گفته ها و ناگفته هایی درباره باستانشناسی روند گرا

آن چه نگارنده را به نگارش این مقاله واداشت به نوعی بیان اهمیت بهره گیری از تئوری ها در فعالیت های میدانی می باشد. متاسفانه یکی از رفتارهای غلط علمی که در گذشته در اروپا و امریکا صورت پذیرفته، توجه صرف در چاپ گزارش حفاری ها و بررسی هایی که هنوز در صحت و سقم نتایج آن تردید وجود دارد، بوده است؛ با این حال، بعدها دریافتند که صرف پرداختن به گزارش های میدانی مشکلی را از جوامع باستانی برطرف نمی کند. در طی دو دهه ی اخیر و در پی گسترش ارتباط باستان شناسان ایرانی با پیشرفت های علمی باستان شناسی خصوصا در زمینه نظریات و چارچوب های فکری که جامعه باستان شناسی دنیا آن ها را در دهه های 60 و 70 م. تجربه کرده بودند، جامعه باستان شناسی ایران با حجمی وسیعی از اطلاعات علمی، روش ها و نظریات مواجه شدند. جالب است این اطلاعات در جوامع اروپایی و امریکایی به مرور زمان و در پی بحث ها و سمینارهای مختلف مطرح می شدند. براین اساس، طبیعی است تا باستان شناسانی که در این کشورها فعالیت می نمودند، به درک درستی از نظریات ارائه شده برسند؛ البته بحث بر سر درستی یا نادرستی نظریات نیست، منظور فهم و برخورد با این نظریات است که به مرور بوده است. در مقابل در ایران طی سال های اخیر باستان شناسان جوان و جویای علم این حجم اطلاعات را در دو یا سه منبع آن هم به صورت ترجمه جستجو نمودند. آن هایی هم که از زبان انگلیسی سررشته ای داشتند به مقالات مربوطه مراجعه می نمودند. در هر دو صورت به دلیل مواجهه ناگهانی باستان شناسان جوان ایرانی با مطالبی که در جریان چگونگی آن ها نبودند، یک سردرگمی را به وجود آورد؛ حتی برخی تصور می کردند که با آمدن یک تفکر، تفکر و یا چارچوب فکری قبلی منسوخ شده است.