تعیین موقعیت مکانی دکل های دیده بانی در کشف سریع آتش سوزی های جنگلی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

تخریب اراضی جنگلی توسط آتش دارای اثرات محیط زیستی و اجتماعی-اقتصادی فراوانی است و موجب اختلال در تعادل اکولوژیک این اکوسیستم ها می شود. کشف سریع آتش سوزی با استفاده از دکل های دیده بانی به منظور کاهش اثرات تخریبی در جنگل ها بسیار ضروری است. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی مناطق مناسب و بهینه استقرار دکل های دیده بانی با استفاده از نقشه ارتفاع در بخشی از جنگل های شهرستان سردشت با مساحتی در حدود 27 هزار هکتار است. در این پژوهش، به منظور ارائه پراکنش یکنواختی از دکل های دیده بانی در کل منطقه، از روش نمونه برداری سیستماتیک مونه بندی نامنظم و دو شبکه مربعی با ابعاد 5/7 و 10 کیلومتری استفاده شد. همچنین برای دسترسی مناسب دیده بان به دکل، لایه بافر جاده های منطقه به اندازه های 250 و 500 متری تولید شد و پس از استخراج لایه یال ها و خط الراس های مرتفع در این بافرها با استفاده از نقشه ارتفاع منطقه و در هر شبکه مربعی که در کاربری های کشاورزی و مسکونی قرار نگرفته باشد انتخاب شدند. در نهایت نقاط انتخابی در هر شبکه مربعی به عنوان محل مناسب برای استقرار دکل دیده بانی انتخاب شد و آنالیز قابلیت دید (Visibility) (با استفاده از اکستنشن Visibility در نرم افزار ArcGIS 10.5) برای این نقاط نشان داد به ترتیب 10/54 و 14/58 درصد از سطح کل منطقه توسط نقاط انتخاب شده در شبکه 5/7 کیلومتری و 46/47 و 17/54 درصد از سطح کل منطقه توسط نقاط انتخاب شده در شبکه 10 کیلومتری در بافرهای 250 و 500 متری جاده تحت پوشش قرار گرفته است. با توجه به صحت مناسب نقشه های تولیدی، نتایج این پژوهش می تواند به برنامه ریزی و مدیریت سیستم کشف و شناسایی سریع آتش سوزی و نحوه استفاده از GIS برای بهینه سازی منابع و اثربخشی شناسایی سریع آتش در مناطق مختلف کشور کمک کند.