فرایند اسلامی شدن الگوی فرهنگی- اجتماعی تغذیه در ایران، تا پایان سده چهارم هجری قمری

از رخدادهای بزرگ تاریخ ایران، ظهور و گسترش اسلام در سده-های نخستین هجری قمری بود. چگونگی اسلامی شدن شیوه زندگی مردم، به ویژه فرهنگ تغذیه، مسئله پژوهش حاضر است. مقاله پیش رو به دنبال فهم تحول نظام معنایی تغذیه، نخست الگوهای فرهنگی تغذیه را در ایران دوره پیشااسلامی بررسی می کند، آن گاه چارچوب های نظریی را می شناساند که درقالب مفاهیم (حلال، حرام، مستحب و مکروه) نظام معنایی اسلامی را می سازد، سپس به بازنمایی نوع تعامل مردم ایران، شامل: طرد، تعدیل (پذیرش)، گزینش و ترکیب می پردازد، تا در انتها فرایند تولید نظام معنایی «تغذیه ایرانی - اسلامی» را فهم نماید.
بررسی موضوع فرایند اسلامی شدن الگوی فرهنگی تغذیه با توجه به رویکرد تاریخ فرهنگی، پژوهش را به بهره گیری از دیدگاه های تفسیری و معناکاوانه رهنمون می سازد، تا در طی آن، با دیدن دین به مثابه فرهنگ و نظام معنایی دانستن آن، و کاربست روش فرایندی«کارل سالزمن»، تحول فرهنگی - اجتماعی سده های نخستین ایران دوره اسلامی را در مفاهیم نمادین فرهنگ و نیز در زمینه تغذیه، بازآفرینی و بررسی کند.
انطباق آموزه های دینی و الگوهای فرهنگی ارائه شده توسط اسلام، با شرایط تاریخی، شیوه زندگی و شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران، باعث پذیرش الگوی فرهنگی تغذیه و درونی شدن آن گردیده است.مردم ایران پس از ورود اسلام با اتخاذ سه رویکرد طرد، پذیرش و ترکیب در این فرایند شرکت جستند. از ترکیب آموزه های دین اسلام و فرهنگ ایرانی، سفره ایرانی پدید آمد که ویژگی تنوع و تلون و تجمل را از پیشینه باستانی خود و تحریم خوک، شراب و اسراف و نیز تاکید بر رزق حلال را از اسلام گرفته بود.