بررسی محرک های توسعه منطقه ای در ایران: رویکرد اقتصادسنجی فضایی

همسویی توسعه صنعتی و تفاوت ها در توسعه منطقه ای، بر اهمیت بررسی ابعاد فضایی توسعه منطقه ای و محرک های اصلی آن که عاملی است در جهت گسترش نابرابری ها در سطح مناطق هر کشور، افزوده است. این تحقیق با هدف سنجش عوامل موثر بر توسعه منطقه ای و با استفاده از الگوی اقتصادسنجی فضایی، نگاهی تحلیلی به مساله توسعه منطقه ای در سطح استان های ایران دارد. برای این منظور، از ماتریس مجاورت رخ مانند دوطرفه و مدل خطای فضایی برای 30 استان کشور در مقطع زمانی 1392 استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر تاثیر چشمگیر عوامل سیاستی، بویژه سیاست مالی، بر افزایش سطح توسعه منطقه ای یا کاهش نابرابری بین استان ها است. متغیرهای سرانه اعتبارات دولتی، شاخص جاذبه و سرانه سرمایه گذاری صنعتی از مهمترین متغیرهای اثرگذار بر افزایش سطح توسعه منطقه ای است و سرانه مالیات دریافتی نیز عاملی بازدارنده در جهت افزایش سطح توسعه بدست آمده است. سرمایه گذاری صنعتی به عنوان یکی از متغیرهای مهم در جهت توسعه صنعتی و انتقال ساختاری اقتصاد منطقه ای، تاثیر مثبت و معنی دار بر سطح توسعه منطقه ای دارد و به دلیل تاثیری که بر افزایش سطح درآمد، پیوندهای پسین و پیشین و تکمیل زنجیره ارزش می تواند داشته باشد، عاملی موثر بر همگرایی توسعه منطقه ای است.