بررسی کاریوتیپ و نواربندی Ag-NOR کروموزوم های ماهی جنگجوی سیامی (Betta splendens)

ماهی جنگجوی سیامی در سال 1909، Betta splendens، Regan یک ماهی آب شیرین بومی مناطق جنوب شرق آسیا می باشد که امروزه در ایران استفاده از آن به عنوان ماهی زینتی متداول شده است.
هدف از انجام این مطالعه، تعیین کاریوتیپ این ماهی به روش in vivo و نوار بندی Ag-NOR کروموزوم های آن بوده است.
گسترش های کروموزومی به دو روش چکاندن و له کردن بر روی لام سرد از بافت های خونساز شامل قسمت قدامی کلیه و طحال و همچنین آبشش و بیضه تهیه و به روش رنگ آمیزی گیمسا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، جهت بررسی نوارهای NOR (Nucleolus Organizing Regions) از رنگ آمیزی نیترات نقره بافت های خونساز استفاده شد.
به طور کلی گسترش های کروموزومی حاصل از بافت های خونساز نسبت به آبشش و بیضه، نتایج بهتری را به همراه داشت. عدد کروموزومی در سلول های دیپلویید در این گونه ماهی 42= n 2 و در سلول های هاپلویید آن 21= n و عدد بازویی آن 68= FN شمارش گردید. 4 جفت نوار مناطق سازمان دهنده هستک (NORs) در گسترش کروموزومی مشاهده گردید. فرمول کروموزومی در این ماهی مشتمل بر 1 جفت کروموزوم متاسنتریک، 3 جفت ساب متاسنتریک، 9 جفت ساب تلوسنتریک (آکروسنتریک) و 8 جفت تلوسنتریک می باشد. فرمول کروموزومی در هردو جنس نر و ماده مشابه بود اما از نظر بررسی کاریوتیپی، کروموزوم جفت 17 در دو جنس هترومورفیک بود و احتمال آن وجود دارد این جفت کروموزومی، کروموزوم های جنسی باشند.
نتیجه گیری نهایی: تعداد کروموزوم ها n(2) مشابه اما فرمول و تعداد بازوهای کروموزمی (FN) در این بررسی متفاوت از مطالعات پیشین می باشد. همچنین وجود یک جفت کروموزوم متاسنتریک (جفت 1) و یک جفت کروموزوم هترومورفیک (جفت 17) در دو جنس برای اولین بار در این گونه گزارش می شود. در صورتی که کروموزوم های جفت 17 کروموزوم های جنسی باشند، این گونه ماهی احتمالا در دستگاه تعیین جنسیت WZ قرار گرفته که در آن جنس ماده هتروگامتیک (WZ) و جنس نر هوموگامتیک (ZZ) است.