به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "dictionary" در نشریات گروه "ادبیات و زبان ها"

تکرار جستجوی کلیدواژه «dictionary» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • فرزاد ضیائی حبیب آبادی، سعید شفیعیون
    هرچه نسخ خطی بیشتری از متون کهن کاویده شود، پرتوهای تازه تری در زمینه های مختلف، بر علوم ادبی خواهد تافت و چشم اندازهای روشن تری از میراث ادبی گذشتگان در نظر محققان جلوه خواهد یافت. جواهرالخیال، که محور این مقاله است، مجموعه ای افزون بر سه هزار رباعی از 470 شاعر است که بسیاری از آنان، سخنوران سبک هندی هستند و شماری نیز خود در هند می زیسته اند. این مجمع الرباعیات از جهاتی چند، حائز اهمیت بسیار است؛ ازجمله می تواند در مطالعات ادبی مربوط به شبه‎قاره هند مثلا بررسی سیر رباعی در سبک هندی، که اتفاقا مغفول نیز مانده، چهره درخشان خود را نشان دهد. در روند تصحیح جواهرالخیال برخی واژه های مهجور یا معانی تازه که از فرهنگ ها فوت شده و نیز بعض شواهد شعری برای چندین واژه کم کاربرد یافته آمد که در این جستار به بحث درباره آن ها پرداخته خواهد شد.
    کلید واژگان: جواهرالخیال, لغت نامه, فرهنگ بزرگ سخن, شاهد لغوی, واژه های مهجور
    Farzad Ziaei Habibabadi, Saeed Shafiiyon
    The more manuscripts are excavated from ancient texts, the newer rays in different fields will shine on the literary sciences and the clearer perspectives of the literary heritage of the past will appear in the eyes of researchers. Jawahar al-Khayal, the focus of this article, is a collection of more than 3,000 quatrains of 470 poets, many of whom are speakers of the Indian style, and some of whom have lived in India. This quatrain is very important in several ways; For example, he can show his brilliant face in literary studies related to the Indian subcontinent, such as the study of the development of quatrain in the Indian style, which has also been neglected. In the process of correcting the imaginary jewel, some abandoned words or new meanings that have disappeared from the cultures, as well as some poetic evidence for several less used words, were found, which will be discussed in this article.
    Keywords: Jawaher al Khiyal, dictionary, Sokhan Comprehensive Dictionary, lexical example, abandoned words
  • سعید خسروپور، عبدالله رادمرد*

    در این پژوهش که پس از معرفی فرهنگ های فارسی و فرهنگ نویسان شاخص، به تطور مفهوم «فرهنگ» و نقد فرهنگ نویسان از یکدیگر در فرهنگ های فارسی به فارسی پرداخته، بیست وسه فرهنگ براساس بازه زمانی تالیف از لغت فرس تا بهار عجم بررسی شدند و دلایلی از کاربرد واژه «فرهنگ» در معنی «کتاب لغت» بیان شد؛ نتیجه اینکه تطور مفهوم «فرهنگ»، به صورت های «نیاوردن مدخل فرهنگ»، «آوردن مدخل فرهنگ با معانی گوناگون از جمله کتاب لغت» و «مدخل سازی های گوناگون از این واژه و معانی آن» بوده است. تطور «نقد کردن» نیز در فرهنگ های فارسی به فارسی از ساختار به محتوا و به عبارتی از صورت به معنا بوده است؛ در این بررسی که براساس بازه زمانی تالیف فرهنگ هاست و شامل نقد دوازده فرهنگ نویس از یکدیگر می شود مشخص شد که فرهنگ نویسان پس از پرداختن به مواردی مانند شیوه تنظیم واژگان، شیوه تنظیم باب ها و فصل ها و کم و کیف شواهد شعری، به درستی یا نادرستی واژگان و در مرحله نهایی به درستی یا نادرستی معنا پرداخته اند و از کلی گویی به جزیی نگری رسیده اند. برجسته ترین فرهنگ نویس منتقد، لاله تیک چند بهار مولف فرهنگ بهار عجم است که با سه روش «آوردن آرای منتقدانه خود»، «آوردن آرای منتقدانه دیگران بدون داوری خود» و «آوردن آرای منتقدانه دیگران با داوری خود» علاوه بر پرداختن بیشتر به مقوله نقد نسبت به دیگران، همراهی خود را با جریان های نقد شبه قاره در قرن دوازدهم نشان داده است.

    کلید واژگان: فرهنگ لغت, فرهنگ های فارسی, نقد فرهنگ لغت, فرهنگ نویسان, بهار عجم, لاله تیک چند
    Saeed Khosropour, Abdollah Radmard *

    This study introduced Persian dictionaries and prominent lexicographers and explored the evolution of the concept of “farhang” and lexicographers’ criticism of each other in Persian-Persian dictionaries. It examined chronologically twenty-three dictionaries from Fors to Bahar-e Ajam and clarified some of the reasons why the words “farhang” (literally meaning culture, but here meaning dictionary) and “loghat” (meaning vocabulary) – juxtaposedly meaning dictionary – have been applied. Exploring the changes of the word “farhang” showed this trajectory of change: a) not dedicating an entry for the word “farhang” (meaning dictionary), b) including one entry for “farhang” including its various meanings like “dictionary”, and c) dedicating one entry for each meaning of the word. Criticisms have also shifted in Persian-Persian dictionaries from structure to content (i.e., from form to meaning). Exploring the works of the lexicographers in the studied period, including criticisms of twelve lexicographers on the works of each other, showed that they have dealt at first with ordering words, ordering entries and chapters, and the quality and number of poetry examples, and then have dealt with the correctness and falseness of words, and finally the correctness of meaning. That is, they have gone from focusing on general issues to details. The most prominent critic and lexicographer is Lala Tek Chand Bahar, the compiler of Bahar-e Ajam. He adopted methods like “including his own criticizing ideas”, “mentioning others’ criticizing ideas without mentioning his own judgement”, and “mentioning others’ criticizing ideas and simultaneously including his own critical ideas”. Dealing more than anyone with criticism, he shows that his works are in line with other criticism methods of India in the 12th century AH.

    Keywords: dictionary, Persian dictionaries, dictionary criticism, lexicographers, Bahar-e Ajam, Lala Tek Chand Bahar
  • غلامرضا مستعلی پارسا، سیدحمید حسنی
    مجموعه «فرهنگ های بسامدی راتلج»، تا به امروز، دست کم در پانزده عنوان منتشر شده و جمعا مشتمل بر چهارده زبان است. این مجموعه، که از سوی انتشارات راتلج (گروه تیلور و فرانسیس) منتشر شده، به ویژه در میان کسانی که در زمینه تدوین «فرهنگ های بسامدی» و/ یا «زبان شناسی پیکره ای» پژوهش می کنند، معروفیت جهانی یافته  است. هریک از کتاب های این مجموعه در قالب فرهنگی بسامدی و برپایه پیکره های زبانی غالبا مستقل تدوین شده  است. بیشتر فرهنگ ها هرکدام 5000 مدخل اصلی/ سرمدخل/ بن واژه دارند و بخش اعظم متن هر کتاب را فهرست این واژه ها به ترتیب بسامد و از پربسامدترین به کم بسامدترین واژه تشکیل می دهد. مبنای چینش واژه ها اساسا بسامد خام یا بسامد مطلق نیست، بلکه شاخص پراکنش هریک از واژه ها نیز مد نظر بوده  است. بلافاصله پس از فهرست بسامدی، فهرست الفبایی واژه ها به ترتیب الفبای زبان هر فرهنگ آمده است. فهرست های واژگانی موضوعی (در جعبه های مستقل و در لابه لای صفحات بخش اصلی اثر، یعنی فهرست بسامدی) و نمایه هویت های دستوری/ اجزای سخن/ پاره های گفتار نیز بعد از آن قرار گرفته اند. پیش از بخش اصلی، یعنی فهرست بسامدی مدخل ها، عموما پیش گفتاری به قلم مارک دیویس (دبیر مجموعه)، سپس مقدمه ای به قلم مولفان فرهنگ (به علاوه منابع مقدمه)، و چند فقره دیگر آمده است.فرهنگ بسامدی فارسی در سال 2017 م منتشر شد و چاپ دوم آن در 2018 م انتشار یافت. نگارندگان، در مقاله حاضر، پس از معرفی اجمالی مجموعه، به معرفی و نقد این اثر پرداخته اند و نشان داده اند که اشکالات و معایب آن، هم از نگاه روش شناختی و هم ازنظر موردی، چندین برابر محاسن آن است.
    کلید واژگان: فرهنگ بسامدی, زبان شناسی پیکره ای, بسامد واژگانی, فرهنگ نویسی, فرهنگ لغت, فرهنگ های بسامدی راتلج
    Gh. R. Mastali Parsa, S. H. Hassani
    From the series of “Routledge Frequency Dictionaries”, up to the present time, 15 titles have been published in a total number of 14 languages. The series, published by Routledge Publications (Taylor & Francis Group, London & New York), has gained worldwide fame, especially among those who do research in the certain field(s) of ‘word frequencies’ and/or ‘corpus linguistics’. Each of the monographs in the series has been compiled in the form of a frequency dictionary and commonly based on independent linguistic corpus/ corpora. Most dictionaries have 5,000 main entries/ lemmata each, and the bulk of the text of each book is the list of these words – in order of frequency, from the most frequent to the least frequent words. The basis of word arrangement is not basically the raw or absolute frequency, but the index of dispersion of each word was also considered. Immediately after the frequency list, there is an alphabetical list of words – in alphabetical order of the main language of each dictionary. Thematic vocabulary lists (in independent boxes and amongst the pages of the main part of the book, i.e. the Frequency index), and then “Alphabetical index” and “Part of speech index” come respectively at the end of the book. Here is a review of A Frequency Dictionary of Persian (2017, 2nd impression: 2018), one of the monographs of the series.In this article we have shown that this dictionary, despite its relatively positive points, has many serious methodological problems and, in this respect, it does not meet the expectations of researchers and experts of the field.
    Keywords: Frequency dictionary, corpus linguistics, word frequency, Lexicography, dictionary, Routledge Frequency Dictionary Series
  • حمید پولادی*، حسین علیقلی زاده

    آداب الحرب و الشجاعه اثری ارزشمند به زبان فارسی با موضوع نظامی و آداب جنگاوری است که در اوایل قرن هفت به نثری ساده و روان به رشته تحریر درآمد. این کتاب هم ازنظر قدمت متن و هم از دید زبان شناسی اعتباری برجسته دارد و کهن ترین متن فارسی شناخته شده در موضوع نامبرده است؛ نیز با توجه به اینکه در شبه قاره هند تالیف شده است، واژه ها و اصطلاحات هندی دارد؛ بنابراین بدیهی است که توجه ویژه به این کتاب ازنظر واژه شناسی و معنی شناسی ضرورتی انکارناپذیر دارد. با مطالعه کتاب با رویکرد واژه شناسی مشخص شد که بسیاری از واژه ها تاکنون ناشناخته باقی مانده و در هیچ منبعی درباره آنها توضیحاتی نیامده است؛ ولی به دلیل گستردگی اصطلاحات ناشناخته این کتاب، ثبت و بررسی همه آنها کاری زمان بر و دشوار است؛ بنابراین در این پژوهش، برخی از واژه های نظامی، استخراج، بررسی، معرفی و تحلیل می شوند. روش کار در مرحله اول، مطالعه آداب الحرب و الشجاعه و استخراج واژه های ناشناخته و ثبت نشده در حوزه مسایل گفته شده است. در مرحله بعد به روش مطالعه کتابخانه ای و جست وجو در پیکره ها و نرم افزارهای گوناگون مرتبط و با ابزار یادداشت برداری، شواهد موجود گردآوری شد. در مرحله نهایی، برخی از واژگان، بررسی و تحلیل شدند که درباره آنها توضیحاتی بیان می شود و هویت شان آشکار خواهد شد. برخی نیز به دلیل آشکاربودن معانی آنها یا نبود اطلاعات کافی، که بیش از پنجاه واژه است، فقط معرفی شدند. درکل، همه این واژه ها نویافته هستند و تاکنون هیچ یک در فرهنگ لغتی ثبت نشده اند و در اینجا برای نخستین بار معرفی می شوند.

    کلید واژگان: آداب الحرب و الشجاعه, واژگان و اصطلاحات نظامی, فرهنگ لغت, نثر فارسی, فخر مدبر
    Hamid Pooladi *, Hossein Aligholizadeh

    Adab al-Harb va al-Shaja’ah, the valuable work of Fakhr Modabber, is the oldest known Persian text on war etiquette. Considering the age of this work and its inclusion of unknown military words and terms, many of which have Indian roots, it is an undeniable necessity to review this book in terms of terminology and semantics. By studying the book with a lexicographical approach, it became clear that many of these words have not been explained in any sources; therefore, in the present study, some newfound military words are extracted, introduced, and analyzed. The first step in our exploration is to study Adab al-Harb and to extract unrecorded words in the field of the mentioned issues. In the next step, by a library study method and searching in various related sources, pieces of evidence if any, were collected. In the final step, some words were analyzed and their identities were revealed, and some due to the obviousness of their meanings or the lack of sufficient information, which includes more than fifty words, were just introduced. In general, all these words are new and none of them have been recorded in a dictionary. The words are introduced here for the first time.

    Keywords: Adab al-Harb va al-Shaja’ah, Military Vocabularies, Terms, dictionary, Persian Prose, Fakhr Modabber
  • بهروز محمودی بختیاری، معصومه مهرابی*
    با توجه به اهمیت فرهنگ نظام و با لحاظ کردن جنبه های نوآورانه این فرهنگ در مطرح ساختن مصوبات فرهنگستان اول در مداخل فرهنگ، پرسش اصلی تحقیق حاضر این بود که چه معادل هایی از مصوبات فرهنگستان در این فرهنگ انتخاب و مطرح شده اند و چرا. مفروض اولیه این تحقیق این بود که تمام مصوبات فرهنگستان اول در مداخل فرهنگ نظام انعکاس داشته اند. روش شناسی پژوهش نیز روش مورد نظر این چارچوب یعنی روش کمی با استفاده از بسامدگیری رخداد واژه های مصوب فرهنگستان در فرهنگ نظام بوده است. اما نتایج تحلیل ها نشان داد که پربسامدترین مصوبات مطرح شده در این فرهنگ مربوط به حوزه های معنایی خاص (حوزه های اداری/دولتی، اقتصادی، سیاسی، آموزشی/ فرهنگی و در نهایت حقوقی) بوده است. به این ترتیب فرضیه تحقیق رد می شود و برای تبیین نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها در تحقیق به چارچوب نظری زبان شناسی اجتماعی تاریخی متوسل می شویم. این چارچوب تحلیلی نشان می دهد که اگرچه به نظر می رسد فرهنگ نویس ملاحظات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در فرهنگ نویسی در نظر نمی گیرد، اما در عمل این ملاحظات در شیوه نگارش مداخل انعکاس می یابد؛ به عبارت دیگر، اگرچه ذکر مصوبات فرهنگستان در فرهنگ ها باعث رواج و ماندگاری آنها می شود، اما در نهایت همه این مصوبات در فرهنگ ها نمی آیند و این متاثر از اوضاع اجتماعی و نیز جهت گیری های فردی فرهنگ نویس است. این تحقیق دست کم در نوع و مقیاس محدود خود و با استناد به داده های عینی نشان می دهد که چرا تمام مصوبات فرهنگستان ها اقبال کاربرد فراگیر نمی یابند و اقبال به واژه های نو در فرهنگ هاچگونه تحت تاثیر اوضاع اجتماعی است.
    کلید واژگان: فرهنگ نظام, فرهنگستان اول, جامعه شناسی زبان تاریخی, فرهنگ, حوزه های معنایی
    Behrooz Mahmoodi-Bakhtiari, Masoumeh Mehrabi *
    The question of the recent article is which of the approved vocabulary of the first Iranian academy have been chosen and mentioned in the text of Farhang-e Nezām and why ? The quantitative methodology used mainly by frequency effects of the approved vocabulary of the first Iranian academy listed in Farhang-e Nezām has been applied to data. Findings, show the approved lexical items which has been used and mentioned in Farhang-e Nezām are to be included in some special semantic fields (namely administrative, economic, educational/cultural, forensic ones). The theoretical framework is that of historical sociolinguistics . The process of the lexical items being chosen by the lexicographer can be encompassed by extra-linguistic factors like factors mentioned above. It shows how it is the case that some lexical items are chosen due to socio-political status of the society.
    Keywords: Farhang-e Nezām, the first Iranian academy, historical sociolinguistics, dictionary, semantic fields
  • حسین علیقلی زاده*، حمید پولادی
    با وجود نگارش فرهنگ های لغات متعدد در زبان فارسی، همچنان واژه ها و اصطلاحات فارسی زیادی هست که از دید فرهنگ نویسان مغفول مانده یا شکل هایی از آنها ثبت نشده است. اخیرا با مطالعه منابع مختلف فارسی و تهیه پیکره های غنی، تلاش هایی برای گردآوری و ثبت واژه‎های ازدست رفته صورت گرفته و تا حدودی جبران شده، ولی همچنان این مشکل به شکل مطلوب حل نشده است. کتاب آداب الحرب و الشجاعه یکی از آثار ارزشمند فارسی است که هم از نظر قدمت و هم از نظر دارا بودن واژه های عمومی و اصطلاحات تخصصی نظامی دارای اعتبار زیادی است که بسیاری از این واژه ها گردآوری و ثبت نشده و ثبت آنها از نظر فرهنگ نویسی اهمیت ویژه ای دارد. همچنین به دلیل تخصصی بودن این کتاب در حوزه نظامی، پژوهش در این موضوع از اهمیت شایانی برخوردار است، ولی به دلیل گستردگی اصطلاحات نظامی و ابعاد مختلف آن در این کتاب، پژوهش در همه این ابعاد کاری دشوار و زمانبر است؛ بنابراین در این پژوهش فقط واژه های نظامی مربوط به انواع پیکان و گرز که از فرهنگ های لغات فوت شده است، برای اولین بار بررسی و معرفی می شوند. روش کار مطالعه کتاب آداب الحرب و استخراج واژه های مورد بحث، سپس جستجوی آنها در فرهنگ های لغات معتبر فارسی است تا روشن شود که هیچ یک از آنها در این فرهنگ ها نیامده است. نتیجه این پژوهش حکایت از آن دارد که سیزده اصطلاح نظامی در این موضوع هست که تاکنون در هیچ فرهنگ لغتی ثبت نشده و در این پژوهش برای نخستین بار است که این واژه ها و اصطلاحات معرفی شده است.
    کلید واژگان: فخر مدبر, آداب الحرب و الشجاعه, فرهنگ لغت, واژه و اصطلاح نظامی, جنگ افزار
    Hossein Aligholizadeh *, Hamid Pooladi
    Despite the writing of various dictionaries in the Persian language, there are still many Persian words that have been overlooked by lexicographers or some forms of them have not been recorded. Recently, with the study of various Persian sources and the preparation of rich corpora, attempts have been made to record the lost words and to some extent compensate, but still this problem has not been solved properly. The Adab al-Harb va al-Shaja’ah is one of the valuable Persian works that has a great reputation both in terms of antiquity and having general words and military terms that many of these words has not been registered. Also, due to the specialization of this book in the military subject, research in this subject is of great importance; However, due to the wide range of military terms and their various dimensions in this book, it is not possible to research in all these dimensions; Therefore, in this study, only military words that related to the types of arrowheads and Maces are recorded and introduced for the first time. The method is to study this book and extract related words, and the next step is to search in Persian dictionaries to make it clear that these words have not been previously recorded in any of them. The result of this research indicates that there are thirteen military terms that have not been recorded in any dictionaries so far, and this paper is the first that records and registers these terms.
    Keywords: Fakhr Modabber, Adab al-Harb Va al-Shaja’ah, Dictionary, Military word, Term, Weapon
  • فرازد ضیائی حبیب آبادی*، سعید شفیعیون

    هرچه نسخ خطی بیشتری از متون کهن کاویده شود، پرتوهای تاز هتری در زمینه های مختلف، بر علوم ادبی خواهد تافت و چشم اندازهای روشن تری از میراث ادبی گذشتگان در نظر محققان جلوه خواهد یافت. جواهرالخیال، که محور این مقاله است، مجموع های افزون بر سه هزار رباعی از 470 شاعر است که بسیاری از آنان، سخنوران سبک هندی هستند و شماری نیز خود در هند می زیسته اند. این مجمع الرباعیات از جهاتی چند، حایز اهمیت بسیار است؛ ازجمله می تواند در مطالعات ادبی مربوط به شب هقاره هند مثلا بررسی سیر رباعی در سبک هندی، که اتفاقا مغفول نیز مانده، چهره درخشان خود را نشان دهد. در روند تصحیح جواهرالخیال برخی واژه های مهجور یا معانی تازه که از فرهنگ ها فوت شده و نیز بعض شواهد شعری برای چندین واژه ک مکاربرد یافته آمد که در این جستار به بحث درباره آن ها پرداخته خواهد شد.

    کلید واژگان: جواهرالخیال, لغت نامه, فرهنگ بزرگ سخن, شاهد لغوی, واژه های مهجور
    Farzad Ziaei Habibabadi *, Saeed Shafiiyon

    The more manuscripts are excavated from ancient texts, the newer rays in different fields will shine on the literary sciences and the clearer perspectives of the literary heritage of the past will appear in the eyes of researchers. Jawahar al-Khayal, the focus of this article, is a collection of more than 3,000 quatrains of 470 poets, many of whom are speakers of the Indian style, and some of whom have lived in India. This quatrain is very important in several ways; For example, he can show his brilliant face in literary studies related to the Indian subcontinent, such as the study of the development of quatrain in the Indian style, which has also been neglected. In the process of correcting the imaginary jewel, some abandoned words or new meanings that have disappeared from the cultures, as well as some poetic evidence for several less used words, were found, which will be discussed in this article.

    Keywords: Jawaher al Khiyal, Dictionary, Sokhan Comprehensive Dictionary, lexical example, abandoned words
  • نگاهی تطبیقی به ساختار و تقسیم بندی مصادر در دو فرهنگ لغت «بحر عجم» و «المعجم الوجیز»
    ژاله شفیعی، ابوالقاسم رادفر *، حمید طبسی

    از جمله مسایل مهم در بررسی روابط فرهنگی و ادبی میان سرزمین های مختلف که کمک فراوانی به واکاوی ارتباطات و تاثیر و تاثرهای میان آن ها می کند، تطبیق و مقایسه میان آثار مکتوب آن ها است. یکی از انواع آثار مکتوب که به خوبی نمایانگر جوانب مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... در هر سرزمین می باشد، فرهنگ لغت ها یا همان واژه نامه ها هستند. در این پژوهش تلاش شده‌ است با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای، به بررسی تطبیقی نوع ساختار و تقسیم بندی مصادر در فرهنگ لغت فارسی «بحر عجم» و فرهنگ لغت عربی «المعجم الوجیز» پرداخته شود. پس از واکاوی این دو منبع این‌گونه برداشت شد که در فرهنگ لغت فارسی «بحر عجم» مصادر به دو بخش ساده و مرکب تقسیم می گردند و اغلب با استفاده از پسوندها ساخته می شوند و در فرهنگ لغت عربی «المعجم ‌الوجیز» مصادر یا مجرد هستند که سماعی و بدون قاعده یا مزید و قیاسی هستند که با رفتن به وزن های خاصی ساخته می شوند.

    کلید واژگان: ادبیات تطبیقی, فرهنگ لغت, بحر عجم, المعجم الوجیز
    A comparative look at the structure and division of sources in the two dictionaries "Bahr-e Ajam" and "Al-Mujam Al-Wajiz”.
    Zhaleh Shafiei, Abolghasem Radfar, Hamid Tabasi

    One of the important thing to study cultural and literary relations between different territories is comparison and matching their written works which help to find their relation and effects on each other. One of the types of written works that well represent the various cultural, social, political, etc. aspects in each land are dictionaries or glossaries. In this research, an attempt has been made to comparatively study the type of structure and division of sources in the Persian dictionary "Bahr-e Ajam" and the Arabic dictionary "Al-Majm Al-Wajiz" by descriptive-analytical method and using library resources. After analyzing these two sources, it was understood that in the Persian dictionary "Bahr-e-Ajam" the sources are divided into two simple and compound parts and are often made using suffixes. In the Arabic dictionary "Al-Majm Al-Wujiz" the sources are either singular or abstract. They are rules or they are more and more analogies that are made by going to certain weights.

    Keywords: Comparative literature, Dictionary, Bahr Ajam, Al-Wajiz Dictionary
  • Solovyev V.D., Ivanov V.V., Akhtiamov R.B. *
    The paper describes the first stage of a project on creating an electronic dictionary with numerical estimates of the degree of abstractness and concreteness of Russian words. Our approach is to integrate data obtained from several different sources: text corpora, psycholinguistic experiments, published dictionaries, markers of abstractness (certain suffixes) and a translation of a similar dictionary for English. The article describes in detail the method for obtaining data. We provide correlation coefficients calculated using different methods. We pay special attention to cases of inconsistent results obtained by different methods. The statistical model behind the experimental data is discussed. The results of experiments with the Google Books Ngram corpus on the coexistence of concrete words are given. Possible applications of the dictionary are demonstrated on the example of the frequency of using the dictionary in Russian textbooks for high schools.
    Keywords: Abstract Words, Concrete Words, Russian Language, Dictionary
  • محسن عابدی، سید ابراهیم دیباجی
    واژگان در هر زبانی برترین وسیله برای بیان مافی الضمیر آدمی است. با واژه هاست که معانی، افکار و احساسات عیان می گردند و در کنار همه این ها ساده ترین ابزار ارتباطی بین انسان ها هستند. هرچه خطیب و سخنران در انتخاب کلمات بیشتر دقت نماید، تاثیر آن در مخاطبان افزوده خواهد شد. این مقاله، به هدف معرفی عالم لغوی ایرانی الاصل، ابوالفتح برهان الدین ناصر بن ابی المکارم المطرزی، پدیدآورنده معجم لغوی «المغرب فی ترتیب المعرب» و نقد لغوی این لغت نامه ارزشمند و بررسی اجمالی معجم نگاری در زبان و ادبیات عربی و انواع مکتب های آن انجام گرفته است. مطرزی از جمله دانشمندان نامی قرن ششم اقلیم خوارزم در زمینه لغت و صرف و نحو بوده است. او را «خلیفه زمخشری» نامیده اند؛ چون در علم و دانش، جانشین حقیقی زمخشری بوده و در نگارش واژه نامه خود از روش وی؛ یعنی ترتیب الفبای معجم که از قرن پنجم زمخشری با نگارش کتاب «اساس البلاغه» پایه گذاری نمود، پیروی کرده است. او زمینه نگارش معجم را از مجال صرف لغوی به عرصه بلاغت تغییر داد و در نتیجه بسیاری از نویسندگان بعد از او از روش او و معجم او بهره ها بردند. «المغرب» خلاصه کتاب بزرگ دیگر او به نام «المعرب» است. این کتاب به نوبه خود نخستین کتاب واژه نامه فقهی اختصار یافته در زبان عربی است که در آن زمان نوشته شده است. این تحقیق بر اساس روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
    کلید واژگان: المغرب فی ترتیب المعرب, مطرزی, معجم, لغت, نقد لغوی
    In all languages words or lexical items are the ultimate means of expressing one’s inner feelings and they are the simplest means of communicating one's mind and heart. The more clerics and speakers are careful in selecting their words, the greater is the impact upon the addressees. This article aims at introducing the Iranian lexicographer, Abu Al Fateh Borouddin Nasser ibnAbil al-Makaram al- Mottarezi, compiler of "Al-Mogharb al-Maarab", critiquing and an overview of lexicography in Arabic language and literature, and its literary Schools. Mottarezi is one of the sixth-century scholars of the Khwarezm in the field of morphology and syntax and is called “Caliph Zamakhshari”; because in knowledge and method of lexicography he is a true successor of Zamakhshari's and has followed his method in alphabetical arrangement of the dictionary which Zamakhshari established in the fifth century with writing his book Asas Al-Balagha. He changed his method of lexicography from conjugation of words to rhetoric domain, introducing a new trend for the latter lexicographers. Al-Makhrab is an abridged form of his great book, Al-Maarab. The latter is the first abridged Arabic Jurisprudence dictionary of the time. The present article is based on descriptive-analytical method.
    Keywords: Al-Mogharb al-Maarab, Mottarezi, Dictionary, Lexical items, Lexical analysis
  • مریم سادات غیاثیان، اکبر شیرینی
    زبان شناسی زیست بومی رویکردی نوین در پژوهش های زبانی است که به تبیین چرایی و چگونگی تاثیرگذاری کردارهای زبانی بر رفتار اجتماعی سخن وران زبانی و پیامدهای آن بر محیط زیست و گونه های زیستی می پردازد. بررسی جایگاه انسان و شیوه بازنمایی حیوانات در فرهنگ فارسی معین بر اساس دستاوردهای زبان شناسی زیست بومی هدف این پژوهش است. این مقاله بر آن است تا به این پرسش ها پاسخ دهد: چگونه می توان انسان مداری حاکم در فرهنگ فارسی معین را درقالب یک انگاره پویای زبانی توصیف کرد؟ ملاک های به کار گرفته شده در تعریف حیوانات در این فرهنگ چیست؟ رابطه این ملاک ها با پدیداری و پایداری مشکلات زیستی در کشورمان چگونه است؟ بدین منظور به بررسی تقابل انسان و محیط زیست و چگونگی بازنمود آن در فرهنگ فارسی معین می پردازیم. برای واکاوی انسان مداری، تمامی اسامی حیواناتی که در مجموعه چهار جلدی «فرهنگ فارسی معین» معرفی شده اند، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج در چهارچوب انگاره پیشنهادی تجزیه و تحلیل شده است. براساس یافته ها، کارکردهای اقتصادی، آرامش خاطر و ویژگی های فیزیکی حیوانات مهم ترین شاخصه های بازنمایی حیوانات در این فرهنگ می باشد. رمزگشایی از انسان مداری نهادینه شده در فرهنگ فارسی زبان ها، آگاهی بخشی در مورد اهمیت گونه های زیستی و ضرورت بروز رسانی تعاریف حیوانات به منظور بازتاب دغدغه های زیستی مهم ترین دستاوردهای پژوهش پیش رو می باشد.
    کلید واژگان: گفتمان, زبان شناسی زیست بومی, تکامل فرهنگی, انسان مداری, فرهنگ واژگان زبان فارسی
    Maryam Sadat Ghiasian, Akbar Shirini
    The power of ecolinguistic approaches, a burgeoning approach in critical studies, lies in their ability to transcend the readers beyond the determinisms of language and encourage friendly and humane relationships with nature and all species of life. This paper appraises how language contributes to the oppression and exploitation of animals by scrutinizing the definition of animals given in Moin Persian to Persian Dictionary. The results show how Moin Dictionary, by concentrating mainly on environmental problems, fails to criticize the environmentally destructive cultural values institutionalized unconsciously by Iranians, and directs attention away from alternatives. This dictionary portrays animals as objects, resources or token species. According to the results, intensive confinement, oppression and slaughter of animals depend on the implicit consent of the population. By applying a critical approach, this paper attempts to expose ideologies embedded in the discourse of this dictionary.
    Keywords: Ecolinguistics, cultural evolution, anthropocentrism, dictionary
  • ماندانا هاشمی، منصوره شیرازی، یاسر هوشیار
    اصولا کار فرهنگ نویسی یا واژه نگاری(Lexicographie) تهیه و ارائه مجموعه های واژگانی است که بر طبق اصول زبان شناختی یا بهره گیری از واژگان شناختی صورت می گیرد. مقایسه تطبیقی فرهنگ «لغت فرس» اسدی توسی در زبان فارسی، و «العین» خلیل بن احمد فراهیدی در زبان عربی به عنوان اولین فرهنگ های لغت با توجه به پیشینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دینی مشترک نشان از آمیختگی و نزدیکی دو زبان فارسی و عربی و اثرپذیری آن ها از یکدیگر دارد.
    کلید واژگان: فرهنگنامه, اسدی توسی, خلیل بن احمد فراهیدی, لغت فرس, العین
    Mandana Hashemi, Mansoureh Shirazi, Yaser Hooshyar
    Basically lexicography is preparation and presentation of a set of words and lexicon which is done based on linguistic principals. Comparative study of Asadi Toosi's dictionary and Ahmed Al Ain Farahidi's in Arabic language as the first dictionaries which have common influence based on their cultural, social, political and religious background.
    Keywords: Dictionary, AsadiTousi, Khalil, Ibne, Ahmad Farahidi, Alein
  • غلامرضا سالمیان، سهیل یاری گل دره
    تصحیح متون کهن از شاخه های مهم و در عین حال دشوار پژوهش های ادبی به شمار می آید. روش های گوناگونی برای تصحیح متون وجود دارد که در بیشتر آنها «اقدم نسخ» جایگاهی ویژه در گزینش ضبط درست دارد. در موارد بسیاری میان تاریخ پدید آمدن متن و کهن ترین نسخه موجود، فاصله زمانی فراوانی وجود دارد؛ در حالی که ممکن است، شواهدی از همان متن در تذکره ها یا فرهنگ های لغت که تاریخی کهن تر نسبت به نسخه موجود دارند، وارد شده باشد. سوال اصلی این پژوهش آن است که آیا منابع واسطه ای، یعنی تذکره ها، جنگ ها و فرهنگ های لغت را می توان مکمل نسخه های خطی در تصحیح متون قلمداد کرد یا خیر؟ برای رسیدن به پاسخ با انتخاب دیوان مسعود سعد سلمان به عنوان منبع مورد مطالعه، ملاحظه شد که در بسیاری از موارد با بهره گیری از شواهد شعری این شاعر در فرهنگ های لغت و تذکره ها می توان به حل بسیاری از دشواری های تصحیح متون کمک کرد.
    کلید واژگان: تصحیح متون, مسعود سعد سلمان, تذکره, فرهنگ لغت
    Gh Salemian
    Correcting old texts is one of the important and difficult branches of literary studies. There are various methods for correcting texts in most of which the oldest text has an especial status in recording correctly. In many cases، there is a long time gap between the date of text’s creation and the oldest available text. However، some examples of that very text may have been entered into the Tazkarehs or dictionaries which are older than the available version of that text. The main question of this study is whether auxiliary texts like Tazkarehs، anthologies and dictionaries can be used as complementary of handwritten versions in correcting the texts. Answering this question، Masoud Sa’d Salman’s Divan was selected as the source of this study because his poetic examples in dictionaries and Tazkarehs can help us with solving many difficulties of texts’ correction.
    Keywords: text correction, Masoud Sad Salman, Tazkareh, dictionary
  • محرم رضایتی کیشه خاله*، فیروز فاضلی، اسماعیل نقدی
    نماد، نشانه ای است که هم ارجاع به خود دارد و هم مفاهیمی فراتر از وجود عینی خود است. با نگاهی دقیق به نمادها، در می یابیم که ثبت نمادها در فرهنگنامه های موجود، معنای لغوی آنها را درپی داشته است و نزد اکثر فرهنگ نویسان، نوزایی مفهومی نمادها در عرصه هنری شعر مغفول مانده است. هدف اصلی مقاله زیر نشان دادن تقابل بین معنای نمادها در فرهنگنامه ها با نوزایی هنری آنها در اشعار دوره های مختلف سبکی است.
    در این مقاله، ضمن معرفی نمادها و بیان تاریخچه نمادهای گیاهی در دو فرهنگ شرق و غرب از دیدگاه فلاسفه، روان شناسان و اسطوره گرایان، نخست به تبیین اهمیت معانی و کاربرد نمادین واژه ها، سپس به طور اختصاصی به معانی لاله و توسیع هنری آن براساس اشعار منوچهری، سعدی، صائب و سپهری به عنوان نمایندگان شعری سبک های خراسانی، عراقی، هندی و نونیمایی پرداخته ایم تا سیر تحول و تکامل معنای آن از قالب قاموسی و محدود، به کاربرد گسترده و نمادین به طور جامع آشکار گردد و از طرفی، ظرفیت ها و امکانات زبان هنری و ادبی در خلق و گسترش معنای واژه ها با نقل شواهدی، بیش از بیش مشخص و برجسته شود.
    کلید واژگان: لاله, شعر فارسی, کاربرد نمادین, فرهنگ نامه
    Moharram Rezayati Kisheh Khaleh*, Firooz Fazeli, Esmaeil Naghdi
    Symbol is a sign not only refers to its sense but also to some contents beyond its literal meaning. To be more exact about the symbols, they are cited into the dictionaries by their literal sense, not by their innovative content in the aesthetic domain of poetry. This paper aims to explain the contrast between the sense of the symbols in the dictionaries and their novel meaning in the poetry of different period of time in terms of the various styles. In this research, a short introduction about the symbols as well as a literature review about the herbal symbols in the both eastern and western cultures is going to be rendered from philosophical, psychological and mythologist point of views. Then, the significance of the symbolic meaning and function of the words is discussed, while the meaning of tulip and its metaphoric extension is determined to be mentioned based on Manouchehri, Saadi, Saib and Sepehri’s poetry due to their being representatives for different poetic styles, such as Khorasani, Iraqi, Indian and modern poetry. The purpose of this investigation is to illustrate the semantic evolution of a word from its bounded sense to its extended and symbolic function. What is more, it aims to be evidence for the literary and artistic capacities and possibilities which leads to the creation and extension of the word’s meaning.
    Keywords: Tulips, Persian poetry, Symbolic function, Dictionary
  • رمضان رضایی، یدالله رفیعی
    بدون تردید «تدوین فرهنگ» در زبان عربی و در تمامی زبان ها دارای اهمیت ویژه ای است. در زبان عربی این کار از عصر اسلامی آغاز شد. زبان شناسان این دوره نحوی، ادیب و یا مفسر بودند. خلیل ابن احمد فراهیدی اولین کسی بود که به تدوین فرهنگ اقدام کرد. وی کتابش را «العین» نامید. اما دشواری شیوه «العین» در ترتیب حروف باعث شد که برخی از زبان شناسان در آسان سازی آن شیوه بکوشند. ابن درید از معروف ترین کسانی بود که در نوآوری شیوه العین کوشید و در فرهنگ خود به نام «جمهره اللغه»؛ شیوه ای جدید بنا نهاد تا کتابش اولین کتاب لغتی باشد که بر اساس حروف ابجدی مرتب شده است. وی مواردی را در لغت آورد که در کتاب های پیشینیان نیامده بود و این یکی از ویژگی های فرهنگ اوست. پس از وی زبان شناسان جمهره اللغه را به عنوان مرجعی مهم در تدوین فرهنگ زبان قرار دادند. در واقع ابن درید دانشمندترین شاعران و شاعرترین دانشمندان بود. نقش وی در تدوین فرهنگ زبانی و آسان سازی شیوه پیشینیان بی نظیر است.
    کلید واژگان: ابن درید, فرهنگ نویسی, زبان شناسی, جمهره اللغه
    Ramazan Rezaei, Yadollah Rafiei
    Certainly, preparing dictionaries in all languages including Arabic language has a special importance. In Arabic language, preparing a dictionary began during Islamic era. In this period, lexicographers were not only grammarians, literary men and interpreters but they were linguists too. It is said that Khalil-ibn-Ahmad was the first who prepared a dictionary. His book was al-Eyn. However, difficulties in the process of preparing this book caused some of the lexicographers to try to search for an easy process. One of the most famous persons who tried to facilitate al-Eyn was Ibn-e-Dorayd. His dictionary was Jamharat-ol-Loghah. So for, he is considered the person who brought new methodology in preparing the dictionary. Ibn-e-Dorayd added vocabularies which had not been explained in previous works. So he was very famous in the field of the vocabulary. After him, other lexicographers used his dictionary as an important reference to prepare dictionaries. In this article, we investigate his Ibn-e-Dorayd’s attempts in preparing the dictionary and facilitating the methods used by former lexicographers.
    Keywords: Ibn, e, Dorayd, Dictionary, Lexicographers, Jamharat, ol, Loghah
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال