منابع غیر اسلامی در تفسیر آیات مرتبط با یهودیت

در قرآن آیات فراوانی درباره اعتقادات، تاریخ و سرگذشت دیگر ادیان وجود دارد که برای تفسیر این آیات می توان دو رویکرد داشت: نخست، با تکیه بر منابع اسلامی مانند منابع روایی، کتاب های تاریخ و آثاری که مسلمانان درباره ملل و نحل نگاشته اند، این آیات را تفسیر کرد که البته کاری بس ارزشمند است؛ دوم، مفسر با نگاهی جهانی به کارکرد تفسیر می کوشد آیات درباره هر دین را با مراجعه به منابع اصیل همان دین تفسیر کند تا بتواند از هر دیانت یا ملتی، تفسیری منطبق با واقع و مسموع نزد اهل علم به دست آورد.
در این مقاله کوشش های تفسیری مفسران مسلمان را بر مبنای رویکرد دوم بررسی می کنیم. موضوع اصلی بحث، تفسیر آیات درباره یهودیت است که در پی یافتن شواهدی از استنادات مفسران مسلمان به منابع غیر اسلامی برای تفسیر این آیات، مهم ترین آثار تفسیری از قرون نخستین تاکنون را مرور می کنیم. طبیعی است حجم این گونه استنادات در مقایسه با استنادات رویکرد نخست ناچیز است؛ اما گام نهادن در این مسیر جز از رهگذر آشنایی با کوشش های گذشتگان میسر نمی شود. از دیر باز تا کنون مفسران شیعه نمایندگانی شاخص در این عرصه داشته اند که پژوهشگران در زمینه تفسیر و ادیان باید به آثارشان توجه جدی داشته باشند.