تاثیر تعویض سوزن بر عوارض موضعی واکسن هپاتیت B بزرگسالان

به طور معمول در تزریق های عضلانی یا زیر جلدی از دو روش استفاده می شود. در روش اول کشیدن دارو و تزریق آن با استفاده از یک سوزن انجام می گیرد و در روش دوم بعد از کشیدن واکسن و قبل از تزریق آن سوزن تعویض می شود. به نظر می رسد در روش دوم به علت کاهش آسیب بافتی به هنگام ورود سوزن، درد و دیگر عوارض موضعی شامل قرمزی و تورم کاهش می یابد. لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر دو روش عدم تعویض سوزن و یا تعویض آن قبل از تزریق بر عوارض موضعی محل تزریق واکسن هپاتیت انجام شده است.
این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی تصادفی محل دو سوکور با روش متقاطع 2×2 انجام شد.
در این پژوهش تعداد 39 دانشجوی پرستاری و هوشبری ترم یک دانشگاه علوم پزشکی زنجان ورودی سال 1382، بدون سابقه قبلی واکسیناسیون هپاتیت B به طور تصادفی به دو گروه 19 و 20 نفره تقسیم شده و در دو نوبت به فاصله یک ماه بر علیه این بیماری واکسینه شدند. واکسیناسیون گروه الف (19 نفر) در نوبت اول تزریق واکسن با تعویض سوزن و در نوبت دوم بدون تعویض سوزن و واکسیناسیون گروه ب (20 نفر) به حالت عکس انجام شد. در هر دو مرحله 1 میلی لیتر واکسن با سوزن شماره 23 و به طول 30 میلی متر در عضله دلتوئید توسط یک واکسیناتور تزریق شد. واکنش های موضعی واکسن شامل درد، قرمزی و تورم به مدت چهار روز پی گیری شد. جهت اندازه گیری درد از ابزار ده شماره ای شدت درد با تقسیم بندی (0 هیچ، 3-1 خفیف، 6-4 آزار دهنده و 10-7 شدیدتا غیر قابل تحمل) استفاده شد. قرمزی با روش مشاهده و تورم با استفاده از خط کش و بر حسب سانتی متر مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل آماری از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.
نتایج به دست آمده نشان داد تعویض سوزن بر مقدار تورم (P-0.02) و قرمزی (P=0.03) محل تزریق موثر است. شیوع احساس درد در افرادی که تزریق آن ها بدون تعویض سوزن انجام شده بود 41 درصد و در گروه با تعویض سوزن 30.7 درصد بود که از نظر آماری معنی دار نبود.
با توجه به نتایج بدست آمده توصیه می شود جهت کاهش عوارض موضعی بعد از واکسیناسیون در صورت امکان سوزن بعد از کشیدن واکسن به داخل سرنگ و قبل از تزریق آن تعویض شود. با توجه به محدود بودن مردان در پژوهش حاضر پیشنهاد می گردد مطالعه ای با هدف بررسی تاثیر جنس بر شیوع عوارض انجام شود.