کاربرد نظریه رفتار برنامه ریزی شده در پیشگیری از سوءمصرف مواد در نوجوانان پسر

نوجوانی مخاطره آمیزترین دوران زندگی ازنظر شروع مصرف مواد مخدر است و آموزش یکی از اساسی ترین روش های پیشگیری از اعتیاد است. هدف مطالعه تعیین تاثیر مداخله آموزشی در پیشگیری از سوءمصرف مواد در نوجوانان پسر شهر قزوین با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود.
پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی بود. 216 دانش آموز با نمونه گیری چندمرحله ای در قالب دو گروه تجربی و کنترل در مطالعه شرکت کردند. 5 جلسه آموزش در قالب گروه های 8-15 نفری با روش های ایفای نقش، بارش افکار و بحث گروهی به گروه تجربی ارائه شد. ابزار پژوهش پرسشنامه خودگزارش دهی شامل سوالات جمعیت شناختی، نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده، قصد و رفتار پیشگیرانه بر اساس پاسخ های پنج گزینه ای لیکرت بود. روایی و پایایی پرسشنامه با ضریب آزمون بازآزمون و آلفای کرونباخ تائید شد. داده ها قبل و 2 ماه بعد از آموزش با SPSS 20 و آزمون های کای اسکوئر، تی زوجی و مستقل، آزمون دقیق فیشر تجزیه و تحلیل شدند.
میانگین نگرش (از 17/4 ± 26/3 به 21/6 ± 45/7)، هنجار انتزاعی (از 14/6 ±29/4 به 15/2 ± 33/4)، کنترل رفتاری درک شده (از 20/9 ± 36/6 به 27/3± 58/4)، قصد (از 2/2 ± 6/24 به 3/8 ± 11/4) و رفتار پیشگیری کننده از اعتیاد (از 9/5 ± 24/11 به 13/7 ± 40/6) بعد از آموزش در گروه تجربی به طور معنا داری بهبود یافت (0/001 > p).
نظریه رفتار برنامه ریزی شده چهارچوب مناسبی را جهت طراحی مداخله آموزشی به منظور پیشگیری از سوءمصرف مواد در نوجوانان ارائه می کند و کاربرد آن در برنامه های ارتقاء سلامت مدارس و پیشگیری از اعتیاد توصیه می شود.