خطاب های کلی و آثار آن

نگاه علمای اصول به خطابهای کلی که حاوی احکام شرعی هستند، متفاوت است. برخی خطاب-های کلی را از جنس قضایای خارجیه میدانند و برخی خطابات کلی را از جنس قضایای حقیقیه دانسته اند. براساس این دو دیدگاه، موضوع در خطابهای کلی افراد هستند نه خود عناوینی که درخطاب ذکر شده است. زیرا خطاب کلی منحل به خطابهای جزیی به تعداد افراد موضوع میشود؛بنابراین باید شرایط تکلیف در آن سوی خطاب وجود داشته باشد تا تکلیف نمودن به آن صحیح باشد. در مقابل این دو دیدگاه، حضرت امام خمینی معتقدند که موضوع این خطابها خود عناوین کلی و طبایع هستند، نه افراد. حکم در این قضایا متوجهی تکتک افراد نیست و این خطابه ای کلی منحل به خطابهای جزیی به تعداد مکلفین نمیشود. بنابراین خصوصیات و شرایط افراد دراین خطابات معتبر نیست. نتیجه ی پذیرفتن این دیدگاه، حل معضلات اصولی در مباحثی مانندمبحث ضدیا خروج برخی اطراف علم اجمالی از محل ابتلاست، زیرا منشا ایجاد اشکال، شرط بودن حالات مکلفین (مانند قدرت) در تکلیف است که باعث میشود در مواردی مانند خطاب به مهم درمورد ضدین و همچنین خطاب به تکلیفی که خارج از دسترس مکلف است، فعلیت نداشته و متوجهمکلف نباشد.