پهنه بندی خطر مناطق برداشت گرد و غبار با استفاده از سنجش از دور و مدل های داده کاوی در استان خراسان رضوی

توفان گرد و غبار از خطرات طبیعی است که بر شرایط جوی، سلامت انسان و اکوسیستم اثر می گذارد. استان خراسان رضوی دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک است که سالانه توفان های گرد و غبار متعددی در سطح آن اتفاق می افتد. هدف از این تحقیق، ارزیابی عوامل موثر بر وقوع گرد و غبار و تهیه ی نقشه حساسیت آن در استان خراسان رضوی با استفاده از مدل های رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی است. در ابتدا 65 کانون برداشت در منطقه ی مورد مطالعه و برای دوره ی زمانی 2016 2005 شناسایی شد. از مجموع کانون های شناسایی شده، 70 درصد (46 کانون) برای آموزش و 30 درصد (19 کانون) برای آزمون در نظر گرفته شد. سپس 7 عامل شامل خاک، سنگ شناسی، شیب توپوگرافی، شاخص اختلاف پوشش گیاهی نرمال شده، فاصله از رودخانه، واحدهای ژئومورفولوژی و کاربری اراضی به عنوان متغیر مستقل و موثر بر برداشت گرد و غبار بررسی شد. سپس با استفاده از روش های رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی، نقشه های حساسیت خطر گرد و غبار تهیه شد. نتایج به دست آمده از هر دو مدل نشان داد که شیب و کاربری اراضی با ضریب معنی داری 85/0 و 67/0، بیشترین تاثیر را در ایجاد کانون های برداشت گرد و غبار داشته است. نتایج همچنین بیانگر آن است که بیشترین نقاط برداشت گرد و غبار (9/57 درصد)، در منطقه ی با حساسیت زیاد قرار دارد. همچنین حدود 84 درصد نقاط برداشت گرد و غبار، در منطقه ی با حساسیت زیاد و خیلی زیاد واقع شده است. ارزیابی مدل ها با استفاده از مشخصه ی عملکرد سیستم نیز نشان داد که در زمینه ی میزان نرخ موفقیت، مدل های رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی به ترتیب دارای دقت 78 و 90 درصد است. هر دو مدل نیز همبستگی بالایی را بین نقشه های حساسیت و پراکنش کانون های گرد و غبار نشان می دهد.