تحلیل و ارزیابی پتانسیل و راهبردهای توسعه طبیعتگردی در دریاچه سد دز با استفاده از روش فریمن

گردشگری پدیده ای است که از گذشته های دور موردتوجه جوامع انسانی بوده و برحسب نیازهای متفاوت اجتماعی و اقتصادی به پویایی خود ادامه داده است و رشد این صنعت در هر کشور نیازمند راهبرد مناسب و برنامه ریزی مدیریتی موثر است. این پژوهش باهدف تدوین برنامه راهبردی طبیعت گردی در دریاچه سدر دز در سال 1392-1393 صورت پذیرفت. بدین منظور در نخستین گام به شناسایی عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدات) پرداخته شد. سپس عوامل داخلی و خارجی در قالب جداول ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ارزیابی عوامل خارجی (EFE) نمره دهی و وزن دهی شدند. جهت وزن دهی عوامل داخلی و خارجی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار Super decision استفاده گردید. ماتریس IFE با امتیاز 793/2 بیانگر این بود که توسعه اکوتوریسم دریاچه سد دز دارای نقاط قوت بیشتری نسبت به ضعف های موجود و EFE با کسب امتیاز 582/2 بیانگر وجود فرصت های بیشتری نسبت به تهدیدها بود. نتایج به دست آمده موید آن است که محدوده تحت بررسی به منظور توسعه طبیعت گردی در جدول برنامه ریزی راهبردی د ر شرایط تهاجمی (استراتژی SO) قرار می گیرد و بر اساس تحلیل QSPM، استراتژی (SO2) معرفی توانایی و پتانسیل بالای گردشگری دریاچه سد دز جهت افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی با امتیاز 028/2 بهترین استراتژی جهت اجرای استراتژی تهاجمی در نظر گرفته شد. در ادامه ماتریس فرامن بر اساس اولویت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی منطقه موردمطالعه تکمیل و پس از بارگذاری هر یک از گزینه های توسعه، راهبرد بهره گیری بهینه و هدفمند از افزایش انگیزه در افراد جوامع محلی و NGO ها جهت مشارکت با سازمان‏های مسئول در امر گردشگری، جهت جلب گردشگر طبیعت و راهنمایی گردشگران داخلی و خارجی با امتیاز ماخوذه 90 به عنوان مهم ترین راهبرد پیشنهادی توسعه طبیعت گردی در منطقه موردمطالعه پیشنهاد گردید. درنهایت با توجه به برخورداری منطقه از توانمندی ها و قابلیت های طبیعت گردی، جهت پیاده کردن هر راهبرد مدیریتی در راستای توسعه پایدار نیازمند تعیین چارچوب برنامه ریزی، نظارت و حمایت مستمر می باشد. هم چنین برای نیل به تحقق اهداف و توسعه گردشگری دریاچه سد دز، تلاش برای جذب همکاری همه جانبه ادارات و سازمان های دولتی و خصوصی مرتبط با طبیعت گردی منطقه پیشنهاد می گردد.