رویکرد صفویان نسبت به مذهب در دوره شاه اسماعیل اول صفوی

شاه اسماعیل اول صفوی (907-930) پایه گذار و نخستین شاه دولت صفوی بود. حکمرانی شاه اسماعیل به دو دلیل نقطه عطفی در تاریخ ایران است. دلیل نخست این که پس از گذشت نهصد سال از انقراض شاهنشاهی ساسانیان؛ یک فرمانروایی پادشاهی متمرکز ایرانی توانست بر سراسر ایران آن روزگار فرمانروایی نماید. دلیل دوم، اعلام رسمی مذهب شیعه دوازده امامی بود. تغییر مذهب ایرانیان از تسنن به تشیع در طی سده های شانزدهم تا هجدهم میلادی به وقوع پیوست و ایران را به مرکز تشیع در جهان تبدیل کرد. پژوهش حاضر با شیوه توصیفی - تحلیلی با اتکا به منابع دست اول و تحقیقات جدید بر آن است تا رویکرد صفویان نسبت به مذهب در دوره شاه اسماعیل اول صفوی را مورد بررسی قرار بدهد. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که شاه اسماعیل اول صفوی برای ایجاد یک هویت ملی و در راستای آن ایجاد یک دولت متمرکزتر و قویتری، اقدام به اعلام رسمی تشیع به عنوان مذهب رسمی کشور کرد. شاه اسماعیل صفوی در راستای تغییر مذهب، نیاز عاجلی برای برقراری همگونی فکری از طریق ارشاد و تسریع اشاعه عقاید شیعی داشت که دست به اقداماتی در این زمینه کرد. مذهب شاه اسماعیل ویژگی ها و پیامدهای منحصر به فرد خود را داشت که میتوان به تعصب در مذهب و بت قرار دادن شاه اسماعیل از سوی پیروانش و پرستش وی و رواج خرافه گرایی و پیامدهای چون نفاق مذهبی در جامعه ایرانی و ایجاد دشمنی با همسایگان سنی را به دنبال داشت.