نگرش کیفی به تمدن اسلامی در هزاره جدید

تمدن ها همواره در مسیر حرکت یا اعتلای خود، با آسیب ها و چالش هایی مواجه می شوند و در رویارویی با دیگر فرهنگ ها و تمدن ها، می باید تلاش کنند از ایده ها، دستاوردها و هویت فرهنگی خود حفاظت نمایند و از بروز ضربه به هندسه فرهنگی یا ساختار هویتی شان جلوگیری و از آسیب ها یا ناکارآمدی های ناشی از این تعارض بر ساختار و پیکره تمدن و آرایه های آن پیش گیری کنند. شناخت موانع، آسیب ها و چالش های مسیر حرکت تمدن نوین اسلامی، بسیار حیاتی و عامل مهم ماندگاری آن است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی موانع، آسیب ها و چالش های پیش روی تمدن نوین اسلامی و در نهایت ارائه رویکردهایی برای حفاظت از آن در هزاره جدید است. روش مورد استفاده در این پژوهش، از نوع آینده نگاری نهادی است؛ به این معنا که در گردآوری داده های اطلاعاتی، از روش اجماع خبرگی و در راستای تبیین آن ها، از روش نگاشت نهادی استفاده شده است و نتیجه آن بهره مندی از رویکردی است که بتواند حرکت تمدنی را در محورهای مختلف حفاظت کند. در ابتدا، با استفاده از مصاحبه ها، مفاهیم مرتبط با آسیب ها، چالش ها و موانع تمدن نوین اسلامی بر اساس نظریه برخاسته از داده ها، در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استخراج شد؛ سپس مدل مفهومی پژوهش از این میان طراحی گردید. در نهایت، یافته های پژوهش نشان دادند یک تمدن بالنده و موفق می تواند در مرحله زمینه سازی، ساخت، حرکت و ماندگاری، خود را در تاریخ حفاظت کند و آرایه های آن را در مصاف با تمدن های معارض مصون و فعال نگه دارد.