بازدارنده های ارتباط در گفتار و رفتار امام رضا (ع)

معصومان، به عنوان تبیین کنندگان وحی وظیفه داشتند با گفتار و رفتار خود، پیروان دین مبین اسلام را با بایدها و نبایدهای زیستن آشنا نمایند. انسان به عنوان موجودی اجتماعی چاره ای جز ایجاد ارتباط با هم نوعان ندارد و در این راستا اگر بخواهد ارتباطی اثربخش با هم نوعان برقرار نماید، باید از
پاره ای عوامل موثر بهره گیری کند و از بخشی بازدارنده های ارتباط دوری گزیند.
این نوشتار با هدف استخراج و دسته بندی پاره ای از موانع و بازدارنده های ارتباط اثربخش در گفتار و رفتار امام رضا (ع) تدوین شده است. این بازدارنده ها در ابواب مختلف حدیثی و نه فقط در ابواب اخلاقی احادیث ایشان به چشم می خورد.
تنوع سه دوره مختلف در دوران امامت ایشان و نگاه ویژه از حیث ارتباطی به احادیث آن امام همام می تواند الگویی ویژه برای شیوه رفتاری مدیران و بلکه همه علاقه مندان به خاندان اهل بیت: باشد.
در این نوشتار، که به شیوه کتابخانه ای سامان یافته است، بازدارنده ها در دو گروه کلی درونی و بیرونی تقسیم شده که اجمالا بازدارنده هایی همچون شیطان و نفس اماره، تحقیر، حسد، دروغ، بخل، فخر فروشی، بهتان، تکبر، غیبت، کینه و عداوت، ترس و بدزبانی به عنوان موانع ارتباط آورده شده است.
شوخی بیش از حد، مشاجره، نسبت ناروا، خشم، مجادله، محدود نمودن ارتباط، بی توجهی به احساسات طرف مقابل، تفاوت برخورد، هم نشینی با بدان، پیام های غیر کلامی نامناسب، ستایش افراطی مخاطب و نصیحت از دیگر بازدارنده های ارتباط است که شواهد آن را در احادیث امام رضا (ع) یافته ایم.