical and financial losses. In this research, was studied the characteristic of land use and geomorphology dust source in Khorasan Razavi Province. At first, 65 soil dust sources were identified for the time period (2005-2016) by using the dust enhancement indices on the MODIS images. Then geomorphologic and land use maps were prepared and the dust source area were overlaid on these maps. The results indicate that in geomorphology map, 81 percent of the dust source area in the plain head unit occurred, accounting for about 71.5 percent of the all area. At other geomorphic surfaces, dust sources area are located in the Playa unit (10.7% in 17.5% of the area) and in the mountains (6.4% in 14% of the area). The results of land use survey showed that the highest number of dust source area occurred in poor rangelands (35.3%) and dryland lands (27.6%), which covers 35.3% of the total area. By calculating the dust rate at different levels, it was determined that in addition to the type of geomorphology and land use structure, there is a close correlation between the area and the number of dust source per unit with the emission rate of dust.
Keywords: Dust Source Area, Land use, Geomorphology, Khorasan Rzavi Province -
زمین لغزش ها مخاطرات طبیعی مهمی برای فعالیت های انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی، خسارات به اموال و تاسیسات، خسارات جانی و تخریب مناظر طبیعی می شوند. تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش گام بزرگی در مدیریت خطر است. مدل های مختلفی جهت پهنه بندی خطر زمین لغزش ارائه شده است که در این تحقیق کارآیی دو مدل، آماری رگرسیون چندمتغیره (رگرسیون لجستیک) و مدل احتمالاتی فاکتور قطعیت (CF) در حوضه آبخیز بقیع نیشابور مورد مقایسه قرار گرفت تا پس از تهیه نقشه خطرات زمینلغزش، مدل برتر جهت پهنه بندی انتخاب گردد. تعداد 44 مورد لغزش دامنه ای، در منطقه با بررسی میدانی شناسایی و بعد از اصلاح و تایید نهایی، نقشهی پراکنش زمین لغزش ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند. در ادامه، براساس 10 معیار موثر بر زمین لغزش شامل ارتفاع، شیب، جهت دامنه، لیتولوژی، فاصله از گسل، شاخص پوشش گیاهی، کاربری اراضی، بارش، فاصله از جاده و فاصله از رودخانه و با تهیه نقشهی هر یک از عوامل و تلفیق آنها با نقشهی زمین لغزشها و با استفاده از امکانات نرم افزار10. 2ARC GIS و SPSS و روش های مذکور، نقشهی پهنهبندی وقوع زمین لغزش در 5 رده خطر تهیه گردید. جهت ارزیابی کارایی و انتخاب مدل مناسب برای پهنه بندی خطر زمین لغزش از روش شاخص زمین لغزش (Li) استفاده گردید. بر اساس این شاخص، در روش فاکتور قطعیت 32/92 درصد و در روش رگرسیون لجستیک35/60 درصد زمین لغزش ها در طبقه های خطر زیاد و خطر خیلی زیاد اتفاق افتاده اند. بنابراین روش فاکتور قطعیت برای منطقه مورد مطالعه مطلوب تشخیص داده شد. نتایج نشان می دهد که عامل شیب، لیتولوژی و ارتفاع مهمترین عوامل موثر در وقوع زمین لغزش های منطقه مورد مطالعه می باشند. نتایج این مطالعه می تواند در مدیریت خطر زمین لغزش و عوامل تشدید کننده مفید باشد.کلید واژگان: پهنه بندی خطر زمین لغزش, مدل احتمالاتی فاکتور قطعیت, رگرسیون لجستیک, شاخص زمین لغزش, حوضه بقیعLandslides are major natural hazards for human activities that often lead to loss of economic resources, damage to property and infrastructure, loss of life and destruction of natural landscapes. Landslide Susceptibility Mapping is a major step in risk management. Various models have been proposed for landslide hazard zonation that In this study, the efficiency of two models, multivariate regression analysis (logistic regression) and probabilistic model Certainty Factorin Nishapur Baghi basin was compared to the mapping of landslide risks, the best model for zoning be selected. 44 landslides Identify to in the region of case study and after correction and final approval, the landslide distribution map was prepared in GIS environment and were digitized. Then, based on 10 criteria contributing to landslides, including elevation, slope, aspect, lithology, faults, Pvshshgyahy index, land use, precipitation, distance from the road and away from river and with the map of each factor and integrate them with maps of potential landslides and using software and SPSS 10.2 ARC GIS and the methods, landslide hazard zoning map was prepared in 5 categories. The evaluate and select appropriate models for landslide hazard zonation was used landslide index (Li). Based on this index, the Certainty Factorof 92.32% and logistic regression 60.35 percent landslide occurred in the class’s high risk and very high risk. Certainty Factormethod was identified suitable for the study area. The results show that slope, lithology and height are the most important factors in the occurrence of landslides in the study area. The results of this study can be useful in the management of the risk of landslides and aggravating factors.Keywords: landslide hazard, Certainty FactorProbabilistic model, Logistic rogation, Logistic rogation index, Baghi basin
-
مجله مخاطرات محیط طبیعی، پیاپی 11 (بهار 1396)، صص 101 -118توفان گرد و غبار از پدیده های معمول در خیلی از بخش های جهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می باشد. توفان گرد و غبار اثرات سوء روی محصولات کشاورزی و باغداری، آلودگی منابع آب و خاک، امراض گوناگون تنفسی و در نهایت معضلات زیست محیطی، چالش های اجتماعی، کاهش شدید دید افقی و تصادفات جاده ای منتج از آن دارد. در این تحقیق به شناسایی مناطق برداشت گرد و غبار در شرق خاورمیانه با استفاده از تصاویر ماهواره ای MODIS در دوره مطالعه 2014 -2004 پرداخته شد. برای شناسایی مناطق برداشت گرد و غبار چهار شاخص BTD3132، BTD2931، NDDI و D برای 45 تصویر ماهوراه-ای MODIS محاسبه گردید. سپس با ایجاد ترکیب رنگی کاذب (FCC) بهترین روش برای شناسایی مناطق برداشت گرد و غبار تعیین شد. نتایج نشان داد که ترکیب رنگی BTD2931، B4 و B3 بهترین ترکیب رنگی برای بارزسازی گرد و غبار و تعیین مناطق برداشت گرد و غبار است. نتایج بررسی ها نشان داد که 212 نقطه برداشت گرد و غبار در کل منطقه مورد مطالعه وجود دارد که 123 نقطه برداشت در ایران و 93 نقطه برداشت در خارج از کشور می باشد. نتایج هم چنین حاکی از آن است که بعد از ایران، کشور افغانستان بیشترین نقاط برداشت گرد و غبار را در منطقه مورد مطالعه دارا می باشد.شرق خاورمیانه دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک می باشد و بارش در این منطقه به ندرت از 300 میلی متر در سال تجاوز می کند در نتیجه این منطقه دارای پوشش گیاهی ضعیف و رسوبات آن سخت نشده و حساس به فرسایش می باشد.کلید واژگان: توفان گرد و غبار, نقاط برداشت گرد و غبار, تصاویر MODIS, شاخص های گرد و غبارA dust storm is a common phenomenon in many parts of the world, especially in arid and semiarid regions of the world. Dust storm adverse effects on the agriculture production and gardening, pollution of water and soil resources, a variety of respiratory diseases and the finally on the environmental issues, social challenges, a sharp reduction in horizontal visibility and road accidents. In this research, dust source identification in the Middle East with using MODIS satellite images was used in the period of time 2004-2014. For dust source identification 4 indices BTD3132¡ BTD2931¡ NDDI and D for 45 MODIS satellite images were calculated. Then with make a false-color combination (FCC) determined the best of a method dust source identification. The results showed that color combination BTD2931 ¡ B4 and B3 determined the best color combination for enhancement dust and dust source identification. The results showed that 212 points dust source identified in the case study that 123 points were in Iran and 93 Points in out of the country. The results also show that after Iran, Afghanistan has highest points dust source in the study area. The Middle East arid and semi-arid climates and precipitation in this area rarely exceed 300 mm per year As a result; this area has been poor vegetation cover and precipitation hardening and is susceptible to erosion.Keywords: dust storm, dust source identification, MODIS Images, Dust Indices
-
نشریه سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، سال ششم شماره 4 (زمستان 1394)، صص 33 -45پدیده گرد و غبار یکی از مخاطرات اقلیمی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می باشد که زیان های جانی و مالی برای انسان به همراه دارد. در دهه های اخیر به دلیل خشکسالی های طولانی مدت در ایران، تعداد وقوع گرد و غبارها افزایش یافته و شهرها و روستاهای زیادی را تحت تاثیر قرار داده است. یکی از مناطقی که با توجه به شرایط آب و هوایی و ویژگی های طبیعی (نزدیکی به کویرها)، از این پدیده اقلیمی متاثر است استان خراسان رضوی می باشد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر پوشش گیاهی و ارتباط آن با وقوع گرد و غبار استان خراسان رضوی طی دوره مطالعه 2004 تا 2013 با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و شاخص تاثیر پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI) است. برای انجام تحقیق، داده های روزهای گرد و غبار در ایستگاه های سینوپتیک استان برای دوره مورد مطالعه از سازمان هواشناسی دریافت و فراوانی روزهای گرد و غبار هر ایستگاه در ماه ها و فصول مختلف استخراج گردید. با استفاده از روش کریجینگ معمولی در سیستم اطلاعات جغرافیایی، روزهای گرد و غبار در سطح استان پهنه بندی گردید. نقشه پوشش گیاهی منطقه، با استفاده از تصاویر سنجنده MODIS در محیط 4.8®ENVI تهیه گردید. نتایج نشان داد که تعداد وقوع گرد و غبار با پراکنش پوشش گیاهی ارتباط نزدیکی دارد و با کاهش پوشش گیاهی، بر تعداد وقوع گرد و غبار افزوده می شود. نتایج حاکی از آن است که تعداد وقوع گرد و غبار در سال های اخیر نسبت به گذشته افزایش داشته است و سال های 2008 و 2005 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تعداد گرد و غبار در طول دوره مورد مطالعه می باشند.
کلید واژگان: سنجش از دور, سیستم اطلاعات جغرافیایی, گرد و غبار, پوشش گیاهی, خراسان رضویDust phenomenon is one of the climatic hazards in arid and semi-arid regions of the world that usually brings damages to human life and properties. In recent decades due to long droughts in Iran, the number of dust event increased and affected many cities and villages. The aim of this study was to investigate the effect of vegetation and relationship with dust events in Khorasan Razavi province during 2004-2013 using Geographic information system (GIS) and Normalized difference vegetation index (NDVI). The data of dusty days in the region synoptic stations were provided from Meteorological Organization and the frequency of dusty days in different seasons were determined. Using the method of Normal Kriging in GIS, dusty days were zoned in the province. Vegetation map area, were provided using MODIS image in ENVI®4.8 software. The results showed closed relations between the number of dust event and vegetation distribution. In addition, decreasing of vegetations caused the increasing of the number of dust event. Results showed the number of dust event increased during the recent years and in 2008 and 2005 were recorded as the most and the least number of dust event respectively.Keywords: Remote sensing, Geographic information system, Dust, Vegetation cover, Khorasan Razavi -
مجله جغرافیا و توسعه، پیاپی 41 (زمستان 1394)، صص 161 -184اندازه گیری های کمی به ژئومورفولوژیست ها اجازه می دهد تا بطور منطقی لند فرم های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده و شاخص های مورفولوژیک را محاسبه کنند. مخروط افکنه ها از اشکال متداول مناطق خشک و نیمه خشک می باشند که تحت تاثیر عوامل زمین ساختی و اقلیمی شکل می گیرند. این اشکال به تغیرات تکتونیکی بسیار حساس بوده، آثار آن را در خود ثبت می نمایند. لذا از طریق بررسی این آثار و شواهد می توان به روند تاثیرات تکتونیکی و تحولات مخروط افکنه ها پی برد. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت نو زمین ساخت با استفاده از شاخص های ژئومورفولوژیکی همچنین تحلیل نقش عوامل تکتونیکی در شکل گیری و تحول مورفولوژی مخروط افکنه ی گرمسار می باشد. در این پژوهش نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و مدل رقومی ارتفاعی (DEM) به عنوان داده های اصلی تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین مورفولوژی مخروط افکنه های منطقه از نزدیک و به صورت میدانی مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از شاخص های ژئومورفیک که شامل شاخص سینوسی جبهه ی کوهستان (Smf)، شاخص نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf)، عامل عدم تقارن حوضه (Af)، گرادیان طولی رودخانه (Sl)، عامل تقارن توپوگرافی (T) و شاخص ضریب مخروط گرایی (FCI) وضعیت منطقه از نظر میزان فعالیت های تکتونیکی مورد ارزیابی قرار گرفت. از ترکیب این شاخص ها با یکدیگر می توان رابطه ی شاخص فعالیت های تکتونیکی (Iat) را به دست آورد. نتایج بررسی نشان داد که طبق مقادیر شاخص فعالیت های تکتونیکی (Iat) مخروط افکنه ی گرمسار در کلاس فعالیت های نئوتکتونیک متوسط قرار دارد، شواهد ژئومورفولوژیکی به دست آمده مانند پادگانه های رودخانه ای ارتفاع یافته، توالی مخروط افکنه ها، تغییر سطح اساس رودخانه حبله رود و وجود تراس های قدیمی و آبراهه های عمیق شده نتایج تحقیق را تایید می کند.
کلید واژگان: مورفولوژی, نئوتکتونیک, شاخص های ژئومورفیک, حوضه ی آبخیز حبله رودThe quantitative measurements allows the geo morphologists to compare different land forms and calculate the morphologic indices. The alluvial fans are among the common forms in the arid and semi arid regions which developed under tectonic and climatic elements. These forms are quite sensitive to tectonic changes and register their effects in themselves. Therefore, through studying these effects and evidences, we can realize the procedure of the tectonic effects and changes of alluvial fans. The purpose of this study is to investigate the role of tectonic factors in the development and morphological changes of the alluvial fans of Garmsar. In this study, the topographic maps, geology, satellite photos and the digital elevation model (DEM) were used as the main research data. In addition, the morphology of the alluvial fans of the region was studied closely and through the field study. Then, using the geomorphic indexes which includes the sinuosity of the mountain in-front (SMF) Ratio of valley floor width to valley height (VF), Drainage Asymmetry factor (AF), Stream Length-Gradient Index (SL), Transverse Topographic Symmetry Factor (T), Fan Comicality Index (FCI), the region in terms of tectonic activities were assessed. Through combination of these indexes, the index of active tectonic (Iat) can be obtained. The results show that according to the (Iat) amounts, Garmsar alluvial fans are placed at the medium level of neo tectonic activities. The obtained geomorphologic evidences such as elevated river terraces, sequence of alluvial fans, changing base surface of Heble Roud and existence of old terraces and deepened channels confirms the results of the study.Keywords: Heble Roud Basin, Morphology, Neo tectonics, Geomorphic indexes -
فصلنامه فضای جغرافیایی، پیاپی 50 (تابستان 1394)، صص 233 -250رخداد حدود 90 درصد از بلایای طبیعی جهان، در ارتباط با عوامل اقلیمی است و در میان آن ها، توفان بعد از سیل حدود 30 درصد از سهم این بلایا را به خود اختصاص می دهد. بنابراین با توجه به اهمیت این پدیده ی اقلیمی، در این مقاله سعی شده است که با استفاده از روش زنجیره مارکف دو حالته، به تحلیل و پیش بینی روزهای توفانی شهرستان سبزوار پرداخته شود. برای این منظور ابتدا آمار روزانه باد ایستگاه سبزوار طی دوره آماری (1390-1350) تهیه گردید و سپس روزهای سال به دو گروه توفانی (کد 1) و آرام (کد 0) تقسیم بندی شد. نتایج حاصل از پردازش داده ها نشان داد که حداکثر فراوانی روزهای توفانی در سال 1385 به 79 روز می رسد که طی دوره آماری مورد مطالعه، ماه فروردین با 113 روز توفانی، بیش ترین فراوانی و بالعکس، ماه آبان با 19 روز توفانی، کم ترین فراوانی را داشته اند. به عبارتی در سبزوار، بهار توفانی-ترین و پاییز آرام ترین فصل سال محسوب می شود. ارزیابی فصلی ماتریس احتمالات مارکف نیز نشان داد که وقوع P11 یا دو روز توفانی پشت سرهم برای تمام فصول سال بیش تر از 20 درصد نیست. به طوری که کمینه آن به میزان 10 درصد در فصل پاییز و بیشینه آن به میزان 19 درصد در فصل بهار رخ داده است. درحالی که احتمال وقوع P00 یا دو روز غیرتوفانی پشت سرهم برای تمام فصول سال کم تر از 90 درصد نیست. در ادامه مشخص شد کوتاه ترین سیکل هوایی با طول مدت تقریبی 16 روز، متعلق به فصل بهار و بزرگ ترین آن نیز با طول مدت تقریبی 45 روز، مربوط به فصل پاییز است. همچنین در طی دوره مورد مطالعه تداوم توالی های توفانی یک روزه و دو روزه بیش ترین فراوانی را داشته است.
کلید واژگان: سبزوار, مدل زنجیره مارکف, دوره های توفانی کوتاه مدتGeographic Space, Volume:15 Issue: 50, 2015, PP 233 -250About 90 percent of the world's natural disasters occur in relationship between climate factors and among them, the storm accounts for about 30% shares of this disaster. Thus, given the importance of this issue, in this paper two-state Markov chain was used to analyze and forecast of stormy days in Sabzevar city. For this purpose, the daily wind in Sabzevar station during the period (1390-1350) was obtained. The days of storm (code 1) and non- storm (code 0) were divided into two groups. The results of data processing show that the maximum frequency of stormy days 79 days occurred in 1385. During the study period, April with 113 days of stormy, had the highest frequency, and on the contrary, November with 19 days of stormy, had the lowest frequency. In other words Spring was stormy and Autumn was calm season is in Sabzevar. Seasonal results of Markov probability matrix showed that the occurrence of two consecutive stormy days in all seasons is not more than 20%. The minimum (10%) and maximum (19%) probability occurred in autumn and Spring, respectively. However, the probability of two consecutive non- stormy days in all seasons is not less than 90 percent. Later determined the shortest air cycle with approximate duration of 16 days in Spring and also the largest with approximate duration of 45 days in Autumn have been observed. Also, throughout the investigated period, the one-day and two-day stormy sequences had the highest frequency.Keywords: Sabzevar, Markov Chain Model, Short, term Stormy Periods -
ایران کشوری با اقلیم خشک و نیمه خشک است به گونه ای که متوسط بارش سالانه آن حدود یک سوم متوسط بارش سالانه جهان است. قسمت هایی از پهنه بارشی ایران نیز جزء پهنه بسیار کم بارش جنوب شرق محسوب می شود که ویژگی عمده این مناطق، ریزش های جوی با شدت های بالاست. در این پژوهش، داده های مربوط به مقدار بارش روزانه 54 ایستگاه اقلیمی از ناحیه بسیار کم بارش جنوب شرق ایران که دارای آمار بالای 10 سال بودند، تهیه گردید و سپس در نرم افزار مت لبماتریس استاندارد شده ای با آرایش (54٭20824) که سطرهای آن نشان دهنده تعداد روزها و ستون های آن نشان دهنده آماره های مربوط به بارش ایستگاه ها است، فراهم شد. با استفاده از ادغام گروه ها به روش واردو فاصله اقلیدسی، روی این ماتریس تحلیل خوشه ایصورت گرفت و در نهایت 14 رویداد بارشی یک روزه با بزرگی 70 میلی متر، به عنوان روزهای رخداد بارش های سنگین و سیل آسا شناسایی گردید. جهت شناخت عوامل دینامیک، ترمودینامیک و همدید موثر در رخداد این بارش ها، از داده های شش ساعته مربوط به ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، دمای هوا، نم ویژه، مولفه باد مداری و مولفه باد نصف النهاری در عرض جغرافیایی 0 تا 80 درجه شمالی و طول جغرافیایی 0 تا 120 درجه شرقی استفاده شد و نقشه ها به اندازه یاخته های 5/2٭5/2 درجه قوسی ترسیم شدند. یافته ها نشان داد که رخداد بارش های سنگین پهنه بسیار کم بارش جنوب شرق کشور از یک یا چند الگوی گردشی متفاوت ناشی شده اند ولی در اکثر مواقع رخداد این گونه بارش ها، رویارویی کم فشار جنب قطبی با کم فشار سودان-عربستان، شرایط دگرفشار شدیدی را در راستای شمال غرب - جنوب شرق فراهم می کند.
ایران کشوری با اقلیم خشک و نیمه خشک است به گونه ای که متوسط بارش سالانه آن حدود یک سوم متوسط بارش سالانه جهان است. قسمت هایی از پهنه بارشی ایران نیز جزء پهنه بسیار کم بارش جنوب شرق محسوب می شود که ویژگی عمده این مناطق، ریزش های جوی با شدت های بالاست. در این پژوهش، داده های مربوط به مقدار بارش روزانه 54 ایستگاه اقلیمی از ناحیه بسیار کم بارش جنوب شرق ایران که دارای آمار بالای 10 سال بودند، تهیه گردید و سپس در نرم افزار مت لب[1] ماتریس استاندارد شده ای با آرایش (54٭20824) که سطرهای آن نشان دهنده تعداد روزها و ستون های آن نشان دهنده آماره های مربوط به بارش ایستگاه ها است، فراهم شد. با استفاده از ادغام گروه ها به روش وارد[2] و فاصله اقلیدسی[3]، روی این ماتریس تحلیل خوشه ای[4] صورت گرفت و در نهایت 14 رویداد بارشی یک روزه با بزرگی 70 میلی متر، به عنوان روزهای رخداد بارش های سنگین و سیل آسا شناسایی گردید. جهت شناخت عوامل دینامیک، ترمودینامیک و همدید موثر در رخداد این بارش ها، از داده های شش ساعته مربوط به ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، دمای هوا، نم ویژه، مولفه باد مداری و مولفه باد نصف النهاری در عرض جغرافیایی 0 تا 80 درجه شمالی و طول جغرافیایی 0 تا 120 درجه شرقی استفاده شد و نقشه ها به اندازه یاخته های 5/2٭5/2 درجه قوسی ترسیم شدند. یافته ها نشان داد که رخداد بارش های سنگین پهنه بسیار کم بارش جنوب شرق کشور از یک یا چند الگوی گردشی متفاوت ناشی شده اند ولی در اکثر مواقع رخداد این گونه بارش ها، رویارویی کم فشار جنب قطبی با کم فشار سودان-عربستان، شرایط دگرفشار شدیدی را در راستای شمال غرب - جنوب شرق فراهم می کند.کلید واژگان: بارش های سیل آسا و سنگین, ناحیه بارشی جنوب شرق ایران, الگوهای گردشی, تحلیل همدیدIran is a country with arid and semiarid climates, so its average annual rainfall is about one third of the average annual rainfall in the world. Besides, the eastern and south-eastern regions of Iran are one part of this climate whose main features is the high intensity precipitation. In the present study the daily precipitation data of 54 climatic stations in the eastern and south-eastern regions of Iran with more than 10 statistics years are provided. The data were provided in standardized Matlab software 2 matrix with the arrangement of 20824٭54 (row*column) in which the rows represent the number of days while the columns represent the statistics of rainfall stations. Using recent matrix data, a cluster analysis was done by Ward linkage method and Euclidean distance. At the end, 14 one-day rainfall events with magnitude greater than 70 mm were detected as a representative of heavy and pervasive rainfall events. The six-hour data includes geopotential height, sea level pressure, temperature, specific humidity, u wind and v wind, between 0 to 80 degree of northern latitudes and 0 to 120 degree of eastern longitude were used to recognize the dynamic, thermodynamic and synoptic factors affecting the occurrence of rainfalls. Then, the maps of spatial patterns have been drawn with the resolution in cell size of 2. 5٭2. 5 degree. The findings showed that torrential rainfall events over eastern and south-eastern parts of Iran are made of one or several different circulation patterns, while the most of the torrential rainfall events mostly provide confrontation of polar low-pressure with Sudan-Saudi low pressure which make the conditions of extreme pressure in northwest-southeast direction.Keywords: Torrential Rainfall, Circulation Pattern, Synoptic Analysis, South, east of Iran -
رشد بی رویه جمعیت منجر به افزایش تولید زباله و در نهایت خساراتی نظیر آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی، تاثیر منفی بر چشم انداز و اکولوژی منطقه، آلودگی محیط زیست و صرف هزینه های بی شمار برای جامعه می گردد. یکی از بهترین روش ها برای کاهش خسارات ناشی از آن، مکان یابی مناسب جهت دفن بهداشتی مواد زائد است. علم ژئومورفولوژی با توجه به ماهیت خود که بررسی تحول عوارض سطح زمین است، می تواندنقشمهمی را در مکان یابی دفن زباله داشته باشد. در این پژوهش، سعی بر آن بوده که با تاکید بر معیارهای ژئومورفولوژی و تاثیرگذار، مکان یابی بهینه ای را برای دفن زباله های شهری اسلام آباد غرب صورت پذیرد و معیارهای مختلفی نظیر شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، زمین شناسی، خاک شناسی، فاصله از شبکه ارتباطی، فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، فاصله از مناطق مسکونی روستایی، فاصله از مناطق شهری و پراکنش بارش تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز از طریق نقشه های توپوگرافی 1:50000 و نقشه های زمین شناسی 1:100000 سازمان نقشه برداری و مطالعات میدانی فراهم گردید. پس از تهیه نقشه ژئومورفولوژی و ایجاد لایه هایی قابل استفاده در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی، به روش همپوشانی، 4 مکان مناسب در شمال شرق و شمال غرب شهر اسلام آباد غرب برای دفن بهداشتی زباله ها تعیین شدند.کلید واژگان: ژئومورفولوژی, اسلام آباد غرب, مکان یابی, پسماند جامد شهریExcessive growth of the population will increase waste production leading to the pollution of groundwater and groundwater, negative effects on the landscape and ecologists of the region, environment pollution and great charges on the community. Finding a suitable location for waste sanitary landfill is regarded as one of the best ways to reduce damages. Geomorphology, which intuitively studies the evolution of ground-level effects, can play an important role in landfill location. In this research, it was tried to focus on geomorphologic criteria and effective measures to optimize the location of landfills in West Islamabad, located in Kermanshah. In this research, various criteria such as slope, slope direction, elevation classes, geology, soil, distances from the communication network, distance from the river, land use, distance from rural residential areas, distance from urban areas and rainfall distribution have been evaluated. The required information is provided through topographic maps 1: 50000 and geological maps of 1: 100000 mapping and field studies. After preparing geomorphologic map and creating appropriate layers for GIS, four locations were fitted in the northeast and northwest of Islamabad for the sanitary landfill of garbage.Keywords: Geomorphology, West Islamabad, Location, Solid Urban Waste
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.