معرفت شناسی عرفانی از منظر امام خمینی

«معرفت شناسی عرفانی» اصطلاح جدیدی است که اخیرا در علم عرفان مطرح شده است. به نظر امام خمینی، عارف پس از مجاهده جسمی و روانی، می تواند به معرفت حق نایل شود و با رفع حجاب علم به مقام انسانیت گام نهد. ایشان مشاهده را جلوه وحدانیت حق به خلق توصیف و به دو وجه غیبی و قلبی تقسیم می کند. با پذیرش برهان عقلی و روش حسی متکی به عقل در معرفت حق، معرفت قلبی را ترجیح می دهد. تجربه عرفانی را مقام روحانی عارف می خواند که از نقص ذاتی خود و موجودات ممکن به کمال حق معرفت می یابد؛ ولی در مقام بیان، چه بسا هضم قول عارف برای مخاطب دشوار است. ایشان معرفت را به چهار وجه تقسیم کرده است؛ شهود و تجربه عرفانی را در صورتی معرفت بخش و واقع نما می داند که در تضاد با آموزه های قرآن و شریعت نباشد. از آنان که سخنان عرفا را بی مبنا و برداشت های درویشی می دانند، انتقاد می کند. معرفت و شهود حقیقی را براساس آیات قرآن و روایات ویژه اصحاب قلوبی می داند که معرفت خویش را از مشکات خاتم نبوت و خاتم ولایت دریافت کرده باشند.