جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « مفسران » در نشریات گروه « علوم قرآن و حدیث »
تکرار جستجوی کلیدواژه «مفسران» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
درک ماهیت لکنت زبانی موسی (ع) می تواند گره گشای برخی شبهات کلامی گردد که ناظر به غیرمعقول بودن نقص جسمانی، به ویژه معیوب بودن زبان رسول الهی است. هدف، درک حقیقت لکنت زبانی منتسب به این پیامبر الهی است؛ بر اساس تلقی لغویون، مفسران و ودانشمندان و درک دیرپای موجود در سنت اسلامی از آیه 27 سوره طه «و احلل عقده من لسانی» و نیز برخی اشارات قرآنی و روایی دیگر، منظور از «عقده» لکنت ظاهری و عضوی ایشان می باشد. گام بعدی تطبیق نظریه مختار از متون اسلامی بر تصریحات و اشارات عهد عتیق با رویکردی زبان شناسانه به این مسئله است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکردی تطبیقی است. از نتایج این پژوهش آن است که: «لکنت به معنای عدم فصاحت، بلاغت و رسائی سخن به عللی ازجمله:کاستی اعتماد به نفس ناشی از قتل قبطی و تنگی سینه موسی (ع)، نظر راجح بوده و دیدگاه مالوف و شایع پیشین، یعنی نقص عضو، در معرض تردید و انکار قرار دارد. «عقده»، در واقع دغدغه ای بوده که موسی (ع) به هنگام بعثت خواستار برطرف شدن آن از خداوند سبحان شده بود و خداوند نیز با انتصاب هارون (ع) به وزارت ایشان، دعایش را مستجاب و آن مانع را برطرف ساخت. جالب آن که آموزه های عهد عتیق نیز با دلالت زبان شناسانه و نیز معناگرایانه با صراحت بیشتری موید و گویای همین رای اخیر می باشند.
کلید واژگان: قرآن, عهد عتیق, موسی (ع), لکنت زبان, مفسران}Understanding the nature of the Prophet Musa's language stuttering can solve some theological misconceptions that point to the unreasonableness of the physical defect, especially the defectiveness of the language of the Messenger of God. The research's goal is to understand the truth of language stuttering attributed to this divine prophet. According to the opinion of linguists, commentators and scientists, and the long-standing understanding in the Islamic tradition, from verse 27 of Surah Tᾱhᾱ, as well as some other Qur'anic and narrative references, the meaning of "'Uqdat" is his external and organic stuttering. The next step is to compare the preferred theory of Islamic texts to the statements and references of the Old Testament with a linguistic approach. This research, based on the descriptive-analytical-comparing method, concludes that, "Stuttering means the lack of eloquence of speech due to reasons such as lack of self-confidence caused by killing the Coptic man and tightness in the chest of Moses (as). So, the preferred opinion and the previous common view, i.e., organ defect, is subject to doubt and denial. "'Uqdat" was a concern that Moses (as) asked God to remove during his mission. God answered his prayer and removed that obstacle by appointing Harun (as) to his ministry. Surprisingly, the teachings of the Old Testament, with their linguistic and semantic implications, support and express this recent opinion more clearly as well.
Keywords: Quran, The Old Testament, Moses, Stuttering, Commentators} -
مساله شر اگرچه به عنوان یک مساله بنیادی در تقابل خداباوران و خداناباوران مطرح است اما رویکردهای متفاوتی در بین خداباوران نسبت به آن وجود دارد که می توان این تفاوت رویکردها را متاثر از ساختار اندیشه و جهانبینی های متفاوتی که در این خصوص وجود دارد دانست؛ آنچه مسلم است بن مایه رویکرد مفسران نقلی است و این مهم به واسطه جایگاه تفسیری آنان اجتناب ناپذیر است. اگرچه همان گونه که در بیان آرای آنان مشاهده میشود، رویکردهای فلسفی نیز به اندیشه آنان راه یافته وآنان تحت تاثیر فلسفه نوافلاطونی و اسلامی قرارگرفته اند اما مساله این است که معرفت شناختی نواندیشان دینی مسیحی مانند (جان هاسپرس، دیوید پیلین، دیویس براین، مایکل پترسون، جان هیک و...) و نواندیشان دینی مسلمان مانند (سروش، کدیور، شبستری، ملکیان) و مفسران شیعی مانند (شیخ طبرسی، فیض کاشانی، لاهیجی، شبر، طوسی، علامه طباطبایی، مکارم شیرازی، جوادی آملی و) به مساله شر یکسان نبوده و تفاوت ها و تناقضاتی دارند. نگاه نواندیشان دینی و مفسران شیعی به مساله شر به طور کامل تطبیق نداشته لذا در این پژوهش هدف شناخت موضع قرآن کریم باتوجه به آرای برخی مفسران در حل مسیله شر و مقایسه آن با آراء برخی نواندیشان دینی است. چراکه نواندیشان دینی (مسیحی)شر را یا در مقابل باقدرت و توانایی خداوند فرض کرده اند یا کوشیده اند با ارایه راه حل هایی به آن صورتی مادی بدهند؛ اما مفسران قرآن به استناد آیات الهی و روایات اسلامی، معتقدند شرور هم در مقام ذات و هم در مقام هدف و غایت، منسوب به خدا هستند و لازمه ی خیرهای برتر، وگاه خروجی اختیار انسان و مکافات عمل و یا معلول جهل آدمیان است. درنتیجه دیدگاه نواندیشان دینی در مسیله شر با آموزه های قرآنی مطابقت ندارد. روش پژوهش روش تطبیقی و کتابخانه ای (با رویکرد مقایسه ای) است.
کلید واژگان: قرآن, مفسران, نواندیشان, شر} -
به تسبیح موجودات در آیات متعددی از قرآن کریم اشاره شده است. بسیاری از آیات از تسبیح آن چه در آسمان ها و زمین است سخن گفته اند، و در یکی از آیات قرآنی، از این حقیقت خبر داده شده که هر چیزی، خداوند را «تسبیح به حمد» می کند: «إن من شیء إلا یسبح بحمده» (اسراء/ 44). مسئله چگونگی تسبیح موجودات مساله ای کلامی فلسفی در فرهنگ اسلامی است. در پاسخ به این پرسش گروهی از عالمان (عمدتا متکلمان) به تسبیح «حالی» موجودات و گروهی دیگر (عمدتا فلاسفه و عرفا) بر تسبیح «قولی» آنان قائل شده اند. این پژوهش مبتنی بر روش معناشناسی تاریخی و با بررسی تحولات معنایی تسبیح از پیش از اسلام تا قرآن کریم و سپس دوران اسلامی، تلاش کرده با عبور از این دوگان معنای تسبیح را در قرآن کریم کاویده و بر اساس آن، فهمی مناسب را از آیات مذکور فراهم آورد. حاصل این پژوهش نشان داد تسبیح موجودات از سنخ «تسبیح به حمد» است که تسبیحی از سر شوق و اشتیاق به پروردگار عالم است.
کلید واژگان: تسبیح, تسبیح موجودات, مفسران, معناشناسی تاریخی}The concept of all beings glorifying God is frequently mentioned in various verses of the Holy Quran. Many verses discuss the glorification by all that exists in the heavens and the earth and it is revealed in one of the Quranic verses that everything glorifies God with praise: 'There is not a thing but celebrates His praise' (Al-Isra 17:44). The nature of how beings glorify is a theological and philosophical issue within Islamic culture. Addressing this question, some scholars (primarily theologians) have advocated for an inherent form of glorification by beings, while others (mainly philosophers and mystics) have supported the idea of a verbal glorification. This research, employing historical semantics methodology and analyzing the semantic evolution of glorification from pre-Islamic times through the Quranic period and into the Islamic era, strives to transcend this dichotomy. It aims to unearth the meaning of glorification in the Holy Quran and, based on this understanding, provide an appropriate interpretation of the relevant verses. The study concludes that the glorification by beings is a type of 'glorification with praise,' which is an expression of desire and enthusiasm towards the Creator of the universe. Therefore, contrary to common beliefs, beings do not engage in either verbal or inherent glorification.
Keywords: Glorification, Creatures' Tasbih, Commentators, Historical Semantics} -
آیات قرآنی که به بدر منسوب ساخته اند، در حال ساخت تصور عذاب شدید، روز قیامت، روز فرقان، روز انتقام، وعده ی حق خدا، وعده ی باطل شیطان، روز پیروزی حق بر باطل است که باید به سبب ارتباط با چیزی برجسته شوند که آن واقعه بدر است. اینکه چنین مفاهیم انتزاعی و مجردی با چه ساز و کاری با بدر مفهوم سازی می شود و گفتمانی ملموس و قابل درک پدید می آورد، مسئله ای است که این پژوهش میان رشته ای، با تمرکز بر تفاسیر نخستین و با توجه به استعاره ی مفهومی که یکی از نظریه های معناشناختی و مبتنی بر رابطه ی میان زبان و ذهن است، پی می گیرد. بر این اساس زبان شناسان شناخت گرای معاصر، با طرح این نظریه که تفکر انسان ماهیتی استعاری دارد و تمام مفاهیم انتزاعی به واسطه ی فرآیند تجسم سازی از یک امر شناخته شده و عینی مفهومی می شوند، آن را از دید کلاسیکش که تنها جنبه ی زیبایی شناختی دارد جدا می کنند.این پژوهش در چهارچوب مدل لیکاف و جانسون به بررسی استعاره های مفهومی «کلمات الهیاتی» در برخی از تفاسیر نخستین می پردازد تا نشان دهد که این کلمات در نگاه و جهان بینی مفسران نخستین چگونه تعریف می شود. نتیجه ی بررسی نشان می دهد استعاره در سرتاسر گفتمان مفسران نخستین در مورد چنین کلمات انتزاعی وجود دارد و ابزاری است که با کمک ترسیم نگاره های ملموس در بستر واقعه ی بدر و یا به عبارتی ذکر روایاتی از آن، ذهن خواننده را به سوی وضعیت تاریخی بکشانند تا قابل درک و در نتیجه، سبب باورپذیری و انتقال هر چه بهتر چنین آموزه های انتزاعی باشد.کلید واژگان: استعاره ی مفهومی, آیات قرآن, تفسیرهای نخستین, واقعه ی بدر, مفسران}The Quranic verses attributed to the Battle of Badr are in the process of constructing the concept of severe punishment, the Day of Judgment, the Day of Separation, the Day of Retribution, the promise of God's truth, the false promise of Satan, and the day of victory of truth over falsehood, which should be highlighted due to their connection to a prominent event known as the Battle of Badr. The way in which such abstract and conceptual notions are associated with the Battle of Badr and create tangible and comprehensible discourse is a subject that this interdisciplinary study explores, focusing on early interpretations and drawing on the conceptual metaphor theory, a semantic theory, based on the relationship between language and mind. Accordingly, contemporary cognitive linguists, with the introduction of this theory that human thought is metaphorical in nature and all abstract concepts are made concrete and conceptualized through the process of embodiment, separate it from its classical view, which only has an aesthetic aspect. This research, within the framework of the Lakoff and Johnson model, examines the conceptual metaphors of "divine words" in some of the early interpretations to demonstrate how these words are defined in the perspective and worldview of the early interpreters. The results of the investigation show that metaphor exists throughout the discourse of the early interpreters regarding such abstract words and is a tool that, through the assistance of depicting tangible images in the context of the event of Badr or, in other words, mentioning narrations about it, directs the reader's mind towards the historical situation in order to make it comprehensible and, consequently, enhance the credibility and better conveyance of such abstract teachings.Keywords: Conceptual Metaphor, Quranic Verses, Early Interpretations, Battle Of Badr, Interpreters}
-
توحید اجتماعی که اصطلاحی نوپدید و ازجمله مباحث کلام اجتماعی است، براساس تحقیقات قرآنی انجام شده و با الهام از جمله کلیدی لااله الاالله و بسیاری از آیات توحیدی، دارای دو مولفه اصلی نفی عبودیت غیر خدا و اثبات وحدانیت و ربویبت الهی است که مطابق آیات قرآن هر کدام دارای مولفه های فرعی هم هستند. نظر به اینکه در آثار موجود از انظار نوع متفکران مسلمان، ابعاد و هویت اجتماعی توحید به روشنی تبیین نشده است، این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که از منظر مفسران و روایات، مولفه های توحید اجتماعی چگونه تحلیل می شود و با توجه به اینکه عبودیت، معنای پایه ای توحید اجتماعی است، مراد از عبادت در فرهنگ قرآنی چیست؟ این تحقیق که با اتکاء بر ظواهر آیات دال بر مباحث توحیدی و با رویکرد تحلیلی سامان یافته، نشان می دهد برخی از مفسران به دوسویه بودن حقیقت توحید در قرآن توجه داشته و با تمسک به روایات تفسیری، «عبادت» را به «اطاعت» معنا کرده اند. شاهد بر صدق این برداشت قول برخی از لغویان در معنای واژه عبادت است. خوانش اجتماعی از توحید، عبادت را از انحصار در معنای متبادر فقهی و مناسکی آن خارج ساخته و با معادل گرفتن آن با مفهوم اطاعت و توسعه معنایی عبادت و معبود نفی هرگونه اطاعت استقلالی و کورکورانه، سلطه نظامی، سیاسی، قانونی، فرهنگی و اقتصادی را نتیجه می دهد.
کلید واژگان: توحید اجتماعی, مولفه, عبادت, اطاعت, مفسران}Social monotheism, which is a new term and one of the topics of social discourse, is based on Quranic research and is inspired by the key sentence La Allah Ilallah and many monotheistic verses. It has two main components of negation of worshiping other than God and proving the oneness and Lordship of God, which is according to the Quranic verses. Each has sub-components. Considering that the dimensions and social identity of monotheism have not been clearly explained in the existing works from the perspective of Muslim thinkers, this research seeks to answer the question of how the components of social monotheism are analyzed from the point of view of commentators and traditions. Considering that worship is the basic meaning of social monotheism, what is the meaning of worship in Quranic culture?This research, which is organized by relying on the appearances of the verses indicating monotheistic topics and with an analytical-inferential approach, shows that some commentators have paid attention to the duality of the truth of monotheism in the Qur'an, and by adhering to interpretive traditions, they have compared "worship" to "obedience" They have made meaning. The proof of the truth of this interpretation is the words of some lexicographers in the meaning of the word worship.
Keywords: Social monotheism, worship, Obedience, Commentators, Interpretive traditions} -
بحث درباره آیه شریفه «بسم الله الرحمن الرحیم» همواره میان فقیهان و مفسران مطرح بوده است، زیرا غیر از قرایت قرآن کریم، صحت نماز به آن وابسته است. اختلاف درباره آن نیز عجیب است تا جایی که برخی آن را براساس جزء قرآن نمی دانند و برخی جزء تمام سوره ها می دانند. در همین زمینه، روایات بسیاری وارد شده است؛ البته برخی از آنها عظمت آیه و فضایل بسمله را بیان می کند. با توجه به روایات و دیدگاه فقیهان و مفسران بی شک که این آیه جزء سوره ی حمد است. بسیاری از اهل سنت نیز بر این باورند؛ اما در مورد جزییت آن نسبت به تمامی سوره ها (غیر از سوره توبه) میان شیعه و اهل سنت اختلاف است. معروف و مشهور میان علمای شیعه این است که بسم الله جزء تمام سوره هاست. در میان علمای شیعه ابن جنید نیز معتقد است بسم الله تنها جزء سوره حمد است. اخیرا برخی فقهای شیعه نیز شبیه ابن جنید فتوا داده اند و آن را جزء تمام سوره ها نمی دانند. با توجه به تاثیر آشکار این مسیله در احکام نماز و برخی عبادات دیگر که تا حدی به صورت دوران میان محذورین بوده و قابل احتیاط نیست، در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای این مدعا مجدد بررسی شد و معلوم گردید که برخلاف ادعای تواتر روایی و ادعای اجماع از سوی برخی فقها، دلیل قاطعی برای جزییت این آیه کریمه درباره تمام سوره ها وجود ندارد.
کلید واژگان: بسمله, جزئیت, قرآن, روایات شیعه, فقیهان, مفسران}The debate over the holy verse "Bismillah al-Rahman al-Rahim (In the Name of Allah, the Most Compassionate, the Most Merciful)" has always been considered among jurists and commentators, because apart from reciting the Holy Qur'an, the correctness of prayer depends on it. The different viewpoints about it is also strange to the extent that some do not consider it as part of the Qur'an and some consider it as part of all surahs. In this regard, there have been many narratives; Of course, some of them express the greatness of the verse and the virtues of Bismillah. According to the narratives and views of jurists and commentators, there is no doubt that this verse is part of Surah Hamd. Many Sunnis also believe this. However, there are different views between Shias and Sunnis regarding the fact that it is part of all surahs (except Surah Tawbah). Based on the viewpoints of most Shiite scholars, Bismillah is part of all surahs. Among the Shiite scholars, Ibn Junaid also believes that Bismillah is only part of Surah Hamd. Recently, some Shiite jurists have issued a fatwa similar to Ibn Junaid and do not consider it as part of all surahs. Considering the obvious impact of this issue in the rulings of prayer and some other acts of worship, which are partly in the form of doubt and cannot be cautioned, in this article, this claim was re-examined through a descriptive, analytical and library method and it turned out that contrary to the claim of frequency of narratives and the claim of consensus by some jurists, there is no decisive reason for this holy verse to be part of all the surahs
Keywords: Bismillah, Part, the Qur'an, Shia narratives, jurists, commentators} -
در آیه 157 سوره اعراف از نوری سخن رفته که همراه پیامبر اکرم (ص) نازل شده است. بسیاری از مفسران معتقدند مقصود از «النور» در این آیه «قرآن کریم» است، و برخی از مفسران دیدگاه های دیگری را مطرح کرده اند که عبارت اند از: قرآن ناطق؛ قرآن کریم، امام علی (ع) و دیگر امامان (ع)؛ و ولایت. این دیدگاه ها هر یک دچار نقدهایی است، افزون بر این که هیچ کدام نتوانسته اند که پاسخ درخوری به این پرسش بدهند که دلیل آمدن «معه» همراه با «انزال» چیست. ولی تفسیری که ابوالفتوح رازی از این بخش از آیه ارایه کرده با تفاسیر دیگر متفاوت است. وی این «نور» را حضرت علی (ع) دانسته است. در این نوشتار، دیدگاه های مفسران طرح و ارزیابی و نقد می شود و نشان داده می شود که تفسیر ابوالفتوح رازی از آیه مذکور، بر خلاف تفسیر دیگر مفسران، نیازمند توجیه و تاویل نیست.کلید واژگان: قرآن, 157آیه سوره اعراف, تفسیر تطبیقی, مفسران, ابوالفتوح رازی}Verse 158 of the al-Aʿraaf Chapter speaks of a light that has been revealed with the Holy Prophet (peace be upon him and his household). Many exegetes believe that al-nūr refers to the Holy Quran in this verse and some exegetes have suggested other views that are as follows: the talking Quran; the Holy Quran; Imam Ali (peace be upon him) and other Imams, and wilayah (mastership). These views each have their own issues and moreover, none of them can provide a suitable answer to the question of why the word maʿah (with/in addition to) has come with the word inzāl (bringing down). However, the interpretation that Abul Futuh Razi has presented for this part of the verse is different from other interpretations. He considers this light to be Imam Ali (peace be upon him). in this paper, the views of the exegetes will be presented, evaluated, and critiqued and it will be shown that Abul Futuh Razi’s exegesis of the mentioned verse does not require justification and interpretation in contrast to that of other exegetes.Keywords: verse 157 of the al-Aʿraaf Chapter, Abul Futuh Razi, Imam Ali in the Quran, following the Prophet}
-
از عوامل برداشت ناصواب از قرآن و بطور اعم باورهای اعتقادی، تفسیر به رای می باشد. علاوه برآیات متعدد قرآن، در احادیث مروی از پیامبر اکرم (ص) و نیز ایمه اطهار (ع) بارها از آن تحذیر شده و مرتکب آن حتی در مورد یک آیه به آتش دوزخ و کفر تهدید شده است. اصل حرمت تفسیر به رای اجماعی است و هیچیک از مذاهب و فرق اسلامی در آن تردید ندارند. اما همانطور که در تاریخ تفسیر و برداشت های قرآنی، مصادیق و نمونه های بسیاری از تفسیر به رای موجب انحرافات عقیدتی و حتی درگیری های مذهبی و فرقه ای شد، در تبیین خود مفهوم و مراد از تفسیر به رای و شاخصه ها و مصادیق آن نیز اختلاف نظر وجود داشته است. لزوم پرهیز از انحراف برداشت های اعتقادی و کلامی، اهمیت و ضرورت این تحقیق را بیش از پیش نمایان می سازد. این نوشتار پس از نقل برخی از روایات مربوطه به واکاوی، تحلیل و تطبیق دیدگاه های برخی از صاحبنظران پرداخته و علیرغم اختلاف نظرها به مشترکاتی در این زمینه دست یافته است.
کلید واژگان: قرآن, تفسیر به رای, روایات, مفسران, باورهای کلامی}One of the factors of incorrect understanding of the Quran and religious beliefs in general is subjective interpretation, which has been warned against in numerous verses of the Qur'an, and in the hadiths of the Holy Prophet (PBUH) and the Imams (PBUH). and such interpreter has been threatened to undergo hellfire and disbelief even in a verse. The principle of sanctity of subjective interpretation is commonly respected, and none of the Islamic sects have doubts about it. However, as in the history of Quranic interpretations, many subjective interpretations have caused ideological deviations and even religious and sectarian conflicts, there are divided views on the concept and meaning of subjective interpretation and its indicators and examples. The need to avoid deviation in religious and theological perceptions underscores the importance and necessity of this study. haveing quoted some of the relevant narrations, the article analyzed, compared and reconciled the views of some experts and found some common points and despite the differences of opinion in this field.
Keywords: Qur'an, Subjective interpretation, hadiths, Commentators, theological beliefs} -
از جمله مدارس مهم در تاریخ تفسیر امامیه، مدرسه تفسیری اصفهان است که از تاثیرگذارترین مدارس تفسیری در تاریخ تفسیر محسوب شده و شناخت روش های تفسیری آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. نیل به تفسیر صحیح آیات قرآن در گرو شناخت روش های تفسیری مفسران بوده که بر اساس این شناخت درکی صحیح از درستی و نادرستی برداشت های قرآنی مفسر به دست می آید. در این نوشتار به روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعه دقیق روش های تفسیری تفاسیر اصفهانی، روش های مواجهه مفسران این دیار با روایات به دست آمده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استفاده از روایات تبیینی جهت بیان معنا و مصداق، روایات موید معنای لغوی و موید مطلب و برداشت شخص مفسر، روایات فضایل سور و شان نزول آیات، روایات همسو با دلالت قرآن، روایات مبین تاویل آیات، ترجیح معنای روایی بر دیگر اقوال، جمع بین روایات بیان مصداق، تعامل با روایات همگون یا ناهمگون جهت بیان مصداق و جری و تطبیق و یا جهت رفع اجمال آیه و یا به دلیل برون رفت از تعارض ظاهری روایت با حمل بر مراتب مختلف در مواجهه با روایات تفسیری مفسران در مدرسه تفسیری اصفهان دیده می شود.
کلید واژگان: روش های تفسیری, مدرسه تفسیری, اصفهان, مفسران}One of the important schools in the history of Imamiya interpretation is the School of Interpretation in Isfahan, which is considered one of the most influential schools in the history of interpretation, and understanding its interpretive methods is of great importance. The achievement of a correct interpretation of the Quranic verses depends on the recognition of the interpretative methods used by the interpreters. In this article, through a descriptive-analytical method and a careful study of the interpretative methods used by the interpreters of Isfahan, the methods used by these interpreters for dealing with narratives have been explored. The results of the research indicate that the interpreters in the School of Interpretation in Isfahan use various methods for explaining and illustrating the meaning of the verses, including explanatory narratives, narratives supporting the literal meaning, narratives supporting the intended meaning and the interpreter's interpretation, narratives about the virtues and status of the surahs, narratives that are consistent with the Quranic implications, narratives that reveal the interpretation of the verses, preference for a narrative meaning over other opinions, combining narratives to illustrate the intended meaning, and reconciling or disregarding conflicting narratives due to differences in their levels.
Keywords: Interpretative (Tafsiri) methods, Interpretative (Tafsiri) school of thought, Isfahan, expositors} -
آیه نوزدهم سوره توبه، مشهور به آیه «صادقین» است. شان نزول آن، بیان فضلت وبرتری پیامبر اسلامj است. شماری از مفسرین امامیه معتقدند که بر پایه ی دلالت التزامی و توسع معنایی، این آیه را میتوان دال بر عصمت ایمه اطهارنیز قلمداد نمود. لازم به ذکر است که در میان مذاهب اسلامی مذهب امامیه قایل به عصمت امامان هستند. ازنظر امامیه همه امامان معصوم اند ولیکن زیدیه عصمت را منحصر به اصحاب کساء دانسته و به ایمه ی دیگر قابل تسری نمیدانند. هردو گروه نیز استدلال های خاص خود رادارند. مقاله پیش رو، تلاش می‌کند بر پایه ی تفسیر تطبیقی آیه «صادقین» به این پرسش که آیا میتوان بر مبنای این آیه، طبق تفاسیر امامیه و زیدیه، استدلال متقن و موجهی برای عصمت ایمه اهل البیت ارایه نمود یا خیر؟ نشان خواهد داد که استدلال امامیه بر اساس این آیه در راستای اثبات عصمت ایمه ی اهل البیت و گستره شمول آن، قابل دفاع تر از دیدگاه زیدیه است که عصمت را منحصر به اصحاب کساء میدانند.
کلید واژگان: آیه «صادقین», ائمه, عصمت, امامیه, زیدیه, روایات, مفسران} -
هرچند قرآن متن واحدی است، تفاسیر مربوط به آن متفاوت است. گرایش های کلامی عاملی تاثیرگذار در اختلاف دیدگاه های مفسران است، اگرچه گاه مفسرانی با رویکرد کلامی یکسان نیز برداشت متفاوتی از آیات دارند. گاهی تفاوت های تفسیری ناشی از تفاوت در تشخیص اسم ظاهری است که ضمیر جایگزین آن شده است. هرچند این موضوع در نگاه ابتدایی مبحثی است نحوی، این پرسش مطرح است که آیا گرایش های کلامی مفسران نیز می تواند در این مهم موثر باشد؟ برای یافتن پاسخ، سراغ دیدگاه مفسران فریقین در خصوص ضمیر فعل «جعلا» در آیه 190 سوره اعراف رفته ایم. بررسی ها نشان می دهد برخی مفسران ضمیر در این آیه را جایگزین دو اسم ظاهر آدم و حوا دانسته اند؛ برخی ضمیر را جایگزین قریش و دسته ای دیگر ضمیر را جایگزین نوع انسان (دو جنس مونث و مذکر) می دانند. پژوهش حاضر با روش توصیفی، تحلیلی و رویکرد کتابخانه ای، ضمن بررسی و تحلیل دیدگاه ها، به این نتیجه رسیده است که تاثیرگذاری گرایش های کلامی مفسران در بیان دیدگاهشان، اگرچه در اغلب موارد موثر بوده، این مطلب کلیت نداشته و در مواردی نیز شاهد این تاثیرگذاری نیستیم.
کلید واژگان: گرایش های کلامی, مفسران, آیه 190 سوره اعراف, ضمیر فعل جعلا, بررسی و تحلیل}Although the Qur'an is a single text, the interpretations related to this text are different. Even commentators with the same approach have different interpretations of the verses. Sometimes the interpretation differences can be caused by the difference in the recognition of the referent of the pronoun. Although determining the referent of a pronoun is considered to be a syntactical matter, at first sight, the question arises whether theological tendencies and interpretive methods of commentators can also be effective in finding the referent of a pronoun and defending it. To find the answer, we have gone to the opinion of commentators regarding the reference of the pronoun "Ja'ala" in verse 190 of Surah A'raf. Investigations show that some commentators have considered the reference of the pronoun in this verse to be Adam (PBUH) and Eve, some consider the reference of the pronoun to be Quraysh, and another group considers the reference of the pronoun to be the human type (both female and male). The current research, with a descriptive, analytical, and library approach, while examining and analyzing the commentators' point of view, has concluded that the influence of their interpretation methods and verbal tendencies in the selection of pronoun references, although it has been effective in most cases, this matter is not general and in In the interpretation of this verse, we do not see this influence.
-
تضمین نحوی از مواردی است که در تفسیر قرآن نقش به سزایی دارد به گونه ای که می توان از این رهگذر به نکته سنجی های فراوانی در آیات قرآنی دست یافت.در این مقاله سه مبحث دنبال شده است. در اول مقاله تعریف تضمین و مباحثی مانند توجه به دو قسم تضمین، فواید تضمین، حقیقت یا مجاز بودن تضمین، تفاوت میان مسلک تضمین با مسلک جامع گیری و مانند آن مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به إحصاء موارد تضمین در قرآن کریم پرداخته شده، کاربردهای مختلف برخی واژگان در قرآن ارایه گردیده، در مواردی که یک فعل وجوه مختلفی از معنی را افاده می کند، به آن وجوه اشاره شده است و برخی از دیدگاه های مفسران مورد نقد و بررسی قرار گرفته، و سرانجام نیز نوعی نگاه آماری به این بحث شده است. اولین مفسری که به باب تضمین اشاره کرده ولی تصریح به اصطلاح تضمین نکرده است شیخ طوسی (قدس سره) متوفای 460 قمری در تفسیر شریف التبیان است پس از ایشان در میان مفسران شیعه علامه ی طبرسی متوفای 548 قمری در تفسیر جوامع الجامع و حسین بن علی ابو الفتوح رازی متوفای قرن 6 در تفسیر روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن می باشد. هدف از تالیف این مقاله آشنایی بیشتر قرآن پژوه با بحث تضمین و نشان دادن اهمیت بحث تضمین در تفسیر آیات قرآن کریم می باشد.
کلید واژگان: تضمین, إشراب, قرآن, مفسران} -
در رهنمود اهل بیت (ع) و بر اساس تعالیم قرآن کریم، انبیاء (ع) از ارتکاب گناه معصوم هستند. اما برخی آیات قرآن، در ظاهر خلاف این باور را نشان می دهند. آیات 19سوره محمد (ص) و 104 سوره نساء از جمله این آیات هستند که در آن ها به رسول اکرم (ص) دستور استغفار داده شده است. مفسران در خصوص علت استغفار در این دو آیه، آراء متفاوتی دارند و سعی در ارایه تفسیری از این آیات نموده اند که معارض عصمت آن حضرت نباشد؛ اما هیچ یک از آراء آنان بدون اشکال نیست. مقاله حاضر با هدف زدودن غبار از چهره عصمت پیامبر اکرم (ص)، پس از بررسی و نقد آراء موجود، به استناد قراین متعددی از آیات و روایات، به این نتیجه رسیده است که استغفار در سوره محمد (ص) به منزله دعا برای رفع تبعات اموری است که وجود آنها شایسته ایمان موحدانه نیست تا بدین وسیله تبعات این امور برطرف شده و شایستگی بهره مندی از نعمت هایی که نتیجه ایمان خالص هستند فراهم شود. بر این اساس علت استغفار در سوره نساء را می توان مرتبط با قضاوتی که رسول اکرم (ص) انجام دادند، دانست.رویکرد این تحقیق قرآن محوری است که بر این مبنا، محکمات دینی (محکمات عقل، قرآن، سنت، تجربه، ادبیات، سیره عقلاء و متشرعه و...) برمحور قرآن کریم داور اندیشه ها و عملکردهای دینی است.کلید واژگان: عصمت, پیامبر اکرم (ص), قضاوت, ذنب, استغفار, تفسیر, مفسران}In the guidance of Ahl al-Bayt (AS) and the teachings of the Qur'an, the prophets (AS) are innocent of committing sin. But some verses seem to contradict this belief.The 19th verses of Muhammad (PBUH) and the 104 suras of Nisaa are among those verses in which the Prophet (peace be upon him) was commanded to be rejected. The commentators have different opinions about the reason for the Prophet's asking for forgiveness in these two verses and have tried to provide an interpretation of these verses that does not contradict the Prophet's infallibility; But none of their opinions are without problems. The present article, with the aim of removing doubts about the infallibility of the Holy Prophet (PBUH), after examining and criticizing the existing opinions, based on numerous evidences from verses and narrations, has come to the conclusion that: Asking for forgiveness in Surah Muhammad (PBUH) for Praying is to remove unpleasant things that are not worthy of believers, so that the effects of unpleasant things are removed and the basis for benefiting from divine blessings, which are the result of pure faith, is provided. The reason for seeking forgiveness in Surah Nisa is also related to the judgment that the Holy Prophet (PBUH) made. In this judgment, according to the Islamic law, he was assigned to judge based on the evidence of the parties to the dispute, and he judged correctly in this dispute. But because his judgment was influenced by the false testimony of some who gave false testimony, an innocent person was exposed to slander. Therefore, to ward off the bad effects of this judgment based on appearance, the Prophet (PBUH) was ordered to ask for forgiveness. The approach of this research is based on the Qur'an, on this basis, religious matters (intellect, Qur'an, tradition, experience, literature, the way of rational and legal scholars, etc.) are the judges of religious thoughts and practices based on the Holy Qur'an.Keywords: Infallibility, Holy Prophet (PBUH), Judgment, guilt, forgiveness, interpretation, commentators}
-
هویت شناسی ذوالقرنین و فهم مولفه های شکل دهنده ماجرای او از دیر باز مورد توجه قرآن پژوهان بوده است. یکی از عناصر محوری در شناخت استوارتر ذوالقرنین، موضوع پیامبری اوست. ثمره این بحث در انطباق شخصیت های تاریخی با وی آشکار خواهد شد. این پژوهش با بهره از روش توصیفی- تحلیلی و استناد به منابع نوشتاری، در پی بررسی شاخصه نبوت در ماجرای قرآنی ذوالقرنین است. برای این منظور 11 مولفه مندرج در آیات موضوع و روایات مرتبط استخراج شده اند که شایستگی نقش آفرینی در قامت قرینه هایی برای اثبات نبوت ذوالقرنین را دارند. این قرینه ها عبارت اند از: مخاطب قرار گرفتن ذوالقرنین توسط پروردگار، برانگیخته شدن، دعوت توحیدی، بهره از تمکن الهی، بهره وری از سبب، واگذار شدن قضاوت به وی، کنش های توحید محور، اخبار از قیامت و تشبیه وی به حضرت علی (ع). تطبیق این قرینه ها با نمونه های مشابه قرآنی و بهره از روایات معتبر، سبب استحکام بیشتر نظام قراین پیش گفته در جهت فرضیه است.
کلید واژگان: ذوالقرنین, نبوت, نظام قراین, مفسران, روایات}Qur'anic Researches, Volume:27 Issue: 3, 2023, PP 113 -136The identification of Dhul-Qarnayn and understanding the components of his story have long been of interest to Qur’an scholars. One of the pivotal elements in a more solid understanding of Dhul-Qarnayn concerns his Prophethood. The outcome of this discussion will be revealed in the adaptation of historical figures to him. This research, using the descriptive-analytical method and referring to written sources, seeks to investigate the characteristics of prophecy in the Qur’anic story of Dhul-Qarnayn. To this end, 11 components contained in the verses of the topic and the related narrations have been extracted, which have the merit of playing a role as proofs to prove the prophethood of Dhul-Qarnayn. These proofs are: Dhul-Qarnayn being addressed by the Lord; being sent forth; calling to monotheism; benefiting from God’s providence; benefiting from cause; entrusting judgment to him; monotheistic actions; news of the Day of Judgment, and comparing him to Imam Ali (A.S.). Matching these proofs with similar examples from the Qur’an and the use of valid traditions makes the system of the aforementioned proofs stronger towards the hypothesis.
Keywords: Dhul-Qarnayn, Prophethood, The Evidences System, Commentators, Hadiths} -
توجه به قرینه سیاق از اصول تفسیر روشمند قرآن و از بهترین روش های آن محسوب می شود. از جمله آیاتی که اختلاف در تشخیص سیاق، اختلاف در نظریه های مفسران را در بر داشته است آیات 15 تا 20 سوره زخرف می باشد. اکثر مفسران آیه 18 را قول خداوند متعال و برخی از مفسران آن را قول کافران می دانند. پژوهش حاضر به تبیین و تحلیل این دو نظر پرداخته است. به نظر می رسد بررسی پیوست یا گسست معنایی در آیات مذکور، خط بطلان بر اندیشه بسیاری از مفسران می کشد و صفات مطرح شده در آیه را برآمده از اندیشه کافران قلمداد می نماید. پژوهش حاضر به روش تطبیقی و تحلیلی، پس از تبیین و تحلیل نظرات مفسران با توجه به قراین متصل و منفصل، برآن است که بطلان نظریه گروه نخست را با توجه به قرینه سیاق بیان کرده، و آیه را بیان اندیشه کافران تلقی نماید.
کلید واژگان: پیوست معنایی, آیه 18 سوره زخرف, سیاق, مفسران}Paying attention to the context is one of the principles of methodical interpretation of the Qur'an and one of its best methods. Verses 15 to 20 of Surah Zokhrof are among the verses where the difference in understanding the context has caused differences in the understandings of commentators. Most of the commentators consider verse 18 to be the word of Almighty God and some commentators consider it to be the word of disbelievers. The present research has explained and analyzed these two opinions. It seems that the examination of semantic continuity or discontinuity in the mentioned verses invalidates the thought of many commentators and considers the attributes mentioned in the verse as arising from the thought of unbelievers. The present study, by comparative-analytical method, after explaining and analyzing the opinions of commentators with regard to connected and separate evidences, aims to state the invalidity of the theory of the first group according to the context and consider the verse to be the expression of the thoughts of the disbelievers.
Keywords: Semantic Continuity, Verse 18 of Surah Zokhrof, Context, interpreters} -
موضوع لوح محفوظ، که گاهی «ام الکتاب» و «کتاب مکنون» نیز نامیده می شود، در مقابل لوح محو و اثبات آمده و یکی دیگر از مراتب نزول قرآن است. امور مندرج در لوح محفوظ ثابت و غیر قابل تغییر و مصون از نقصان است؛ اما واقعشدنی هستند. این نگارش به بررسی «لوح محفوظ» و کیفیت آن از دیدگاه مفسران فریقین می پردازد. روش جمعآوری مطالب در این پژوهش کتابخانه ای بوده و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. بنا بر یافته های تحقیق حاضر، لوح محفوظ (صفحه ای از نور) همان علم بیکران و لایزال الهی است که مرجع صدور همه کتب تشریعی بوده و مقدرات تمام کاینات قبل از وجود در آن نگاشته شده است. در این نوشتار آراء و دیدگاه ها و همچنین روایات مرتبط با لوح محفوظ و موضوعات وابسته را گردآوری شده و با توجه به آیات قرآن و تفاسیر مختلف شیعی و سنی، برترین و موثق ترین آراء در مورد لوح محفوظ بیان شده است.کلید واژگان: تطبیقی, فریقین, قرآن, لوح محفوظ, مفسران}abstract of the subject of the mahfouz tablet, sometimes called "um al-Kitab" and "The Book of Maknun", has been edified in front of the tablet and is another part of the revelation of the Qur'an. The method of collecting materials in this research is library and the research method is descriptive-analytical. This writing examines the "Reserved Tablet" and its quality from the viewpoint of fariqin exegetes. According to the findings of this study, the mahfouz tablet (a page of light) is the infinite knowledge and divine lysal which is the reference for the issuance of all the essay books in which the destinies of all the universes were written before existence. In this writing, he has compiled opinions and views as well as hadiths about the reserved tablet and related topics, and according to quranic verses and various Shi'a and Sunni interpretations, the best and most reliable opinions about the tablet have been mentioned.Keywords: comparative, Fariqin, Quran, Tablet, Exegetes}
-
نشریه پژوهش های نوین در گستره تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه، سال یکم شماره 1 (پاییز و زمستان 1401)، صص 5 -36
عصمت موهبتی الهی و ملکه‌ای علمی و نفسانی است که پیشینه آن به خلقت آدم ابوالبشر به عنوان حجت الهی برمی‌گردد. این ملکه، انسان را از بدی در فکر و عمل حفاظت می‌کند. هر یک از مفسران درباره مفاهیم و موضوعات همسو با عصمت که غالبا ذیل داستان‌های قرآنی انبیاء آمده، به میزان توان علمی، عقلی خود و متاثر از منابع روایی سخن گفته‌‌اند. امکان و گستره تاثیر شیطان بر معصوم، خوف، اجتهاد، پندار و ضلالت، موضوعات گزینش شده در این مقاله است که در آنها نه تنها بین آراء مفسران اختلاف وجود دارد بلکه گاه دیدگاه یک مفسر در موضوعات مذکور دچار تعارض و نوسان است و نشان می‌دهد مبانی و دیدگاه مفسر در موضوعی مثل عصمت و مسایل مربوطه، معین و مشخص نیست. ضرورت پژوهش فراگیر آیات داستانی و توجه ثانویه به روایات مربوطه راه حل این تناقضات است. خروجی این پژوهش که به شیوه توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای فراهم آمده است، الگوپذیری انبیاء و حجج الهی را ممکن و از ورود پندارهای نادرست جلوگیری می نماید.
کلید واژگان: قرآن, انبیاء, عصمت, مفسران, مفاهیم کلامی} -
«قول» از واژگان پرکاربرد قرآن کریم است که این فراوانی کاربرد، بررسی وجوه معنایی آن را ضروری می نماید. در بررسی وجوه معنایی یک واژه در قرآن، تلاش می شود با استفاده از کتب لغت و تفاسیر، تمام معانی آن واژه در بافت آیه کشف شود. از این رو، اینگونه بررسی ها، می تواند تا حد چشم گیری مشکل فهم معنا و مقصود برخی آیات قرآن کریم را برطرف سازد. پژوهه حاضر در صدد است با روش توصیفی- تحلیلی، سخنان لغویون و مفسران را در تبیین وجوه معنایی «قول»، استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که این واژه اختصاص به انسان و تکلم ندارد، بلکه از نظر لغت شناسان دارای معانی قول نفسی، عقیده، رای، توجه کامل، حد، دلالت، ظن و حکم و نسبت دادن سخن به شخصی می باشد و از منظر مفسران معانی مختلفی چون سخن معمولی، سخن غیر مانوس، قول نفسی، اعتقاد، وحی، الهام، اراده، قضا، اجابت تکوینی، حضرت عیسی، بعثت و عذاب را دارد. در نهایت نگاشته پیش رو این معانی را به سه قسم سخن گفتن متعارف و نامانوس (مانند وحی)، خلقت و اراده آفرینش اشیاءو عذاب و قیامت تقسیم بندی کرده است.
کلید واژگان: قرآن کریم, وجوه و نظایر, قول, مفسران, لغت شناسان}"Qol" is one of the most frequently used words in the Holy Quran, and this frequency makes it necessary to examine its semantic aspects. In examining the meanings of a word in the Qur'an, an attempt is made to discover all the meanings of that word in the context of the verse by using dictionaries and interpretations. Therefore, such studies can significantly solve the problem of understanding the meaning and purpose of some verses of the Holy Quran. The present study aims to extract and analyze the words of lexicographers and commentators in explaining the semantic aspects of “Qol” with a descriptive-analytical method. The obtained results indicate that this word is not specific to humans and speech, but according to lexicologists, it means inner speech, idea, opinion, full attention, limit, signification, suspicion, judgment, and attributing speech to another person. And from the point of view of the commentators, Qol has different meanings such as ordinary speech, unfamiliar speech, inner speech, belief, revelation, inspiration, will, judgment, creative answer, Jesus, Biʿtha, and punishment. Finally, the current research has divided these meanings into three types of conventional and unconventional speech (such as revelation), creation and the will to create things, and punishment and resurrection.
Keywords: The Holy Quran, Vojouhand Nazaer (Aspects Andhomologues), Qol, Commentators, Lexicographers} -
نشریه مطالعات قرآنی، پیاپی 52 (زمستان 1401)، صص 89 -106
اصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران فراوانی بوده است. تلاش و اندیشه ورزی این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسه ای تاثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. از این میان مکتب تفسیری اصفهان و مفسران به نام آن، درخور تحلیل و بررسی است. مفسران شاخص اصفهانی سه دوره متقدم، صفویه و معاصر و به دو قسم عقل گراها و اخباری ها تقسیم شده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای به تنقیح و تحلیل مبانی، تطبیق آن ها با یکدیگر و شفاف سازی زوایای پنهان آن پرداخته است. در بیان مبانی مدرسه تفسیری اصفهان؛ مبانی قرآنی، روایی، ادبی، اصولی، کلامی، فلسفی، عقلی و اخلاقی، عرفانی، انفرادی و گروهی آنان بیان شد. مبانی قرآنی مفسران اصفهانی مشترک بوده و در مبانی روایی، برخی بشدت اثبات گرا بوده اند و شدت و ضعف کاربرد روایات در تفاسیرشان موجب تفاوت مبانی روایی آنان شده است. برخی مفسران عقل گرا و اخباری، صبغه شهودی داشته و تفسیر آیات را براساس شهود باطنی و نگاه عرفانی بیان کرده اند و برعکس برخی نگاه عرفانی نداشته و این مبانی را رد می نمایند
کلید واژگان: تفسیر قرآن کریم, مبانی تفسیری, مدرسه تفسیری, اصفهان, مفسران}Isfahan has long been the cradle of many scholars, narrators and commentators. The efforts and thinking of these thinkers have made Isfahan a school and an influential school in Islamic sciences over other schools. Among these, the interpretive school of Isfahan and the commentators named after it are worthy of analysis and study. Isfahani leading commentators are divided into three periods: early, Safavid and contemporary, and are divided into two types: rationalists and Akhbaris. This research has refined and analyzed the basics in a library method, matching them with each other and clarifying its hidden angles. In expressing the principles of Isfahan Interpretive School; Quranic, narrative, literary, principled, theological, philosophical, intellectual and moral, mystical, individual and group principles were stated. The Qur'anic principles of Isfahani commentators are common and in the principles of narration, some have been highly positivist and the intensity and weakness of the use of narrations in their interpretations has caused differences in their narrative principles.Some rationalist and news commentators have an intuitive nature and have interpreted the verses based on esoteric intuition and mystical view, and on the contrary, some have not had a mystical view and reject these principles.
Keywords: Interpretation of the Holy Quran, interpretive principles, interpretive school, Isfahan, Commentators}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.