مفهوم ارزش در برنامه ریزی مسکن: مطالعه تطبیقی مدل هدانیک مسکن با دیدگاه ارزش شناسی علامه طباطبایی

نیاز مبرم امروزه ی برنامه ریزی مسکن کشور، تنها نظریه و تکنیک های جدیدتر نیست بلکه بومی کردن رویکردهای فوق در راستای توسعه ی مسکن مطلوب جامعه ی ایرانی نیز ضرورت دارد. روش ارزش گذاری «هدانیک» مرتبط با شناسایی ارزش مسکن، سال ها مورد استفاده های متعددی قرار گرفته است. نگاشت حاضر که با راهبرد تحقیق تطبیقی و روش استدلال منطقی انجام شده است، بررسی مفهوم ارزش در مدل هدانیک مسکن که دارای منشا غربی است، در مقایسه با دیدگاه ارزش-شناسی علامه طباطبایی است. طباطبایی در بین متفکران اسلامی، با طرح نظریه اعتبارات و با تقریر خاصی که از مقولات اعتباری و عقل عملی ارائه میدهد، امکان دستیابی به مفهوم ارزش در یک جامعه اسلامی را ایجاد نموده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نگاه فردی- مبنا در مدل هدانیک، موجب شده است که ارزش، در واقع برآیند ترجیحات فردی ای در نظر گرفته شود، که بیشترین تکرار را داشته است و ضریب اهمیت بیشتر یک ویژگی، سبب شده است که بصورت یک منفعت عمومی مد نظر قرار بگیرد؛ آنچه طبق دیدگاه علامه، نمی تواند لزوما ضامن کمال و سعادت غایی انسان باشد. در عین حال، برخی ارزش های شناسایی شده در مدل، ویژگی های فیزیکی و محیطی ای هستند که بصورت الگو در شهرهای ما رواج یافته اند. با عنایت به دیدگاه ارزش شناسی علامه، شناسایی مفهوم ارزش در برنامه ریزی مسکن شهری جوامع اسلامی، هم سو با اندیشه های برگرفته از فلسفه اسلامی و حوزه اخلاق از یک طرف و ارزش های جمعی حاکم بر جامعه و موثر بر کالبد از طرف دیگر، می تواند عامل کلیدی در اصلاح، تکمیل و انطباق مدل ارزش هدانیک با اندیشه ی اسلامی حاکم بر جامعه باشد.