جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « حفاظت » در نشریات گروه « آبخیزداری، بیابان، محیط زیست، مرتع »
تکرار جستجوی کلیدواژه «حفاظت» در نشریات گروه «کشاورزی»-
مدل های مبتنی بر آنالیزهای رگرسیونی به منظور بیان الگوهای فراوانی و پراکنش جمعیت ماهیان در ارتباط با فاکتورهای محیطی مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو مطالعه حاضر، به منظور بررسی مطلوبیت زیستگاه دو گونه همبوم جویبارماهی، Oxynemachilus kiabii و Oxynemachilus karunensis از رودخانه الک (زیر حوضه رازآور و حوضه کرخه) به اجرا درآمد. نمونه برداری با استفاده از تور ساچوک در هشت ایستگاه (هرکدام با سه تکرار) صورت گرفت. تعداد 5 متغییر زیستگاهی شامل عرض و عمق رودخانه، شیب بستر، سرعت جریان و میانگین اندازه ذرات بستر اندازه گیری و ثبت شد. نتایج نشان داد که بیشترین مطلوبیت زیستگاه جویبارماهی کیابی به صورت عمق رودخانه در محدوده 52>-46 سانتی متر، عرض رودخانه 0/9>-0/6 متر، شیب 6/4>-5/8درصد، سرعت جریان 0/58>-0/52 متر بر ثانیه و اندازه ذرات بستر 12>-0 میلی متر و برای گونه (O. karunensis) به صورت عمق رودخانه در محدوده 16>-10 سانتی متر، عرض رودخانه 2/4>-2/1 متر، شیب 2/2>-1/6 درصد، سرعت جریان 0/4>-0/34 متر بر ثانیه و اندازه ذرات بستر 60>-48 میلی متر می باشد. همچنین بیشترین و کمترین مقادیر SI به ترتیب مربوط به دو فاکتور عمق و میانگین اندازه ذرات بستر برای گونه O. kiabi و سرعت جریان و عمق رودخانه (برای گونه O. karunensis) بود. نتایج نشان داد که رودخانه الک زیستگاه مناسبی برای گونه O. karunensis بوده درحالی که این رودخانه برای گونه O. kiabii مناسب نمی باشد. همچنین رژیم غذایی این دو گونه بررسی شد که نمونه هایی از خانواده های Chironomidae، Simulidae، Baetidae، Gomphidae و Hydropsychidae در دستگاه گوارش آنها مشاهده گردید.
کلید واژگان: جویبارماهیان, حفاظت, گونه بومزاد, مطلوبیت, زیستگاه}Models based on regression analyzes are used to express patterns of abundance and distribution of fish populations in relation to environmental parameters. Therefore, this study was conducted to investigate the habitat suitability indices of Oxynemachilus kiabii and O. karunensis from Alk River (sub-basin of Razavar and Karkheh basin). Sampling was done using a hand net in eight stations (each with three replicates). Five habitat variables were measured and recorded, including river width, river depth, bed slope, water velocity, and average bed size. The results showed that the most habitat preference of Kiabi loach is depth in the range of 46-<52 cm, 0.6-<0.9 m width, 5.8-<6.4% slope, and water velocity 0.52-<0.58 m/s and the size of bedrock is 0-<0.12 mm and for O. karunensis was calculated as depth in the range of 10-<16 cm, 2.1-<2.4 m width, 1.6-<2.2% slope, and water velocity 0.34-<4 m/s and the size of bedrock is 48-<60 mm. Also, the highest and lowest SI values for both species O. kiabii and O. karunensis were related to depth and average bed size for O. kiabii and velocity and depth for O. karunensis, respectively. The results showed that Alk River is a suitable habitat for O. karunensis, whereas not suitable habitat for O. kiabii. Examination of the results of their feeding habits and preferences in the digestive system showed that these favorite of fishes are Chironomidae, Simulidae, Baetidae, Gomphidae and Hydropsychidae.
Keywords: Conservation, Endemic Species, Habitat Suitability, Stone Loach} -
سابقه و هدف
گیاهان خوراکی وحشی در طول تاریخ بخش مهمی از رژیم غذایی انسان بوده و هنوز هم در امنیت غذایی مقرون به صرفه و پذیرش آنها بالاست. براساس نتایج تحقیقات، این گیاهان وسیله ای برای بقاء در زمان کمبود مواد غذایی، مکمل رژیم غذایی روزانه، تامین منبع درآمد در جمعیت های در حال توسعه و به عنوان بخشی از هویت جوامع محلی بشمار می روند، همچنین می توانند منابع ژنتیکی مهمی را برای به دست آوردن محصولات جدید که عملکرد و طعم بهتری دارند فراهم کنند. در مدیریت اکوسیستم های طبیعی، ارزش حفظ و بهره برداری از گیاهان دارویی و خوراکی مراتع یکی از مهمترین ارزش های مراتع است. در همین راستا، این مطالعه به منظور شناسایی و مستندسازی دانش اتنوبوتانی مرتبط با گیاهان خوراکی وحشی مراتع بخش بسطام که در زندگی اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی مورد استفاده قرار می گیرد انجام شد. منطقه ای که تنوع گسترده ای از این گیاهان، بخش قابل توجهی از رژیم غذایی را در بین جوامع محلی به خود اختصاص داده است.
مواد و روش هااین پژوهش به منظور ثبت گیاهان خوراکی وحشی مراتع بخش بسطام که از مراتع ییلاقی استان سمنان است انجام شد. بررسی های میدانی در سال های 1400 و 1401 انجام گردید و دانش بومی گیاه شناسی با استفاده از مشاهدات میدانی، مشاهدات مشارکتی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته از 44 مصاحبه شونده در 12 روستای منطقه در طول کارهای میدانی ثبت شد. بدین منظور از شاخص فراوانی نسبی نقل قول (RFC) و ارزش استفاده (UV) به عنوان شاخص های کمی برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد.
نتایجدر مجموع 39 گونه گیاه خوراکی وحشی متعلق به 16 خانواده گیاهی و 29 جنس شناسایی گردید. بزرگ ترین خانواده های گیاهی منطقه از نظر تعداد گونه عبارتند از: Lamiaceae (7 گونه گیاهی)، Asteraceae (6 گونه) و Amaryllidaceae و Apiaceae (هریک با 5 گونه). گیاهان علفی فرم رویشی غالب منطقه بودند و از بین بخش های گیاهی برگ های جوان (21 گونه) پراستفاده ترین بخش گیاهی و به دنبال آن اندام های هوایی جوان (16 گونه) بود. همچنین بررسی ها نشان داد از بین حالت های مختلف مصرف نیز بیشتر گونه های خوراکی به صورت پخته شده (30 گونه) استفاده می شوند. از سویی سن جوامع بهره بردار رابطه مثبتی با دانش سنتی در استفاده از گیاهان خوراکی وحشی در منطقه مورد مطالعه داشت و زن ها به نسبت مردان سطح بالاتری از دانش بومی در بهره گیری از گیاهان خوراکی وحشی را داشتند. در بین گونه های شناسایی شده، تره کوهی) (Allium iranicum، پیاز چتری (Allium umbilicatum)، شنگ (Tragopogon graminifolius)، ترتیزک شور (Lepidium draba) و گزنه (Urtica dioica)، دارای بالاترین ارزش استفاده (UV) بودند.
نتیجه گیرییافته های این مطالعه سهم قابل توجهی در شناسایی، حفظ و استفاده از گیاهان خوراکی وحشی در منطقه مورد مطالعه به عنوان منبع غذایی می تواند داشته باشد و از آنجایی که هیچ گونه مطالعه اتنوبوتانی از شهرستان شاهرود به ویژه در مورد گیاهان خوراکی وحشی گزارش نشده است، به نظر می رسد نتایج این مطالعه بتواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد گیاهان خوراکی وحشی از مراتع این شهرستان در اختیار قرار دهد. همچنین شناسایی این گیاهان برای راهبرد های حفاظت و استفاده پایدار نیازمند همکاری نزدیک با جوامع محلی است که استفاده کنندگان اصلی این گیاهان هستند.
کلید واژگان: امنیت غذایی, شاخص های کمی اتنوبوتانی, غذای کارکردی, گیاه مردم نگاری, ارزش مرتع, حفاظت}Wild edible plants is an important part of the human diet throughout history and are still affordable and widely accepted in food security. Based on the results of the research, these plants are valuable for survival during times of food shortage, a supplement to the daily diet, providing a source of income in developing populations, and as part of the identity of local communities. They can also be important genetic resources for obtaining new crops with better performance and taste. For natural ecosystems management, the value of preserving and exploiting medicinal and edible plants of rangelands is one of the most important values of rangelands. In this regard, the present study was conducted in order to identify and document the ethnobotanical knowledge related to the wild edible plants of Bastam rangelands, which are used in the social and economic life of local communities and a wide variety of these plants has taken a significant part of the diet among local communities.
Materials and methodsThis research was done in order to record the wild edible plants of the Rangelands of Bastam district, which is one of the summer rangelands of Semnan province. Field surveys were carried out in 2021 and 2022, so that the botany knowledge of people was recorded using field observations, participatory observations and semi-structured interviews from 44 interviewees in 12 villages of the region during field work. The relative frequency of quotation index (RFC) and use value Index (UV) were used as quantitative indices for data analysis.
ResultsThe results of this study showed that a total of 39 species of wild edible plants belonging to 16 families and 29 genera were identified in the study area. The largest plant species in the region are: Lamiaceae (7 plant species) followed by Asteraceae (6 species) and Amaryllidaceae and Apiaceae (each with 5 species). The dominant vegetative form of plants in the area was herbs. Among the used plant parts, young leaves (21 species) were the most used plant parts and then young aerial parts (16 species). Studies also showed that among different modes of consumption, most of the food species were cooked (30 species). On the other hand, Human age had a positive relationship with traditional knowledge in the use of wild edible plants in the studied area, and women have a higher level of native knowledge in using wild edible plants than men. Among the identified species, Sabi (Allium iranicum), Siyr kelagh (Allium umbilicatum), Shengi (Tragopogon graminifolius), Jiyjo (Lepidium draba) and Ghazeneh (Urtica dioica) had the highest use value (UV).
ConclusionThe findings of this study can make a significant contribution to the identification, conservation and use of wild edible plants in the study area as a food source, and since no ethnobotanical study has been reported from Shahrud city, especially about wild edible plants. Therefore, it seems that the results of this study can provide valuable information about wild edible plants from the rangelands of this region. Also, the identification of these plants for conservation strategies and sustainable use requires close cooperation with local communities who are the main users of these plants.
Keywords: Food Security, Quantitative Ethnobotany Indices, Functional Foods, Ethnobotany, Rangelands Values, Conservation} -
سابقه و هدف
مقابله با عوامل تخریب مراتع و تلاش در جهت احیای این منابع به عنوان گامی اساسی و ضروری در راستای توسعه پایدار است. به طوری که تصمیم گیری ها و برنامه های حفاظت از آن می تواند به کاهش روند تغییر کاربری و تصرفات کمک نماید. در همین راستا، تحقیق حاضر به واکاوی و تحلیل راهکارهای پیشگیری از تغییر کاربری و تصرفات اراضی مرتعی از دیدگاه کارشناسان در شهرستان گنبدکاووس استان گلستان پرداخته است.
مواد و روش هااین تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی بوده که جامعه آماری آن را 45 نفر از قضات دادگستری، کارشناسان و نیروهای حفاظتی در سطح شهرستان تشکیل داده اند که 40 نفر از آن ها بر اساس جدول کرجسی مورگان به عنوان حجم نمونه به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخت بود. گویه های مربوط به آن از طریق پنج مصاحبه به صورت گروه متمرکز به دست آمد. به طوری که پس از حذف گویه های مشترک و غیرمرتبط، 25 گویه به عنوان راهکارهای حفاظتی از مراتع شهرستان جمع بندی و بر اساس آن پرسشنامه تنظیم و توزیع گردید. هر یک از گویه های مشخص شده در قالب طیف پنج گزینه ای لیکرت مورد سنجش قرار گرفت. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات کارشناسان منابع طبیعی و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به مقدار 81/0 انجام شد. پس از جمع آوری و دسته بندی داده ها، از میانگین و انحراف معیار برای توصیف گویه ها و اولویت بندی آن ها در محیط نرم افزار SPSS25 استفاده شد. برای بررسی همبستگی درونی و دسته بندی کردن راهکارهای های حفاظتی تغییر کاربری و تصرفات اراضی مرتعی در قالب چند راهکار و تعیین مقدار واریانس تبیین شده توسط هر یک از آن ها، از تکنیک تحلیل عاملی از نوع اکتشافی استفاده شد.
نتایجبا توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی، مقدار KMO و بارتلت به ترتیب برابر با 806/0 و 830/967 شده که در سطح 99 درصد اطمینان، معنی دار نشان داده شدند که حاکی از مناسب بودن همبستگی متغیرهای وارد شده در تحلیل بود. بر این اساس تعداد پنج نوع راهکار استخراج شد که در مجموع قادر به تبیین 074/71 درصد از کل واریانس متغیرها بودند. راهکار آموزشی- فرهنگی در پیشگیری از تغییر کاربری و تصرفات اراضی مرتعی در بالاترین و راهکار قانونی- کنترلی نیز در پایین درجه اهمیت قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که، گویه های «فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در پیشگیری از وقوع جرم» از استراتژی آموزشی- فرهنگی، «ایجاد فرصت های شغلی، توانمندسازی و منابع درآمدی جایگزین برای جوامع محلی و دامداران» از راهکار حمایتی- خدماتی، «خصوصی سازی مرتع و واگذاری آن به دامداران دارای صلاحیت» از راهکار مدیریتی، «اجرای درست قوانین توسط سازمان های اجرایی» از راهکار قانونی- کنترلی و «استفاده از پتانسیل بسیج جوامع محلی و مشارکت آن ها در حفاظت از مرتع» از راهکار مشارکتی، با بالاترین مقدار بار عاملی بیشترین تاثیرگذاری را در راهکار مختلف حفاظتی بر جلوگیری از تصرفات مراتع داشته اند. نتایج مربوط به آزمون تی تک نمونه ای نیز نشان داد، تاثیرگذارترین راهکار در پیشیگیری از تغییر کاربری و تصرفات مرتعی مربوط به آموزشی- فرهنگی و کم تاثیرترین آن مربوط به مشارکتی بود.
نتیجه گیریبا توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق، تمرکز بر فرهنگ سازی و اطلاع رسانی با استفاده از فناوری های نوین ارتباطی و شبکه های اجتماعی، پایش و ارزیابی دامداران و ایجاد فرآیندی کنترلی در جهت خنثی نمودن وقوع جرم در مراتع، به عنوان مهم ترین راهبرد پیشگیری پیشنهاد می گردد. تدوین برنامه ای جامع دوسویه که یک طرف مربوط به حمایت ها و خدماتی دولتی باشد و طرف دیگر، مربوط به بسیج جوامع بومی و مشارکت آن ها در فعالیت های حفاظت، احیاء، اصلاح و بهره برداری اصولی از مراتع قرار گیرد، می تواند توصیه ای دیگر در جهت کاهش تخریب در مراتع باشد.
کلید واژگان: تخریب, حفاظت, دامدار, گنبدکاووس, مرتع}Background and objectivesDealing with rangeland degradation factors and rehabilitating these resources are fundamental and necessary steps toward sustainable development. So, decisions and protection programs can reduce land use change and tenure. In this regard, the present study has excavated and analyzed strategies to prevent land use change and tenure of rangelands from the perspective of experts in Gonbad Kavous city of Golestan province.
MethodologyThis research is a descriptive-survey type in which the statistical population consists of 45 judges, experts, and conservation guards in the city. Forty individuals were randomly selected as a sample size based on the Krejcie Morgan table. The data collection tool was a researcher-made questionnaire. Through five focus group interviews, we obtained items related to it. So that after removing the common and unrelated items, 25 items were summarized as protection solutions from the rangelands of the city. Based on that, a questionnaire was prepared and distributed. Each of the specified items was evaluated on a five-point Likert scale. The questionnaire validity was assessed using natural resources experts' opinions. The reliability was determined by calculating Cronbach's alpha coefficient, equal to 0.81. After collecting and analyzing the data, the mean and standard deviation were used to describe and prioritize the items in the SPSS25 software environment. An exploratory factor analysis technique was used to examine the internal correlation and categorize the protection strategies of land use change and rangeland tenure in the form of several strategies and to determine the amount of variance explained by each. After collecting and categorizing the data, descriptive and inferential statistics were used in the SPSS25 software environment.
ResultsAccording to the results obtained from factor analysis, the values of KMO and Bartlett were respectively equal to 0.806 and 967.830, significant at 99% confidence. This indicated the appropriateness of the variables' correlation in the analysis. Based on this, five strategies were extracted that explained 71.74% of the total variance of the variables. The educational-cultural solution to preventing land use and land tenure change in the study area was ranked the highest, and the legal-control solution was ranked the lowest in importance. The results indicate that the items "culturalization and information in crime prevention" from the educational-cultural strategy, "creating job opportunities, empowerment and alternative sources of income for local communities and pastoralists" from the strategy support-service, "privatization of rangeland and handing it over to qualified pastoralists" from the management solution, "correct implementation of laws by executive organizations" from the legal-control solution and "using the potential of mobilizing local communities and their participation in rangeland conservation" from the collaborative approach, with the highest amount of factor load, had the greatest impact in different protection strategies on preventing rangeland tenure. The sample t-test results showed that the most effective strategy in preventing land use change and rangeland acquisitions was related to educational-cultural, and the least effective was related to participatory.
ConclusionAccording to the research results, the focus is on culture and information using advancing communication technologies and social networks, monitoring and evaluating pastoralists, and creating a control process to neutralize crime in rangelands. This is proposed as the most effective prevention strategy. Developing a two-way comprehensive program, one side of which is related to government support and services, and the other side is related to the mobilization of local communities and their participation in the activities of conservation, restoration, improvement, and fundamental exploitation of rangelands, can be another recommendation to reduce rangelands degradation.
Keywords: conservation, Degradation, Gonbad Kavous, Pastoralist, rangeland} -
حفاظت و مدیریت هر کاربری در مناطق مختلف باید بر اساس شرایط اکولوژیکی صورت گیرد که تحقق این امر با انجام ارزیابی توان اکولوژیکی در هر منطقه میسر می شود. ارزیابی توان اکولوژیکی به معنی بررسی قدرت بالقوه سرزمین و تعیین نوع کاربرد طبیعی آن به وسیله انسان است. هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی توان اکولوژیکی در شهرستان خداآفرین با مساحت 161607 هکتار، با بهره گیری از روش ارزیابی چند معیاره (MCE)، مدل رایج آمایش سرزمین دکتر مخدوم و با به کارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی می باشد. در این بررسی، پس از شناسایی منابع اکولوژیکی (پایدار و ناپایدار)، تجریه و تحلیل و جمع بندی منابع صورت گرفت. سپس، در محیط نرم افزار ArcGIS 10.6 لایه های اطلاعاتی با هم تلفیق و پس از آن ارزش گذاری نقشه ها انجام شد. در نهایت، با توجه به ارزش های موجود، توان و تنگناهای بالقوه منطقه برآورد و نسبت به اولویت بندی کاربری های مجاز در سطح منطقه اقدام شد. در نتیجه، پس از تلفیق نقشه های لازم و تصحیح آن ها ظرفیت های محیطی و توان اکولوژیکی منطقه به صورت مساحت (درصد) در سطح شهرستان خداآفرین برآورد شد. با توجه به اهداف پژوهش، مناطق مستعد به تفکیک کاربری های آبزی پروری-کشاورزی (2.65)، آبزی پروری-مرتع داری (0.14)، آبزی پروری-توسعه شهری و روستایی (0.2)، آبزی پروری-توریسم گسترده (0.049)، حفاظتی-توریسم گسترده (0.45)، حفاظتی-جنگل داری (0.12)، توریسم متمرکز-جنگل داری (0.021)، آبزی پروری (6.34)، توریسم گسترده (12.61)، توریسم متمرکز (2.64)، مرتع داری (33.1)، کشاورزی (7.51)، حفاظتی (13.57)، توسعه شهری، روستایی و صنعتی (1.8)، جنگل داری (18.8) پهنه بندی و شناسایی شدند. همچنین، نتایج نشان می دهد که بیشترین پتانسیل مربوط به مرتع داری با مساحت 61567.55 هکتار است که کمتر از 50 درصد آن (30457 هکتار) با شرایط حاضر منطبق می باشد.کلید واژگان: ارزیابی چند معیاره (MCE), توریسم, حفاظت, ظرفیت محیطی, مدیریت}The protection and management of each user in different areas should be based on ecological conditions, which can be achieved by assessing the ecological potential in each area. Assessing ecological potential means examining the potential power of the land and determining its natural use by humans. The main purpose of this study is to identify the ecological potential in Khodaafarin City with an area of 161,607 ha, using the multi-criteria assessment method, the common land management model of Dr. Makhdoom and using GIS. In this study, after identifying ecological resources (sustainable and unstable), the resources were analyzed and summarized. Then, in the software environment (ArcGIS 10.6), the information layers were combined and then the maps were evaluated. Finally, according to the existing values, the potential strengths and bottlenecks of the region were estimated and the permitted uses were prioritized in the region. As a result, after combining the necessary maps and correcting them, the environmental capacities and ecological potential of the region were estimated as area (percentage) in Khodaafarin City. According to the objectives of the research, areas prone to segregation of aquaculture-agriculture (2.65), aquaculture-rangeland management (0.14), aquaculture-urban and rural development (0.2), aquaculture-extensive tourism (0.049), conservation-extensive tourism (0.45), conservation-forestry (0.12), centralized tourism-forestry (0.021), aquaculture (6.34), extensive tourism (12.61), centralized tourism (2.64), rangeland management (33.1), agriculture (7.51), conservation (13.57), urban, rural and industrial development (1.8), forestry (18.8) were zoned and identified. The results also showed that the highest potential is related to the rangeland management with an area of 61567.55 ha of which less than 50% (30457 ha) is consistent with the current conditions.Keywords: conservation, management, Multi-criteria assessment, tourism, GIS}
-
پدیده تغییر اقلیم بزرگ ترین چالش زیست محیطی حال حاضر دنیا می باشد. پیش بینی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه های گیاهی حساس و با ارزش، امری مهم در راستای مدیریت و حفاظت آن ها محسوب می گردد. جنس Onosma L. (زنگوله ای) به عنوان یک جنس بسیار غنی از طایفه Lithospermeae Dumort. در تیره گاوزبان (Boraginaceae) می باشد که دارای 52 گونه در ایران است که بیش از نیمی از آن ها اندمیک ایران می باشد. گونه های Onosma cornuta H. Riedl. و Onosma sabalanica Ponert. از گونه های بومی و بسیار نادر این جنس در ایران می باشد. هدف این مطالعه، بررسی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش مکانی این 2 گونه در آینده است. در این راستا، با استفاده از ابزار مدل سازی پراکنش گونه (SDM)، هشت الگوریتم مختلف (GLM, GAM, GBM, RF, FDA, MARS, ANN, SRE) در سناریوهای مختلف خوشبینانه (RCP2.6) و بدبینانه (RCP8.5) پراکنش مکانی آینده این گونه را برای سال 2050 با استفاده از مدل انسمبل در محیط نرم افزاریR پیش بینی نموده اند. نتایج نشان داد که عملکرد تمامی مدل ها بر اساس شاخص TSS، عالی و مدل سازی پراکنش گونه مورد نظر با اطمینان آماری بالایی انجام شده است. نتایج همچنین نشان داد که پراکنش این دو گونه در هر دو سناریوی خوشبینانه و بدبینانه سال 2050 با کاهش چشمگیری روبه رو بوده که نیاز به به کارگیری استراتژی های لازم جهت حفاظت از این دو گیاه ارزشمند می باشد.کلید واژگان: تغییر اقلیم, Onosma sabalanica, Onosma cornuta, مدل سازی پراکنش گونه, حفاظت}The climate change is the greatest environmental challenge facing the world today. The prediction of the effect of climate change on the distribution of sensitive and valuable plant species is considered important in the management and conservation of them. Onosma L. as a very rich taxa from Lithospermeae Dumort. tribe in Boraginaceae family including 52 species in Iran wich more than half of them are endemic to Iran. The Onosma sabalanica Ponert. and Onosma cornuta H. Riedl. are the rare and endemic species of Onosma L. in Iran. Objective of the present study was to predict the effects of the climate change on the spatial distribution of these plants at future. In this regard, with using species distribution model's tool (SDM), different algorithms (GLM, GAM, GBM, RF, CTA, FDA, MARS, ANN, SRE) in different optimistic (RCP2.6) and pessimistic (RCP8.5) scenarios predicted the future spatial distribution of this species for 2050 by an ensemble model in R statistical software. The results showed that the performance of all models based on TSS index was excellent and modeling of the distribution of the species had been done with high statistical reliability. The results also represented that the distribution of these species in both optimistic and pessimistic scenarios of 2050 had been significantly reduced which requires to apply strategies for protecting of this valuable plants.Keywords: climate change, Onosma sabalanicum, Onosma cornutum, Species Distribution Modeling, Conservation}
-
اطلاع از تنوع گونه ای گیاهی و ارتباط آن با عوامل محیطی، از مقدمات ضروری در عملیات احیای مرتع و اولویت حفاظت و حمایت از تنوع گونه ای رویشگاه هاست. بدین منظور، مراتع کوهستانی نمین، انتخاب و به روش تصادفی سیستماتیک در زیرحوزه ها، اقدام به برداشت داده های پوشش گیاهی شد. با ثبت ویژگی های فیزیوگرافی و توپوگرافی و اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، رابطه بین تنوع گیاهی و خصوصیات زیرحوزه ها، بررسی شد. بدین منظور برای بررسی ارتباط تنوع گونه ای با ویژگی های محیطی، با توجه به طول گرادیان محاسبه شده، از روش آنالیزافزونگی (RDA) به عنوان روش خطی استفاده شد. بر مبنای نتایج، ویژگی های فیزیوگرافی و توپوگرافی، بر غنای گونه ای و خصوصیات شیمیایی خاک و بر مقدار یکنواختی و تنوع گونه ای زیرحوزه ها، بیشترین تاثیر را داشت و میزان 64/89 درصد از تغییرات را تبیین می کرد. در مجموع؛ مقدار شیب، کربن آلی و هدایت الکتریکی خاک، از مهمترین عوامل موثر بر افزایش مقادیر شاخص های تنوع گونه ای و پارامترهای طول، مساحت و جهت زیرحوزه، از مهمترین عوامل موثر بر کاهش شاخص های مذکور بود. لذا در شرایطی که هدف مدیریت، افزایش تنوع گونه ای باشد، بایستی مکان هایی که از نظر خصوصیات شیمیایی خاک (ماده آلی و به تبع آن کربن آلی) در معرض خطر هستند، در اولویت قرار گیرند و اگر هدف مدیریت، افزایش ساختار پوشش گیاهی و افزایش درصد حفاظت گیاهی از فرسایش پاشمانی باشد، در این صورت بایستی مکان هایی که در جهات جنوبی واقع هستند و دارای شیب تند می باشند، در اولویت قرار گیرند. ضمن اینکه انجام عملیات احیای مرتع، در زیرحوزه های با مساحت بزرگتر، به واسطه پایین بودن غنای گونه ای، در اولویت می باشد و زیرحوزه های کوچکتر، به واسطه دارا بودن غنای بالا، باید در اولویت حفاظت و حمایت، قرار گیرند.
کلید واژگان: آنالیزافزونگی, تنوع زیستی, غنای گونه ای, حفاظت, عوامل محیطی}Information of plant diversity and its relationship with environmental factors are necessary requirements for rangeland rehabilitation techniques and priority of biodiversity conservation in local habitats. To collect vegetation cover data, the Namin mountainous rangelands were selected and systematic random sampling in ecological units was used. The relationship between plant diversity and ecological unit’s characteristics (Sub-basins) was studied by recording the data in physiographic, topographic, chemistry and physics in the soil. To investigate the relationship between species diversity and environmental factors, the redundancy analysis (RDA) method was used as linear method based on gradient length. Based on the results, the physiographic and topographic had significant effect on the richness of the species. On the other hand, soil chemical properties had the greatest impact on the amount of species evenness and diversity of the ecological units and explained 89.64% of the variations. In general, slope, organic carbon amd EC are the most important effective characteristic on the enhancement species diversity idexes and the length parameters. It was also indicated that area and direction of sites are the most important factors on reduction of diversity indices. Therefore, in situations where the purpose of the management to be improve species diversity, places where are in endanger in terms of chemical properties of the soil (organic matter and, consequently, organic carbon) should be prioritized. If the aim of management to be increase in vegetation structure and percentage of plant protection from splash erosion, in this case, places where are in the southern direction and have a steep slope should be prioritized. Furthermore, rangeland rehabilitation techniques are a priority in larger-scale units due to the lower species richness, and smaller units, due to the high plant species richness, should be prioritized of conservation and protection.
Keywords: redundancy analysis, Biodiversity, Species richness, Protection, environmental factors} -
مراتع از جمله منابع طبیعی هستند که باوجود قرار گرفتن در گروه منابع تجدیدپذیر به دلیل بهره برداری نامناسب در بسیاری از مناطق جهان به سوی ناپایداری و تخریب رفته اند. این تحقیق درصدد جستجوی راه های حفاظت از مراتع در استان همدان بوده است. کلیت روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و عمدتا از روش های کیفی بهره برده و بر رویکرد مشارکتی جهت افزایش صحت و تعمیق نتایج تاکید داشته است. روش تحلیل استراتژیکSWOT به جهت توانایی در تهیه چهارچوبی مستدل برای تدوین راهکارها در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. در بسیاری از تحقیقات جهت شناسایی عناصرSWOT (شامل قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها) و نیز تعیین راهکارها به بررسی مطالعات قبلی و یا نظرات خود محقق اکتفا می شود، اما در این تحقیق جهت تعیین عناصرSWOT و شناسایی راهکارها، مجموعه ای از روش ها شامل: برگزاری یک جلسه «طوفان فکری»، برگزاری8 کارگاه PRA و تکمیل15 پرسشنامه تعیین عناصرSWOT توسط خبرگان استفاده شده است. در مرحله بعد، کمی سازی این عناصر با روش «تحلیل سلسله مراتبی» و تکمیل18 پرسشنامه مقایسه زوجی توسط خبرگان در مقیاس «ال ساعتی» انجام گرفته که این روش ترکیبی ازSWOT با AHP است. به این ترتیب در قالب ماتریسSWOT مجموعا 20 عنوان راهکار معرفی شد. اهم راهبردهای ارایه شده شامل: لزوم مشارکت همه جانبه و رکن قرار گرفتن دیدگاه های مردم، بازسازی اعتماد دولت ملت در رابطه با اداره منابع طبیعی، بهره گیری از توان سازمان ها و تشکل های مردم نهاد، استفاده از فنون جدید و شبکه های اجتماعی در راستای حفاظت مراتع، تقسیم قدرت و عدم تمرکز در مدیریت و تصمیم گیری برای منابع طبیعی و توزیع بهتر و بیشتر نیروهای عملیاتی در واحدهای اداری خردتر، مانند دهستان است. ایجاد «مهندسان ناظر منابع طبیعی» و حمایت از شرکت های خدمات تخصصی مرتع پیشنهاد شده است.کلید واژگان: حفاظت, مراتع, رویکرد مشارکتی, SWOT, AHP, همدان}Ranges are considered as the natural and renewable resources, despite being in renewable resources group, due to inappropriate exploitation in many parts of the world, they have been destabilized and destroyed. The purpose of this study was to find ways to protect rangelands in Hamadan province. General approach of this research is descriptive and analytical, it has mainly used qualitative methods and emphasized on the participatory approach to increase the accuracy and depth of the results. Due to the ability in providing a reasonable framework for developing solutions the "SWOT" analysis method has been used in the research study. In many studies, to identify SWOT factors (strengths, weaknesses, opportunities and threats) and determining strategies only depends on previous studies or researcher's views, but in this research to determine the elements or factors of SWOT and identification of approaches a set of methods was used, including: "brainstorming" holding in a session, "Participatory rural appraisal" (PRA) workshop in 8 session, and 15 questionnaires completed by experts. In the next step, factors of SWOT quantified by "AHP" method and completing of 18 questionnaires of paired comparison in Saaty's scale was done by experts, this method is the combination of SWOT with AHP. Accordingly, in the matrix of SWOT analysis 20 strategies were introduced. The most important factors of the strategies which have presented based on need for comprehensive participation and views of the people, restore confidence in the government and nation in terms of natural resource management, using the power of NGOs, use of new techniques and social networking for conservation of ranges, power sharing and decentralization for make decision about natural resources and suitable distribution of operational experts to office centers in smaller areas (Dehestan). It also has proposed creating the"engineering supervisor of natural resources" and the supporting of the specific service companies of rangelands.Keywords: conservation, ranges, Participatory approach, SWOT, AHP, Hampden}
-
حفاظت موثر از خدمات و کارکردهای اکوسیستم، وابسته به تنوع زیستی است. به دلیل گسترگی و چندوجهی بودن تنوع زیستی، در تحقیق حاضر از روشهای مختلف ارزیابی تنوع زیستی (شاخصهای تنوع گونهای و تنوع کارکردی) برای ارزیابی رابطه بین تنوع زیستی و کارکرد اکوسیستم در مراتع استپی سرد بروجن در چهارمحال و بختیاری استفاده شد. به همین دلیل، ارتباط شاخصهای مختلف تنوع گونهای (غنا، یکنواختی، تنوع شانون و سیمپسون) و تنوع کارکرد تک ویژگی (میانگین وزنی جامعه) و چندویژگی (غنای کارکرد، یکنواختی کارکرد، واگرائی کارکرد، شاخص رائو) با کارکرد اکوسیستم در تولید زی توده روزمینی در قالب دو فرضیه نسبت زی توده (اثر انتخاب) و تکمیلی آشیانهای اکولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه شاخصهای تنوع گونهای و تنوع کارکرد، علاوه بر فراوانی گونههای گیاهی، ویژگیهای کارکردی موثر بر تولید زی توده روزمینی (شاخص های سطح، سطح ویژه، نیتروژن، فسفر، مقدار کلروفیل و محتوای خشک و وزن خشک همگی مربوط به برگ، ارتفاع و میانگین قطر تاج گیاه) با استفاده از 63 کوادرات 2×2 مترمربعی در سال 1395 اندازه گیری شد. ارتباط بین شاخصهای مختلف تنوع زیستی و زی توده روزمینی با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیونی بررسی شد. نتایج نشان داد که شاخصهای تنوع غنای گونهای (R2=0/67)، شانون (R2=0/63) و سیمپسون (R2=0/49) ارتباط معنیدار و مثبتی با زی توده روزمینی داشتند. واگرایی کارکردی (R2=0/38) و غنای کارکردی (R2=0/33) نیز ارتباط معنیدار منفی و مثبتی با زی توده روزمینی داشتند. اکثر شاخصهای تنوع کارکرد مبتنی بر یک ویژگی (میانگین وزنی فسفر برگ، نیتروژن برگ، سطح برگ، وزن خشک برگ، طول برگ، محتوای خشک برگ و ارتفاع گیاه) دارای ارتباط منفی با کارکرد اکوسیستم در تولید زی توده روزمینی بودند. نتایج رگرسیون چندگانه خطی نشان داد که شاخصهای تنوع گونه، تنوع کارکرد تک ویژگی و تنوع کارکرد چند ویژگی به ترتیب 67، 55 و 52 درصد از تغییرات کل کارکرد اکوسیستم را توجیه نمودند. از این رو، جنبههای مختلف تنوع زیستی دارای ارتباط معنیداری با کارکرد اکوسیستم در تولید زی توده روزمینی هستند و برای حفاظت پایدار از خدمات و کارکردهای اکوسیستم، حفاظت از تنوع زیستی اهمیت بالایی دارد. همچنین در این منطقه، ارتباط تنوع زیستی و زی توده روزمینی، در قالب فرضیه استفاده تکمیلی آشیان اکولوژیک قابل تفسیر است که بیان میدارد که افزایش تنوع گیاهی موجب استفاده از همه قسمتهای آشیانهای اکولوژیک شده و در نتیجه آن رقابت بین گیاهان برای کسب منابع کاهش و کارکرد اکوسیستم به حداکثر خواهد رسید.
کلید واژگان: تنوع زیستی, حفاظت, نسبت زی توده, استفاده تکمیلی, کارکرد اکوسیستم} -
فرض های نادرست در روش های ارزیابی موجود مانند مستقل در نظر گرفتن عوامل و ورودی های دقیق همواره باعث ایجاد خطا در نتایج نهایی ارزیابی کاربری زمین شده است. ازاین رو، در این مقاله برای بالا بردن دقت و نزدیک تر به واقعیت شدن نتایج از دو روش فازی برای واردکردن عدم قطعیت و استانداردسازی و دیمتل-تحلیل شبکه برای از بین بردن مشکل استقلال عوامل و دیدن بازخوردها و تعاملات میان عوامل موثر در ارزیابی توان شهری حوضه آبخیز بیرجند بر اساس 14 زیر عامل، که در 2 دسته اصلی محیط زیستی و عوامل زیربنایی قرار می گیرند، استفاده شده است. هر عامل فازی سازی و توسط دیمتل-فرایند تحلیل شبکه وزن آن مشخص گردید و نقشه کاربری حفاظت به عنوان لایه ممنوعیت حذف شد و با استفاده از ترکیب وزنی خطی نقشه نهایی ارزیابی توان شهری تهیه گردید که بر طبق آن پتانسیل هر پیکسل برای ایجاد کاربری شهری در منطقه موردمطالعه مشخص گردید. در نهایت بر اساس این روش مشخص شد که 85/1، 10، 15/65 و 23 درصد از منطقه موردمطالعه به ترتیب دارای توان خوب ، متوسط ، کم و فاقد توان برای ایجاد کاربری شهری است.کلید واژگان: ارزیابی توان شهری, دیمتل, فرایند تحلیل شبکه, فازی, حفاظت, حوضه آبخیز بیرجند}Incorrect assumptions in the available valuation of techniques, such as dont consider to factors influencing and input not correct, that cause errors in the final results of the land use evaluation. Therefore, to enhance the accuracy and closer reality results from the two procedure for entering uncertainties and standardization, and DEMATEL-ANP to eliminate the problem of independence parameters, also to see the feedback and interaction among the factors used in the evaluation. In this study it was to evaluate the urban land use evaluation of Birjand's Watershed and to study the use of the DEMATEL-ANPFUZZY Technique. This assessment is based on 14 sub-factors, studied in two main classes of environmental and infrastructure factor. Then each factor was fuzzy and weighted by DEMATEL-ANP. Then protection map as a layer of banning was deleted and The final map was prepared for urban evaluation of Birjand basin using weighted linear combination method, according to each pixels was found potential for made urban land use. According to this method, it was revealed that 85/1%, 10%, 15/65%, and 23 % of the study area has a high, medium, low and unable capability to make the urban land use.Keywords: urban land use evaluation, DEMATEL, ANP, fuzzy, protection, Birjand's Watershed}
-
دانش بومی نقش مهمی در مدیریت پایدار منابع طبیعی اجرا می کند. این تحقیق در حوز هی آبخیز خورتاب رودبار، شهرستان نور، با هدف بررسی نقش دانش بومی در حفاظت، احیا و بهر هبرداری از مرتع انجام شد. نمون هگیری تصادفی در چارچوب توصیفی-پیمایشی انجام شد. جم عآوری داده ها با پرسش نامه در قالب طیف لیکرت به کار رفت. روایی پرسش نامه براساس نظر کارشناسان و متخصصان، و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ صورت گرفت. جامع هی آماری شامل 280 نفر از بهره برداران منطقه بود، که 40 نفر ایشان با رابط هی کوکران انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با کاربرد نرم افزار اس پی اس اس و با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن و وایازی خطی صورت گرفت. نتایج نشان داد که میان میزان استفاده از دانش بومی و مشارکت بهره بردارن رابطه یی معن یدار با ضریب همبستگی 686 / 0 در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد، ب هطور یکه مشارکت بهره برداران در احیای مرتع بی شتر از بخش حفاظت و بهر هبرداری از آن بوده است. در نتیجه میتوان گفت که میان دانش بومی و حفاظت، احیا و بهره برداری از مرتع رابطه یی معن یدار وجود دارد.کلید واژگان: احیا, بهره برداری, حفاظت, دانش بومی}Indigenous knowledge plays an important role in the sustainable management of natural resources. This study was performed on the Khurtab Rudbar watershed, the Noor County, to investigate the role of indigenous knowledge in the conservation, restoration, and sustainable utilization of the rangeland. The stratified random sampling method was performed in the descriptive-survey type framework. The Questionnaires used in data collection was based on the Likert Spectrum. Validation of the research tools was confirmed by seeking expert opinion and their reliability by determining the Cronbach٫s alpha coefficient for the main variables. The sampling population consisted of 280 area stakeholders, out of which 40 were selected by using the of the Cochran٫s relationship. The data were analyzed using the SPSS software, determining the Spearman٫s correlation coefficient, and calculating the significance of correlation coefficient of the linear regression. The results indicated that there existed a significant relationship between the levels of indigenous knowledge of the graziers and their participation in the study with the correlation coefficient of 0. 686 and the confidence level at the 99%. This further indicated that the stakeholder٫s participation in the rangeland restoration was more effective than their influence in its protection and sustainable utilization. The take home message is: Application of the indigenous knowledge is essential for the sustainable management of the rangeland.Keywords: Conservation, Exploitation, indigenous knowledge, rehabilitation}
-
امروزه تغییرات اقلیمی باعث تغییرات زیادی در شرایط رویشگاهی گونه های گیاهی شده است. در مطالعه حاضر چگونگی تغییرات پراکنش گونه کرفس کوهی (Kelussia odoratissima Mozaff) به عنوان گونه ای دارویی و اقتصادی در مقاطع زمانی حال و آینده (2030 و 2080 میلادی، مدل Hadcm3 تحت سناریو A2) بررسی شده است. بدین منظور داده های 50 سایت حضور و عدم حضور گونه مورد مطالعه با استفاده از روش تصادفی طبقه بندی شده در شهرستان فریدونشهر جمع آوری گردید و ارتباط آن با عوامل محیطی شامل فیزیوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع) و 19متغیر اقلیمی (میانگین درجه حرارت روزانه، بارندگی سالیانه و...) با استفاده از مدل رگرسیون افزایشی تعمیم یافته (GAM) مشخص و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه پراکنش بالقوه گونه کرفس کوهی تولید گردید. مهمترین عوامل محیطی تاثیرگذار بر پراکنش این گونه، میانگین درجه حرارت سالیانه، بارندگی سالیانه، ارتفاع و شیب تعیین شد. ارزیابی مدل با استفاده از ضرایب آماری کاپا و سطح زیر منحنی پلات های ROC به ترتیب 97/0 و 98/0 تعیین شد که نشان دهنده تطابق بسیار بالای مدل با واقعیت زمینی است. نتایج حاصل از پیش بینی پراکنش گونه ای تحت سناریو A2 طی سال های 2030 و 2080 میلادی بیانگر کاهش رخداد گونه کرفس کوهی و جابجایی این گونه به سمت مناطق مرتفع است. این جابجایی به دلیل کاهش بارندگی سالیانه و افزایش میانگین دما تحت این سناریو است. نتایج این پژوهش برای مقاصد مدیریتی در توسعه پایدار اکوسیستم های مرتعی، مخصوصا حفاظت و احیای رویشگاه گونه کرفس کوهی کاربرد دارد.کلید واژگان: رویشگاه بالقوه, تغییر اقلیم, حفاظت, سیستم اطلاعات جغرافیایی, فریدونشهر}Climate change can potentially alter some aspects of habitat characteristics of vegetation around the world. This study aimed to evaluate the impacts of climate change on Kelossia odoratissima Mozaff distribution for two time steps (2030 and 2080) using Hadcm3 model A2 scenario in west part of Isfahan. stratified random sampling method was used to collect the presence and absence data of the species form 50 sites. The species occurrence relationships with environmental factors including three physiographic parameters (slope, aspect and elevation) and 19 bioclimatic parameters (average daily temperature, annual precipitation, etc.) were explored using Generalized Additive Model (GAM), and the potential species distribution map was produced using Geographic Information System (GIS). According to the results, the average annual temperature, annual precipitation, elevation and slope were identified as the most important environmental factors influencing the species distribution. The produced model had an acceptable accuracy as its Kappa coefficient and Area Under Curve (AUC) index were 0/97 and 0/98 respectively. Comparing the current distribution of the species with the projected distribution maps of the species under A2 scenarios for the both two time steps indicated that the species distribution will shift to the higher elevation range and its occurrence will be more limited. The shifts in the species distribution are mainly due to the decreasing annual precipitation and increasing the annual average temperature based on the A2 scenario prediction. The findings of this study can be used for conserving and restoring the degraded habitats of this endangered, valuable and medicinal plant species.Keywords: Potential habitat, climate change, conservation, Geographic Information System, Fereidoonshahr}
-
سوسمار سه خط (Lacerta media) یکی از انواع سوسماران روز فعال و یکی از اعضای خانواده لاسرتیده است. در مطالعه حاضر با استفاده از روش های مدل سازی توزیع گونه ها و سامانه اطلاعات جغرافیایی اثرات تغییرات اقلیمی آینده بر روی توزیع این گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد بخش قابل توجهی از زیستگاه های مطلوب گونه در شرایط حاضر، تحت تاثیر تغییرات اقلیمی آینده کاهش خواهد یافت. همچنین طی مطالعه حاضر اثر تغییرات اقلیمی آینده بر پهنای آشیان بوم شناختی گونه مورد سنجش قرار گرفت برای این منظور از نرم افزار ENMTools استفاده شد، نتایج نشان داد پهنای آشیان بوم شناختی گونه تحت شرایط اقلیمی آینده کوچکتر خواهد شد. همچنین نتایج این مطالعه نشان می دهد تحت تاثیر تغییرات اقلیمی آینده به دلیل کاهش شرایط مطلوب اقلیمی برای زیست گونه احتمال انقراض جمعیت های محلی سوسمار سه خط افزایش خواهد یافت.کلید واژگان: خزندگان, انقراض, حفاظت, آشیان بومشناختی, مکسنت}
-
منابع طبیعی در بیشتر موارد به عنوان کالای مشترک کنشگران ذینفع مختلف در نظر گرفته می شود که هریک ممکن است منافع مختلف و اغلب رقابتی با یکدیگر داشته باشند. مدیریت این تضادها جزء مهمی از مدیریت منابع طبیعی بشمار می رود. هدف این مقاله شناخت کنشگران، منافع و منابع آنها و ترسیم الگوی تضاد بین آنها در حوضه های دوراهان و چشمه علی در استان چهارمحال و بختیاری می باشد. در این زمینه از یک روش شناسی مطالعه چند موردی با واحدهای تحلیل چندگانه استفاده شد. دو حوضه آبخیز (هریک حاوی چند روستا) دارای منابع مختلف طبیعی با مالکیت های مختلف ملی و مردمی که گزارشاتی در مورد اختلاف مالکیت مردم آنها با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ثبت شده بود مورد بررسی قرار گرفتند. در گردآوری داده ها از روش های کیفی از جمله مشاهده، مصاحبه های نیمه ساختارمند، گروه های متمرکز، نقشه کشی ها و نمودارها استفاده شد و در تحلیل داده ها به طور ویژه تکنیک ارزیابی الگوی تضاد (CPA) بکار رفت. هر یک از کنشگران بیرونی با اجتماعات درونی روستا منافع مختلفی داشتند، که این منافع باعث ایجاد تضاد بین آنها شده بود. همچنین میزان تضاد بین هر یک از کنشگران در سطح متفاوتی قرار داشت، به طوری که بیشترین میزان تضاد، مربوط به کنشگران حفاظت گرا بیان شد. در صورتی که تضاد با کنشگران دیگر در حد اختلاف یا یک نارضایتی ناشی از خدمات رسانی نامناسب بود. از مهمترین پیامدهای تضاد بین کنشگران می توان به تضعیف معیشت خانوارهای روستایی، مهاجرت خانوارها از روستا و کاهش سرمایه اجتماعی اشاره نمود. علی رغم پیامدهای منفی، تضاد در برخی موارد نتایج مثبت کوتاه مدت بر جای گذاشته و باعث بهبود پوشش گیاهی در بعضی مناطق شده است.کلید واژگان: تضاد, حفاظت, مدیریت منابع طبیعی, معیشت خانوارها}Natural resources are mostly considered as a common property of different relevant actors that may have different and competitive interests. In many cases, these stakeholders may have conflicts over natural resources due to their livelihood needs or other interests. Managing these conflicts is an important element of natural resources management. The purpose of this paper is to explore the actors and their interests and resources in the Dorahan and Cheshme Ali Watersheds, located in the Chaharmahal and Bakhtiari Province, as well as to illustrate the conflict pattern among them. A multiple case study methodology with multiple units of analysis was utilized. These two watersheds, comprising six villages, had various natural resources with different private and nationalized land properties. There was some reports showing property conflicts between rural people and the Natural Resources and Watershed Management Administration of this province. The data were collected using qualitative techniques such as observation, semi-structured interviews, focus groups, mapping and diagrams. The data were finally analyzed using the Conflict Pattern Assessment technique. The external actors and rural and nomadic communities had different interests in the watersheds, which caused conflicts among them. Moreover, these conflicts were at different levels. The highest level of conflict was identified between the communities and natural resources conservationists, while the conflict with other external actors was in a form of dissatisfaction of the services received. In addition, the conflict was reported inside the communities; between the households and rural organizations such as cooperatives and councils. The most important consequences of these conflicts have been weakening rural household's livelihoods, increasing rural urban emigration and decreasing social capital. Despite the negative impacts, the conflict has had some short-term positive impacts on improving rangelands vegetation due to prohibiting rural livestock early grazing.Keywords: Conflict, conservation, Natural Resources Management, Household's Livelihood}
-
ذخیره گاه زیست کره گنو در محل تلاقی دو ناحیه رویشی ایران و تورانی و خلیج عمانی واقع شده و دارای مراتع نیمه مشجر با بیش از 60 درصد گونه های گیاهی هرمزگان و جاذبه بالا برای گردشگری می باشد. هدف اصلی انجام این پژوهش ارزیابی توان مراتع ذخیره گاه گنو برای کاربری گردشگری است. در منطقه معرف هر تیپ، از 4 ترانسکت 200 متری در هر ترانسکت، 15 پلات یک مترمربعی به فاصله 100 متر استفاده شد و پس از برآورد تولید با روش قطع و توزین، نقشه نهایی پوشش گیاهی تهیه گردید. با مبنا قرار دادن اصول نقشه سازی در یگان های زیست محیطی و استفاده از روش سیستمی در نرم افزار (ArcGIS9.3) لایه های اطلاعاتی شیب، جهت، ارتفاع، خاک، تولید گیاهی، پراکنش پستانداران و پراکنش زوج سمان و محدوده های روستایی با هم تلفیق شدند و نقشه توان اکولوژیک گردشگری با مدل های اکوتوریسم مخدوم تهیه گردید. مطابق نتایج تحقیق روستای گنو دارای اولویت اول گردشگری متمرکز و روستاهای جونگان، بندر و تنگ باغ از اولویت دوم برای گردشگری متمرکز برخوردارند. در نتیجه از کل مساحت ذخیره گاه گنو (04/61 هکتار) 84/10 درصد به تفرج متمرکز طبقه 1 و 2، 64/40 درصد به تفرج گسترده (01/18067 هکتار) تعلق یافت. مطابق نتایج تحقیق، با توجه به اینکه 64/40% از سطح مراتع که تحت حفاظت قرار دارند، دارای توان تفرج گسترده است، این مراتع می توانند مورد استفاده طبیعت گردی، گیاه شناسی، جانورشناسی، کوه نوردی، صخره نوردی، پرنده نگری، مشاهده حیات وحش، پاراگلایدر و... برای گردشگران علمی و عادی قرار گیرند.کلید واژگان: اکوتوریسم, حفاظت, حیات وحش, مدل, تفرج, GIS}
-
این مطالعه با هدف بررسی اثر تاج پوشش درخت کنار (Ziziphus spina-christi) بر خصوصیات بانک بذر خاک (تراکم، غنای گونه ای و تشابه بانک بذر با پوشش گیاهی روزمینی) در مراتع جنوب استان فارس انجام شد. جهت انجام این مطالعه،40 پلات 4 متر مربعی در زیر درخت کنار و محیط اطراف آن مستقر گردیدند و نمونه های خاک از دو عمق 5-0 و 10-5 توسط اوگر برداشت شد. پوشش گیاهی روزمینی نیز در فصل رشد گونه های گیاهی شناسایی و ثبت گردید. جهت مقایسه هریک از خصوصیات بانک بذر خاک بین دو منطقه (زیرتاج پوشش و خارج آن) از آزمون t جفتی استفاده شد. همچنین از این آزمون جهت مقایسه هر یک از خصوصیات بانک بذر خاک بین دو عمق هر منطقه نیز استفاده شد. نتایج نشان داد که تراکم، غنای گونه ای و تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی در زیر تاج پوشش درخت کنار بطورمعنی داری بیشتر از فضای باز اطراف آن می باشد. ضمن اینکه تراکم و غنا گونه ای در عمق 5-0 بطور معنی داری بیشتر از عمق 10-5 سانتی متر بود. می توان گفت که تاج پوشش گونه های درختی عاملی در جهت حفظ و ذخیره بانک بذر خاک گونه های گیاهی بویژه علفی ها می باشد و بنابراین تاکید بر حفظ آنها در مراتع خشک می گردد.کلید واژگان: بذور خاک, گياهان چوبي, گياهان علفي, حفاظت}This study aimed to investigate the effect of canopy cover of individual woody patches on soil seed bank characteristics viz. density, richness and the similarity between soil seed bank and above ground vegetation. The study was conducted in Mazayjan, Zarindasht, south of Fars province in 2013. Therefore, 40 4m2 plots beneath and outside of Ziziphus spina-christi (dominant woody species) were established. Soil samples were collected within two depths (0-5 and 5-10 cm) in each plots by augur to test the germination of the seeds buried in the soil in the greenhouse. Above ground vegetation was also estimated at the growth season. Paired t-test was used to compared soil seed bank characteristics between the two depths, and between inside and outside of the Z. spina-christi canopy cover. The results showed that seed bank density, richness and its similarity with above ground vegetation were significantly higher inside the patches than bare soil. Seed density and richness were significantly higher in the upper than lower layer of soil. As a result, in the dry region, the cover of woody plants is important in conservation of soil seed bank particular for herb species e.g. Asphodelus albus, Antigonon sp., Stipa capensis, Plantago stokessi and Geranium sp.Keywords: Soil seeds, Woody plants, Herb plants, Conservation}
-
ماهی کور ایرانی Bruun & Kaiser، 1944) Iranocypristyphlops) یکی از گونه های آندمیک و بسیار کمیاب ایران است که دامنه پراکنش آن محدود به زیستگاه غار ماهی کور در استان لرستان، شهرستان خرم آباد است. مطابق فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی این گونه در وضعیت آسیب پذیر قرار دارد. این زیستگاه به رغم منحصر به فرد بودن، خود با تهدیدات انسانی و طبیعی زیادی روبه رو ست و نابودی این زیستگاه به معنای نابودی این گونه منحصر به فرد ایران خواهد بود. بر این اساس یکی از اولویت های پژوهشی در راستای تحقق هدف حفاظت می تواند امکان سنجی معرفی این گونه به زیستگاه یا زیستگاه های دیگر باشد. از این رو در مطالعه حاضر سعی شد با بهره گیری از روش تحلیل شبکه به اولویت بندی زیستگاه های موجود در استان لرستان برای انتقال این گونه پرداخته شود. به این منظور از عوامل محیطی (شامل پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب و تراکم پلانکتونی) و عوامل انسانی (شامل مدیریت منطقه، بومیان و گردشگران) استفاده شد. برای پارامترهای محیطی از ضریب تشابه فاصله اقلیدوسی زیستگاه های پیشنهادی با زیستگاه بومی این گونه و برای عوامل انسانی از مقایسه های زوجی استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد غار زرین آباد در خرم آباد بیشترین اولویت برای انتقال این گونه را دارد. این غار همچنین پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر در منطقه دارد. در مورد انتقال این گونه نیز اگر چه هدف نجات خود گونه است در کنار آن می تواند زمینه ساز احیا و توسعه گردشگری در منطقه باشد و رواج گردشگری در منطقه سبب بهبود وضعیت اقتصادی مردم بومی می شود که می تواند برای مردم بومی انگیزه مهمی برای حفاظت از این گونه باشد. نتایج مطالعه حاضر می تواند مدیران حیات وحش را در زمینه انتقال این گونه یاری رساند.
کلید واژگان: استفاده از زیستگاه, انتقال حیات وحش, حفاظت, روش تحلیل شبکه, لرستان}Iranian cave barb (Iranocypris typhlops, Bruun and Kaiser, 1944)is one of thevery rareandendemicspeciesof Iran. Its distributionrangeislimitedina habitat that causes some problems for its conservation. Thisuniquehabitatfaces somenatural and humanthreatsand the habitatdestructionmeansthe extinctionof the species. Based on, habitat selection for translocation of the species is an important objective. Hence,Analytic Network Process (ANP) was used toprioritizehabitats for translocation. Environmental factors(includingphysical and chemical parametersof waterand the plankton density) and human factors(including management, local peopleandtourists) were used. Euclidian distancesimilarity coefficient for environmental parametersandpairedcomparisons for the humanfactors was used. The resultsshowed thatZarianabad cave in Khorram-abadcity has highestpriority for. The cavealso has thepotential toattract touristsinthe area. Althoughthe goal of the translocation is the species conservation but also it can develop of tourismin the area. Tourism development can improve theeconomic situationof local peoplein the area, which could bean importantincentiveforlocal peoplesforthe speciesconservation. The resultsof this studycanbe guidance for wildlife managers for the species translocation.Keywords: Analytic Network Process, Habitat use, Conservation, Lorestan, Wildlife translocation} -
این تحقیق با هدف بررسی تاثیر آب شکن های احداث شده در حفاظت و احیای زمین های مستعد کشاورزی حاشیه زنجان رود، از دیدگاه اقتصادی انجام شده است. در این مقاله ابتدا میزان ارزش خالص فعلی احداث هر آب شکن براساس هزینه های تفصیلی مصالح به کاررفته، مدت زمان دوره سرمایه گذاری محاسبه شد. سپس نرخ تنزیل اجتماعی، با روش تبدیل قیمت های سایه به بازاری به دست آمد. در ادامه با تعیین نسبت هزینه به فایده، میزان بازدهی طرح محاسبه و نرخ بازده داخلی آن نسبت به نرخ تنزیل اولیه سنجیده و مورد مقایسه قرار گرفت. آن گاه منافع حاصل از قبیل افزایش سطح زیرکشت، توسعه پوشش گیاهی، کاهش فرسایش اراضی، ایجاد فرصت های شغلی و درآمدهای حاصله محاسبه شد. در پایان پس از محاسبه ارزش فعلی خالص اولیه (NPV1) و ثانویه (NPV2) و نرخ بازده داخلی (IRR) و نسبت فایده به هزینه (BCR)، و از سوی دیگر برآورد نرخ بازده ساده طرح، نتایج احداث آب شکن ها و تاثیر آن در توسعه کشاورزی از نظر اقتصادی ارزیابی شد. به طورکلی، باتوجه به مطالعات و ارزیابی های صورت گرفته، در نظرگرفتن اهداف طرح سامان دهی زنجان رود، می توان اذعان نمود که علی رغم عدم هم خوانی برخی از مشخصات هندسی آب شکن های اجرا شده با اصول فنی و معیارهای طراحی، پروژه یاد شده به اهداف اصلی اقتصادی خود دست یافته است.
کلید واژگان: احیای زمین, بستر رودخانه, تحلیل اقتصادی, حفاظت, کاهش فرسایش}This project is about evaluation of groins in Zanjanrood River، which located in Zanjan province with aim the investigation affected groins in control and recovery land use in the buffer river. Therefore، first we study of groin design standards، thus، we compare the executive groins with these standards. The official and field studies show that the executive groins were designed in low risk and most of parameters like length، space and height of groins are over design. This means the costs are high and non economical. The problem was in operation، so that some components in build maps and plans are deferent from executed groins، especially in groin section and groin foundation. The problem is that hard groins in alluvial riverbed are more non-stable and score in head of them are more. Any way in regime condition space between groins and river width adjustment were suitable. In continue the report is about economical analysis. In this state، pure value for each groin and period time of investment and rate of social decreasing was calculated. Then by calculating for relative between benefit to cost the efficiency rate was taken.Keywords: Conservation, Economical analysis, Erosion control, Land recovery, Riverbed} -
طبیعت گردی به عنوان نوعی از گردشگری پایدار که هم به حفاظت محیط-زیست و هم به توسعه آن کمک می کند شناخته شده است ولی متاسفانه به خاطر ارزیابی نامناسب محیط زیست، بسیاری از مکان های گردشگری به سوی ناپایداری و خود تخریبی پیش می روند. از سویی دیگر به جهت افزایش سطح مناطق حفاظت شده کشور لازم است تا مناطق جدیدی گزینش و معرفی شوند. برای گزینش مکان های مناسب طبیعت گردی و مناطق حفاظتی بهره گیری از معیارهای مرتبط شیوه مناسبی به شمار میآید. به همین منظور از بررسی منابع مختلف داخلی و خارجی 12 معیار و 41 زیر معیار برای طرح ریزی طبیعت گردی و 5 معیار اصلی و 26 زیر معیار برای گزینش لکه های حفاظتی در بوم نظام های طبیعی ایران استخراج شد. این معیارها و زیر معیارها برای طرح ریزی گردشگری و گزینشلکه های حفاظتی در بوم نظام های جزایر کشور با بهره گیری از روش دلفی غربال شد و در نهایت 11 معیار اصلی و 25 زیر معیار برای طرح ریزی طبیعت گردی و 5 معیار اصلی و 15 زیر معیار برای گزینش لکه های حفاظتی در جزیره هنگام برگزیده شد. سپس معیارها و زیر معیارهای برگزیده به طور جداگانه از راه تحلیل سلسله مراتبی وزن دار شدند و اولویت آنها مشخص شد و ضریب های تعیین شده به صورت مدل ریاضی برای گزینش لکه های حفاظتی و طبیعت گردی ارائه شد. برای همه زیر معیارهای برگزیده شاخص هایی متناسب با ویژگی های محدوده مورد بررسی که قابلیت تبدیل شدن به نقشه را داشتند تعریف شد. نقشه ها به محیط GIS وارد و از هریک نقشه های فاصله متناسب با آن شاخص تهیه شد. در نهایت با بهره گیری از مدل ریاضی تهیه شده پهنه های مناسب طبیعت گردی و حفاظت در جزیره هنگام شناسایی شد و بر پایه پهنه های شناسایی شده در مورد طبیعت گردی ناحیه های بوم گردشگری محتاطانه، بوم گردشگری با توسعه فیزیکی سبک و بوم گردشگری بدون نیاز به توسعه فیزیکی و در مورد حفاظت ناحیه- های گستره حفاظتی، مناطق حساس زیست محیطی، ناحیه بازسازی و احیا و همچنین ناحیه کنترل و پایش مشخص شدند. برابر نتایج به دست آمده 48/99 درصد از محدوده مورد بررسیکه تمام گستره جزیره و آبهای تاعمق 10 متر را شامل می شد بالقوه دارای ارزش حفاظتی است. 62/33 درصد از محدوده مورد بررسی برای فعالیت بوم گردشگری توان دارد. همچنین 21/31 درصد از محدوده مورد بررسی بایستی مورد بازسازی و احیا قرار گیرد و 70/99 درصد از گستره جزیره و آبهای پیرامونی برای کنترل و پایش زیست محیطی پیشنهاد شده است.
کلید واژگان: تحلیل سلسله مراتبی, جزیره هنگام, حفاظت, روش دلفی, طبیعت گردی, طرح ریزی زیست محیطی, معیار}Ecotourism is known as a type of sustainable tourism which helps both conservation and development, but many of tourism sites go to instability and self-destruction because of unsuitable environment assessment. Besides it is necessary to introduce new region for increasing of protected area in Iran. Using related criteria is an appropriate method for selection of suitable protected area and ecotourism places. Regarding to this goal, 12 criteria and 41 sub criteria for ecotourism management planning and 5 criteria and 26 sub criteria for selection of protected patches in natural ecosystems of Iran, were extracted from reviewing of different documents. These criteria and sub criteria were screened for tourism management planning and selection of protected patches in island ecosystems by using Delphi Method and finally 11 criteria and 25 sub criteria for ecotourism management planning and 5 criteria and 15 sub criteria for selection of protected patches were selected in Hengam Island. Then they were weighted differently by Analytical Hierarchy Process and their priority was distinguished, then determined coefficients were demonstrated as mathematical model for selection of protected and ecotourism patches. Related indicators were described for all selected sub criteria which were suitable for studied area characteristics and could change into maps. These maps were imported to GIS and symmetrical distance maps were prepared. Finally appropriate ecotourism and protected area were identified in Hengam Island by using mathematical model and it were specified cautiously ecotourism zone, ecotourism with low physical development and ecotourism without physical development in case of ecotourism according to distinguished areas and in case of conservation it was distinguished protected area zone, environmental sensitive zone, rehabilitation and restored zone and control and monitoring zone. Results showed that 48.99 percent of studied area which is the whole island and 10 meter depth of surrounding water has protected value potentially. Also about 62.33 percent of the study area is suitable for ecotourism activities and 21.31 percent should be restored and rehabilitated and finally 70.99 percent of Island and the surrounding water are suggested for control and monitoring.
Keywords: analytical hierarchy process, Conservation, Criteria, Delphi method, Ecotourism, Environmental management planning, Hengam Island}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.