بررسی فیتو شیمیایی اسانس گیاه دارویی Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاه های طبیعی استان‏های البرز و مازندران

کاکوتی کوهی Ziziphora clinopodioides Lam. متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) یکی از گونه های کاکوتی است که علاوه بر پراکنش گسترده‏ای که در ایران دارد، این گونه به عنوان آرام بخش و مقوی معده در درمان اختلالات گوارشی و قلبی-عروقی، سرما‏خوردگی، افسردگی، سرفه، میگرن و تب مورد استفاده قرار می‏گیرد. هدف از این مطالعه مقایسه ترکیبات‏های شیمیایی اسانس گیاه در رویشگاه های مختلف استان‏های البرز و مازندران می‏باشد. به این منظور اندام‏های هوایی این گونه در مرحله گل‏دهی کامل از سه رویشگاه ارنگه، گاجره و رینه طی سال 1393جمع‏آوری گردید. اسانس‏گیری با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیب‏های متشکله اسانس ها با استفاده از دستگاه های GC و GC/MS انجام گرفت و نتایج نشان داد که ترکیب‏های اصلی اسانس در رویشگاه ارنگه شامل: ترپینن-4-ال (7/29 درصد)، در رویشگاه گاجره: 1، 8- سینئول (01/25 درصد) و در رویشگاه رینه: پولگون (92/17 درصد) گزارش شد. مقایسه ترکیب‏های متشکله اسانس کاکوتی کوهی در رویشگاه های مورد مطالعه نشان داد که در هر سه رویشگاه ، ماده موثره: پولگون به عنوان اصلی‏ترین ترکیب و پس از آن به ترتیب 1، 8- سینئول، پیپریتنون، نئومنتول، پارامنت-3- ان-8- ال و کارواکرول دارای بیشترین مقادیر متشکله اسانس گیاه بودند.