بررسی میزان تجمع زیستی فلزات سنگین سرب، روی و مس در اندام های مختلف گیاه نی (Phragmites australis) در رودخانه گلرود

آلاینده های فلزی به دلیل ورود به چرخه غذایی اهمیت بوم شناختی زیادی دارند. در پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی و تاثیر گونه گیاهی غالب موجود در رودخانه گلرود، غلظت فلزات سنگین روی، مس و سرب در رسوب و گونه گیاهیPhragmites australis  موردبررسی قرار گرفت. سپس از شاخص تجمع زیستی و انتقال برای بررسی پتانسیل گیاه پالایی استفاده گردید. نمونه برداری در سه بخش رسوب، ریشه و برگ در پنج محل مطالعاتی با سه تکرار در پاییز 1393 صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانگین غلظت های فلزات مس، سرب و روی در اندام های هوایی برابر با 4/7، 17/11 و 87/11 و در اندام های زیرزمینی برابر با 71/6، 28/9 و 81/17 میکروگرم بر گرم وزن خشک است. در رسوبات رودخانه میانگین غلظت های فلزات مس، سرب و روی به ترتیب 2/16، 5/7 و 77/41 میکرو گرم بر گرم است که به مراتب پایین تر از حد استاندارد قرار دارد و این نشان دهنده عدم آلودگی جدی برای موجودات زنده منطقه به این فلزات می باشد. بر اساس نتایج، شاخص تجمع زیستی فلزات سرب، مس و روی در اندام زیرزمینی به ترتیب 32/1، 41/0 و 42/0 و در اندام هوایی به ترتیب 49/1، 45/0 و 28/0 است. نتایج این شاخص نشان داد که گیاه نی به عنوان یک گیاه بیش اندوز برای فلز سرب و یک گیاه جاذب در رابطه با فلزات مس و روی عمل کرده است. همچنین شاخص انتقال فلزات سرب، مس و روی به ترتیب 2/1، 11/1 و 66/0 محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد که مقدار شاخص انتقال در رابطه با فلز سرب و مس بزرگ تر از یک بوده است که نشان دهنده نقش موثر ریشه گیاه نی در انتقال این فلزات به بخش های مختلف گیاه است. با توجه به ضرایب دو شاخص موردبررسی، گیاه نی برای برداشت گیاهی فلزات سرب و مس و تثبیت گیاهی در رابطه با فلز روی از منطقه موردمطالعه پیشنهاد می گردد.