اثر فرآوری حرارتی بر ترکیب شیمیایی، بخش های پروتئینی و گوارش پذیری بستر جوجه های گوشتی

به منظور سالم سازی و بهینه سازی استفاده از بستر جوجه گوشتی در تغذیه نشخوار کنندگان، اثر فراوری حرارتی در دو کارگاه فراوری سبزوار و سمنان بر ترکیب شیمیایی، بخش های پروتئینی CNCPS و گوارش پذیری با روش تلی و تری مورد بررسی قرار گرفت. میانگین مقادیر ماده خشک، پروتئین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی منهای همی سلولز، خاکستر، کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، سدیم، آهن، منگنز، مس و روی در نمونه های خام کارگاه سبزوار به ترتیب برابر 5/83 درصد از وزن تازه، 4/26، 3/41، 2/14، 6/18، 85/1، 97/0، 8/0، 0/1، 065/0 درصد ماده خشک، 75/910، 73/332، 14/58 و 4/384 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک بود. مقادیر مذکور در نمونه های فراوری شده به ترتیب برابر 9/92 درصد از وزن تازه، 5/25، 2/46، 4/14، 6/18، 74/1، 95/0، 72/0، 94/0، 062/0 درصد وزن خشک، 3/1029، 25/304، 74/54 و 75/379 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک گردید. در کارگاه سمنان، میانگین ارقام مذکور در نمونه های خام برابر 2/73 درصد از وزن تازه، 8/28، 2/42، 0/16، 2/17، 92/1، 13/1، 61/0، 1/1، 036/0 درصد وزن خشک، 6/1328، 0/374، 69/52 و 0/345 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک، و پس از فراوری به ترتیب برابر 3/82 درصد از وزن تازه، 3/28، 1/49، 5/18، 8/17، 86/1، 94/0، 60/0، 87/0، 035/0 درصد وزن خشک، 2/1598، 67/338، 15/51 و 6/302 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک بود. بخش های پروتئینی A، B1، B2، B3 و C نمونه های خام کارگاه سبزوار به ترتیب برابر 8/51، 5/18، 1/17، 13/7 و 01/5 درصد پروتئین خام، و در کارگاه سمنان 3/50، 1/11، 6/24، 51/9 و 4/5 درصد پروتئین خام بود. طی فراوری در هر دو کارگاه مقادیر A و B1 کاهش، اما بخش های B2، B3 و C افزایش یافت. گوارش پذیری آزمایشگاهی ماده خشک و ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم در نمونه های خام کارگاه سبزوار به ترتیب برابر 799 و 798 گرم در کیلوگرم و 63/9 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک، و در کارگاه سمنان 780 و 791 گرم در کیلوگرم و 70/9 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک بود. فراوری حرارتی در دو کارگاه اثر معنی داری بر ضرایب گوارش پذیری و انرژی قابل متابولیسم بستر نداشت (05/0P>)، به جز مقدار گوارش پذیری ماده خشک در کارگاه سبزوار (1/78 درصد در نمونه فراوری شده با حرارت)که به صورت معنی داری کاهش یافته بود. فراوری با روش پرس کردن در کارگاه سبزوار موجب کاهش معنی دار گوارش پذیری ماده خشک و ماده آلی (به ترتیب 771 و 773 گرم در کیلوگرم) و انرژی قابل متابولیسم (31/9 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک) شد (05/0P<). کاربرد فرایند حرارتی غیر مستقیم بستر جوجه گوشتی، هرچند غلظت CP، منیزیم و مس را اندکی کاهش داده است، اما با سالم سازی بستر از پاتوژن ها، می تواند منجر به تولید یک مکمل پروتئینی غنی از پروتئین خام (حدود 5/25 درصد)، مواد معدنی مناسب و سطح انرژی قابل متابولیسم نسبتا مطلوب برای تغذیه نشخوارکنندگان شود و از سوی مشکلات زیست محیطی را کاهش دهد.