به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "مثنوی معنوی" در نشریات گروه "علوم اجتماعی"

تکرار جستجوی کلیدواژه «مثنوی معنوی» در نشریات گروه «علوم انسانی»
جستجوی مثنوی معنوی در مقالات مجلات علمی
  • سید محمدحسین حکیم*

    محمد قزوینی دستنویسی کهن از مثنوی معنوی مورخ 715-716ق در تملک داشت که کمی پیش از مرگش در 1328ش آن را به کتابخانه ملی ایران فروخت (شماره 12326، شماره 2326/ ف قدیم). در این مقاله از چهار منظر این نسخه بررسی شده است:1. سرگذشت. به دلیل افتادگی برگهای آغاز و انجام تنها نقل و انتقالات نسخه در یک قرن اخیر مشخص است. این نسخه در سال 1301ش توسط میرزا محمود کتابفروش خوانساری از ایران خارج شد و در 1324ش توسط قزوینی دوباره به ایران بازگشت. در این بخش بر اساس اسناد موجود رابطه قزوینی با میرزا محمود و کتابخانه ملی ایران بررسی شده است. در ادامه گزارشی مفصل از فرآیند خروج کتابهای خطی و اشیاء گرانبها از ایران بعد از سرقت کتابخانه سلطنتی قاجار ارائه شده و نمونه های متعددی از نسخه هایی که به این صورت از ایران خارج شده اند، نشان داده شده است. 2. تاریخ کتابت. نسخه قزوینی کهن ترین نسخه تاریخدار و کامل مثنوی در کتابخانه های ایران است. به این مناسبت تاریخ کتابت سایر نسخه های باقیمانده از مثنوی متعلق به نیمه دوم قرن هفتم و نیمه اول قرن هشتم هجری در کتابخانه های ایران و همچنین سابقه ظهور و حضور مثنوی در ایران بررسی شده است. 3. تزئینات که در سه زمان مختلف و به فاصله سه قرن صورت پذیرفته است: همزمان با کتابت نسخه، نیمه دوم قرن نهم یا شاید اواخر آن در هرات یا شاید شیراز، قرن یازدهم. 4. ارزیابی. بین نسخه های مثنوی ضبطهای این نسخه به دو نسخه دیگر یعنی موزه قونیه، ش 1193، مورخ 687ق و مرکز احیاء میراث اسلامی قم، ش 2942، مورخ 701ق نزدیکتر است. این نسخه شامل سه گروه تفاوت و اختلاف در ضبط است که برای هر کدام نمونه هایی برشمرده شده است: الف. تجدیدنظرها و اصلاحات خود مولانا، ب. اصلاحات کاتبان به قصد هموارکردن مثنوی، ج. خطاهای کتابتی. همچنین در این بخش با توجه به این نسخه و سایر نسخه های کتابت شده تا نیم قرن بعد از سرایش مثنوی، مشخص می شود که مقدمه دفتر پنجم مثنوی الحاقی است و اصیل نیست. در پایان مقاله خصوصیات نسخه شناختی نسخه مانند تصحیحات، علامتها، افتادگیها، رسم الخط، کراسه ها، صحافی و اندازه ها ذکر شده است. این نسخه به عنوان یکی از نسخه های خطی پرونده آثار مولانا در سال 2023م در برنامه حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

    کلید واژگان: مثنوی معنوی, محمد قزوینی, کتابخانه ملی ایران, نسخه های خطی فارسی, نسخه های خطی مثنوی, جابه جایی نسخه های خطی, خروج نسخه های خطی از ایران
    Seyyed Mohammadhossein Hakim *

    Due to the fallen pages at the beginning and the end of the manuscript, only the transmissions of the manuscript in the last century are known. This manuscript was taken out of Iran in 1301 by Mirza Mahmoud Khansari, the bookseller, and returned to Iran in 1324 by Qazvini. In this section, the relationship between Ghazvini and Mirza Mahmoud and the National Library of Iran is examined based on available documents. A detailed report of the process of exporting handwritten books and valuable objects from Iran after they were stolen from the Qajar royal library is presented, and numerous examples of manuscripts that have been exported from Iran in this way are shown. 2.Writing Date: The Ghazvini manuscript is the oldest and most complete manuscript of Masnavi in Iranian libraries. On this occasion, the history of writing other remaining manuscripts of Masnavi belonging to the mid-seventh century and the first half of the eighth century AH in Iranian libraries, as well as the history of the appearance and presence of Masnavi in Iran, are examined. 3. Decorations, which were done in three different periods and at intervals of three centuries: simultaneously with the writing of the manuscript, in the second half of the ninth century or perhaps the end of it in Herat or perhaps Shiraz, the eleventh century. 4. Evaluation: Comparing the recordings of this manuscript with two other manuscripts, such as the Konya Museum, Sh. 1193, with different dates of recording, has listed examples of differences and disagreements in the recordings for each: a) Revisions and amendments by Molana himself; b) Scribes' corrections to smooth the Masnavi; c) Writing errors. Also, in this section, based on this manuscript and other manuscripts written until half a century after the composition of Masnavi, it is determined that the introduction to the fifth volume of Masnavi is supplementary and not original. At the end of the article, the characteristics of manuscriptology of this manuscript, such as corrections, signs, fallen pages, calligraphy, cross-references, scribes, and sizes, are mentioned. This manuscript was registered as one of the handwritten manuscripts of Molana's works in the UNESCO World Memory Program in 2023.

    Keywords: Masnavi Ma'navi, Mohammad Ghazvini, National Library Of Iran, Persian Handwritten Manuscripts, Masnavi Handwritten Manuscripts, Displacement Of Manuscripts, Export Of Manuscripts From Iran
  • سید مجتبی عقیلی*، طوبی عمرانی

    استعاره ها نقشی بنیادی در درمان های روان شناختی و تسهیل فرایندهای تغییر در درمان دارند و در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد استعاره ها، قدر بلندی می یابند. همچنین استعاره روش خلاقی است که با استفاده از قدرت تصویرسازی اش سبب می شود تا مراجع آسان تر به بینش و بصیرت برسد. هدف از این پژوهش بررسی تطبیقی استعاره های مثنوی معنوی مولانا بر مبنای مفاهیم درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بود. روش به کاررفته در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده و روش تحلیل داده ها جنبه تطبیقی دارد. در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد شش مولفه بنیادین وجود دارد که عبارت اند از: ارتباط با لحظه اکنون، پذیرش، ناهمجوشی، خود به عنوان زمینه، رفتار متعهدانه و ارزش ها؛ در این تحقیق سعی شد که تمثیل های مثنوی در قالب این شش مولفه استنباط و استخراج، صورت بندی شوند و به شکلی کاربردی در اختیار روانشناسان و مشاوران قرار گیرد. بدین منظور کتاب مثنوی معنوی موردمطالعه و بازبینی قرار گرفت و از طریق چارچوب ارجاع بستری فراهم شد تا ابیات و مولفه های درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به گونه ای منسجم و منطقی کنار هم قرارگرفته و با تفسیر ابیات یک ساختار کاربردی ارائه شد. نتایج بررسی، استخراج 21 استعاره بود که به ترتیب و برحسب هر مولفه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد عبارت اند از: ارتباط با لحظه اکنون، 3 استعاره، پذیرش، 5 استعاره، ناهمجوشی، 5 استعاره، خود به عنوان زمینه، 3 استعاره، رفتار متعهدانه، 4 استعاره، و ارزش ها، 3 استعاره. درمانگران می توانند با توجه به سابقه ذهنی مخاطب خود در ایران، نسبت به مسائل دینی و عرفانی، از میراث ادبی مانند مثنوی بهره برند.

    کلید واژگان: درمان پذیرش و تعهد, استعاره, مثنوی معنوی
  • عبدالجبار رفاعی

    مراسم سماع که بسیاری از طریقت های عرفانی آن را برگزار می کنند، یکی از راه هایی است که به نظر پیروان این طریقت ها می تواند انسان سالک را به خداوند نزدیک کند. این مراسم در میان مولویان دارای چهار بخش است که گویا هر بخش آن تجلی یکی از سفرهای چهارگانه ای است که ابن عربی گفته و ملاصدرا نیز نام کتاب عظیم خود را بر اساس همین سفرهای چهارگانه «الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه» نهاده است: سفر اول از خلق به حق و سفر دوم از حق به حق با حق و سفر سوم از حق به خلق با حق و در خاتمه سفر چهارم است یعنی از خلق به خلق با حق. پیشینه تاریخی این مراسم معنوی به زمان مولانا جلال الدین محمد بلخی برمی گردد که پس از دیدار با شمس تبریزی دچار تحولی روحی و معنوی شد. این تحول ژرف باعث شد که مولانا تاملات گسترده ای درباره دین و متون مقدس دینی و آثار عارفان از سر بگذراند و تفسیری نسبتا تازه از دین ارایه دهد که نشانه های این تفسیر تازه معنویت محور در جای جای نوشته ها و سرودهای او، به خصوص کتاب عظیم «مثنوی»، مشهود است. بسیاری از علاقه مندان به دین و معنویت برای زیارت مولانا و سیاحت در عالم معنا رهسپار قونیه می شوند و نوشته حاضر حاصل همین نوع سیاحت است. بخش پایانی این نوشته نقدی بر تصوف و تبدیل شدن مشایخ طریقت به بت هایی فرازمینی در ذهن مریدان است. در این بخش تاکید شده است که موروثی شدن رهبری در طریقت های صوفیه و احترام بیش از حد به انتساب به بنیانگذاران طریقت یکی از دلایل انحراف طریقت های عرفانی و خالی شدن آن از معنا است.

    کلید واژگان: سفرهای چهارگانه, سیاحت در عالم معنا, ابن عربی, شمس تبریزی, مولانا جلال الدین محمد بلخی, ملاصدرا, مراسم سماع, زیارت, الحکمه المتعالیه, مثنوی معنوی, تصوف برده پرور, رهبری موروثی
    Abdul Jabbar Rifai

    The ritual of Simā', which is performed by many mystical sects, is one of the ways that, according to the followers of these sects, can bring the seeker closer to God. This ceremony has four parts among the followers of Rumi, and each part of it seems to be the manifestation of one of the four journeys mentioned by Ibn ‘Arabī, and Mullā Sadrā also named his great book "Al-Hikma al-Muta'āliyya fi al-Asfār al-Aqlī al-‘Arba'a" based on these four journeys: the first journey is from the creatures to God and the second is the journey from God to God along with God and the third journey is from God to the creatures and at the end of the fourth journey there is the journey of the creatures to the creatures along with God. The historical background of this spiritual ceremony dates back to the time of Mawlānā Jalāluddīn Mohammad Balkhī, who underwent a spiritual transformation after meeting Shams Tabrizi. This profound development caused Rumi to reflect extensively on religion, religious sacred texts, and the works of mystics, and to offer a relatively new interpretation of religion, the signs of which are evident everywhere in his writings and hymns, especially in the great book Mathnawī. Many people interested in religion and spirituality, travel to Konya to visit Rumi's tomb and travel in the world of meaning, and the present article is the result of this type of tourism. The final part of this article is a critique of Sufism because of the transformation of the Qutbs of the paths into extraterrestrial idols in the minds of the disciples. In this section, it is emphasized that the inheritance of leadership in the Sufi sects and the excessive respect for the founders of the mystical sects is one of the reasons for the deviation of mystical Paths and thier emptiness from meaning.

    Keywords: four journeys, Travel in the World of Meaning, Ibn ‘Arabī, Shams Tabrizi, Mawlānā Jalāluddīn Mohammad Balkhī, Mullā Sadrā, Simā Ceremony, Pilgrimage, Transcendent Wisdom, Spiritual Mathnawī, Slave-Breeding Sufism, Inherited Leadership
  • داود واثقی خوندابی*، محمدرضا نجاریان

    در مورد شعر و اندیشه مولانا جلال الدین کتب متعددی نوشته شده و اهل ادب و محققان عرفان اسلامی از نظرگاه های مختلف آثارش را بررسیده اند. یکی از کتبی که در این زمینه تالیف شده، کتاب «مولانا و چند داستان مثنوی» است به خامه سیروس شمیسا. جستار حاضر به نقد و تحلیل کتاب «مولانا و چند داستان مثنوی» بر اساس سنت عرفانی مکتب مولانا می پردازد؛ نگارندگان در بخشهایی با عنوان، «مباحث مرتبط با شرح احوال و زندگی بزرگان طریقه مولویه»، «مباحث مرتبط با مضامین عرفانی»، «مباحث مرتبط با مضامین کلامی»، «مباحث مرتبط با تاویل و تمثیل و حکایتها» و «مباحث مرتبط با اندیشه مولانا و تفکر انسان معاصر» به تحلیل و واکاوی این کتاب می پردازند و فراخور موضوعات مختلف از نظریات دیگر مولوی پژوهان نیز در تبیین مسایل بهره می گیرند. این کتاب با دیدی بدیع نگارش شده و با بهره گیری از نظامهای کنونی علوم انسانی دریچه های بسیاری را در مسیر مولاناپژوهی گشوده است، لیکن با وجود مزایای فراوان این مجموعه، برخی از مسایلی که مولف کتاب ذکر کرده، با منابع اصلی حوزه مولوی پژوهی، سنت عرفانی مکتب مولویه و نظرات دیگر مولوی پژوهان معارض است.

    کلید واژگان: مولانا, مثنوی معنوی, سیروس شمیسا, مولانا و چند داستان مثنوی, نقد و تحلیل
  • امیر رحیمی دادمرزی*، حبیب الله آقابخشی

    در سال های اخیر مسائل  اجتماعی جامعه به عنوان یکی ازمهم ترین بخش های متون ادب فارسی مورد توجه قرار گرفته است و آثار ارزشمندی در این زمینه نگاشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل جامعه شناختی مفهوم عشق دراندیشه های جلال الدین محمد بلخی (مولانا) است. در تحقیق حاضر از تکنیک تحلیل محتوا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است. روش اجرا در این تحقیق به این صورت انجام شده است که پس از بررسی آثار مولانا، اندیشه های وی را به لحاظ جامعه شناختی با نظر سایر جامعه شناسان مورد تطبیق و تحلیل قرار گرفت. جمعیت آماری این تحقیق را آثار معروف مولانا تشکیل داده است که به صورت روش نمونه گیری هدفمند سه اثر مهم مولانا (مثنوی معنوی، دیوان شمس تبریزی و فیه مافیه) به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده است. تحلیل های صورت گرفته بیان کننده این مطلب است که مولانا به ما می گوید بدون عشق زندگی اجتماعی ما به مقصود و سرانجامی نخواهد رسید.

    کلید واژگان: عشق, جلال الدین محمد بلخی (مولانا), مثنوی معنوی, دیوان شمس تبریزی, فیه مافیه
    Amir Rahimi Dadmarzi *, Habibollah Ahaghabakhsi

    In recent years, the study of social problems have been seen as one of the most important parts of Persian literature texts which culminated in valuable works written in this field. The aim of this study was to analyze the sociological concept of love in Jalāl ad-Dīn Muhammad Balkhī‘s thoughts (Mowlānā). In this study, content analysis was used to analyze the data compiled.  The research method involved analyzing the works of Mowlānā and his thoughts were then compared and contrasted in terms of sociological viewpoints with other sociologists’ comments. The statistical population consisted of famous works of Mowlānā from which three important works (Masnavi, Divan-e Shams-e Tabrizi and Fihi Ma-Fihi) were selected as this study’s sample through targeted sampling. The results of the analysis suggests that Mowlānā is informing us that without love our social life would have no purpose or destination.

    Keywords: love, Jal?l ad-D?n Muhammad Balkh? (Mowl?n?), Masnavi, Divan-e Shams-e Tabrizi, Fihi Ma-Fihi
  • سیدمحمود نجاتی حسینی*
    چه معنایی برای مرگ می توان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن دیگری در لحظه سرنوشت محتوم و مختوم چگونه مواجه می شویم؟ اینها سوالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن بشریت. به این معنا و به عبارتی دیگر، ما برای زیستنی معنامند، خود نیازمند مواجهه ای معنامند و البته درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. از این حیث فرهنگ است که ساختارهای معرفتی وجودی برای تکوین زیست جهانی معنامند از این دست را فراهم می سازد، تا من تو او بهتر بتوانیم با چنین رخداد وجودی، فرهنگی و اجتماعی مواجه شویم. آشکار است که منبع تغذیه این تکوین همانا روایت های فرهنگی از مرگ و مردن است که علم و دین و عرفان ممثل آن اند؛ علم ممثلی است برای فرهنگ عرفی و دین نیز ممثلی است برای فرهنگ شرعی و عرفان نیز ممثلی است برای فرهنگ معنوی. ازاین رو، این مقاله با طرح چند پرسش مشخص در پی کاویدن چنین روایتی از طریق سه سرمتن (علمی دینی ادبی) است: الف) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن عرفی نظریه اجتماعی مرگ با چه نشانه های فرهنگی و آثار اجتماعی وصف شده است؟ ب) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن شرعی نهج البلاغه با چه نشانه های عقیدتی و آثار معرفتی وجودی وصف شده است؟ ج) مرگ و مردن خود/ دیگری در متن ادبی مثنوی معنوی با چه نشانه های معرفتی و آثار عقیدتی وجودی وصف شده است؟
    کلید واژگان: مرگ خود, مردن دیگری, نظریه اجتماعی مرگ, نهج البلاغه, مثنوی معنوی
    Seyyed Mahmoud Nejati Hosseini*
    What does “death” mean? How death is even understood? How do we face with the death of the self and dying of the other in the moment of sealed and inevitable fate? These are existential questions which are as old as humanity life. In this sense and in other words, in order to have a meaningful life, we need a meaningful and of course right confrontation with death of the self and dying of the other. In this respect, this is culture that provides the epistemic and existential structures for developing a meaningful life in the world, so I, You and S/He will be able to face with such a social and cultural existential event. It is obvious that the power supply of this development is indeed the cultural narratives of death and dying, and science, religion and mysticism are their representatives. Science is the representative of the secular culture, and religion is the representative of the religious culture and mysticism is also the representative of the spiritual culture. Using specific questions, the article seeks to explore this narrative through three texts (scientific, religious, and literary one):A) What cultural signs and social works have been used in the secular text of social theory of death to describe “death of the self and dying of the other”? B) What religious signs and the epistemic and existential works have been used in the religious text of Nahj al-Balagha to describe “death of the self and dying of the other”? C) What epistemic signs and the conscience - existential works have been used in the literary text of Masnavi-I Manavi to describe “death of the self and dying of the other”?
    Keywords: Death of the self, Dying of the other, Social theory of death, Nahj al Balagha, Masnavi, I Manavi
  • یوسف محمد نژاد عالی زمینی، فاطمه بدوی
    گسترش فناوری های نوین ارتباطی و فراگیر شدن کاربرد این فناوری ها در سطح جهان، حتی در فقیرترین و دورافتاده ترین کشورها، موجب شده است که همه ی جوامع به امکاناتی به مراتب بیشتر و پیشرفته تر نسبت به گذشته ی نه چندان دور برای ارتباط با دیگران دسترسی داشته باشند. صرف نظر از اینکه چه کسانی از آن سود برده یا زیان دیده اند، تاثیر این پدیده بر زندگی انسان ها در سراسر جهان چنان گسترده است که تحقیق درباره ی پیامدهای آن را ضروری می سازد. «زبان و ادبیات»، از جمله موضوعات مهمی است که قطعا در بحث جهانی-شدن و مطالعه ی ابعاد گوناگون آن از ارزش بالایی برخوردار است، بویژه از این حیث که همواره هر اثر ناب ادبی و هنری ذاتا قابلیت جهانی شدن و مخاطب جهانی پیدا کردن را دارد. زبان و ادبیات فارسی نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بخصوص از این دیدگاه که پیشینه ای افتخارآمیز و کهن دارد و نمایندگان فکری و ادبی آن جایگاهی ممتازی در سطح جهان دارند. آثار ادب فارسی بسیاری از مولفه های شاهکارهای جهان را هم در صورت و هم در معنا در خود دارند. «مثنوی معنوی»، نمونه ای از حاصل نبوغ و شناخت شهودی ملت ایران است و به علت دارا بودن تجربه های ناب و آموزه های متعالی انسانی، دلپذیرترین و جذاب ترین متن در تناسب با ناخودآگاه و خودآگاه ذهن بشر است. این پژوهش در پی مطالعه و شناخت ابعاد گوناگون جهانی شدن و نسبت آن با قلمروهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مختلف با تاکید بر بعد فرهنگی است. بر این اساس، طرح پژوهشی حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش های کلیدی است که شاخصه های اصلی هویت ملی ایرانیان با تاکید بر شاخصه-های ایرانی و اسلامی کدام اند و چگونه می توان آن ها را با بهره مندی از ساختارهای فکری و ظرفیت های فنی موجود، بعدی جهانی بخشید.
    کلید واژگان: جهانی شدن, زبان و ادبیات فارسی, مثنوی معنوی, هویت ملی ایرانی
    Yosef Mohammad Nezhad, Fateme Badavi
    Development of new communicative technology and the widespread use of this technology in the world has led all communities even the poorest and most remote countries to enjoy facilities to communicate around the world much more and advanced than before. Regardless its beneficiary or suffering، the impact on people’s lives around the world has been so invasive that will need to rapidly investigate. “Language & Literature «is one of the key issues in studies of globalization، especially in terms of purely literary and artistic work which has always inherently global capabilities and contacts of world’s finding. Persian language and literature is no exception to this rule، especially proud of the point that history is ancient، and its intellectual and literary agents have a privileged position in the world. Persian works of literature have many components of the world''s masterpieces both of form and meaning.» Masnavi «، an example of the result of the Iranian nation is intuitive genius and recognition due to the pure and sublime human experiences and teachings. It is a heart-touching and attractive text in proportion to the unconscious and conscious mind. This research seeks to study and identify various dimensions of globalization and its relation to cultural، social and political realms with the emphasis on cultural dimension. Accordingly، the present research seeks to answer the key question of what the national identity criteria -emphasizing the characteristics of Islamic Iranian- are and how they could contribute to globalization by existing intellectual structures and technical capacities.
    Keywords: globalization, Persian language, culture, Masnavi, Iranian national identity
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال