به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « اصطلاحنامه » در نشریات گروه « کتابداری و مدیریت اطلاعات »

تکرار جستجوی کلیدواژه «اصطلاحنامه» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • هدی هماوندی*، ملوک السادات حسینی بهشتی
    هدف

    پژوهش حاضر با هدف تحلیل کمی و کیفی مطالعات با موضوع کاربرد اصطلاحنامه در ایجاد و توسعه هستی شناسی ها و شناسایی دامنه های موضوعی، رویکردها، روش ها و تبیین محورهای عمده مطالعات این حوزه انجام شده است.

    روش

    این پژوهش توصیفی-تحلیلی با روش مرور نظام مند و با استفاده از روش پتیکرو و رابرت (2008) انجام شده است. تحلیل و مصورسازی داده ها با استفاده از نرم افزار دیتارپر انجام شده است.

    یافته ها

    تحلیل مطالعات حوزه کاربرد اصطلاحنامه در ساخت و توسعه هستی شناسی ها، ضمن شناسایی و ارائه دامنه های موضوعی مطالعات، فراوانی، روش ها، زبان ها ورویکردهای مورد توجه نشان داد که مطالعات این حوزه با تمرکز بر شش محور اصلی انجام شده اند: کاربرد اصطلاحنامه در توسعه و ساخت هستی شناسی در ارتباط با بازیابی اطلاعات چندزبانه، کاربرد اصطلاحنامه در توسعه و ساخت هستی شناسی با هدف پوشش دامنه موضوعی خاص، استفاده از استاندارد ایزو 25964 در توسعه هستی شناسی با استفاده از اصطلاحنامه، ارائه چارچوب، روش و ابزار برای کاربرد اصطلاحنامه در ساخت و توسعه هستی شناسی، بهبود روابط معنایی و ترسیم مفاهیم با استفاده از کاربرد اصطلاحنامه در ساخت و توسعه هستی شناسی، و مطالعات مروری کاربرد و تبدیل اصطلاحنامه به هستی شناسی.

    نتیجه گیری

    دامنه های موضوعی متنوعی در بازه های زمانی متفاوت از مزایای استفاده از اصطلاحنامه در فرایند ایجاد و توسعه هستی شناسی بهره برده و زیر چتر این ابزار معنایی زمینه سازماندهی، بازیابی و دسترسی دقیق تر و سهل تر را برای علاقه مندان و ذی نفعان حوزه مربوطه فراهم نموده اند. علی رغم این تلاش ها، فقدان رویه و چارچوب استاندارد و مورد توافق و لزوم روزآمدسازی روش ها و رویکردها و ابزارها به دلیل وابستگی این فرایند به فناوری های پردازش زبان طبیعی، مهندسی دانش و همچنین پرداختن به آن از زاویه دید کاربردی و نه صرفا نظری از جمله مواردی است که موجب شده این حوزه نیاز به پژوهش های بیشتر به منظور تکامل داشته باشد.

    کلید واژگان: اصطلاحنامه, ایجاد هستی شناسی, تبدیل اصطلاحنامه, مرور نظام مند, هستی شناسی}
    Hoda Homavandi *, Molouk Sadat Hosseini Beheshti
    Objective

    The aim of this research is to conduct an analysis of qualitative and quantitative studies on applying thesauri to the construction and development of ontologies and the identification of subject domains. We will investigate the approaches and methods used in these studies.

    Method

    This descriptive-analytical research was conducted following the seven stages of systematic review suggested by Petticrew and Roberts (2008). Data analysis and visualization were facilitated using the DatawRapper software.

    Results

    The analysis of studies in the area of applying thesauri in the construction and development of ontologies, while identifying and presenting the subject trends of studies, frequency, methods, languages and approaches, showed that the studies in this area include six main topics as follows: applying thesauri in the construction and development of ontologies in connection with multilingual information retrieval, applying thesauri in the construction and development of ontologies to cover a specific subject domain, applying the ISO 25964 standard in the development of ontologies using thesauri, presenting the framework, methods and tools for the use of thesauri in construction and development of ontologies, improving semantic relations and concept mapping using thesauri in the construction and development of ontologies and review studies of thesauri conversion to ontologies. 

    Conclusions

    Various subject domains, across different time periods, have benefited from applying thesauri for the construction and development of ontologies. Thesauri, as semantic tools, have provided the context for organizing, retrieving and accessing information more accurately and easily for stakeholders and applicants across various domains. Despite these advancements, the lack of a standardized and consensual framework, coupled with the need to update methods, approaches, and tools due to the reliance on natural language processing (NLP) technologies and knowledge engineering, has necessitated further research to mature this field.

    Keywords: Thesaurus, Ontology Creation, Thesaurus Conversion, Systematic Review, Ontology}
  • مرتضی محمدی استانی، محمد کریمی، علی میرعرب*

    روش های مختلفی برای تجمیع، تلفیق و ادغام اطلاعات به عنوان فرایندی حیاتی در سیستم های مدیریت اطلاعات وجود دارد، اما رویکرد و الگوی مشخصی در حوزه سیستم های مدیریت اطلاعات مبتنی بر روابط (اصطلاحنامه ای) ارایه نشده است. هدف پژوهش حاضر تبیین مفهوم و مدل های مناسب ادغام اطلاعات و کاربست آن در سیستم های مدیریت اطلاعات مبتنی بر رابطه (اصطلاح نامه ای) است. پژوهش حاضر از نوع مفهومی با رویکرد تحلیلی است. جامعه پژوهش، متون و بروندادهای حوزه ادغام اطلاعات در پایگاه های اطلاعاتی مختلف بود. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای بود که به صورت هدفمند انتخاب گردید. یافته ها نشان داد ادغام، تلفیق و ترکیب اطلاعات در سیستم های مدیریت اطلاعات اصطلاحنامه ای، نتایج و تاثیرات متفاوتی را ایجاد می کند. مدل های ادغام اطلاعات در چهار دسته کلی مدل های مبتنی بر گردش اطلاعات، گردش کار و فعالیت، نقش ها و عملکرد موجودیت ها، و درک مفاهیم قرار دارند. مدل گردش کار و فعالیت Omnibus و مدل مبتنی بر نقش ها و عملکرد موجودیت Endsley's به عنوان مدل های انتخابی با توجه به مدل پایه JDL جهت بکارگیری در سیستم های مدیریت اطلاعات مبتنی بر روابط نظیر اصطلاحنامه ها و هستی شناسی ها مناسب است و این قابلیت را دارند که با برخی تغییرات استفاده شوند. عیب اصلی مدل های ادغام اطلاعات، عدم توجه به ویژگی های ساختارهای اطلاعاتی مشخص نظیر اصطلاح نامه ها است. کم توجهی به کاربران خبره در سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر تصمیمات کاربری که وظیفه استخراج اطلاعات تخصصی را دارند و نادیده گرفتن سیستم مشارکت جمعی برای حل مسایل پیچیده از جمله تشابه یابی و رفع آن در حجم انبوه اطلاعاتی، عدم شرح ریز عملکردهای مورد نیاز برای حل مسایل، مدیریت تاثیرات در صورت بروز اشتباهات سیستمی یا کاربری و بازگردانی اطلاعات تجمیعی و تلفیق و همچنین عدم اجرای روش ها با نمونه های عملیاتی در چنین ساختارهایی را می توان از جمله این مشکلات برشمرد. به طور کلی باید در هر مدل ادغام اطلاعات در سیستم های مدیریت اطلاعات اصطلاحنامه ای، فرایندهای کلی تشابه یابی، بررسی تشابهات، تجمیع پارامترها و ادغام اطلاعات و مدیریت تاثیرپذیری زیرسیستم ها مورد توجه قرار گیرد. برخلاف روش های سنتی ادغام اطلاعات که بیشتر بر ترکیب داده ها تمرکز دارند، ادغام اطلاعات معنایی به جای ترکیب داده ها و اطلاعات، بر ترکیب دانش های مرتبط و مفاهیم ذخیره شده در اصطلاحنامه ها تاکید دارد. از این رو، توجه به رویکردهای معنایی در فرایند ترکیب و ادغام مدل های جدید پیشنهاد می گردد.

    کلید واژگان: ادغام داده, ادغام اطلاعات, مدل های ادغام اطلاعات, سیستم های مدیریت اطلاعات, اصطلاحنامه}
    Morteza Mohammadi Ostani, Muhammad Karimi, Ali Mirarab *

    Information fusion is a vital process in information management systems, which aims to merge information from multiple sources to provide a more comprehensive and accurate view of specialized domain. In structured information management systems, there are several methods for aggregating, consolidating, and fusioning information, but their approaches have not yet provided a clear pattern. The aim of the current research is to explain the concept and appropriate models of information fusion in information management systems and its use in relationship-based databases such as thesaurus. The research method is a conceptual type with ananalytical approach. The research population consisted of texts and outputs in the field of information fusion. The data collected by the library method. The findings showed that information fusion models are in four general categories of models based on information flow, workflow and activity, roles and functions of entities, and understanding concepts. The Omnibus workflow and activity model and the model based on the roles and functions of Endsley's entity as selected models according to the basic JDL are suitable for use in relationship-based information management systems such as thesauruses and ontologies, and they have the ability to be used with some changes. The main disadvantage of the reviewed information fusion models is not paying attention to the characteristics of specific information structures such as thesauruses. Not considering role of expert users in information systems based on user decisions that have the task of extracting specialized information and ignoring the collective participation system to solve complex problems, including finding similarities and solving it in the mass of information, not describing the required functions to solve the problems, managing the effects in case of system or user errors and restoring fusioned and consolidated information, as well as non-implementation of methods with operational examples in such structures, can be counted among these problems. In general, in each model of information fusion in information management systems based on thesaurus, the general processes of finding similarities, examining similarities, aggregating parameters and information fusion and managing the effectiveness of sub-systems should be considered. Unlike traditional information fusion methods that focus more on merge data, semantic information fusion emphasizes fusioning related knowledge and concepts stored in thesauruses instead of merging data and information. Therefore, it is suggested to pay attention to Semantic approaches in the process of integrating and fusion new models.

    Keywords: Data Fusion, Information fusion, Information fusion models, Information Management Systems, Thesaurus}
  • ملوک السادات حسینی بهشتی*، تقی رجبی

    هدف این مقاله ارایه طرحی به منظور ایجاد انسجام بین اصطلاح نامه ها و واژگان های تخصصی تدوین شده در «ایرانداک» در قالب یک فرااصطلاح نامه است. فرااصطلاح نامه ترکیبی منسجم از زبان های ساختاریافته یا کنترل شده یا اصطلاح نامه های تدوین شده و فهرست های مستند موجود است که از طریق برقراری پیوند، ادغام و تلفیق آن ها به دست آمده است. در این سازوکار، به منظور انسجام اصطلاح نامه های تدوین شده، هر مفهوم در یک اصطلاح نامه با کمک نشانگرهایی به نزدیک ترین مفهوم معادل در اصطلاح نامه های دیگر مرتبط می شود. در فرایند ارتباط بین مفاهیم، امکان ترجمه پرسش کاربر در قالب یک کاوش نظام مند و فراگیر در پایگاه های اطلاعاتی که توسط اصطلاح نامه های مختلف سازماندهی شده اند، فراهم می شود و بستر افزایش جامعیت در بازیابی اطلاعات فراهم می آید. در «ایرانداک» اصطلاح نامه های تخصصی در دهه 1380 تدوین و در سال های 97-1396 روزآمدسازی شده و افزون بر آن، مجموعه ای از واژه نامه ها و واژگان تخصصی نیز تدوین و منتشر شده اند. ضروری است که این واژگان ها و اصطلاح نامه ها با یکدیگر تلفیق یابند تا از ریزش کاذب اطلاعات در جست وجوی پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) ممانعت به عمل آید و سرعت دستیابی هدفمند به اطلاعات تخصصی فراهم گردد. در این مقاله، منابع گوناگون در شکل گیری فرااصطلاح نامه در شناسایی مفاهیم وابسته به آن، کاربرد، و نیز مراحل تدوین آن بررسی و تحلیل می شود.

    کلید واژگان: اصطلاحنامه, فرااصطلاحنامه, هستی شناسی, وب معنایی, ایرانداک}
    Molouk Sadat Hosseini Beheshti*, Taghi Rajabi

    The purpose of this article is to present a plan to create coherence between thesauruses and specialized vocabulary compiled in IranDoc in the form of a meta-thesaurus. A meta-thesaurus is a cohesive combination of structured or controlled languages or compiled thesauruses and document lists that are obtained by linking, merging, and combining them. In this mechanism, in order to integrate the developed thesauri, each concept in a thesaurus is linked to the closest equivalent concept in other thesauri with the help of markers. In the process of communication between concepts, it is possible to translate the user query in the form of a systematic and comprehensive search of databases organized by various thesauruses and provides a platform for increasing comprehensiveness in information retrieval. In IranDoc, specialized thesauruses have been compiled in the 2001-2010 and updated in the years 2017-18. In addition, a collection of specialized dictionaries and vocabularies have been compiled and published. It is necessary to combine these words and thesauruses with each other in order to prevent the false loss of information in the search of Iran›s scientific database (Ganj) and to provide targeted access to specialized information. This article examines and analyzes various sources in the formation of meta-thesaurus in identifying related concepts, expressing the application and also the steps of its compilation.

    Keywords: Thesaurus, Metathesaurus, Ontology, Semantic Web, IranDoc}
  • تقی رجبی*، حسین غریبی، محمد ابویی اردکان

    ارایه محتوای آموزشی در قالب اصطلاح نامه تصویری به منظور افزایش یادگیری فراگیران فرضیه ای است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. نشان می دهیم که: 1) می توان محتوای آموزشی را در قالب ساختار اصطلاح نامه ای ارایه کرد، و 2) این الگوی ساختاری به عنوان یک ابزار موثر آموزشی، در آموزش علوم کاربرد دارد و موجب افزایش یادگیری فراگیران می شود. نخست، به عنوان مطالعه موردی، کتاب شیمی سال اول دبیرستان انتخاب شد و تمام مفاهیم و موضوعاتی که در این کتاب مطرح شده ، در قالب یک اصطلاح نامه تصویری ارایه شد. سپس، با استفاده از دو روش آزمون و پیمایش به سنجش نمرات و نظرات گروه های آزمون و واپایش در چند دبیرستان تهران اقدام شد. نتایج فعالیت های میدانی انجام شده بر روی گروه های دانش آموزان، فرضیه افزایش یادگیری به دلیل استفاده از اصطلاح نامه تصویری را تایید می کند. استفاده از الگوی اصطلاح نامه ای برای تنظیم محتوای آموزشی ایده جدیدی است که برای اولین بار مطرح می شود. از مزایای اصطلاح نامه آموزشی می توان حشو زدایی، نگاه کلی به موضوع، یادآوری مطالب پیش آموخته، طبقه بندی و سازماندهی محتوای آموزشی، سهولت در انتقال مفاهیم، دسترسی سریع به مطالب مورد نظر، استفاده در شبکه اینترنت، و آموزش مجازی را بر شمرد.

    کلید واژگان: اصطلاحنامه, آموزش, محتوای آموزشی, یادگیری}
    Taghi Rajabi*, Hossein Gharibi, Mohammad Abooyee Ardakan

    Provide learning content in a pictorial thesaurus format to increase learning in students is the hypothesis that in this article was studied. This study showed that: 1) we can provide learning content in a thesaurus format, and 2) This format can be effective as an educational media in science education that leads to increase learning in students.  In this study, as a case study, the first year of high school chemistry book was selected. Then all the concepts and issues in this book was presented in the form of a pictorial thesaurus. Then by two statistical methods (test and survey), comments and scores of the test and control groups in some of Tehran schools were measured. The results of field activities confirm the hypothesis of increased learning due to the pictorial thesaurus. Thesaurus format benefits include concision, looking from above to the subject, reminded subjects taught before, classification and organization of educational content, ease of intuition of concepts, quick access to desired content, virtual education and distance learning.

    Keywords: Thesaurus, Education, Learning Content, Learning}
  • محمدهادی یعقوب نژاد، لیلا آجرلو*، سید مهدی طاهری
    هدف

    تعیین و تبیین میزان همخوانی ساختار و ویژگی های اصطلاحنامه های علوم اسلامی با اصطلاحنامه های بازیابی بر اساس استاندارد ایزو 25964.

    روش پژوهش

    پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و روش پژوهش پیمایشی-تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی پژوهشگر ساخته است. جامعه پژوهش شامل توصیفگرهای اصطلاحنامه های علوم اسلامی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی نظیر میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی نیز از آزمون t تک نمونه ای، فریدمن و آزمون کولموکروف-اسمیرنوف با کمک نرم افزار اس.پی.اس.اس استفاده شده است.

    یافته ها

    براساس داده ها بیشترین میزان همخوانی با استاندارد به شیوه نمایش با میانگین 87/80% و بعد از آن به ترتیب عمق روابط معنایی با میانگین کل 00/70% میزان نزدیکی اصطلاحات به زبان طبیعی با میانگین12/24% و بخش میزان همخوانی اصطلاحات نامرجح مربوط به هر اصطلاح مرجح و میانگین 25/22% بخش میزان کمی و محتوایی یادداشت دامنه با میانگین 87/19% و کمترین میزان همخوانی به بخش گویایی نشانه های بیانگر روابط با میانگین 37/19% مربوط می شد.

    نتیجه گیری

    نتایج پژوهش نشان داد اصطلاحنامه های علوم اسلامی از نظر میزان مطابقت با استاندارد اصطلاحنامه های بازیابی در سطح بالایی از همخوانی است. بر اساس یافته ها بین ساختار و ویژگیهای اصطلاحنامه های علوم اسلامی با اصطلاحنامه های بازیابی تفاوت معنا داری وجود دارد.

    کلید واژگان: اصطلاحنامه های علوم اسلامی, اصطلاحنامه, استاندارد ایزو 25964, یادداشت دامنه, روابط معنایی, زبان طبیعی, نشانه های بیانگر روابط}
    Muhammad Hadi Yaghoub Nezhad, Leila Ajerloo *, Seyyed Mehdi Taheri
    Purpose

    To determine and explain the degree of compatibility of the structure and characteristics of Islamic sciences thesauri with the retrieval thesauri based on standard ISO 25964.

    Methodology

    The present study is applied in terms of purpose and survey-analytical research method. The data collection tool is a researcher-made checklist. The research population includes descriptors of Islamic science thesauri. To analyze the data, descriptive statistics such as mean and standard deviation and in inferential statistics section, one-sample t-test, Friedman test and Kolmokrov-Smirnov test with the help of SPSS software were used.

    Findings

    Based on the data, the highest rate of conformity with the standard was seen in the display manner with an average of 80.87%, followed by the depth of semantic relations with a total average of 70.00%, Proximity of terms in natural language with an average of 24.12%, the degree of concordance of non-preferred terms related to each preferred term (22.25%), Quantity and content of domain notes (19.87%), and The lowest level of conformity to the expressive part of the signs indicating relationships (19.37%).

    Conclusion

    The results showed that the Islamic Sciences thesauri were in high level of compliance with the standard of Retrieval thesauri. Based on the findings, there is a significant difference between the structure and characteristics of Islamic thesauri and retrieval thesauri.

    Keywords: Islamic sciences thesaurus, Thesaurus, ISO 25964, Display manner, Depth of semantic relations, Natural language, Scope of notes, non-preferred terms for each preferred term}
  • اعظم صنعت جو، اکرم فتحیان
    هدف پژوهش حاضر، ارائه روش شناسی طراحی، ساخت و پیاده سازی هستی شناسی ها به عنوان نوعی از ابزارهای معنایی با بررسی رویکردها، شیوه ها، ابزارها و زبانهای بازنمون هستی شناسی هاست. حاصل این بررسی ها در یک مطالعه موردی و با رویکرد تحلیل حوزه در طراحی و ساخت اولین هستی شناسی تخصصی در حوزه کتابداری Asfaont)) و با هدف گسترش ابزاری معناشناسی در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم، به کار گرفته شد. هستی شناسی طراحی شده، حاصل تبدیل مفاهیم حوزه نمایه سازی اصطلاحنامه اصفا به هستی شناسی است که بر مبنای روشی تلفیقی گسترش یافته از روش های ارائه شده «آچولد و گرونینگر» و نیز «نوی و مک گینس» و به روش نیمه خودکار در چهار مرحله شامل گردآوری مفاهیم، کشف و تعیین روابط میان مفاهیم، ایجاد کاربرگه برای هر مفهوم و پیاده سازی هستی شناسی در محیط Protege انجام پذیرفت. به منظور ارائه روش شناسی ساخت هستی شناسی در عمل، این مقاله به تشریح مراحل و فرایندهای ساخت این هستی شناسی و نیز قابلیتها و امکانات آن پرداخته است.
    کلید واژگان: اصطلاحنامه, هستی شناسی, روش شناسی طراحی هستی شناسی, ابزارهای طراحی هستی شناسی, زبانهای بازنمون هستی شناسی, ASDFAOnt, اصفا}
    Dr. Azam Sanatjoo, Akram Fathian
    The aim of this research is to present the methodology for designing and constructing ontologies by reviewing approaches, tools and languages for ontology design. The results of this study were implemented in the design of an ontology named Asfaont in the domain of Indexing in LIS. By reviewing approaches, methods and languages, this paper explains the methodology of designing the Asfaont, its abilities and capabilities for representing and retrieving knowledge. The Asfaont is a reengineering of Asfa thesaurus.
    Keywords: Ontologies, Asfaont, Ontology Construction}
  • امیر غائبی، فریبرز خسروی، آزیتا مالمیر
    هدف
    هدف از این پژوهش تعیین میزان جامعیت، مانعیت و مدت زمان جست وجو در دو پایگاه نما و نمایه و این که دریابیم کدام یک از ابزار نمایه سازی (اصطلاحنامه و رده بندی ده دهی دیویی) ما را در بهبود بازیابی اطلاعات یاری می رساند.
    روش
    این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی- تحلیلی صورت پذیرفته است. اطلاعات مورد نیاز آن با مشاهده مستقیم منابع پایگاه مقالات نما و نمایه گردآوری شده است. جامعه آماری، مقالات مشترک در دو پایگاه مقالات فارسی نما و نمایه در دو حوزه موضوعی کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ (610 مقاله) است که 240 مقاله به روش نمونه گیری نسبی و تصادفی انتخاب گردید.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان جامعیت (در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ) در پایگاه نما 56 درصد و در پایگاه نمایه40 درصد و میزان مانعیت (در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ) در پایگاه نما 58 درصد و در پایگاه نمایه 35 درصد، و نیز مدت زمان جست وجو در پایگاه نما 1 دقیقه و 13 ثانیه و در پایگاه نمایه 2 دقیقه و13 ثانیه است. استفاده از آزمون آماری تی برای نمونه های مستقل در این پژوهش بیانگر این است که از نظر جامعیت، مانعیت و مدت زمان جست وجو اختلاف معنی داری بین پایگاه نما و پایگاه نمایه وجود دارد؛ اما همبستگی در این معیارها در دو پایگاه مستقیم و معنی دار است. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که پایگاه نما از نظر میزان جامعیت و مانعیت و مدت زمان جست وجو در وضعیت مطلوب تری نسبت به پایگاه نمایه قرار دارد و می توان گفت استفاده از اصطلاحنامه در نمایه سازی پایگاه نما بر نتایج بازیابی از آن پایگاه تاثیر مثبت و موثر گذاشته است.
    اصالت/ارزش: براساس نتایج پژوهش جست وجوگران اطلاعات می توانند در انتخاب پایگاه متناسب با نیاز خود بهتر تصمیم گیری کنند و نیز طراحان پایگاه ها دریابند که برای تولید پایگاه از کدام زبان کنترل شده در سازمان دهی منابع استفاده کنند.
    کلید واژگان: جامعیت, مانعیت, مدت زمان جست وجو, اصطلاحنامه, ارزیابی بازیابی اطلاعات, پایگاه مقالات نما, پایگاه مقالات نمایه}
    Amir Ghaebi, Fariborz Khosravi, Azita Malmir (Corresponding Author)
    Purpose
    This study was carried out to determine the level of precision, recall, and searching time for “Nama” and “Namayeh” databases, as well as to find out which of the indexing tools (thesaurus and Dewey decimal classification) helps us more in improvement of information retrieval.
    Methodology
    This study is an analytical survey in which the necessary data was collected by direct observation of the resources in “Nama” and “Namayeh” paper databases. The population under study included the articles which were indexed in both “Nama” and “Namayeh” databases in the two fields of LIS and history (610 papers), among which 240 papers were chosen by random partial sampling.
    Findings
    The obtained results indicate that the level of precision (in the two mentioned fields) in “Nama” and “Namayeh” databases is 56% and 40%, respectively. Also, the level of recall (in the two mentioned fields) in “Nama” and “Namayeh” databases is 58% and 35%, respectively. In addition, the searching time in “Nama” and “Namayeh” databases is 1 minute and 13 seconds and 2 minutes and 13 seconds, respectively. Applying t-test to independent samples in this study showed that there is significant difference between the two databases regarding precision, recall, and searching time; correlation among these criteria is direct and significant between the two databases. The obtained results indicate that, in comparison with “Namayeh” database, “Nama” database has a more desirable status concerning the level of precision and recall, as well as searching time, and these good retrieval results may be attributed to use of thesaurus in indexing “Nama” database.Originality/Value: Based upon the study results, those who search information can better make decision in choice of a database proportionate to their needs; besides, database designers can find out which controlled language is better for database development in organizing the resources.
  • نظام زبان واحد پزشکی (UMIS): پارادایم هستی نگاری علوم سلامت
    علی ولی نژادی، حافظ محمدحسن زاده، حمید بورقی
  • مهدیه میرزابیگی، جواد عباس پور
    با ایجاد و گسترش محیط وب، شیوه های نمایش اصطلاحنامه ها تحت تاثیر قابلیت ها و ویژگی های خاص این محیط قرار گرفته اند. این مقاله سعی دارد ضمن پرداختن به شیوه های نمایش اصطلاحات، به ویژه در محیط وب، به بررسی قابلیت ها و تاثیرات این محیط بر شیوه های نمایش پیشین بپردازد. همچنین مروری کوتاه بر برخی اصطلاحنامه های تحت وب موجود داشته باشد.
    کلید واژگان: اصطلاحنامه, نمایش های اصطلاحنامه ای, اصطلاحنامه تحت وب}
    M. Mirzabeigi, J. Abbaspour
    After the development of the web environment, the display types of thesauri were affected by the abilities and features of this environment. This article makes an effort to review the display types of thesauri especially in the web environment and to study the capabilities and effects of this environment on previous types of display. It also briefly reviews some of the web-based thesauri.The findings of this research show that, although the web environment has brought about some changes in web-based thesauri in terms of accessibility, the use of different types of display without being worried about space limits, the ability to simultaneously see two or several display types and to see several levels of hierarchy; thesauri of the web environment still face challenges for which proper solutions must be found.
    Keywords: thesaurus, thesaurus displays, web, based thesauri}
  • نرگس زندی روان
    ارائه مدل تعامل بین سه زبان کاربر، مؤلف و نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، شناخت بهتر فضای مفاهمه در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات را مقدور می سازد. با تنظیم عناصر این مدل، عملکرد بهینه نظام را در راستای هدفهای تعیین شده، می توان تامین کرد و اصطلاحنامه به عنوان زبان نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، یکی از عناصر مدل یاد شده خواهد بود. در تدوین اصطلاحنامه، ایجاد یک ساختار سلسله مراتبی از مفاهیم، اولین ضرورت، و ایجاد و تعیین نوع روابط بین مفاهیم اصطلاحنامه ای، دومین ضرورتی است که در رویکرد ساختار مبنا، فرا روی تدوین کنندگان اصطلاحنامه قرار دارد. اما پیچیدگی های شرایط نمایه سازی و همچنین دیدگاه های متفاوت کاربران نهایی نظامهای بازیابی اطلاعات، توجه به رویکرد کاربر مبنا را در عرصه سازماندهی و بازیابی اطلاعات ضروری ساخته است. ابهام در استفاده از توصیفگر مناسب تر هنگام سازماندهی از یک سو و دیدگاه های متفاوت کاربران نهایی نظامهای بازیابی اطلاعات از سوی دیگر، گسترش روابط معنایی در اصطلاحنامه را ضروری می سازد. سه مفهوم معنایی[3] شامل: موجودیت[4]، صفت یا خصیصه[5] و نوع رابطه[6] به جای دو مفهوم معنایی در اصطلاحنامه شامل: موجودیت و رابطه، می تواند سطح ابهام واژگانی موجود در توصیفگرهای اصطلاحنامه را کاهش دهد. در صورت اضافه شدن مفهوم معنایی خصیصه به ساختار اصطلاحنامه، شناخت مختصات مفاهیم، تعیین حد و مرز و مصادیق آنها با ابهام کمتر مقدور می گردد. در چنین شرایطی، اختصاص توصیفگرهایی با قطعیت ربط بیشتر هنگام سازماندهی و امکان تعریف درخواست جستجوی اطلاعات با استفاده از خصیصه ها، سطح اثربخشی نظام بازیابی اطلاعات را از دید کاربر افزایش خواهد داد. همچنین، وارد ساختن خصیصه به ساختار مفاهیم معنایی در اصطلاحنامه، آن را به سطح مدل مفهومی در سلسله مراتب هستی شناسی نزدیک خواهد کرد.
    کلید واژگان: زبان نمایه سازی, روابط معنایی, فضای مفهومی واژگان, اصطلاحنامه, هستی شناسی, اصطلاحنامه سه بعدی}
  • مهدی شقاقی
    در این مقاله شیوه های تدوین و ساخت اصطلاحنامه های پیوسته (آنلاین) از دو رویکرد کلی ساخت اصطلاحنامه به کمک رایانه، و ساخت رایانه ای اصطلاحنامه مورد بررسی قرار گرفته است. در بحث مربوط به ساخت اصطلاحنامه پیوسته به کمک رایانه، استفاده از موتور استدلال گر برای تعیین روابط اصطلاحنامه ای و نیز رویکرد ذهنی برای ساخت اصطلاحنامه های پیوسته مورد مطالعه قرار گرفته و مراحل عمل گرایانه برای ساخت اصطلاحنامه پیوسته بررسی شده است. در رویکرد رایانه ای برای ساخت اصطلاحنامه های پیوسته، روش های متنی، روش های برگرفته از سلسله مراتب ورد نت، خوشه بندی، و روش های نقشه خودسامان بررسی شده است.
    کلید واژگان: اصطلاحنامه, اصطلاحنامه پیوسته, تدوین, شیوه, رایانه}
    Mehdi Shaghaghi *
    The present paper reviews the methods for compiling and constructin online thesauri from two general approaches of computer-aided thesaurus construction and computerized thesaurus construction. In the discussing the construction of online thesaurus with help of computers, use of deduction engine for determination of terminological relationships as well as the concept approach for construction of online thesauri were studied and the practical stages of online thesaurus construction were reviewed. In the computerized approach for construction of online thesauri, textual methods, methods derived from WordNet Hierarchy, clustering and Self-Organized Mapping Techniques were studied.
  • اسماییل پور
    سازماندهی و مدیریت منابع اینترنتی، همواره یکی از دغدغه های دانشمندان علوم رایانه و اطلاع رسانی است. امروزه همین متخصصان به این نتیجه رسیده اند که علم کتابداری در زمینه رویارویی با وضعیت آشفته اطلاعات می تواند نقش برجسته ای ایفا کند. از آنجا که رده بندی، فعالیتی وقت گیر و پرهزینه بوده و رده بندی منابع اینترنتی برای فهرست نویسان دشوار می باشد، تحقیقات زیادی برای انجام رده بندی به صورت خودکار صورت گرفته است. کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی با توجه به ضعف روش های آماری و زبانشناسی رایانه ای در عملی کردن فعالیت رده بندی خودکار، رو به افزایش است.
    کلید واژگان: رده بندی خودکار, شبکه عصبی مصنوعی, اصطلاحنامه, سازماندهی منابع اینترنتی}
  • مهدیه میرزابیگی، عباس حری
    هدف اصلی پژوهش حاضر کشف میزان تاثیر ورود اصطلاحات بر ساختار اصطلاحنامه اریک است. روش این پژوهش تحلیل محتوا و جامعه آماری تحقیق 205 اصطلاح جدید وارد شده در ویرایش چهاردهم اصطلاحنامه اریک ورود اصطلاحات منجر به حذف روابط، تغییر روابط و افزودن پیوند میان اصطلاحات قدیم می شود، اما نسبت این گونه تغییرات بسیار اندک بوده و عمده ترین تاثیر ورود اصطلاحات در اضافه شدن حجم وسیعی از روابط در هر سه ساختار اصطلاحنامه، بویژه در ساختار هم ارز است. در این میان، علی رغم حجم زیاد روابط همبسته، کمترین تاثیر در این نوع از روابط دیده می شود؛ در مقابل، در عین کمتر بودن تعداد روابط سلسله مراتبی، این ساختار بیش از ساختار همبسته تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین، می توان چنین دریافت که براساس نتابج این تحقیق، صرف بیشتر یا کمتر بودن فراوانی روابط دلیلی بر تاثیرپذیری بیشتر یا کمتر آنها از ورود اصطلاحات جدید نیست
    کلید واژگان: اصطلاح جدید, اصطلاحنامه اریک, اصطلاحنامه, علوم تربیتی, تاثیرپذیری}
    The purpose of the present study is to explore the impact of new coming terms on the structure of the recent editions thesauri compared to the previous ones. The case of this research is the 14th and 13th editions of ERIC Thesaurus. The finding's indicate that the new terms affect the structure of thesaurus in terms of omission, change, or addition of the terms interrelations. But the highest Impact occurs on the hierarchical relations. The final results show that there can be found no correlation between the quantity and complexity of the changes occurred.
  • جهانگیر رضایی چگینی
    فنون سازماندهی اطلاعات که در حوزه علوم کتابداری رشد و توسعه یافته است، امروزه در حوزه معماری اطلاعات کاربرد فراوانی پیدا کرده و بخشی از بستر این حوزه را تشکیل می دهد. از این رو بین فنون سازماندهی در علوم کتابداری و معماری اطلاعات، ارتباط نزدیکی وجود دارد. استاندارد «تاپیک مپ» از جمله این فنون، و الگوی جدیدی است که در حوزه معماری اطلاعات طرح شده و به خوبی این ارتباط را نشان می دهد. در این مقاله ابتدا به مفاهیم و ساختار نمایه، اصطلاحنامه و شبکه معنایی پرداخته می شود و در پایان استاندارد «تاپیک مپ» و ساختار آن مورد بررسی قرار می گیرد.
    کلید واژگان: علوم کتابداری, معماری اطلاعات, تاپیک مپ, اصطلاحنامه, نمایه, شبکه معنایی}
    Jahangir Rezaei Chegini *
    Information organization techniques developed in library and information science today have much applications in information architecture and construct the basis of this field. From this respect, there is strong relationship between organization techniques of library science and information architecture. Topic Map is a standard in information architecture that shows exactly this relation. This article discusses the relation of library science techniques with Topic Map.
  • بهمن آبادی
    اصطلاحنامه یکی از مهم ترین ابزارهای نزدیک ساختن زبان موضوعی جویندگان و ارائه دهندگان اطلاعات به شمار می آیند. علی رغم بحث های نظری و تاکیدی که برنقش اصطلاحنامه در بازیابی اطلاعات می شود، با این حال این ابزار طی سالیان گذشته غالبا در خدمت نمایه سازی و سازماندهی مدارک بوده و ارزش های علمی آن در کار جست و جو کمتر مورد توجه قرار گرفته است...
    کلید واژگان: اصطلاحنامه, بازیابی, سودمندی, نمایه سازی}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال