تجزیه ژنتیکی عملکرد دانه و اجزای آن با استفاده از روش دی آلل در ژنوتیپ های گندم نان

به منظور برآورد اجزای ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ژنوتیپ های گندم نان به روش تلاقی دی آلل، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، در پاییز 1391 اجرا شد. 7 والد شامل گاسپارد، چمران، WS-82-9، DN-11، M86-4، M86-6 و M86-12 به همراه 21 هیبرید حاصل، بررسی شد. صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد دانه در بوته، طول پدانکل، تعداد گلچه های عقیم و تعداد روز تا گل دهی ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنا داری را بین ژنوتیپ ها نشان داد. مدل جینکز هیمن صادق بودن مدل را تنها برای صفات وزن هزاردانه و عملکرد دانه در بوته نشان داد. با تجزیه گرافیکی صفات معلوم شد که طول پدانکل، ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه تحت کنترل اثر غالبیت ناقص ژن ها بود و سایر صفات تحت کنترل اثر فوق غالبیت ژن ها قرار گرفت. تجزیه ترکیب پذیری عمومی در لاین WS-82-9 بیانگر مقدار زیاد (gi) برای صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه در بوته، وزن هزاردانه، طول پدانکل و صفت تعداد دانه در سنبله بود. همچنین لاین DN-11 و رقم چمران برای صفت وزن هزاردانه مقدار زیادی (gi) داشتند. بنابراین، می توان از این والدها در برنامه های اصلاحی برای تولید ارقام پرمحصول در گندم نان استفاده کرد. دورگ های 2 × 1 و 3 × 5 بیانگر مقادیر زیاد (sij) برای صفات تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه بودند.