جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "شهریار" در نشریات گروه "فلسفه و کلام"

ماکیاولی با کشف واقعیت موثر و سپس، ایجاد نسبت میان واقعیت موثر با مفاهیمی چون مناسبات انسانی، ملت و نجات میهن، موفق می شود تفسیری جدید از اخلاق، فضیلت و نسبت آن با واقعیت زندگی ارایه دهد و تصور سنتی از اخلاق را در نسبت با زندگی دگرگون سازد. او با قراردادن مناسبات انسانی و مصلحت عمومی در اکتشاف قانون اخلاقی، زمینه را برای تصور هگل از اخلاق انضمامی و دین قومی فراهم آورد. هگل باتوجه به این تصور ماکیاولی است که ایده اصلی پدیدارشناسی روح را که همان ایجاد رابطه دیالکتیکی میان دوگانه آسمان و زمین است به دست آورد. براین اساس، تناقض اخلاق با طبیعت و میل انسانی از میان می برد و به واسطه پروراندن اخلاق از ریشه های خواست، میل و طبیعت انسانی، اخلاق را در کلی به نام روح قومی و عرفی قابل درک معرفی کند. همچنین باتوجه به امکانی که واقعیت موثر ماکیاولی در اختیار هگل قرار می دهد، او موفق می شود نسبتی میان ایدیالیسم و ریالیسم برقرار کند و استخراج ایدیالیسم از درون ریالیسم را توضیح دهد. نگارندگان در این مجال می کوشند که با ارایه تفسیری نو از شهریار مدرن ماکیاولی و نشان دادن امکانات فلسفی بزرگی که این اثر در اختیار فلاسفه بعد از خود، خصوصا هگل، قرار می دهد، نسبتی میان منطق شهریار ماکیاولی و تکوین منطق پدیدارشناسی روح برقرار کنند.

درتاریخ اندیشه سیاسی جدید، دو کتاب شهریار ماکیاولی و لویاتان هابز از اهمیت ویژه یی برخوردارند. هر دو اثر، تقریبا همزمان در قرن هفدهم میلادی نوشته شده اند، الا اینکه یکی در ایتالیا و دیگری در انگلستان. موضوع مشترک در اینها ماهیت دولت و نحو، فرمانروایی حاکمان بر رعایا و مردمان و در یک کلام، چیستی دولت مطلوب است؛ حکومتی که به هیچ اصلی از اصول اخلاقی پایبند نیست و با انسانها همانند وحوش و بهایم باید رفتار کند. حدود یک قرن قبل از آن، هنری هشتم پادشاه انگلستان به قتل فیلسوف سیاسی مشهور و نویسنده اتوپیا، یعنی تامس مور فرمان داد و در 1535 سر از تن او جدا کردند. اما در سر آغاز عصر جدید، سیاست و تفکر سیاسی در چه شرایطی قرار داشته که زمینه های ظهور چنین پدیده هایی را فراهم ساخته است؟ در اینجا قصد تحلیل مفاد آثار و وقایعی چون قتل توماس مور را نداریم؛ قصد ما ریشه یابی و التفات به منشا رفتار سیاسی قدرتهای امروز، یعنی آمریکا و اروپا است. از خود میپرسیم براستی کارنامه دموکراسی و لیبرالیسم جدید در چهارصد ساله اخیر چگونه است و آیا شعارهای آزادی و برابری و انسان دوستی و صلح و آبادانی و رعایت حقوق بشر، در برابر هزاران صحنه خشونت و جنگ و تجاوز و کشتار و ویرانی، که عمدتا از ناحیه استعمار اروپاییها یا بپشتوانه قدرت نظامی و سیاسی و دسیسه های رنگارنگ اروپایی امریکایی بر ملتهای ضعیف و مظلوم تحمیل شد، رنگ و نشانی دارد؟ مگر از زمان برده داری و برده فروشی غرب و رفتار کمپانی هند شرقی انگلستان و نسل کشی آمریکاییها در ویتنام و ژاپن و کره و کودتاهای خونین آنها در آمریکای جنوبی و وقوع دو جنگ بین الملل و کشتار هزاران تن در منطقه بالکان، یعنی قلب اروپا، چقدر گذشته است؟ آیا جز اینست که مرور و ملاحظه رویدادهای تلخ و غم انگیز همین دو دهه اخیر در هزاره سوم میلادی، نشان از منشییت و دخالت آشکار و پنهان غرب در وقوع و گسترش چنین پدیده های شومی دارد؟ و حتی پدیده هایی که ظاهرا رنگ و بوی شرقی به آنها داده اند مانند القاعده و تکفیری و وهابیت و اخیرا داعش همگی در اصل از دامان ناپاک سیاست غرب متولد شده و بر سر سفره آنها تغذیه کرده و میکند؟شهریار و لویاتان سندی است که تولد انسانی خاص و وقوع حوادثی بدست وی را در آینده خبر میدهد؛ گویی نویسنده در آیینه زمان چیزی را میدیده است که صورت بالفعل آن در زمانه ما آشکار شده، یعنی جدایی و استقلال سیاست از دین و حتی اخلاق و وجدان عمومی بشر. اگر تا چندی پیش صدای شعار مبارزه با تروریسم در محافل و رسانه های غربی گوش فلک را پر میکرد، امروز تروریسم دولتی به سرکردگی آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی، در خاک دیگر کشورها آدمکشی میکند و صدایی از مدعیان لیبرالیسم و دموکراسی در نمی آید! البته براستی چه دارند که بگویند؟ اگر روزگاری مردمان آسیا و افریقا و دیگر مناطق محروم جهان، چشم به آرمانشهر و اتوپیای غربی دوخته بودند، امروز در مقابل چشمان خود، ستم و نابرابری فراگیر برآمده از سیاست اخلاق ستیز و دین زدایانه غرب را مشاهده میکنند و در سستی و پوچی سراب انسانیت مدرن تردید ندارند. نسل حاضر اگر فرصت یا حوصله کافی برای مطالعه تاریخ جهان را ندارد، حداقل بازخوانی تاریخ معاصر را جهان را تکلیف خود بداند. گذشت زمان و تاریخ غفلت آور است، ولی یادآوری گذشته همواره برای حاضرین عبرت انگیز و راهگشاست.