جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه ": holy quran" در نشریات گروه "علوم قرآن و حدیث"
تکرار جستجوی کلیدواژه «: holy quran» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
یکی از نظریه های جدید زبان شناسی که به کمک آن می توان به تحلیل انواع متون پرداخت، دستور نقش گرای هلیدی است. کاربست این الگو در بررسی سوره های قرآنی می تواند مخاطب را با دلالت های جدید و معانی ضمنی و نهفته موجود در آیات قرآنی آشنا کند. بدین منظور، پژوهش پیش رو با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و در چهارچوب دستور نقش گرای نظام مند هلیدی، به بررسی، ارزیابی و تحلیل انواع فرایندهای فعلی در سوره مریم خواهد پرداخت. مهمترین نتایج پژوهش بیانگر آن است که تنوع سبکی ناشی از به کارگیری فرایندهای مختلف، سکون، رتابت و یکنواختی را از متن سوره دور کرده و سبب پویایی و تحرک آن شده است. فرایندهای مادی بیشترین بسامد را در متن سوره دارد و آن را از فضای انتزاعی و دورنگرایی دور کرده است. مهمترین کنشگر فرایندهای مادی، خداوند متعال است که حضور برجسته او در سوره، حاکی از اهمیت نام و یاد او و نیز اهمیت افعال و اعمالی دارد که انجام می دهد. بسامد بالای فرایندهای رابطه ای از نوع وصفی، جنبه توصیفی متن را بالا برده است. فرایندهای کلامی نیز به اشکال مختلف در سوره مریم مورد استفاده قرار گرفته و عمل داستان را در جهت یا جهات مشخصی پیش برده است. خداوند متعال برای بیان تجریبات درونی شخصیت های مورداستفاده در سوره، از فرایندهای ذهنی که بیانگر احساسات و عواطف و مکنونات آنهاست، استفاده معناداری کرده است.کلید واژگان: قرآن کریم, سوره مریم, فرانقش اندیشگانی, فرایندهای فعلی, هلیدیOne of the new theories of linguistics, which can be used to analyze different types of texts, is Halliday's role-oriented order. Using this model to study Quranic surahs can introduce the audience to new meanings and implicit and hidden meanings in Quranic verses. For this purpose, the upcoming research will investigate, evaluate, and analyze all kinds of current processes in Surah Maryam using the descriptive and analytical method, and within the framework of Halliday's systematic role-oriented order. The most important results of the research indicate that the stylistic variety caused by the use of different processes has removed stillness, uniformity, and uniformity from the Surah text and has caused its dynamism and mobility. Material processes have the highest frequency in the text of the Surah and have been removed from the abstract space and perspective. The most important actor in material processes is God Almighty, whose prominent presence in the Surah indicates the importance of his name and memory and the importance of the deeds and actions that He performs. The high frequency of descriptive relational processes has increased the descriptive aspect of the text. Verbal processes are also used in different ways in Surah Maryam and have moved the action of the story in a specific direction or directions. To express the inner experiences of the characters used in the Surah, God Almighty has meaningfully used the mental processes that express their feelings and emotions.Keywords: Holy Quran, Surah Maryam, Ideational Meta Function, Current Processes, Halliday
-
روساخت و ژرف ساخت از مباحث علم زبان شناسی هستند. نوآم چامسکی، اولین فردی است که نظریه دستور زایشی - گشتاری را مطرح کرده است. وی از جملات عینی به روساخت و از جملات نهفته در پس آنها به ژرف ساخت تعبیر می کند. ترجمه لایه های سطحی و توجه به رویکرد صورتمدار در ترجمه، مترجم را از تامل در لایه های عمیق معنا باز می دارد. در جستار حاضر، نگارندگان بر آن هستند تا از رهگذر رویکرد متن مدارانه، ترجمه های فولادوند، خرمشاهی، مجتبوی و مشکینی را بررسی و هر یک را تجزیهوتحلیل کنند. هدف پژوهش آشنایی بیشتر مترجمان با موضوع ژرف ساخت معنایی به ویژه در متون دینی است تا به وسیله آن مخاطب بتواند ارتباطی بهتر با آن اثر برقرار کند. برآیندهای حاصل از این پژوهش نشان می دهند مترجمان یادشده که ترجمه هایشان ترجمه ای معنایی است، در ترجمه آیات پرکاربرد این کتاب آسمانی، فقط به لایه سطحی معنا توجه داشته باشند و این امر آن ها را از بررسی معنای نهفته عبارتها بازداشته است.
کلید واژگان: قرآن کریم, روساخت, ژرفساخت, ترجمه های فارسی, نقد ترجمهSurface structure and deep structure are topics of linguistics science. Noam Chomsky was the first person to propose the theory of generative-transformational grammar. He interpreted objective sentences as surface structures and those hidden behind them as deep structures. Translation of surface layers and paying attention to the circuit face approach prevents the translator from reflecting on the deep layers of meaning. Based on this, in the present article, the authors have analyzed the following translations, Foladvand, Khorramshahi, Mojtabavi, and Meshkini, through a text-based approach and have analyzed each of them. This article will make translators familiar with the issue of deep meaning, especially in religious texts so that the audience can establish a better relationship with that work. The results of this research show that the mentioned translators whose translations are semantic have paid attention to the surface layers of the meaning in the translation of the most-used verses of this holy book only, and this has prevented them from dealing with the hidden meaning of the phrases.
Keywords: Holy Quran, Surface Structure, Deep Structure, Persian Translations, Criticism Of Translation -
کاربرد نظریه های جدید زبان شناسی در حوزه فهم آیات وحیانی می تواند نگاهی عمیق، علمی و دقیق برای درک مفاهیم الهی باشد. استعاره مفهومی از نظریه های جدید در حوزه زبان شناسی شناختی است که نشان می دهد مجاز جزء اساسی تفکر بشری است و بدون استعاره امکان فهم بسیاری از پدیده ها و مفاهیم انتزاعی ممکن نیست. نوعی ویژه از استعاره مفهومی هستی شناختی (وجودی) شخصیت بخشی و انسانانگاری پدیده ها، اشیاء و موجودات غیربشری است که می تواند به فهم و درک پدیده ها و مفاهیم الهی در قرآن کریم کمک بسیار کند. این مقاله، به روش توصیفی - تحلیلی، نمونه هایی از استعاره-های هستی شناختی قرآن کریم از نوع انسان انگاری را بررسی و تحلیل کرده است. نتایج حاصل نشان می دهد مفهوم قرآنی «حق» به مثابه انسانی مفهوم سازی شده است که از کانون اصلی خود، یعنی جهان غیبت، حرکت کرده و در این دنیا پیش سایرانسان ها حاضر شده است. این انسانانگاری حق و وصف آن با صفات انسانی ما را به وجود واقعی و ملموس مفهومی انتزاعی و معنوی رهنمون می سازد. از دیگر پدیده ها و اشیاء و موجوداتی که به صورت استعاره «انسانانگاری» در قرآن کریم تصویرسازی شده اند می توان به حضور و اشراف مرگ در پیش آدمی، رفت وآمد شب و نفس کشیدن صبح، سرکشی آب و سکوت خشم اشاره کرد.
کلید واژگان: قرآن کریم, استعاره مفهومی, استعاره هستی شناختی, انسانانگاریThe application of new theories of linguistics in the field of understanding the revelations can be a deep, scientific, and accurate look to understand the divine concepts. Metaphor is a concept of new theories in cognitive linguistics that shows that permission is a basic part of human thinking. Without metaphor, it is not possible to understand many phenomena and abstract concepts. A special type of ontological (existential) conceptual metaphor is the personification and anthropomorphism of ideas, objects, and non-human beings, which can greatly help in understanding these phenomena and high concepts in the Holy Quran. The studies conducted show that Quranic concepts such as "right" have been conceptualized as human beings and have moved from their original focus, the unseen world, and appeared before humans in this world. This anthropomorphism of the right and its description of human attributes leads us to the real and tangible existence of an abstract and spiritual concept. Among other phenomena and objects and beings that are depicted in the metaphor of "anthropomorphism" in the Holy Qur'an, we can mention the presence and nobles of death in front of a person, the movement of the night, and the breathing of the morning, the rebelliousness of water and the silence of anger.
Keywords: Holy Quran, Conceptual Metaphor, Ontological Metaphor, Anthropomorphism -
طبقه بندی مونث و مذکر در زبان عربی، کارآمدی لازم جهت شناسایی ابعاد دلالی جنس زبانی در قرآن را ندارد؛ زیرا اولا دوگانه حقیقت/مجاز و ثانیا مقام استعمال عامل تعیین کننده در این طبقه بندی است؛ اما آنچه در فهم قرآن موضوع مطالعه است، جنس انسانی و نحوه ارتباط قرآن با جنسیت به مثابه مولفه اساسی حیات انسانی است. یکی از اساسی ترین مسائل در فهم قرآن، وضع وضوح و ابهام عناصر آن است. ازاین روی، به نظرمی رسد نیازمند یک طبقه بندی هستیم که بتواند عناصر زبان را از لحاظ ارتباط با جنس انسانی و وضع دلالی و ابهام آن ها در قرآن مجید شناسایی کند. ازاین روی، بر مبنای تمایز جنس زیستی و زبانی، وجود یا عدم وجود ابهام و تمایز رابطه معانی عناصر مبهم، صنوف مختلف جنس زبانی در قرآن را به صورت زیر شناسایی و طبقه بندی کرده ایم: الف) جنس زبانی ب) جنس زبانی محض ج) جنس زبانی نامتعین یا تعین طلب: ج-1) جنس نامتعین متباین المعانی ج-2) جنس نامتعین غیرمتباین المعانی ج-3) جنس نامعین مطلق.
کلید واژگان: طبقه بندی جنس زبانی, زبان عربی, جنسیت, تانیث, تذکیر, قرآن مجیدThe classification of feminine and masculine in the Arabic language does not have the necessary efficiency to identify the symbolic dimensions of linguistic gender in the Qur'an; Because, firstly, the duality of Majaz/Haghigha and secondly, the position of use is the determining factor in this classification. But what is important in understanding the Qur'an is the human gender and the connection of the Qur'an with gender as a basic component of human life. One of the most fundamental issues facing the understanding of the Qur'an has been the ambiguity and the degree of significance of linguistic elements in it. Therefore, it seems that we need a classification that can identify the elements of language in terms of their relationship with the human race, and their symbolic status and ambiguity in the Holy Qur'an. Therefore, based on the distinction between biological and linguistic gender, the presence or absence of ambiguity and the distinction between the meaning relationship of ambiguous elements, we have identified and classified different types of linguistic gender in the Qur'an as follows: a) Linguistic biological gender b) Pure linguistic gender c) Indeterminate Linguistic gender : C-1) Indeterminate gender of different meanings C-2)Indeterminate gender of non-different meanings C-3) Absolute indefinite gender.
Keywords: Linguistic Gender Classification, Arabic Language, Gender, Tanith, Takhir, Holy Quran -
این مقاله به تحلیل فلسفی رابطه میان عقل، ایمان و بصیرت در قرآن کریم و تاثیرات آن ها بر نظام های تربیتی و اخلاقی اسلامی می پردازد. هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش این سه مفهوم اساسی در شکل دهی به شخصیت و رفتار فرد در چارچوب اصول اسلامی است. عقل به عنوان ابزاری برای تفکر و تحلیل، انسان را به درک صحیح و عمیق تری از حقایق الهی هدایت می کند. ایمان به عنوان یک باور قلبی و روحانی، فرد را به رعایت اصول اخلاقی و ارزش های دینی سوق می دهد. بصیرت نیز به عنوان نوعی درک شهودی و معنوی، به فرد این امکان را می دهد تا فراتر از ظواهر به عمق مسائل اخلاقی پی ببرد. تحلیل های این مقاله نشان می دهند که این مفاهیم به طور هم زمان و مکمل یکدیگر عمل می کنند و در تربیت اسلامی، نقشی کلیدی در شکل دهی به اخلاق فردی و اجتماعی ایفا می کنند. در پایان، مدل پیشنهادی برای بهره گیری از این مفاهیم در نظام های تربیتی و اخلاقی ارائه شده است که بر اساس تربیت عقلانی، ایمانی و بصیرتی طراحی شده است. همچنین، پیشنهاداتی برای پژوهش های آینده در زمینه تاثیرات این مفاهیم در جوامع مختلف، تاکید بر آموزش جوانان و بررسی نقش فناوری های نوین در تقویت این اصول مطرح گردیده است.
کلید واژگان: عقل, ایمان, بصیرت, تربیت اسلامی, اخلاق, قرآن کریمThis article analyzes the philosophical relationship between reason, faith, and insight in the Holy Quran and their impacts on Islamic educational and ethical systems. The main objective of this research is to examine the roles of these three fundamental concepts in shaping individual character and behavior within the framework of Islamic principles. Reason, as a tool for thought and analysis, guides individuals to a correct and profound understanding of divine truths. Faith, as a heartfelt and spiritual belief, encourages individuals to adhere to ethical principles and religious values. Insight, as a type of intuitive and spiritual understanding, allows individuals to see beyond appearances and grasp the deeper issues of ethics. The analyses presented in this article indicate that these concepts operate simultaneously and complementarily, playing a key role in shaping individual and social ethics within Islamic education. In conclusion, a proposed model for utilizing these concepts in educational and ethical systems is presented, designed around rational, faithful, and insightful education. Additionally, suggestions for future research regarding the impacts of these concepts in different communities, emphasizing the education of youth, and examining the role of modern technologies in enhancing these principles are proposed.
Keywords: Reason, Faith, Insight, Islamic Education, Ethics, Holy Quran -
مفهوم علم غیب یکی از موضوعات اساسی در متون دینی اسلام است که در قرآن کریم به طور گسترده ای مورد بحث قرار گرفته است. این پژوهش به تحلیل تطبیقی مفهوم علم غیب در قرآن و تفاسیر شیعه و سنی با رویکردی فلسفی و تفسیری می پردازد. در این مطالعه، ابتدا به بررسی آیات مرتبط با علم غیب در قرآن پرداخته شده و مفاهیم کلیدی آن تبیین گردیده است. سپس دیدگاه های تفسیری شیعه، با تاکید بر تفاسیر المیزان و صافی، و دیدگاه های تفسیری سنی، با تمرکز بر تفاسیر طبری و قرطبی، مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که هر دو مکتب اسلامی، علم غیب را به عنوان دانشی منحصرا متعلق به خداوند می دانند، اما در مورد امکان دسترسی انسان ها، به ویژه پیامبران و امامان، به این علم تفاوت هایی وجود دارد. مکتب شیعه معتقد است که پیامبران و امامان معصوم به واسطه اراده الهی می توانند به برخی از جنبه های علم غیب دسترسی داشته باشند، در حالی که مکتب اهل سنت این امکان را محدود به وحی الهی می داند و هرگونه دسترسی مستقل را رد می کند. این تفاوت ها ریشه در مبانی اعتقادی و فلسفی هر مکتب دارد و تاثیرات مهمی بر آموزه های دینی و ساختارهای اجتماعی جوامع اسلامی داشته است. این پژوهش با روشن سازی این تفاوت ها و شباهت ها، به درک عمیق تری از مفهوم علم غیب و تاثیر آن بر تفکر اسلامی کمک می کند و زمینه ساز پژوهش های آینده در این حوزه می باشد.
کلید واژگان: علم غیب, قرآن کریم, تفسیر شیعه, تفسیر سنی, فلسفه اسلامی, تحلیل تطبیقی, مبانی اعتقادیThe concept of Ilm al-Ghayb (Knowledge of the Unseen) is one of the fundamental topics in Islamic religious texts, extensively discussed in the Holy Quran. This research provides a comparative analysis of the concept of Ilm al-Ghayb in the Quran and Shia and Sunni exegesis with a philosophical and interpretive approach. In this study, verses related to Ilm al-Ghayb in the Quran are examined, and its key concepts are elucidated. Subsequently, the interpretative views of the Shia—emphasizing Tafsir al-Mizan and Tafsir al-Safi—and the Sunni—focusing on Tafsir al-Tabari and Tafsir al-Qurtubi—are analyzed. The results indicate that both Islamic schools regard Ilm al-Ghayb as knowledge exclusively belonging to God. However, differences arise concerning the possibility of human access to this knowledge, especially by prophets and Imams. The Shia school believes that prophets and infallible Imams can, by divine will, access certain aspects of Ilm al-Ghayb, while the Sunni school limits this possibility to divine revelation and rejects any independent access. These differences stem from the theological and philosophical foundations of each school and have significantly impacted religious teachings and the social structures of Islamic societies. By clarifying these differences and similarities, this research contributes to a deeper understanding of the concept of Ilm al-Ghayb and its influence on Islamic thought, paving the way for future studies in this field.
Keywords: Ilm Al-Ghayb, Holy Quran, Shia Exegesis, Sunni Exegesis, Islamic Philosophy, Comparative Analysis, Theological Foundations -
نشریه مطالعات قرآنی، پیاپی 58 (تابستان 1403)، صص 117 -138
باورها و اعتقادات، بخشی از فرهنگ عامه مردم است که باورهای دینی و مذهبی، خرافی، طبی، نجومی و... را در بر می گیرد. با ظهور دین اسلام، باورهای مذهبی تاثیر عمیق خود را بر جنبههای مختلف زندگی از جمله بر فرهنگ و ادبیات بر جای نهاد و شاعران مسلمان با تکیه بر قرآن و آموزه های دینی این باورها را در آثار خود منعکس نموده اند. نظامی از این دسته شاعران است که در خمسه خود؛ یعنی مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکر و اسکندرنامه، باورهای اسلامی و مذهبی را منعکس نموده است. از همین رو در این پژوهش باورهای دینی و اسلامی؛ در خمسه نظامی بررسی می شود. روش کار در این پژوهش توصیفی تحلیلی بر اساس مطالعات کتابخانه ای است. تاثیر باورهای دینی و اسلامی در خمسه نظامی نشان می دهد که این شاعر با قرآن مانوس بوده و موج باورهای دین اسلام و مفاهیم قرآن کریم در همه مثنوی های خمسه مشهود است.
کلید واژگان: خمسه نظامی, قرآن کریم, دین اسلام, باورها و اعتقادات, باورهای اسلامیBeliefs are a part of people's public culture, which includes religious, superstitious, medical, astronomical, etc. beliefs. With the advent of Islam, religious beliefs have had a profound effect on various aspects of life, including culture and literature, and Muslim poets have reflected these beliefs in their works by relying on the Qur'an and religious teachings. Nizami is one of these poets who in his Khamsa; That is, Makhzan Al-Asrar, Khosrow and Shirin, Lili and Majnoon, Haft Pekir and Iskandarnameh reflect Islamic and religious beliefs. Therefore, in this research, religious and Islamic beliefs; It is examined in Khamsa Nizami. The working method in this research is descriptive and analytical based on library studies. The influence of religious and Islamic beliefs in Khamsa Nizami shows that this poet was familiar with the Qur'an and the wave of Islamic beliefs and the concepts of the Holy Qur'an is evident in all the masnavis of Khamsa.
Keywords: Islamic Religion, Islamic Beliefs, Khumsa Nizami, Beliefs, Convictions, Holy Quran -
نشریه مطالعات قرآنی، پیاپی 58 (تابستان 1403)، صص 173 -190
آفرینش انسان و بیان جایگاه و دستور به سجده بر او یکی از مهم ترین موضوعاتی است که در قرآن کریم به آن پرداخته شده و به تبع آن اندیشمندان نیز به آن اهتمام داشته اند. ظاهر آیات شریفه درباره علت اصلی عدم سجده شیطان بر آدم (ع) استکبار وی بوده است. از آنجایی که شیطان در دیدگاه برخی عرفا و صوفیه از جمله حلاج به عنوان تنها موحد معرفی شده است، درواقع از فرمان الهی سرپیچی نکرده و عدم سجده وی از روی استکبار نمی باشد. لذا در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی ضمن تبیین و دلایل عدم سجده ابلیس بر حضرت آدم (علیه السلام) بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی، شیخ محمود شبستری و منصور حلاج به دلایلی چون: استکبار، حسادت، قیاس کردن، قایل بودن به شرافت ذاتی، محبت و عضق به خدا و جبر موجود برای شیطان اشاره شده و در پایان دیدگاه ایشان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
کلید واژگان: خلقت, سجده, ابلیس, قرآن کریم علامه طباطبایی, محمود شبستری, منصور حلاجAbstract The creation of man and the statement of his position and the command to prostrate to him is one of the most important topics that have been discussed in the Holy Quran and accordingly thinkers have also paid attention to it. The appearance of honorable verses about the main reason of Satan not prostrating Adam (pbuh) was his arrogance. Since the devil is presented as the only monotheist in the view of some mystics and Sufis, including Hallaj, in fact he did not disobey God's command and his failure to prostrate is not due to arrogance. Therefore, in this article, with a descriptive and analytical method, while explaining the reasons for not prostrating Iblis to Adam (peace be upon him) based on the views of Allameh Tabatabai, Sheikh Mahmoud Shabastri and Mansour Hallaj, for reasons such as: arrogance, envy, analogy, being inclined to honor Inherent, love and love for God and predestination for Satan are mentioned and at the end, his views were criticized.
Keywords: Creation, Prostration, Iblis, Holy Quran, Allameh Tabatabai, Mahmoud Shabestri, Mansour Hallaj -
آوا، یکی از عوامل اثرگذار در خلق تصویرهای هنری قرآن کریم است که تناسب عمیق آن با محتوا، رمزگشای دلالات و گزاره های متن است و این همسویی آوا (فونتیک) و معنا (سمانتیک)، سطوح معرفتی جدیدی را به روی مخاطب می گشاید که با هر تغییر در واج ها، هجاها، واژگان و بافت موسیقایی، متغیرهای معنایی نیز دستخوش تغییر می شوند و تصویر جدیدی از طریق این رهیافت های صوتی شکل می گیرد؛ به همین منظور، تناسب آوایی و محتوایی که در زبان شناسی از آن با عنوان «فنوسمانتیک» بحث می شود، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی در حیطه این پژوهش قرآنی قرار گرفته و مطابقت حروف، حرکات، واژگان و ضرب آهنگ آیات سوره سجده با معانی بررسی و مشخص شده است؛ هرکدام از این آواها در سوره سجده به خوبی در نقش خود قرار گرفته اند؛ به گونه ای که آوا تحت لوای معنا از کوچکترین جزء به کل بافت سرایت می کند و یک همپوشانی آوا یی و معنایی متناسب با موضوع محوری، نقش تصاویر سوره را برجسته می کند.
کلید واژگان: قرآن کریم, سوره سجده, آوا, محتوا, فنوسماتیکSound is one of the effective factors in creating artistic images of the Holy Qur'an, which has a deep compatibility with the content, deciphering the meanings and propositions of the text. This alignment of sound (phonetic) and meaning (semantic) opens up new levels of knowledge to the audience so that with Every change in phonemes, syllables, words, and musical context, semantic variables are also changed. A new image is formed through these sound approaches. For this purpose, phonetic fit and content, which is discussed in linguistics under the title of "Phono semantics", has been included in the scope of this Qur'anic research using the analytical-descriptive method, and the compatibility of letters, diacritical signs, words, and rhythm of the verses of Surah Sajdah with the meanings have been examined and specified; In Surah Sajdah, each of these sounds is well placed in its role in such a way that under the influence of meaning, the sound spreads from the smallest component to the entire context, and a phonetic and semantic overlap that is appropriate to the central theme, highlights the role of the surah's images.
Keywords: Holy Quran, Surah Sajdah, Sound, Content, Phenosemantics -
از دیدگاه قرآن کریم، انگیزش یکی از ارکان تمدن سازی در تاسیس آرمان شهر اسلامی محسوب می شود؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی در تمدن سازی قرآن کریم است. در بخش نظری این هدف از طریق بررسی مفاهیم استخراج شده از تفاسیر مفسران دنبال می شود و در بخش کاربردی، چگونگی تمدن سازی انگیزش مبتنی بر قرآن کریم بررسی می شود. سوال اصلی پژوهش چنین است: الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی در تمدن سازی قرآن کریم چیست؟ این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی توسعه ای به شمار می رود و روش کیفی مورداستفاده در آن تحلیل محتوای کیفی است. در این راستا متن آیات کل قرآن (جامعه آماری) بررسی و مضمون های مربوط به «الگوی مفهومی آرمان شهر انگیزشی» به عنوان نمونه (بالغ بر 2700 آیه) شناسایی شد؛ آنگاه با مراجعه به تفاسیر، طبقه بندی مفهومی و کدگذاری باز و محوری و انتخابی صورت گرفت. نویسنده در راستای ارائه الگویی جامع، پس از کدگذاری، به سه مضمون پایه اعم از علی و ساختاری و پیامدی دست یافت. روایی و اعتبار این الگو در مرحله اول توسط 17 نفر از کارشناسان بررسی شد. مقدار cvr و cvi نشان دهنده روایی محتوایی این الگوی مفهومی است. نتایج نشان داد جامعه و تمدن سازی از منظر قرآن کریم، آرمان شهری است که نظام انگیزشی آن در حوزه های مختلف فردی و خانوادگی و اجتماعی قوام می یابد.کلید واژگان: آرمان شهر, قرآن کریم, انگیزش, تمدن سازی, تحلیل محتوای کیفیFrom the perspective of the Holy Quran, motivation is considered one of the pillars of civilization-building in the establishment of an Islamic utopia. Therefore, the purpose of this research is to present a conceptual model of a motivational utopia in the civilization-building of the Holy Quran. The theoretical part of this goal is pursued by examining concepts extracted from the commentaries of exegetes, while the practical part investigates how motivation-based civilization-building, as rooted in the Quran, is achieved. The main research question is: What is the conceptual model of a motivational utopia in the civilization-building of the Holy Quran? This study is classified as fundamental-developmental research, utilizing qualitative content analysis as its methodology. The entire Quran (as the population) was analyzed, identifying the themes related to the "conceptual model of a motivational utopia" (more than 2,700 verses). Then, through examining commentaries, open, axial, and selective coding was conducted. To present a comprehensive model, three core themes—causal, structural, and consequential—were identified after coding. The validity and reliability of this model were initially assessed by 17 experts, with the CVR and CVI values confirming the content validity of this conceptual model. The findings indicate that from the Quran’s perspective, society and civilization-building represent a utopia where the motivational system is established across various individual, familial, and social domains.Keywords: Utopia, Holy Quran, Motivation, Civilization-Building, Qualitative Content Analysis
-
توجه به پیوستگی تفسیری و عدم اکتفا به پیوستگی تبادری، نقش به سزایی در روشن تر شدن مفاد آیات دارد. در پیوستگی تفسیری، با بهره گیری از آیاتی که به ظاهر ارتباط کمتری با آیه مورد تفسیر دارند، نکات تازه تری از آیه قابل برداشت است. به عنوان مثال، آیات 102 تا 104 سوره مبارکه طه، فضایی را به تصویر می کشد که مجرمان پس از نفخ صور و زنده شدن، در خصوص میزان وقوف در دنیا یا برزخ اختلاف نظر دارند. برخی مدت وقوف را معادل ده روز می دانند؛ اما شخصی که خداوند متعال با تعبیر «امثلهم طریقه» از او یاد می کند، میزان وقوف را یک روز بیشتر نمی داند. پژوهش حاضر به بررسی پیچیدگی های موجود در تفسیر و تبیین این آیه و نظرات مفسران پیرامون این پیچیدگی ها پرداخته و با کاوش در اقوال تفسیری به این نتیجه رسیده است که عموم مفسران با اکتفا به معنای ارتکازی و پیوستگی های تبادری، عبارت یادشده در آیه 104 را حمل بر حقیقت نموده و از آن مدح را استنباط کرده اند حال آنکه با بهره گیری از پیوستگی تفسیری و پیوندهای غیر آشکار برخی آیات سوره با این آیه، معنایی مجازی و کنایی از آن قابل برداشت است که طعنه نهفته در کلام را آشکار می سازد. کنایه ای که عموم مفسران به علت عدم توجه به پیوستگی های تفسیری و عدم پیروی از مدل تفسیری جامع و ساختارمند، از آن غفلت نموده اند.
کلید واژگان: قرآن کریم, آیه 104 طه, تفسیر, پیوستگی تفسیری, پیوستگی تبادریPaying attention to contemplative continuity in interpreting the verses of the Holy Quran and not being content with immediacy continuity plays an important role in clarifying the contents of the verses. In contemplative continuity, newer points can be deduced from the verse by using verses that seem to have less connection with the verse being interpreted. For example, verses 102 to 104 of Surah Taha depict an atmosphere in which criminals, after inflating the trumpets and being resurrected, disagree about the extent of living in the world or purgatory. Some people consider the length of stay to be equal to ten days, but the person whom God refers to as "امثلهم طریقه" does not know the amount of stay as more than one day The present study examines the complexities in the interpretation and explanation of this verse and the comments of the commentators about these complexities and by delving into the interpretive sayings has come to the conclusion that most commentators are satisfied with the simple meaning and immediacy continuity, and have said that the above phrase in verse 104 has real meaning. They have inferred praise from it, while by using the contemplative continuity and implicit connections of some verses of the surah with this verse, a virtual and ironic meaning can be deduced from it, which reveals the irony hidden in the word. An irony that the general commentators have neglected due to not paying attention to contemplative connections and not following the societal and interpretive model.
Keywords: Holy Quran, Verse 104 Of Surah Taha, Tafsir, Contemplative Continuity, Immediacy Continuity -
ریشه شناسی واژه قرآنی «تسبیح» و تبیین ارتباط آن با ماده «سبح»
مفهوم تسبیح یکی از پرکاربردترین مفاهیم قرآنی و یکی از مهم ترین اذکار در نزد مسلمانان است که هر صبح و شام، چه در نماز و چه در اوقات دیگر، بر زبان ها جاری می شود. پرسش اصلی در این مقاله که نگارنده به دنبال یافتن پاسخ آن خواهد بود، آن است که چه ارتباطی میان تسبیح در معنای ستایش کردن، با ماده ثلاثی آن، یعنی سبح، به معنای گسترش یا شناگری وجود دارد؟ ارتباطی که لغت شناسان و مفسران متقدم درباره آن سکوت کرده و متاخران نیز پاسخ درخوری بدان نداده اند. برای این منظور از رویکرد معناشناسی تاریخی و روش ریشه شناسی در زبان های سامی بهره گرفته شده و مراحل تحول معنایی ماده سبح و چگونگی ساخت مفهوم تسبیح از آن بر این اساس روشن شده است. آنچه به عنوان نتیجه به دست آمد، آن است که ماده سبح، در ابتدا به معنای «گستردن» بوده است. سپس، از آن معنای «ارتقاء، شکوه و جلال» ساخته شده و در نهایت، معنای «با شکوه دانستن» یا «ستایش» در باب تفعیل ساخت یافته است.
کلید واژگان: قرآن کریم, تسبیح, ماده سبح, ریشه شناسی, زبان های سامیEtymology of the Quranic Word "tasbiḥ" and Explaining the Relation of it to the Root SBḤ -
معناشناسی، روش مناسبی برای تنظیم شبکه معنایی واژگان قرآنی و در نتیجه، فهم گفتمان قرآن کریم است. اهمیت مساله «میثاق» و لزوم دستیابی به مفهوم دقیق واژه، تبیین لایه های معنایی آن و ترسیم شبکه معنایی میثاق، پژوهشی قاعده مند را متناسب با ویژگی های قرآن طلب می کند؛ زیرا میثاق یکی از مهمترین موضوعاتی است که در روابط بین انسان ها و نیز، رابطه میان انسان و خداوند مطرح می شود و گفتمان دینی بر آن مبتنی است .از این رو، تحلیل و واکاوی ابعاد آن در نظام معنایی قرآن، هدف پژوهش حاضر است. نتایج این نوشتار با شیوه توصیفی تحلیلی و با کاربست روش معناشناسی، با توجه به مولفه های معنایی و روابط همنشینی و جانشینی، حاکی از آن است که هسته اصلی معنایی میثاق، شامل مفاهیم استحکام، تقویت و تثبیت است. در واکاوی مفهومی میثاق مبتنی بر سیاق آیات، عنصر «پذیرش» نقش کانونی دارد؛ زیرا در ارتباط انسان و خدا، میثاق، مبتنی بر پذیرفتن ربوبیت پروردگاراست. در نسبت جانشینی، بیشترین بسامد را صورت فعلی واژه «اخذ» دارد و همنشین های اسمی «عهد» و «غلیظا» نیز، بر استحکام و تثبیت میثاق تاکید دارند. همچنین در محور جانشینی مفاهیمی چون عهد، عقد، بیعت، وعد و اصر مطرح است که نسبت به میثاق دارای ترادف نسبی است. مراد از متقابل های میثاق، مواردی است که لازمه آن گسستن و خروج است. به همین دلیل، متقابل های میثاق در حوزه عملکرد انسان ها در برخوردهای سلبی شکل می گیرد که نتیجه آن، نقض و وفا نکردن به مفاد پیمان است. به علاوه، متقابل های میثاق مانند نقض، نسیان و اعراض در حوزه عملکرد انسانی است که به برخورد سلبی با میثاق اشاره دارند.
کلید واژگان: قرآن کریم, معناشناسی, میثاق, روابط همنشینی, روابط جانشینی, تقابل معناییUnderstanding the discourse of the Qur’an is possible by understanding its words and meanings. Addressing the meaning of words in the light of existing methods in semantics can provide a broad horizon in setting the semantic network of Qur’anic words. Covenant is one of the key words in understanding the discourse of the Qur’an, the expressive analysis of which in the semantic system of the Qur’an is the aim of the present study. Therefore, adopting a descriptive-analytical method and using the semantic method, this article seeks to answer the question, “considering the semantic components and the relations of companionship and succession, how is the semantic network of ‘the Covenant’ explained in the Qur’an?” The results of the research indicate that in the linguistic application of the term “Covenant”, its basic meanings such as “strength, reinforcement, and consolidation” are considered. Also, in the study of companionship relationships, the verb form of the word “axz” (take) refers to the type of taking the covenant and the verb “zekr” (mention) refers to its basic components. In addition, nominal companionships of the terms like “ahd” (the Covenant) and “qaliz” (strong) highlights the strength and stability of the covenant. Substitutes of this word can be classified into four groups: conceptual substitutes, substitutions based on the concept of acceptance of the Covenant, substitutes within the scope of the provisions of the Covenant, and rhyming substitutes for the term “misaq” (the Covenant). The semantic opposites of the term “Covenant” such as “violation, forgetfulness, deviation, abjuration,
Keywords: Holy Quran, Semantics, Covenant, Companionship, Succession, Semantic Opposition -
یکی از گونه های پرکاربرد سخن در قرآن کریم، قصه است. قصص قرآن کریم گنجینه ای بس غنی از معارف ایمانی و اخلاقی و رفتاری است که آن ها را در عمل مجسم می کند و به تصویر می کشد تا قابلیت «تاسی» و «اقتدا» را برای دیگران مهیا سازد. ازسوی دیگر، در یک بازخوانی جامعه ساز از قصص انبیا در قرآن، اولین گام ها یافتن مضامین پرتکرار در روایت خداوند از آموزه ها و عملکرد انبیای الهی در قرآن کریم است. رویکردهای مضمون شناسی در دانش های ادبی، از جمله روایت شناسی، ابزارهای علمی دارای روایی و پایایی ارائه نموده است که می تواند به ما در این مسیر یاری رساند. براین اساس، نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با الگوی کاربست عنصر نقش مایه در دانش روایت شناسی، بخشی از داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم را بازخوانی کرده است. یافته های پژوهش نشان از نقش مایه هایی همچون تثبیت نگرش عقلانی تمدن ساز در پرتو نقش مایه محاجه، تثبیت کوشش و مجاهدت در بسط امر تمدنی با نقش مایه ابتلا و دغدغه تداوم تمدنی در نسل های آینده با نقش مایه دعا برای فرزندان در داستان ابراهیم (ع) دارد.
کلید واژگان: قرآن کریم, خوانش تمدنی متون دینی, داستان ابراهیم (ع), نقش مایه, محمدباقر بهبودیOne of the frequently used forms of discourse in the Holy Quran is storytelling. The Quranic stories are a rich treasure trove of faith-based, ethical, and behavioral teachings, which are vividly portrayed to provide models for others to emulate. In a civilization-building rereading of the stories of the prophets in the Quran, the first step is to identify the recurring themes in God's narrative of the teachings and actions of the prophets. Approaches to thematic analysis in literary sciences, such as narratology, offer scientifically valid and reliable tools that can assist in this process. Accordingly, this article adopts a descriptive-analytical method and uses the motif element from narratology to reinterpret part of the story of Prophet Ibrahim (AS) in the Holy Quran. The findings of this study reveal motifs such as the establishment of a rational civilization-building mindset through the motif of debate, the affirmation of effort and struggle in the expansion of the civilizational mission through the motif of trial, and the concern for the continuation of civilization in future generations through the motif of prayer for offspring in the story of Ibrahim (AS).
Keywords: Holy Quran, Civilizational Reading Of Religious Texts, Story Of Ibrahim (AS), Motif, Mohammad Baqir Behbudi -
در این پژوهش با الهام از الگوی زبان شناختی صورت گرایان (فرمالیسم) و به کمک ابزار توانمند هنجارگریزی[1] یا آشنازدایی در حوزه زبان شناسی، مفهوم واژگانی[2] آن در سوره مبارکه یوسف (ع) بررسی شد. کاربست هنجارگریزی واژگانی، گریز از قواعد زبان هنجار و عدم مطابقت با زبان معیار تعریف می شود و مفاهیم واژگانی ازنظر زبان شناختی خارج مصداق عینی و ظاهر واژگان هستند. در پرتو رمزگشایی واژگانی مفاهیم غیرمتعارف، قرآن کریم (الهی قمشه ای، 1384 ش) سعی دارد خواننده را به تفکر وادارد تا فرد بتواند به رمزگشایی مفاهیم واژگانی غیر مستقیم بپردازد و به رمزگشایی دست یابد. پژوهش حاضر به صورت توصیفی تحلیلی در چارچوب نظریه لیچ (1969م) انجام شد و نتایج نشان دادند هنجارگریزی واژگانی حادث شده در سوره مبارکه یوسف (ع) به دو بخش تقسیم می شود: هنجارگریزی واژگانی که فقط یک بار و منحصرا در سوره یوسف (ع) ذکر شده اند و بیشترین بسامد را داشتند؛ هنجارگریزی واژگانی که منحصرا دو بار در سوره یوسف (ع) نام برده شده اند و از بسامد کمتری برخودار بودند. یافته ها نشان می دهند هنجارگریزی واژگانی در این سوره در قالب مفاهیم استعاری و قاعده افزایی به زیبایی طرح داستان کمک بسیاری کرده است.
کلید واژگان: قرآن کریم, زبان شناسی شناختی, هنجارگریزی واژگانی, سوره یوسف (ع), صورت گرایان روسیThis research investigated lexical defamiliarization in Yusuf (AS) surah based on the theory of Formalists' Cognitive Linguistics. The linguistic model of the formalists (formalism) can be a powerful tool to indicate defamiliarized lexical meanings in the surah. Lexical defamiliarization is defined as avoiding the norms of literal meanings not to conform to the standard language. The lexical concepts are linguistically outside the direct meaning in the text. In light of the lexical decoding of unconventional concepts, the Holy Quran tries to make the readers think to decode the indirect lexical meanings and achieve the verses' purposes. The present research was carried out in a descriptive-analytical way based on Leech's theory (1969). The results of data analysis showed that the lexical defamiliarization words that occurred in Yusuf (AS) surah can be divided into two parts: lexical defamiliarized words that were mentioned only once holding the highest frequency and lexical defamiliarized words that were mentioned twice and had a lower frequency. The findings showed that lexical defamiliarization in this surah has greatly contributed to the beauty of the surah plot shaping the form of metaphorical concepts and aesthetic effects.
Keywords: Holy Quran, Cognitive Linguistics, Lexical Defamiliarization, Russian Formalists, Yusuf Surah (AS) -
نشریه قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)، سال نوزدهم شماره 1 (پیاپی 36، بهار و تابستان 1403)، صص 317 -350
یکی از مهم ترین وظایف مفسران این است که در هر زمان، تفسیری از قرآن ارائه دهند که ضمن منحرف نشدن از مسیر اصیل اسلامی، یارای عرضه اقناعی به دنیای معاصر و تبلیغ موثر در جامعه جهانی را داشته باشد. در همین راستا و با همین هدف، کتابی با عنوان (The study Quran) به معنای (قرآن شناخت) نگاشته شده است که اخیرا توسط دکتر سیدحسین نصر و همکارانشان با سفارش انتشارات هارپر وان در آمریکا تالیف شده است. مطالب این کتاب مشتمل بر مباحث تفسیری تمامی سوره های قرآن از 40 کتاب تفسیری است. به رغم وجود نکات مثبتی که در مولف و اثرش وجود دارد، این کتاب شامل نکات منفی است که بایسته است به نقد کشیده شود. عنوان «تفسیر معاصرانه» از دو جهت برازنده کتاب قرآن شناخت نیست، نخست اینکه تفسیرانگاری آن مورد مناقشه است، و دوم اینکه انتظارات مطلوب از متنی معاصرانه که قادر به پاسخگویی به مسائل روز مخاطبان بوده و شایستگی تبلیغ معاصرانه و بهینه قرآن را داشته باشد، در اثر مورد بحث برآورده نشده است. نوشتار حاضر که به روش توصیفی تحلیلی گرداوری شده است، پس از ذکر موارد مثبت، این کتاب را در دو محور کلی و موردی به نقد کشیده است. در نقد کلی به مواردی مانند ترجمه غلط نام تفسیر، نداشتن تخصص نویسندگان در دانش تفسیر و حدیث، محرومیت از تفاسیر مهم شیعه و استفاده از تفاسیر ضعیف اهل سنت و... اشاره شده است و در نقد موردی به بررسی اشکالاتی در تفسیر سوره حمد و برخی از آیات سوره بقره پرداخته شده است.
کلید واژگان: قرآن کریم, تفسیر معاصرانه, سیدحسین نصر, قرآن شناخت, روش شناسی تفسیرThe Qur’an from Orientalists Point of View Qur’an and Orientalists, Volume:19 Issue: 1, 2024, PP 317 -350One of the most important responsibilities of Quranic exegetes is to produce interpretations that, while being loyal to the original Islamic teachings, can persuasively address contemporary concerns and effectively spread the message in the global community. In this vein and with this goal, Dr. Seyyed Hossein Nasr and his colleagues have written a book titled “The Study Quran” on the request of HarperOne in the United States. This book contains interpretative comments of all Quranic chapters, based on 40 different tafsir studies Despite the author’s and the work’s great qualities, this book contains numerous bad concerns that must be addressed critically. The title “contemporary interpretation” is inappropriate for “The Study Quran” for two reasons: first, its characterization as tafsir is debatable, and second, it fails to meet the expectations of a contemporary text that addresses current issues and effectively propagates the Quran’s message. This article, written in a descriptive-analytical style, emphasizes the book’s positive qualities before criticizing it on both general and specific levels. General objections include the title’s inaccurate translation, the authors’ lack of experience in tafsir and hadith, the lack of key the Shia tafsir works, and the reliance on lesser Sunni tafsir sources and according to the specific objections, few critiques in the interpretation of Surah Al-Fatiha and some verses of Surah Al-Baqarah have been addressed in this article.
Keywords: Holy Quran, Contemporary Interpretation, Seyyed Hossein Nasr, The Study Quran, Methodology Of Tafsir -
نشریه قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)، سال نوزدهم شماره 1 (پیاپی 36، بهار و تابستان 1403)، صص 239 -266از مباحث مهم در علوم قرآنی و تفسیر، بحث تناسب آیات در سوره هاست. موضوع تناسب آیات توسط بسیاری از خاورشناسان مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است که اغلب آنها قائل به عدم تناسب آیات سوره های قرآن هستند. تئودور نولدکه، در کتاب «تاریخ قرآن» از قائلان به این ادعا بوده و به صورت گسترده به این موضوع پرداخته است. شاخصه های عدم تناسب آیات براساس دیدگاه نولدکه و نقد و بررسی آنها مهم ترین مسائلی است که سبب نگارش مقاله حاضر شده است. در این نوشتار سعی شده است که با روش توصیفی تحلیلی شاخصه های عدم تناسب آیات براساس دیدگاه نولدکه تبیین و مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. نتیجه اینکه شاخصه های عدم تناسب در دیدگاه نولدکه در دو عرصه ساختاری و محتوایی نمود دارد. اختلاف و تفاوت در طول آیات، اسلوب، فواصل، سیاق و اختلاف در مضامین آیات در این دو عرصه جای دارند. نتیجه ارزیابی شاخصه های مذکور حاکی از این است که اختلاف در اسلوب از ممیزات قرآن کریم بوده که با هدف تاثیر بر نفوس انسانی است. اختلاف در فواصل و سیاق آیات نیز نتیجه متابعت از معناست و اختلاف در طول آیات براساس حال مخاطبان است. همچنین اختلاف در مضامین بیانگر روش ویژه قرآن در بیان مفاهیم و آموزه ها به شکل ترکیبی ومزجی است.کلید واژگان: قرآن کریم, تناسب آیات, سیاق, فواصل, مضامین, نولدکهThe Qur’an from Orientalists Point of View Qur’an and Orientalists, Volume:19 Issue: 1, 2024, PP 239 -266One of the pivotal topics in Quranic studies and exegesis is the coherence of verses within the surahs. Numerous orientalists have scrutinized and assessed this matter, with the majority asserting that the verses within Quranic surahs exhibit a lack of coherence. Theodor Noldeke, in his work “History of the Quran,” is a notable advocate of this viewpoint and has extensively discussed the issue. The criteria posited by Noldeke regarding the perceived incoherence of verses, along with the critiques and evaluations of these criteria, constitute the primary focus of the present article. This study endeavors, employing a descriptive-analytical approach, to elucidate and critically appraise Noldeke’s criteria concerning the lack of coherence in Quranic verses. The conclusion drawn is that Noldeke’s criteria for incoherence are evident in both structural and content-related dimensions. Variations in verse length, style, rhyme, context, and inconsistencies in the verses’ content are categorized within these two dimensions. An assessment of these criteria reveals that stylistic variations serve as a distinctive characteristic of the Quran, with the intention of affecting human consciousness. The differences in rhyme and context arise from a commitment to meaning, while variations in verse length correspond to the condition of the audience. Furthermore, discrepancies in content illustrate the Quran’s unique approach to presenting concepts and teachings in a manner that is both mixed and integrated.Keywords: Holy Quran, Coherence Of Verses, Context, Rhyme, Contents, Noldeke
-
قرآن کریم مرجع کامل مثبت نگری و راهنمای عمل انسان در دستیابی به سلامت روان است. زیست مومنانه و عمل به آموزه های قرآنی آرام ترین، شادترین و رضایت مندانه ترین نوع زندگی برای انسان را به دنبال دارد. فرضیات اساسی روان درمانگری سنتی مکاتب مختلف بر دیدگاه انسان شناسی آن ها مبتنی است که عمدتا توجه به نقاط منفی وجودی مانند بیماری ها و آسیب های روانی و در بعد مثبت نگری به کسب حداکثر بهزیستی ذهنی و لذت طلبی معطوف است. اینکه در الگوی مشاوره ای مثبت نگری چندبعدی قرآن کریم سلامت روان و نحوه حصول به آن چگونه تبیین می شود، امکانی است که مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به آن است. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل محتوای کیفی مولفه های مثبت نگری آیات قرآن کریم در چهار مضمون (ارتباط با خدا، خود، دیگران و طبیعت)؛ در چهار مقوله اصلی (ایمان، شناخت نفس، فضائل انسانی بین فردی و ادراک حضور خالق) و در 31 مقوله فرعی به صورت هدفمند از400 آیه شریف قرآن کریم انتخاب و با استفاده از ترجمه تفسیر المیزان در مقولات اشاره شده کدگذاری شد. سپس میزان نسبت روایی محتوایی (CVR) متخصصان در تمامی مولفه ها بین 77درصد تا 92درصد و برای شاخص روایی محتوایی (CVI) بین 88درصد تا 96درصد استخراج شد. یافته ها نشان داد مولفه های مثبت نگری آیات قرآن کریم مبنای مناسبی برای تبیین پدیده های روان شناختی و سلامت روان است که در چارچوب رابطه چهارگانه و با محوریت ایمان و دلبستگی به خداوند، او را در دستیابی به سلامت روان هدایت می کنند. بنابراین می توان ادعا کرد که مولفه های مثبت نگری و اثربخشی آن در تامین سلامت روان در قرآن موجود و به خوبی تبیین شده است. با استناد به این زمینه، الگوی مشاوره ای مثبت نگری مبتنی برآموزه های اسلامی ایرانی تدوین و اعتباریابی شد.
کلید واژگان: روان درمانی, دین داری, مثبت نگری, قرآن کریم, سلامت روانThe Holy Quran functions as an comprehensive resource for fostering positive thinking and serves as a guide for individuals pursuing mental well-being. Adhering to faith and following Quranic principles results in a life characterized by tranquility, happiness, and fulfillment. Traditional psychotherapy's foundational theories, across various schools, are largely informed by anthropological viewpoints that emphasize negative existential concerns, such as mental disorders and psychological distress. In contrast, positive thinking aims to enhance mental wellness and promote hedonistic pursuits. This study seeks to investigate how mental health and its pathways are represented within a multidimensional positive counseling framework derived from the Quran. Data were gathered through qualitative content analysis of positive thinking elements found in Quranic verses, which were organized into four themes (relationship with God, self, others, and nature), four primary categories (faith, self-awareness, human virtues in interpersonal relationships, and consciousness of the Creator's presence), and 31 subcategories from a selection of 400 verses from the Holy Quran. These elements were systematically coded utilizing the translation of Tafsir al-Mizan. The Content Validity Ratio (CVR) evaluated by experts ranged from 77% to 92%, while the Content Validity Index (CVI) varied from 88% to 96%. The results suggest that the components of positive thinking articulated in Quranic verses offer a robust foundation for understanding psychological phenomena and mental health, anchored in a fourfold relationship centered on faith and devotion to God. Consequently, it can be concluded that the elements of positive thinking and their role in promoting mental health are effectively delineated within the Quran. A positive counseling model based on Islamic-Iranian teachings was subsequently developed and validated within this framework.
Keywords: Psychotherapy, Religiosity, Positive Thinking, Holy Quran, Mental Health -
درک ماهیت اوصاف خداوند متعال یکی از معارف مهم و برجسته در آیات قرآن کریم است. انتساب اوصاف بشری به خداوند متعال یکی از مباحث پیچیده در حوزه آیات متشابه قرآن کریم است. اسناد نسیان به خداوند متعال، یکی از اوصاف بیان شده در آیات قرآن است که در روایات و تفاسیر به آن پرداخته شده است. هدف از پژوهش حاضر، این است که با بررسی مفهوم نسیان در آیات مختلف و بررسی سیاق آنها و استناد به روایات و آیات محکم و دلایل عقلی، مفهوم نسیان در آیات قرآن را مبرهن سازد. روش پژوهش کتابخانه ای و تحلیلی است و نتایج پژوهش، این است که بنابر دلایل عقلی و نقلی اعم از بافت زبانی آیات قرآن و نیز سایر آیاتی که در آنها موضوع اسناد نسیان به خداوند بیان شده است، فراموشی برای ذات پاک خداوند که علمش محیط به تمام عالم هستی است مفهومی ندارد، بلکه به عدم توجه کفار و منافقان به خداوند اشاره دارد که آنان در دنیا اوامر الهی و قیامت را فراموش کرده اند و در اثر همین بی توجهی، خدا نیز به آنان بی توجه می شود و رحمت خویش را بر آنان شامل نمی کند. همچنین با توجه به روایات و استناد آیات محکم قرآن کریم، خداوند چیزی را فراموش نمی کند و این شبهه منتفی است. براساس ادبیات زبان قرآن این تعبیر کنایه لطیفی است از بیاعتنایی و نادیده گرفتن خداوند نسبت به یک انسان مجرم و گنهکار است.
کلید واژگان: قرآن کریم, نسیان, صفت سلبی, عدم لطفUnderstanding the nature of attributes of God is one of the important and prominent teachings in the verses of the Holy Quran. Ascriibng human qualities to Allah is a complex topic reflecting in the Mutashābihāt (ambiguous verses). Various hadiths and Quranic interpretations have discussed the concept of forgetfulness attributed to Allah. Thus, the research aims to analyze the concept of forgetfulness in various verses and examine their context by referring to authentic hadiths, verses, and rational reasoning in order to establish the concept of forgetfulness in the Holy Qur'an. The methodology used in the research is library-based and analytical. The results indicate that, based on rational and textual evidences including the linguistic context of the Holy Quranic verses and the verses discussing the subject of forgetfulness attributed to Allah, forgetfulness holds no meaning for Allah, whose knowledge encompasses the entire universe. Instead, it refers to the disregard shown by disbelievers and hypocrites towards God, as they have forgotten His commands and the Day of Judgment in this world. As a result of this negligence, God also disregards them and does not include them in His mercy. Furthermore, through an examination of Maḥkamāt (clear-cut verses) and hadiths, it becomes evident that God never forgets anything, thus dismissing any doubt or misconception regarding this matter. According to the literature of the Holy Quran, this interpretation is a subtle metaphor for God's indifference and neglect towards sinful individuals.
Keywords: Holy Quran, Forgetfulness, Negative Attribute, Lack Of Grace -
قرآن کریم به عنوان کتاب جامع هدایت، احکامی را برای سعادت فردی و اجتماعی در تمام عرصه ها، ازجمله مسائل اخلاق سیاسی بنا نهاده است. در این میان، در سوره مبارکه حجرات، اصول مهم سیاسی در ارتباط با مومنین و حاکمیت اسلامی بیان شده است. این مقاله درصدد است دلالت های اخلاق سیاسی سوره حجرات را با نگاه تفسیر ساختاری- مضمونی بررسی کند. تفسیر ساختاری، بیشتر به دنبال دستیابی به غرض سوره است، و با متن موردنظر در راستای کشف غرض سوره ارتباط دارد؛ ولی در تحلیل مضمون، تجزیه وتحلیل متن، از کوچک ترین واحد متن، مورد تحلیل و بررسی قرا می گیرد. لذا با کاربست این دو روش و رسیدن به شبکه مضامین که از فرایند داده کاوی به صورت کمی و کیفی از طریق شباهت ها و مفهوم سنجی بین داده ها انجام گرفت، دلالت های اخلاق سیاسی سوره، تنظیم و غرض محوری سوره کشف گردید. در نهایت، این سوره با 15 مضمون پایه، و سرفصل های «عدم اطاعت پذیری از حاکمیت، مرجعیت نداشتن حاکمیت برای مردم، مشکلات تربیتی مومنین، مشکلات عقیدتی مومنین، شاخصه ایمان واقعی، توجه به نظارت دائمی خداوند» به عنوان مضامین سازمان دهنده، و در پایان، 3 مضمون فراگیر آسیب شناسی رفتاری جامعه ایمانی نسبت به حاکمیت اسلامی، آسیب شناسی رفتاری مومنین در جامعه ایمانی و آسیب درمانی، مقاله به سمت غرض محوری سوره حجرات یعنی «آسیب شناسی رفتاری- عقیدتی جامعه ایمانی» در حوزه اخلاق اسلامی رهنمون گشت.
کلید واژگان: قرآن کریم, سوره حجرات, تحلیل ساختاری, تحلیل مضمون, اخلاق سیاسیAs a comprehensive book of guidance, the Holy Quran has established rules for individual and social happiness in all fields, especially political-social issues. Surah Al-Hujrat expresses important political principles in relation to believers and Islamic governance. This article tries to investigate the political-social implications of Surah Al-Hujrat from the perspective of structural-thematic interpretation. Structural interpretation is more about achieving the purpose of the surah, and it is related to the target text in order to discover the purpose of the surah, but in the analysis of the theme, the analysis of the text is analyzed from the smallest unit of the text. Therefore, by applying these two methods and arriving at the network of themes that was carried out from the quantitative and qualitative data mining process through the similarities and conceptualization between the data, the political implications of the Surah were discovered and the central purpose of the Surah was discovered.
Keywords: Holy Quran, Surah Hajrat, Structural Analysis, Theme Analysis, Political Implication
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.