پویایی یا پیوستگی فرهنگی: مروری برنظریه سیستم جهانی اوروک در ایران مرکزی براساس مطالعه موردی یافته های ترانشه CI محوطه اریسمان

سفال یکی از مهمترین داده های باستانشناختی است که به وفور در محوطه های پیش از تاریخ یافت می شود. برخی از پژوهشگران در مواردی تغییرات کمی و کیفی سفال و همچنین وجود بعضی گونه های جدید را به عنوان یکی از داده ها در تفسیر تغییرات فرهنگی و در اثبات جایگزینی ویا حضور یک قوم فرهنگ یا تمدن بکار می برند. این محققین وجود برخی گونه های سفالی مانند کاسه های لبه واریخته را دلیلی بر نفوذ ویا حضور تمدن اوروکی در فلات ایران میدانند.در حقیقت استدلال این گروه بر این فرض استوار است که شهرهای اوروکی در اواخر هزاره چهارم به علت گسترش فراوان و فقدان کانی ها و سنگهای گرانبها و نیمه قیمتی در منطقه مجبور به اعزام تجار و تشکیل پایگاه هایی در مناطق اطراف شده اند. در این مقاله با بررسی موردی اریسمان به عنوان یکی از بزرگترین محوطه های فلزکاری ایران در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد که به تمرکز معادن مس در خاور میانه نیز نزدیک است و در آن گونه های سفالی مورد نظر یافت می شود و با توجه به مشابهت های سفالی در فلات مرکزی به بررسی سیستم جهانی اوروک یعنی احتمال وجود پایگاه های اوروکی در فلات مرکزی پرداخته شده و درستی و نادرستی آن طبق مدارک باستان شناختی موجود مورد سنجش قرار گرفته است.