نقد و بررسی کتاب فرهنگ اوزان شعر فارسی تالیف دکتر تقی وحیدیان کامیار

در پایان سال 1389، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد کتاب فرهنگ اوزان شعر فارسی (600 وزن) و فرهنگ اوزان صد شاعر بزرگ فارسیزبان، تالیف دکتر تقی وحیدیان کامیار را منتشر کرد. تالیف و نشر این کتاب حاصل درک ضرورتی بجاست؛ ضرورت تدوین مجموع اوزان شعر فارسی و همچنین تعیین جدول اوزان شاعران؛ یعنی جدولی که در آن تمام اوزان سروده های یک شاعر با بسامد کاربرد هر وزن ثبت شدهباشد. دکتر وحیدیان در آغاز پیشگفتار کتاب به مشغله ذهنی سیسالهاش برای این کار اشاره کردهاست و میدانیم که کسانی دیگر نیز قصد این کار را داشته اند و دارند که برخی از آنان بیش از این مدت و عدهای نیز کمتر، وقت خود را صرف آن کردهاند. آیا انتشار این کتاب ضرورت یادشده را برطرف کرده است و دیگران را معاف از ادامه کار؟
برای روشن شدن پاسخ این سوال و همچنین تکلیف دیگر محققان عرصه عروض، باید کتاب یادشده نقد شود؛ اما ظاهرا کتاب با سکوت مواجه شده و با گذشت دو سال از انتشارش، مطلب قابل ذکری در نقد و ارزیابی آن در عرصه عمومی عرضه نشده است و علت شاید توزیع نامناسب کتاب باشد که کموبیش دامنگیر تمام آثاری است که در شهرستانها منتشر میشود.
نگارنده که، به سائقه زمینه مطالعاتی، کتاب را کمی پس از انتشار تهیه کرده و خواندهبود، قصد نقدنویسی بر آن را نداشت؛ اما از آنجا که ادامه دادن به برخی تحقیقات بازبسته به پاسخ این سوال است که «آیا فرهنگ اوزان شعر فارسی تدوین شده است؟» ناگزیر از این کار شد.
برشمردن نکات درست و فواید این اثر مناسب نوشته حاضر نیست، زیرا شهرت و اعتبار نویسنده کتاب، اثرش را از تحسین و تمجید این قلم بینیاز میکند و بالاتر قرار میدهد؛ نکاتی مانند تصریح به ارزش وزن و مقایسه شعر موزون با کلام (یا شعر) ناموزون (ص 19) که برای نوآشنایان و کماطلاعان روشنگر است، یا برخی اطلاعات آماری تازه در جداول وزنهای شاعران که برای محققان و متخصصان ارزشمند است. هدف نوشته پیش رو بررسی این موضوع است که آیا این کتاب بهواقع توقعی را که نام و نشانش و مقام و اعتبار نویسندهاش در میان پژوهشگران وزن شعر ایجاد میکند، برآورده مینماید یا نه.