جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "دین و اخلاق" در نشریات گروه "علوم قرآن و حدیث"
تکرار جستجوی کلیدواژه «دین و اخلاق» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
رابطه دین و اخلاق از جمله مسائل اساسی حوزه کلام جدید، فلسفه دین و فلسفه اخلاق است. دنیل دنت فیلسوف ذهن فیزیکالیست معاصر و از سران الحاد جدید، از جمله باحثان این عرصه است. بخشی از مباحث او در این زمینه ناظر به چگونگی دستیابی به معرفت اخلاقی و رابطه آن با دین است. دنت نه تنها رجوع به دین در این عرصه را ناروا می شمارد بلکه آن را دور از منطق و شعور انسانی دانسته و در مقابل سکولاریزاسیون و طبیعت گرایی ارزشی و اخلاقی را اجتنابناپذیر می انگارد. در مقاله حاضر برآنیم تا دیدگاه وی در این زمینه را مرور کرده و با روش تحلیلی-عقلی به داوری بنشینیم. ماحصل تحقیق این است که دنت، نه تقریر صحیح و داوری درستی در باب نظریه اخلاقی دین دارد و نه قادر به ارائه جایگزین بهتر و معتبرتری است؛ مبانی تکاملی او نیز در این زمینه فاقد توان افق گشایی است.
کلید واژگان: دین و اخلاق, کارکرد دین, معرفت اخلاقی, دنیل دنتStudying the relation between religion and morality is an essential problem in the new theology, philosophy of religion and ethics. Danniel C. Dennett, the contemporary physicalist philosopher of mind and a horseman of new atheism is one of the researchers of the subject. Some parts of his studies include the way of achieving ethical knowledge, specialy from the view point of its relation to religion. Not only he rejects relying on religion in this field, but also introduces it as far away from human understanding. Therefor he knows ethical naturalism and secularization of morality something unavoidable. The present issue, however, is to study the mentioned view and evaluate it by a rational analytical glance. The conclusion is that Dennett has not pressented an exact report of religious ethical knowledge, nor has given a reliable evaluation of it. He can not also replace a better idea and his evolutionary foundation can bring about no considerable outco.
Keywords: Religion, Ethics, Function Of Religion, Moral Knowledge, Daniel Dent -
نسبت دین و تمدن و نقش دین در پویایی و ایستایی تمدن، مسیله‌ای است که بسیاری از اندیشمندان و تمدن شناسان را به ارزیابی آن واداشته است. بررسی دیدگاه خاورشناسان به دلیل گستردگی دامنه تاثیرگذاری دیدگاه آنان بر دیگر اندیشمندان و مراکز علمی درخور توجه است. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و با روش مقایسه تطبیقی و از راه مطالعات کتابخانه‌ای به ارزیابی و مقایسه دیدگاه ویل دورانت به عنوان نماینده واگرایان با برخی خاورشناسان تمدن‌پژوهی چون فون گرونباوم، هنری لوکاس، آنتونی حورانی در آثارشان پرداخته و دیدگاه دوگانه آنان درباره نسبت دین و تمدن را بررسی نموده‌است. دست آورد پژوهش نشان می‌دهد برخی خاورشناسان به نسبت هم‌گرایانه دین و تمدن باور داشته و دین را جوهر تمدن می‌دانند که به دلیل روزآمدی، فرهنگ‌سازی و برقراری پیوند بین زیست مادی و معنوی به بالندگی تمدن کمک می‌کند. در نظرگاهی دیگر ترس پنهان در دین، همسانی با جادوگری، داشتن خاستگاه بشری، ناسازگاری با دانش و آزادی، زمینه پسرفت و ایستایی تمدنی را فراهم کرده و نگرش ابزاری به دین را در باور واگرایان تقویت کرده است.
کلید واژگان: دین, اخلاق, تمدن, خاورشناسان, تمدن پژوهان, ویل دورانت -
در قرن حاضر به دنبال پیدایش بحران محیط زیست، کسانی در غرب انگشت اتهام را به سوی متون مقدس یهودی-مسیحی و نیز تعالیم ادیان ابراهیمی نشانه رفته اند. آنان می گویند این متون و تعالیم مندرج در آن ها زمینه ساز این دیدگاه در انسان غربی شده که او خود را مالک بی چون و چرای طبیعت می داند و به خود اجازه می دهد که هر گونه و به هر اندازه که بخواهد از طبیعت استفاده کند. بسیاری از مواردی که آنان درباره متون مقدس یهودی-مسیحی مطرح کرده اند، می-تواند درباره قرآن و متون اسلامی نیز مطرح شود. این نوشتار در پی آن است که پس از بیان اشکالات وارد شده و پاسخ هایی که در غرب به آن ها داده شده، این مساله را درباره قرآن و روایات اسلامی بررسی کند. فرضیه نوشتار حاضر این است که عمده اشکالات وارد شده درباره متون یهودی-مسیحی وارد نیست و درباره متون اسلامی نیز این شبهات نه تنها هرگز وارد نیست، بلکه در این متون تکالیف اخلاقی متعددی درباره محیط زیست آمده که می تواند بحران را برطرف کند.کلید واژگان: دین و اخلاق, اخلاق کاربردی, اخلاق زیست محیطی, بحران محیط زیست, دین و محیط زیستIn the current century, following the emergence of the environmental crisis, some people in the West have pointed accusation finger to the Judaism and Christianity scriptures as well as the teachings of the Abrahamic religions. They believe that such scriptures and teachings contained in them have paved the way for this view in Western man to reckon himself as undisputed master of nature and to permit him using from nature in any way and to any extent. Many of instances propounded here on the Jewish - Christian Scriptures can also be put forward in Qur'an and Islamic texts. This article firstly seeks to consider the related problems and also solutions that the West have presented in this regard and then to examine the issue in relation to the Quran and Islamic traditions. The hypothesis of the present writing is that the most problems associated with Jewish - Christian's scriptures are not justifiable and not only there is no room for such doubts in Islamic texts, but there have mentioned various moral obligations in relation to the environment in these scriptures which can resolve the related crisis.Keywords: Ethics, Environmental ethics, Old Testament, Talmud, New Testament, Qur'an, Islamic traditions
-
بر اساس نظریه «دین زدایی» فیلسوفان عصر روشنگری، دین تا زمانی دارای سیطره اجتماعی و مدعی بی رقیب حوزه فرهنگ و اجتماع بود؛ اما با بلوغ علمی انسان مدرن در عصر رشد و شکوفایی عقلانیت، دیگر توجیهی برای تداوم حضور دین در جامعه که با اوامر و نواهی اخلاقی خود داعیه رهنمونی بشریت به مدینه فاضله را داشته باشد، وجود ندارد. این پژوهش به توجه به پیامدهای نامطلوب ناشی از عقل مداری محض و خصوصی شدن دین و دنیوی شدن ارزش های قدسی از جمله اضطراب و ناامنی ناشی از غیبت معنا در زندگی بشریت مدرن، به دنبال پاسخ گویی به این پرسش اصلی است که وجود چه نارسایی هایی در روند عقل گرایی عصر جدید مانع از آن شد که دانش بازاندیشانه مدرن بتواند جای جهان شناسی مذهبی را پر کند و در پاسخ، بر آن است تا صحت این ادعا را اثبات کند که دورافتادن از مبادی اخلاقی مورد تاکید دین و تلاش وافر برای کسب سود و تامین لذت صرف، مایه غفلت انسان از خود و احساس پوچی در زندگی به رغم بهره مندی از قدرت مادی و علمی و اقتصادی و فناوری فوق العاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که حل تعارض حوزه های ارزشی منتهی به خودمداری ناشی از اصالت سود و لذت جز با توسل به یک جهان بینی و نظام اخلاقی بر تر دینی، از طریق دیگری به دست نمی آید و سعادت و امنیت روانی بشریت معاصر از راهی دیگر قابل تامین نیست.کلید واژگان: دین در جهان معاصر, کارکرد اخلاقی دین, دین و فردمداری, دین و معنویت, دین و اخلاقAccording to the theory of “de-religion” proposed by the philosophers of the Enlightenment era, religion used to dominate society and was the uncontested claimant in the field of culture and society; but with the scientific maturity of modern man in the era of growth and prosperity of rationality, there is no longer any justification for the continuation of the presence of religion in the scene of society, which claims to guide humanity to the utopia with its moral orders. This research takes into account the adverse consequences caused by pure rationalism and the privatization of religion and the secularization of sacred values, including anxiety and insecurity caused by the absence of meaning in the life of modern humanity, in order to answer the main question that "what inadequacies exist in the process of new era rationalism which prevented modern rethinking science from filling the place of religious cosmology?" It is because of the truth of the hypothesis that "moving away from the moral principles emphasized by religion and striving hard for the purpose of gaining profit and providing pure pleasure, due to humanity's neglect of self and the sense of emptiness in life has become extraordinary despite the benefit of material, scientific, economic and technological power.Keywords: Religion in the contemporary world, the moral function of religion, religion, individualism, religion, spirituality, religion, ethics
-
نقش اخلاق در تثبیت و باورهای انسان اجتناب ناپذیر است،اگر این اخلاق همراه با سرشتی نیکو و پسندیده همراه با سرشتی نیکو و پسندیده همراه باشد می تواند جایگاه انسانی و اجتماعی فرد را به مراتب بالا ارتقا بدهد.بالاترین ارزش اخلاق این است که با دین،ایمان و اعتقادات راسخ شکل بگیرد و یکی از نیازمندی های اخلاق به دین این است که دین ارزش های اخلاقی را تعیین می کند و شخص با دین و ایمان حد و مرزهای کارهایش را متوجه می شود و راه درست سیر تکاملی خویش را طی می کند،وبی شک تحقق اخلاق مومنانه در افراد جامعه فواید ارزشمندی خواهد داشت.این مقاله با رویکرد توصیفی_تحلیلی و به صورت میان رشته ای در حوزه علوم انسانی به بررسی راهکارهای تحقق اخلاق مومنانه از منظر قرآن کریم و روایات می پردازد.از جمله موضوعاتی مانند:توکل،اخلاص،صبر،رضا،نیکی به پدر و مادر،صله رحم را بررسی می نماید.
کلید واژگان: راهکارها, دین, اخلاق, قرآن, سیر تکاملی, اعتقادات, ارزش, جامعه -
نشریه اخلاق پژوهی، پیاپی 6 (بهار 1399)، صص 119 -143
به اعتقاد ریچارد سویین برن - فیلسوف دین معاصر - بر این باور است که فرمان های الهی بی ارتباط با مسایل اخلاقی نیستند؛ از آنجا که خداوند بزرگ ترین منعم ماست، اگر کاری از ما بخواهد ، انجام آن وظیفه ما خواهد بود، اما روشن است که او نمی تواند هیچ گاه سبب شود تا کاری که وظیفه ما نیست ، وظیفه ما گردد.او، در واقع، خداوند را منشاء تکالیف اخلاقی دانسته و البته، با تفکیک میان احکام اخلاقی ضروری و احکام اخلاقی امکانی، بر این باور است که خداوند نمیتواند در احکام اخلاقی ضروری تغییری ایجاد کند؛ حتی اگر بخواهد ، اما در مورد حقایق اخلاقی امکانی ، خداوند با قدرت مطلق که برای ایجاد هر یک از جهان های ممکن دارد، میتواند به اختیار خود جهانی را برگزیند که در آن حقایق اخلاقی امکانی متفاوت با جهان دیگر باشد . البته، سویین برن، نتوانسته به این پرسش که چه نسبتی بین قدرت مطلق خدا و احکام اخلاقی امکانی وجود دارد ، به خوبی پاسخ دهد و تنها در صدد حل تعارض بر آمده از الزامات احکام ضروری اخلاقی برآمده است. دلیل او برای ایجاد الزام اخلاقی از آن جهت که ما موظف هستیم از فرامین خداوند اطاعت کنیم، چون خدا منعم ماست ، هم قانع کننده نیست و او - در خوشبینانهترین حالت - میتواند ادعا کند که «وجوب شکر منعم» میتواند انگیزش لازم برای اطاعت از فرامین خداوند و یا تبعیت و اطاعت از الزامات اخلاقی را فراهم آورد.
کلید واژگان: ریچارد سوئین برن, دین و اخلاق, الزام اخلاقی, شکر منعم, احکام اخلاقی ضروری و امکانیIn answer to the question “can we consistently see God as the origin of moral duties” Richard Swinburne believes that the divine commands have something to do with moral problems. Since God is gives us the greatest blessing, if God asks us to do something, it will be our duty to comply with it. However, it is obvious that God cannot make something our duty when it is not our duty in fact. As to the problem of God’s power and morality, Swinburne draws a distinction between necessary and contingent moral judgements, maintaining that God cannot change necessary judgements even if he wants to. As to contingent moral judgments, however, in virtue of his absolute power for creating any contingent world, God can select one world in which the contingent moral judgments are different from those in other worlds. Our objection is that, on the one hand, Swinburne’s claim cannot provide a good answer to the question of what the relation is between God’s absolute power and contingent moral judgments because his position can resolve the contradiction resulting from the requirements of the necessary moral judgments, while in solving the contradictions arising from the contingent moral judgments, he faces questions which render his argument incomplete. On the other hand, his argument for the requirement of complying with God’s commands because he bestows his favors and blessings upon us is implausible. At best, he can just claim that praising someone who bestows blessings upon us can provide a motivation for complying with God’s commands and, in the most developed version, we can say that it provides a motivation for complying with moral obligations.
Keywords: Richard Swinburne, Religion, Ethics, Moral obligation, praising someone who bestows blessings, necessary moral judgments, contingent moral judgments -
مقاله حاضر با روش تحلیلی و انتقادی، به بررسی موضع ابن عربی در باب معناشناسی اخلاق و مشخصا به تحلیل نقش وحی در معنا بخشیدن به اخلاق از منظر این متفکر می پردازد. نتیجه بحث این که وی در عین قبول بداهت معانی اخلاقی، آن را فاقد معنای مستقل از شریعت شناخته و به نقش تاسیسی وحی در ارزش گذاری اعمال باور دارد. از نگاه ابن عربی عملی که اخلاقا خوب خوانده شود، به جواز شرعی نیز متصف می گردد؛ که بدین ترتیب تعابیر اخلاقی و شرعی مفهوما مساوی و مصداقا مساوق با یکدیگرند. در مقام بررسی این رای، ضمن یک ملاحظه انتقادی به این دریافت می رسیم که ابن عربی با تاکید بر واقعیت و عینیت اخلاق و قبول تساوق اخلاق و خیر، لاجرم بداهت مفاهیم اخلاقی را مقبول تر از ایده بدیل ساخته است. در این نگرش، آموزه وحی در جهت ترمیم ابهامات مصداقی عمل می کند و مرتبه عالی تری از معانی اخلاقی را متجلی می سازد. با این ملاحظه، هرچند پذیرش نقش امضایی و ارشادی شریعت در معنا بخشیدن به واژگان اخلاقی تکمله ای بر آراء ابن عربی به حساب می آید، اما با ارکان اندیشه این متفکر سازگار می ماند.
کلید واژگان: اخلاق عرفانی, دین و اخلاق, عرفان نظری, فرااخلاقUsing a critical-analytical method, the present paper has investigated Ibne Arabi's viewpoints in semantics of ethics. Namely, the role of revelation in assigning meaning to ethics from Ibne Arabi's viewpoint is analyzed. The results of the study revealed that although Ibne Arabi believed in evident meanings for ethics, he maintains that they lack a meaning independent of shariah and believes in the formative role for revelation in valuating belief. According to Ibne Arabi, an ethical action is also ends in religious permissibility. Thus, ethical and religious issues are conceptually the same and are equal, mosaveq, according to instances. Having analyzed this viewpoint critically, it was concluded that Ibne Arabi has emphasized the reality and objectivity of ethics and he has accepted the equality of ethics and goodness. Inevitably, he deems the evidential meanings of ethics more acceptable than the alternative idea. To him, revelation teaching acts in line with fixing the instance ambiguities and embodies a higher rank of ethical meaning. Accordingly, although accepting the shariah's signatory and advisory role in assigning meaning to ethical words is a complement to Ibne Arabi's viewpoints, it accords with Ibne Arabi's basic ideology.
Keywords: Mystical ethics, religion, ethics, theoretical mysticism, beyond ethics -
یکی از شبهات مطرح در مورد رابطه اخلاق و دین، «تقدم اخلاق بر دین» است که بر اساس آن در صورت تعارض اخلاق با گزاره‌ها و آموزه‌های دینی، از جمله گزاره‌های فقهی، گزاره‌های اخلاقی مقدم است. در این نوشتار، با تکیه بر مبانی معرفت‌شناسی و قوانین اصولی، ثابت شده است که اولا میان اخلاق و آموزه‌های دینی تعامل و هم‌گرایی وجود دارد؛ ثانیا عقل خود در می‌یابد که توانایی آن در شناخت همه ارزش‌های اخلاقی و دینی محدود است و به وحی نیاز دارد؛ ثالثا اگر بین مبانی اخلاق با گزاره‌های دینی تعارضی دیده می‌شود، تعارض‌نمایی است که باید منشا تعارض را یافت؛ زیرا آنچه به عنوان تعارض پنداشته می‌شود، در واقع تعارض نیست بلکه عقل یا شهود و حس باطنی متکی بر تجربه، آن را تعارض تلقی می‌کند. از این‌رو، لازم است با منظومه معرفتی منسجم، با تحقیق و جست‌وجو در احکام اخلاق فرادینی و نسبت‌سنجی میان آن با احکام ظنی معتبر دینی، به توازن و هم‌گرایی همت گماشت. برای رسیدن به این توازن و هم‌گرایی لازم است در مرحله اول به سراغ مبادی و مبانی انسان‌شناختی، هستی‌شناختی و معرفت شناختی به دست آمده از خود دین رفت تا منشا تعارض مشخص شود.
کلید واژگان: دین, اخلاق, عقل, تعارض, شهود اخلاقی, فقه -
«تفکر انتقادی» یکی از ویژگی های اساسی عصر جدید است و به شیوه ای از اندیشیدن اشاره می کند که دست کم سه بعد مهم از زندگی یعنی افکار، افعال و اخلاق را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف انتقاد، یافتن عیوب است و تفکر انتقادی شیوه ای از اندیشه ورزی درباره ی مسائل پیرامون است برای یافتن ناکارآمدی ها. آگاهی از جامعه، ایجاد زمینه برای پیشرفت و نوآوری، خوداصلاحی نظام سیاسی و تداوم ثبات سیاسی، ازجمله کارکردهای تفکر انتقادی در عرصه ی سیاست محسوب می شوند. از آن جاکه هیچ رویکرد انتقادی نمی تواند فارغ از معیار باشد، این نوشتار با روش تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به سه سنجه ی: عقل، دین و اخلاق، تاثیرات فکر انتقادی را در دانش سیاسی مسلمانان در عصر میانه ی اسلامی بررسی می کند.کلید واژگان: تفکر انتقادی, عقل, دین, اخلاق, دانش سیاسی مسلمانانCritical thinking is one of the main features of the new age and points to a way of thinking which affects at least three important aspects of life: thoughts, behaviors, and ethics. The goal of criticism is finding faults and critical thinking is a way of thinking about the surrounding issues to detect the inefficiencies. Awareness of the society, establishing the ground for development and innovation, self-correction of the political system and continuance of such a system are among the applications of critical thinking in the political domain. Due to the fact that no critical viewpoint can be free from approach, with the method of critical discourse analysis and three yardsticks of science, religion and ethics, this paper analyzes the impacts of critical thinking on the political knowledge of the Muslims in the mid-Islamic period.Keywords: Critical Thinking, Wisdom, Religion, Ethics, Political Knowledge of the Muslims.
-
تبیین پیوند دین واخلاق درفلسفه اخلاق دارای اهمیت ویژه ای است که بایستی بادقت وظرافت لازم مورد بررسی قرار گیرد. آراء ونظریات متنوعی پیرامون این مساله بیان شده است برخی به تقابل دین واخلاق وبرخی دیگر به تقدم اخلاق بر دین باور دارند. دراین مقاله به دیدگاه علامه طباطبایی درخصوص پیوند دین واخلاق پرداخته می شود وی به وحدت دین واخلاق معتقد است وآن راازطریق فطرت توحیدی وفطرت اخلاقی تبیین می نماید.
کلید واژگان: دین, اخلاق, فطرت, حسن وقبح, علامه طباطبایی, توحیدExplication of the connection between religion and ethics is particularly important in the philosophy of ethics and it should be done with enough care and precision. A variety of views and opinions has been expressed on this issue; some scholars believe that religion and ethics oppose each other and some others believe that ethics has priority over religion. This article deals with the connection between religion and ethics from the viewpoint of Allameh Tabatabaee. He believes in the unity of religion and ethics and explicates this issue through monotheistic nature and ethical nature.Keywords: religion, ethics, nature, goodness, baseness, Allameh Tabatabaee, Devine Unity
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.